Search
Search results for: WIRNIKOWE MASZYNY PRZEPŁYWOWE
-
Zeszyty Naukowe. Cieplne Maszyny Przepływowe - Turbomachinery / Politechnika Łódzka
Journals -
Wpływ strat brzegowych w obszarze przepływów wtórnych na kształtowanie wirnika sprężarki promieniowej
PublicationPrzedstawiono metodę wyznaczania powierzchni łopatki sprężarki promieniowej opartą o rozwiązanie zadania odwrotnego w ramach modelu osiowosymetrycznego. Wykorzystano korektę Stodoli dla uwzględnienia skończonej ilości łopatek. Pokazano jak zwiększone straty w obrębie obszarów przy dysku i pokrywie wpływają na zmianę kształtu łopatki. Dla przykładowego wirnika wykonano obliczenia typu 3D.
-
Experimental and numerical identification of separation zones in the cent-rifugal compressor
PublicationW pracy przedstawiono analizę przepływu w obszarze koła wirnikowego oraz dyfuzora bezłopatkowego sprężarki powietrza. Wyniki obliczeń w ramach modelu 3D (FLUENT 5.5) porównano z wynikami badań laboratoryjnych na stanowisku sprężarkowym Katedry Sprężarek w Sankt Petersburgu. Celem porównania jest ocena możliwości identyfikacji stref przepływu z oderwaniem, w ramach modeli dostępnych w wykorzystanym programie obliczeniowym. W wyniku...
-
2D inverse solution for cone-shaped centrifugal compressor
PublicationWprowadzono stożkowy układ współrzędnych dla opisania obszaru wirnika sprężarki promieniowej. W takim układzie został sformułowany problem odwrotny. Oznacza to, że dla założonej jednej rodziny powierzchni prądu (S1) w formie powierzchni stożkowych druga rodzina (S2) jest znajdywana w drodze rozwiązania układu równań zachowania. Pokazano w jaki sposób rozwiązanie zależy od warunków brzegowych. Przedstawiona metoda jest przydatna...
-
The influence of rotor-stator axial gap on the aerodynamic forces generatedin the shroud clearance of a turbine stage. Part I: Pressure field
PublicationPrzedstawiono wyniki badań doświadczalnych wpływu zmiany luzu osiowego na rozkład ciśnienia w uszczelnieniu nadbandażowym stopnia powietrznej turbiny modelowej. Wykazano, że w przypadku uszczelnienia promieniowego zmiana luzu osiowego nieznacznie zmienia rozkład ciśnienia w szczelinie nadbandażowej w porównaniu ze zmianą mimośrodowości czy skośnego ustawienia osi wirnika względem osi korpusu.
-
Experimental and theoretical investigation into pressure field in a shroud clearance. Part I: Experimental research
PublicationPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych rozkładu ciśnienia w uszczelnieniu nadbandażowym stopnia powietrznej turbiny modelowej. Badania przeprowadzono dla różnej częstości obrotowej wirnika i różnego obciążenia turbiny. Wyniki porównano z rezultatami obliczeń teoretycznych w II części artykułu.
-
Some problems of self-excited vibrations of turbine rotors. Part II: Experimental identification of rotordynamic coefficients
PublicationPrzedstawiono wyniki eksperymentalnego wyznaczania współczynników sił aerodynamicznych generowanych w uszczelnieniu nadbandażowym, które powodują drgania wirników turbinowych. Badania przeprowadzono na powietrznej turbinie modelowej dla różnej częstości obrotów wału i różnego obciążenia turbiny.
-
Some problems of self-excited vibrations of turbine rotors. Part I: The theoretical method
PublicationPrzedstawiono teoretyczną metodę określania uszczelnienia nadbandażowego lub dławicy zupełnej, które odgrywa największą rolę w generowaniu samowzbudnych drgań typu aerodynamicznego wirników turbinowych. Drgania harmoniczne układu wirnika turbiny opisane są macierzowym równaniem, a wymuszenia aerodynamiczne określane metodą współczynników wpływu.
-
Experimental and theoretical investigation of pressure field in a shroudclearance. Part II: Theoretical results
PublicationPrzedstawiono wyniki obliczeń teoretycznych metodami CFD rozkładu ciśnienia w uszczelnieniu nadbandażowym stopnia powietrznej turbiny modelowej. Badania przeprowadzono stosując metody: Miltiple Reference Frame, Mixing Plane iSliding Mesch. Wyniki porównano z rezultatami badań eksperymentalnych.
