Search
Filters
total: 678
-
Catalog
- Publications 519 available results
- People 38 available results
- Inventions 9 available results
- Projects 4 available results
- Research Teams 4 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 80 available results
- Events 6 available results
- Open Research Data 16 available results
Search results for: REKONSTRUKCJA DŹWIĘKU
-
Rekonstrukcja Hali Targowej
PublicationW artykule przedstawiono problemy związane z rekonstrukcją elewacji Hali Targowej.
-
Rekonstrukcja wiezy zegarowej
Publication -
Pomiary współczynnika pochłaniania dźwięku ławek kościelnych
PublicationPo wykończeniu wnętrza kościoła p. w. św. Michała zmierzono czas pogłosu. Jako kroki zaradcze przeciw nadmiernej pogłosowości zastosowano specjalnie w tym celu zaprojektowane, ławki kościelne pochłaniające dźwięk. Zarejestrowano znaczące skrócenie czasu pogłosu wnętrza w szerokim zakresie częstotliwości dzięki zastosowaniu ustrojów. Oszacowano współczynnik pochłaniania dźwięku ławek w oparciu o pomiary czasu pogłosu pomieszczenia.
-
Od dźwięku do słowa i jeszcze dalej – aż do analizy homomorficznej i z powrotem do dźwięku
Publication -
Rekonstrukcja jednokrokowa a iteracyjna w tomografii impedancyjnej
PublicationW pracy przedyskutowano problem rekonstrukcji jednokrokowej i iteracyjnej w tomografii elektroimpedancyjnej. W prezentowanym podejściu wykorzystano algorytm Levenberga-Marquardta oraz dwa modele siatek rekonstrukcji: gęstą wykorzystywaną w rozwiązaniu zagadnienia prostego i rzadką stosowaną w zagadnieniu odwrotnym. Zbadano zależność błędu rekonstrukcji od parametrów zaburzenia dla wersji jednokrokowej algorytmu i porównano...
-
Zastosowanie inżynierii dźwięku i obrazu w medycynie
PublicationWynikiem opracowań Katedry Systemów Multimedialnych PG we współpracy z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie jest zestaw narzędzi komputerowych do badania słuchu oraz rozwiązanie systemowe masowych badań przesiewowych słuchu, mowy i wzroku oparte na zastosowaniu współczesnych technologii teleinformatycznych. Niektóre wdrożone aplikacje i systemy z dziedziny diagnostyki słuchu, mające w znacznej mierze charakter oryginalny,...
-
Wstępne przetwarzanie dźwięku przeznaczonego do odsłuchu wielokanałowego.
PublicationW pracy opisano opracowane metody wstępnego przetwarzania plików dźwiękowych przeznaczonych do odsłuchu w systemie wielokanałowym. Umożliwiają one synchronizację i normalizację głośności. Normalizacja uwzględnia wpływ położenia głośników w panoramie odsłuchowej. Opis metod poprzedza krótka analiza głównych mechanizmów odpowiedzial-nych za lokalizację dźwięku przez człowieka.
-
Zastosowanie sieci neuronowych w cyfrowej syntezie dźwięku
PublicationRozwój technik związanych z uczeniem maszynowym umożliwia nowe podejście i nowe definiowanie wielu dotychczasowych problemów. Heurystyczne algorytmy stosowane do problemów takich jak klasyfikacja danych w postaci wektorów cech, czy wyróżnianie grup obiektów o podobnych własnościach mogą znaleźć także zastosowanie w takich dziedzinach jak analiza i synteza dźwięków muzycznych. W referacie przybliżone zostały podstawowe zasady projektowania...
-
Bezprzewodowy moduł detekcji źródeł dźwięku – system klasyfikatorów
PublicationMonitoring bezpieczeństwa osób starszych i chorych przebywających samotnie w pomieszczeniach można realizowaćpoprzez detekcję dźwięków nietypowych. W tym celu zbudowano moduł nasłuchujący, który analizuje dźwięki z otoczenia. Oblicza on szereg parametrów dźwięku, także bazujących na STFT i MFCC. Umożliwiają one wychwycenie i sklasyfikowanie takich odgłosów jak jęki, krzyki, kaszel oraz huki. Przedstawiono...