-
The influence of rotor-stator axial gap on the aerodynamic forces generatedin the shroud clearance of a turbine stage. Part II: Forces and moments
PublicationPrzedstawiono wyniki badań doświadczalnych wpływu zmiany luzu osiowego na wymuszenia aerodynamiczne powstające w uszczelnieniu nadbandażowym stopnia powietrznej turbiny modelowej. Wykazano, że w przypadku uszczelnienia promieniowego zmiana luzu osiowego odgrywa niewielką rolę w generowaniu sił i momentów aerodynamicznych w szczelinie nadbandażowej w porównaniu ze zmianą mimośrodowości czy skośnego ustawienia osi wirnika względem...
-
On a Method of Efficiency Increasing in Kaplan Turbine
PublicationThis paper presents a method of increasing efficiency in Kaplan-type turbine. The method is based on blade profile optimisation together with modelling the interaction between rotor and stator blades. Loss coefficient was chosen as the optimisation criterion, which is related directly to efficiency. Global optimum was found by means of Genetic Algorithms, and Artificial Neural Networks were utilised for approximations to reduce...
-
Influence of mesh density on 2D viscous flutter in a turbomachinery cascade
PublicationIn this study numerical simulations of 2D viscous flutter were performed and compared with available experimental results for various mesh densities and flow parameters. Calculations were carried out for the bending oscillations of an Eleventh Standard Configuration cascade. ANSYS CFX code was used for the SST, SA and k-ω turbulence model calculations.
-
Hyperbolically shaped centrifugal compressor.
PublicationPrzedstawiono rozwiązanie zadania odwrotnego dla sprężarki promieniowej powietrza w ramach modelu dwuwymiarowego. Zaproponowano kształt pokrywy koła łopatkowego, jako wynik optymalizacji, gdzie kryterium była minimalizacja odpowiednio zdefiniowanego parametru. Na podstawie uzyskanego rozwiązania zaprojektowano koło wirnikowe oraz wykonano obliczenia przepływowe w ramach modelu trójwymiarowego. Wyniki analizy porównano z założeniami...
-
Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
Journals -
Wybrane zagadnienia przepływowe turbiny gazowej pracującej w tłoczni gazu ziemnego.
PublicationW niniejszym artykule przedstawiono cieplno-przepływowe obliczenia turbiny gazowej, stanowiącej napęd sprężarki w tłoczni gazu ziemnego. Wartości parametrów wejściowych niezbędnych do przeprowadzenia obliczeń przyjęto na podstawie danych technicznych tłoczni zasilających polski odcinek gazociągu tranzytowego Jamał-Europa, w których pracują turbiny gazowe SGT-600 firmy Siemens, o mocy 25,3 MW.
-
Model dwuwirnikowej maszyny indukcyjnej w aspekcie elektromagnetycznego mechanizmu różnicowego
PublicationW referacie przedstawiono obwodowy model maszyny indukcyjnej z dwoma wirnikami, który proponowany jest w koncepcji elektromagnetycznego mechanizmu różnicowego. Koncepcja ta przewiduje zastosowanie dwuwirnikowej maszyny elektrycznej spełniającej jednocześnie funkcje mechanizmu różnicowego oraz napędu pojazdu samochodowego. W realizacji tej koncepcji niezbędna jest także przekładnia mechaniczna sprzężona z jednym z wałów silnika....
-
DYNAMICZNA APLIKACJA INTERNETOWA SYMULACJI OBWODOWEJ MASZYNY INDUKCYJNEJ. UJĘCIE OBIEKTOWE
PublicationArtykuł dotyczy zastosowania dynamicznej aplikacji internetowa do symulacji obwodowej silnika indukcyjnego trójfazowego, wykorzystującej interfejs przeglądarki WWW. Model obwodowy silnika sformułowano w układzie osiach naturalnych i ujęciu metody energetycznej Lagrange’a. Implementację modelu maszyny w aplikacji internetowej wykonano w projekcie typu Web Forms, który jest elementem środowiska Microsoft Visual Studio. Kod programu...
-
Obserwator prędkości obrotowej maszyny dwustronnie zasilanej
PublicationW artykule zaprezentowano nową strukturę obserwatora prędkości maszyny dwustronnie zasilanej w dwóch wersjach. Prezentowana struktura obserwatora bazuje bezpośrednio na modelu wektorowym maszyny asynchronicznej pierścieniowej oraz teorii obserwatorów Luenbergera. Do syntezy układu regulacji wykorzystano model multiskalarny maszyny asynchronicznej. W artykule pokazano przebiegi symulacyjne mocy czynnej i biernej oraz zmiennych charakteryzujących...
-
Identyfikacja parametrów maszyny indukcyjnej z zastosowaniemobserwatorów prędkości
PublicationZaproponowano ogólną strukturę obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej. Przeanalizowano funkcję Lapunowa dla błędówodtwarzanych zmiennych i wskazano sposób doboru współczynników wzmocnienia prowadzący do uproszczenia struktury obserwatora. Podanoalgorytmy identyfikacji parametrów maszyny indukcyjnej z wykorzystaniem właściwości układu regulacji zmiennych modelu multiskalarnego maszyny indukcyjnej.
-
Analiza właściwości rozszerzonego obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej
PublicationRozszerzony obserwator prędkości został zaproponowany przez prof. Krzemińskiego i jest oparty na rozszerzonym modelu maszyny indukcyjnej, gdzie wprowadzona został nowa zmienna ζ. Jest to nowe podejście do estymacji zmiennych stanu maszyny indukcyjnej i nie wszystkie problemy zostały do tej pory rozwiązane. Zaproponowano wykorzystanie algorytmów ewolucyjnych do doboru wzmocnień obserwatora. W celu redukcji nakładów obliczeniowych...
-
Maszyny elektryczne EN [2022/23]
e-Learning CoursesMateriały wspomagające realizacje przedmiotu Maszyny Elektryczne dla kierunku Energetyka (sem. 4) studiów stacjonarnych pierwszego stopnia.
-
Maszyny elektryczne EL [2022/23]
e-Learning CoursesMateriały wspomagające realizacje przedmiotu Maszyny Elektryczne dla kierunku Elektrotechnika (sem. 3) studiów stacjonarnych pierwszego stopnia.
-
Maszyny wirtualne jako warstwa pośrednia w oprogramowaniu systemowym
PublicationZaprezentowano pojęcie maszyny wirtualnej oraz podstawowedefnicje związane z wirtualizacją zasobów. Przedstawiono warstwowy model systemu komputerowego i jego rozwinięcia z uwzględnieniem warstwy maszyny wirtualnej. Podano klasyfkację maszyn z punktu widzenia aplikacji użytkowej i systemu operacyjnego. Dokonano porównania poszczególnych kategorii maszyn wirtualnych.
-
Maszyny rozdmuchowe stosowane do wytwarzaniu butelek z PET
PublicationScharakteryzowano maszyny wykorzystywane w procesie wytwarzania pojemników PET w procesie rozdmuchiwania z jednoczesnym rozciąganiem półfabrykatów w postaci preform. Omówiono typy, budowę oraz systemy i podsystemy, producentów oraz cykl pracy maszyny rozdmuchowej. Nie omówiono szczegółowo wytwarzania półfabrykatów do postaci preform w procesie wtryskiwania.
-
Optymalizacja wzmocnień obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej
PublicationPrzedstawiono obserwator prędkości oparty na rozszerzonym modelu maszyny indukcyjnej i nieliniowych sprzężeniach zwrotnych. Zaproponowano dobór wzmocnień obserwatora metodą optymalizacji rojem cząstek. Otrzymano zależności umożliwiające zastosowanie sieci neuronowej lub wielomianów do strojenia wzmocnień obserwatora. Pokazano, że proste zależności wielomianowe wystarczają do strojenia wzmocnień obserwatora w zależności od prędkości...
-
Właściwości dynamiczne maszyny indukcyjnej dwustronnie zasilanej
PublicationW referacie przedstawiono wyniki badań symulacyjnych układu z maszyną dwustronnie zasilaną pracującą jako prądnica w systemie energetycznym. Syntezę układu regulacji przeprowadzono bazując na modelu multiskalarnym, przyjmując kaskadowe połączenie regulatorów typu PI. Zastosowanie nieliniowego sprzężenia zwrotnego, umożliwiło dekompozycję układu sterowania na dwa niezależne podukłady sterowania mocą czynną i bierną. Prezentowana...