-
XVIII Międzynarodowe Sympozjum Inżynierii i Reżyserii Dźwięku
PublicationThe subjective assessment of speech signals takes into account previous experiences and habits of an individual. Since the perception process deteriorates with age, differences should be noticeable among people from dissimilar age groups. In this work, we investigated the difference of speech quality assessment between high school students and university students. The study involved 60 participants, with 30 people in both the adolescents...
-
Piotr Odya dr inż.
PeoplePiotr Odya was born in Gdansk in 1974. He received his M.Sc. in 1999 from the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Gdansk University of Technology, Poland. His thesis was related to the problem of sound quality improvement in the contemporary broadcasting studio. He is interested in video editing and multichannel sound systems. The goal of Mr. Odya Ph.D. thesis concerned methods and algorithms for correcting...
-
Konstrukcja nawierzchni bezpodsypkowych
PublicationPrzedstawiono konstrukcje nawierzchni bezpodsypkowych stosowanych na świecie od połowy lat 70. XX wieku. Szczególną uwagę zwrócono na nawierzchnie stosowane w Niemczech na liniach wielkich prędkości oraz w miejskim transporcie szynowym. Przedstawiono ekonomiczne aspekty stosowania przedstawionych konstrukcji i ich zalety.
-
Rekonstrukcja wieży zegarowej Gmachu Głównego Politechniki Gdańskiej
PublicationArtykuł opisuje proces modernizacyjno-rewitalizacyjny budynku Politechniki Gdańskiej - Gmachu Głównego (z 1904r., który pierwotnie był sztandarowym obiektem Królewskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Gdańsku)i koncentruje się na rekonstrukcji wieży z zegarem. Praca przedstawia zwieńczenie wewnętrznych prac i zewnętrznych elewacyjnych robót konserwatorskich budynku uczelni.
-
Rekonstrukcja dachu kościoła św. Katarzyny w Gdańsku
PublicationW artykule opisano stan zniszczeń konstrukcji dachu kościoła św. Katarzyny w wyniku pożaru w 2006 roku. Przedstawiono , zaakceptowany przez konserwatora, projekt odbudowy dachu nad nawą głowną kościoła, z wykorzystaniem poddasza na potrzeby muzealne.
-
Algorytm normalizacji poziomów głośności dźwięku zarejestrowanego w plikach.
PublicationW pracy przedstawiono algorytm normalizacji głośności plików dźwiękowych dedykowany głośnikowemu odsłuchowi wielokanałowemu. Algorytm generuje wartości wzmocnień potrzebne do ujednolicenia głośności plików dźwiękowych. Są one uzyskiwane na podstawie normalizacji wartości skutecznej, odpowiednio przefiltrowanych plików dźwiękowych. W celu wyeliminowania ewentualnych przesterowań, po wykonanej normalizacji wartości skutecznej, następuje...
-
Od dźwięku do słowa i jeszcze dalej (książka)
Publication -
PRZEGLĄD METOD PRZETWARZANIA DŹWIĘKU WYKORZYSTYWANYCH W APARATACH SŁUCHOWYCH
PublicationNiniejszy artykuł odnosi się do aktualnego stanu technologii wykorzystywanych w cyfrowych aparatach słuchowych, ze szczególnym uwzględnieniem technik cyfrowego przetwarzania sygnałów dźwiękowych. W artykule przedstawiono czynniki mające wpływ na efektywność aparatów słuchowych, a także zaprezentowano przykłady nowoczesnych metod cyfrowego przetwarzania sygnałów. Przedstawiono również przykłady ograniczeń współczesnych aparatów...