-
Zrozumieć drgania - pomiary sił działających na podłoże maszyny
PublicationArtykuł dotyczy doświadczalnej oceny sił oddziaływania dynamicznego maszyny na podłoże. Przedyskutowano możliwości i ograniczenia zastosowania do tej oceny pomiarów drgań, odkształceń i sił. Scharakteryzowano współczesne sensory odkształceń i różne odmiany siłomierzy. Opisano sposób wykorzystania zestawu jednoskładowych siłomierzy tensometrycznych do pomiaru dwóch składowych sił reakcji pomiędzy maszyną a podłożem. Przedstawiono...
-
Mechanizmy ochrony integralności plików na poziomie monitora maszyny wirtualnej
PublicationMechanizmy ochrony integralności plików umożliwiają wykrywanie nieautoryzowanych zamian w kluczowych do działania systemu operacyjnego plików. Dotychczas rozwiązania tego typu działały jako aplikacje systemowe lub były integrowane z jądrem systemu operacyjnego. Wraz ze zwiększeniem dostępności technik wirtualizacji pojawiła się możliwość przeniesienia systemu ochrony na poziom monitora maszyny wirtualnej, co zapewnia izolację mechanizmu...
-
Maszyny elektryczne EN [2021/22] - Nowy
e-Learning CoursesMateriały wspomagające realizacje przedmiotu Maszyny Elektryczne dla kierunku Energetyka (sem. 4) studiów stacjonarnych pierwszego stopnia.
-
Maszyny elektryczne EN [2020/21] - Nowy
e-Learning CoursesMateriały wspomagające realizacje przedmiotu Maszyny Elektryczne dla kierunku międzywydziałowego Energetyka (4 sem.) studiów stacjonarnych pierwszego stopnia.
-
Elektrochemiczne magazyny energii - baterie przepływowe typu "redox flow"
PublicationRozwój i wzrost udziału energii odnawialnej, ze względu na kurczące się zasoby konwencjonalnych źródeł energii i ochronę środowiska, jest możliwy tylko dzięki współpracującym z nimi odpowiednim stacjonarnym magazynom energii. Technologia baterii przepływowych (ang. redox flow batteries, RFB) pozwala świetnie zaspokoić tego typu potrzeby ze względu na: (i) wyjątkowo dużą skalowalność układów; (ii) niezależny dobór mocy i pojemności...
-
Obserwator prędkości maszyny synchronicznej z zagłębionymi magnesami trwałymi
PublicationPrzedstawiono obserwator prędkości oparty na rozszerzonym modelu maszyny z zagłębionymi magnesami. Pokazano, że statyczne zależności pomiędzy zmiennymi obserwatora mogą być wykorzystane do określenia sprzężeń zwrotnych stabilizujących obserwator. Prędkość kątowa wirnika obliczana jest na podstawie innych zależności statycznych występujących w obserwatorze. Przedstawiono wyniki badań symulacyjnych.
-
Wpływ błędów parametrów modelu maszyny indukcyjnej na działanie rozszerzonego obserwatora prędkości
PublicationW artykule opisano metodę odtwarzania prędkości wirnika maszyny indukcyjnej przy wykorzystaniu rozszerzonego obserwatora prędkości. Zbadano wpływ błędów parametrów modelu maszyny indukcyjnej na właściwości dynamiczne obserwatora poprzez porównanie macierzy stanu obserwatora obarczonego oraz nieobarczonego błędami parametrów. Zbadany został także wpływ błędów parametrów na jakość odtwarzania zmiennych maszyny w stanie ustalonym.
-
Nowa struktura obserwatora prędkości oparta na rozszerzonych modelach maszyny indukcyjnej
PublicationZaproponowano nową strukturę obserwatora prędkości opartą na rozszerzonym modelu maszyny indukcyjnej ze współczynnikamizależącymi od częstotliwości strumienia stojana. Nowa struktura została określona na podstawie poprzedniej na drodze analizy zależnościwystępujących w równaniach różniczkowych. Zaprezentowano wyjaśnienie stabilności obserwatora oraz przeanalizowano wrażliwość na estymacjęparametrów maszyny. Właściwości zaproponowanego...
-
Bezczujnikowy rozruch wysokoobrotowej maszyny synchronicznej z magnesami trwałymi
PublicationCelem artykułu jest przedstawienie bezczujnikowego rozruchu maszyny synchronicznej z magnesami trwałymi. W pierwszej fazierozruchu zastosowano sterowanie w układzie otwartym z regulacją składowych prądu stojana. Zaproponowano sposób przełączenia pomiędzysterowaniami w układzie otwartym i zamkniętym. W układzie zamkniętym do estymacji prędkości wykorzystano rozszerzony filtr Kalmanai bezśladowy filtr Kalmana. Przedstawiono takŜe...
-
Transport Przemysłowy i Maszyny Robocze
Journals -
Synteza układu regulacji maszyny dwustronnie zasilanej zmodyfikowanego przez zastosowanie sieci neuronowej.
PublicationMaszyna dwustronnie zasilana stosowana jest jako generator w elektrowniach wiatrowych, gdzie występują bardzo ostre wymagania dotyczące jakości wytwarzanej energii elektrycznej oraz specyficzne problemy mechaniczne. Projekt dotyczy układu regulacji mocy maszyny dwustronnie zasilanej, będącej złożonym, nieliniowym obiektem, w którym mogą pojawiać się bardzo słabo tłumione oscylacje. Celem pracy było opracowanie układu regulacji...
-
Wykorzystanie algorytmów ewolucyjnych do doboru wzmocnień rozszerzonego obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej
PublicationW pracy opisano sposób doboru wzmocnień rozszerzonego obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej przy wykorzystaniu algorytmów ewolucyjnych. Zaproponowano funkcję celu opartą na rozkładzie biegunów obserwatora. Ze względu na wpływ prędkości maszyny na dynamikę obserwatora zaproponowano dobór wzmocnień obserwatora dla różnych przedziałów prędkości. Dla poszczególnych przedziałów zaprezentowano wyniki doboru wzmocnień w postaci tabel...
-
Analiza działania rozszerzonego obserwatora prędkości w szerokim zakresie zmian prędkości maszyny indukcyjnej
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienia związane z odtwarzaniem zmiennych stanu maszyny indukcyjnej. Wykorzystano obserwator oparty na modelu matematycznym maszyny z dodatkowymi zmiennymi. Przedstawiono macierz stanu zlinearyzowanych równań błędu odtwarzania. Opisano sposób definiowania wyznacznika jakości na podstawie rozkładu biegunów obserwatora. Zaproponowano metodę korekcji wzmocnień wraz ze zmianą warunków pracy maszyny. Wykazano...
-
Reakcja maszyny dwustronnie zasilanej sterowanej nieliniowo na symetryczny zapad napięcia sieci
PublicationMaszyna dwustronnie zasilana ma szerokie zastosowanie w układach generatorowych elektrowni wiatrowych. Pomimo licznych zalet tych układów, rozwiązania generatorowe tego typu mają zasadniczą wadę, dużą czułość na zakłócenia napięcia po stronie sieci elektroenergetycznej. W artykule zaprezentowano i porównano wyniki badań reakcji maszyny dwustronnie zasilanej na zapad napięcia sieci. Do sterowania mocą maszyn wykorzystano metodę...
-
Maszyny elektryczne w elektroenergetyce
PublicationMonografia prezentująca zagadnienia teoretyczne i eksploatacyjne maszyn wirujących i transformatorów dobrane pod kątem właściwości użytkowych maszyn oraz stanów nieustalonych i zakłóceń. Podano wyniki symulacji oraz badań obiektów fizycznych, opisano także nietypowe stany pracy masyn elektrycznych oraz podstawowe badania i przeglądy.
-
Sterowanie mocą bierną maszyny dwustronnie zasilanej w elektrowni wiatrowej
PublicationWartość mocy biernej produkowanej/pobieranej przez park wiatrowy jest wielkością podlegającą sterowaniu a na jej wartość wpływ ma wiele czynników: warunki wiatrowe, struktura parku, długość linii kablowych, rodzaj elektrowni a także algorytm sterowania. Są dwie metody sterowania mocą bierną farmy wiatrowej: pasywna (przez kondensatory i dławiki) i aktywna (przez generator i/lub filtr aktywny). W artykule przedstawiono problemy...