-
Badanie wierności brzmienia dźwięku instrumentów wirtualnych VST/TRTAS
PublicationTematem referatu jest subiektywne badanie wierności brzmienia instrumentów wirtualnych (VST/TRTAS) wykorzystujących próbkowanie dźwięków rzeczywistych instrumentów muzycznych. Na potrzeby przedstawionej pracy wybrano kilka utworów muzyki orkiestrowej z epoki romantyzmu i klasycyzmu, nagranych przy użyciu instrumentów akustycznych. Następnie zaaranżowano fragmenty tych utworów, wykorzystując do tego instrumenty wirtualne i efekty...
-
Przykłady renowacji i rekonstrukcji istniejących nabrzeży.
PublicationKomunikat poświęcono omówieniu zastosowanych metod umocnienia i pogłębienia istniejących nabrzeży dla przyjęcia obciążeń od jednostek o zwiększonej masie oraz zwiększonych wymiarach.
-
Optymalizacja parametrów algorytmów rekonstrukcji sygnałów muzycznych
PublicationNiniejszy referat przedstawia wyniki eksperymentów wykonanych w ramach projektu SYNAT. Przeprowadzono testy algorytmów służących do rekonstrukcji sygnałów muzycznych, tj. redukcji szumu impulsowego, szerokopasmowego oraz przesterowań w celu określenia zoptymalizowanych wartości parametrów algorytmów rekonstrukcji dla różnych gatunków muzycznych.
-
Poszukiwanie korelacji pomiędzy parametrami wektora cech i barwą dźwięku
PublicationPrzedstawiono algorytm poszukiwania korelacji między wartościami parametrów dźwięku a jego barwą. Wykonywana jest analiza statystyczna wartości przyjmowanych przez parametry, następnie w oparciu o logikę rozmytą, dyskretyzacja.Zadaniem ekspertów w teście odsłuchowym jest dopasowanie określenia semantycznego do prezentowanych dźwięków. Następny etap to wydobycie reguł w oparciu o metodę zbiorów przybliżonych. Do tego celu wykorzystywany...
-
SYMULACJA DŹWIĘKU PRZESTRZENNEGO W ŚCIEŻCE DŹWIĘKOWEJ W ODSŁUCHU BINAURALNYM
PublicationCelem pracy jest przedstawienie aplikacji umożliwiającej tworzenie stereofonicznej ścieżki dźwiękowej do filmu, symulującej dźwięk przestrzenny w odsłuchu słuchawkowym. Interfejs przygotowanej aplikacji pozwala użytkownikowi na wybór rozmieszczenia konkretnych partii instrumentalnych w odpowiednich miejscach w przestrzeni dźwiękowej oraz jednoczesny odsłuch wszystkich ścieżek wraz z przygotowanym materiałem filmowym. Symulacja...
-
Wirtualna rekonstrukcja Jaszczurki Gierłowskiej = Virtual reconstruction of Gierłowska’s Lizard
PublicationGdańsk znany jest z posiadania wielu osobliwości. Jedną z nich jest niewielka, choć licząca aż 44 miliony lat jaszczurka (podrząd Sauria, rodzina Lacertidae) zatopiona w trzyipółcentymetrowej bryłce bursztynu bałtyckiego – sukcynitu. Określa się ją mianem Jaszczurki Gierłowskiej, jako że w czerwcu 1997 r. znalazła ją na gdańskich Stogach bursztynniczka Gabriela Gierłowska. Obecnie bursztyn z jaszczurką oglądać można w Muzeum Bursztynu...
-
Konstrukcja wzmocniona. Polimeryzacja betonu
PublicationPoprawa jakości wyrobów betonowych stosowanych w inżynierii środowiska oraz w inżynierii wodnej drogą wprowadzania natryskowych powłok (polimery) ochronnych.
-
Ankieta intuicyjności gestów rąk zastosowanych od obsługi operacji miksowania dźwięku
PublicationW niniejszym raporcie przedstawiono wyniki prac realizowanych przez studentów specjalności Inżynieria Dźwięku i Obrazu Katedry Systemów Multimedialnych w ramach projektu grupowego. Celem projektu było stworzenie grafiki dla aplikacji komputerowej symulującej wybrane operacje możliwe do zrealizowania przy pomocy konsolety fonicznej (stołu mikserskiego). Ów system miksowania ścieżek nagrania muzycznego sterowany jest za pomocą gestów....