-
Materiały & Maszyny Technologiczne
Journals -
Obserwator typu M prędkości kątowej wirnika maszyny asynchronicznej z estymacją rezystancji stojana i wirnika
PublicationW referacie przedstawiono metodę kroków wstecz, znaną z ang. backstepping, którą wykorzystano do otrzymania modelu obserwatora prędkości kątowej wirnika maszyny indukcyjnej klatkowej. Podstawowy model maszyny rozszerzono o model zmiennych, które nazwano M. Synteza kroków wstecz rozszerzonego modelu maszyny doprowadziła do powstania nowego obserwatora, którego nazwano obserwatorem typu M. Zależność na estymowaną prędkość kątową...
-
Obserwator typu M prędkości kątowej wirnika maszyny asynchronicznej z estymacją rezystancji stojana i wirnika
PublicationW referacie przedstawiono metodę kroków wstecz, znaną z ang. backstepping, którą wykorzystano do otrzymania modelu obserwatora prędkości kątowej wirnika maszyny indukcyjnej klatkowej. Podstawowy model maszyny rozszerzono o model zmiennych, które nazwano M. Synteza kroków wstecz rozszerzonego modelu maszyny doprowadziła do powstania nowego obserwatora, którego nazwano obserwatorem typu M. Zależność na estymowaną prędkość kątową...
-
Dynamiczna aplikacja internetowa maszyny indukcyjnej w ujęciu obiektowym dla potrzeb symulacji obwodowej
PublicationTematem referatu jest dynamiczna aplikacja internetowa, która umożliwia symulację obwodową silnika indukcyjnego trójfazowego z wykorzystaniem interfejsu przeglądarki WWW. Model matematyczny silnika jest zdefiniowany w tzw. osiach naturalnych i sformułowany na podstawie metody energetycznej Lagrange’a. Do implementacji modelu maszyny w aplikacji internetowej wybrano projekt typu Web Forms, który jest składnikiem środowiska programistycznego...
-
Modelowanie 3d uzwojenia maszyny elektrycznej wspomagane obwodowym modelem mechanicznym cewki giętkiej
PublicationW pracy przedstawiono założenia i sposób wyprowadzenia równań modelu mechanicznego cewki giętkiej uzwojenia dwuwarstwowego prądnicy synchronicznej. Opracowano również model 3D całego uzwojenia maszyny synchronicznej. Wyznaczono odkształcnia w uzwojeniu przy zastosowaniu wirtualnych napręrzeń wewnętrznych pomiędzy powieszchniami przenikajęcych się cewek. Mechaniczny model obwodowy cewki tego uzwojenia można scharakteryzować jako...
-
Budowa 3-osiowej maszyny frezującej CNC, wraz z doborem parametrów regulatorów w torach sterowania serwomechanizmów
PublicationW pracy przedstawiono proces tworzenia stanowiska laboratoryjnego - maszyny frezującej CNC, której osie poziome napędzane są poprzez serwomechanizmy, zaś oś pionowa napędzana jest przez silnik skokowy. Budowę stanowiska kończy proces programowania maszyny, wraz z doborem parametrów regulatorów w torach sterowania serwomechanizmów. W tym celu zostały wykorzystane kryteria: Hurwitza oraz optimum symetrii. Rezultaty strojenia regulatorów...
-
Thermo-fluid Transport Phenomena in Air-fed Pressurised Protective Clothing
PublicationPublikacja opisuje sposób modelowania turbulentnych przepływów dwuskładnikowych w ciśnieniowych kombinezonach ochronnych, które używane są w reaktorach fuzyjnych. Rozważane są różne modele turbulencji. Przepływy modelowane są w realistycznych geometriach, które odtwarzane są metodą fotogrametrii. Pokazano również sposób modelowania kondensacji pary wodnej na wewnętrznych powierzchniach kombinezonów.
-
Maszyny hydrotechniczne Kanału Elbląskiego cz. 1.
PublicationHistoria ta zdarzyła się wiele lat temu. W czasach, gdy jeszcze na świecie nie było komputerów, elektryczności, silników spalinowych i tego wszystkiego bez czego teraz nie potrafimy żyć i egzystować. Wydawało by się, że tym bardziej ludzie żyjący wiele lad przed nami, nie mogli sobie poradzić z przeciwnościami natury, nie mając tych wszystkich dobrodziejstw techniki, którymi my tak łatwo na co dzień się posługujemy. Ale czy...