-
Dopasowanie charakterystyki dynamiki dźwięku do preferencji słuchowych użytkownika urządzeń mobilnych
PublicationW celu określenia preferowanej charakterystyki dynamiki generowanych dźwięków należy uzyskać informację, w jaki sposób użytkownik postrzega głośność dźwięków o różnym poziomie dźwięku. Poruszany problem należy rozpatrywać oddzielnie dla dwóch grup użytkowników – osób słyszących prawidłowo oraz osób z ubytkiem słuchu. W pierwszym przypadku należy zadbać o to, aby wyznaczona charakterystyka dynamiki właściwie przetwarzała dźwięki...
-
Rekonstrukcja światowego rozkładu dochodów na podstawie minimalnej informacji statystycznej
PublicationCelem pracy jest uzyskanie próby ze światowego rozkładu dochodów (WID). Zakładamy, że krajowe rozkłady dochodów są log-logistyczne z jednostkową średnią. Stąd wynika, że takie rozkłady są całkowicie określone przez indeks Giniego. Oceny indeksu Giniego dla 119 krajów w latach 1990-2005uzyskaliśmy z baz danych Deningera-Squire’a, WID2 i innych baz. Wygenerowaliśmy próbę losową z każdego rozkładu i przemnożyliśmy jej wartości przez...
-
Sieci neuronowe w sterowanej rekonstrukcji ubytków chrząstki stawowej.
PublicationNowym elementem niniejszej pracy jest omówienie problemów związanych z możliwościa sterowania, pożądaną przez indywidualnego pacjenta, rekonstrukcją ubytków chrząstki w stawach człowieka przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych.
-
Architektura a dekonstrukcja. Przypadek Petera Eisenmana i Bernarda Tschumiego
PublicationArchitecture and Deconstruction Case of Peter Eisenman and Bernard Tschumi Introduction Towards deconstruction in architecture Intensive relations between philosophical deconstruction and architecture, which were present in the late 1980s and early 1990s, belong to the past and therefore may be described from a greater than...
-
Możliwości programów komputerowych służących do rekonstrukcji wypadków drogowych
PublicationArtykuł przedstawia definicje wypadku drogowego, statystyki na ich temat oraz omawia możliwości poszczególnych programów komputerowych wspierających proces rekonstrukcji wypadków drogowych. Programy dzielą się na kategorie: symulacyjne, arkusze kalkulacyjne, do analizy czasowo-przestrzennej, rysunkowe oraz fotogrametryczne.
-
Estymator wysokości chwilowej dźwięku w oparciu o jego zespoloną pulsację chwilową
PublicationW pracy zaprezentowano oryginalny algorytm estymacji wysokości chwilowej dźwięku. Wykorzystuje on zespolone filtry cyfrowe Hilberta o różnej szerokości pasm przepustowych. W eksperymentach posłużono się filtami nacelowanymi na wyznaczanie częstotliwości krtaniowej (odwrotności okresu drgań strun głosowych) na podstawie zarejestrowanych samogłosek wypowiadanych głosem męskim, żeńskim i dziecięcym. W algorytmie zastosowano estymator...
-
Rekonstrukcja cysterskiej wieży zegarowej zespołu zabudowy Seminarium Duchownego w Pelplinie
PublicationPraca dotyczy prac projektowych i realizacji rekonstrukcji wieży zegarowej na budynku Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie. W pracach zastosowano metodę badań modelowo-komputerowych prowadzących do wiernego odtworzenia zabytkowej, barokowej wieży.
-
Piotr Szczuko dr hab. inż.
PeoplePiotr Szczuko received his M.Sc. degree in 2002. His thesis was dedicated to examination of correlation phenomena between perception of sound and vision for surround sound and digital image. He finished Ph.D. studies in 2007 and one year later completed a dissertation "Application of Fuzzy Rules in Computer Character Animation" that received award of Prime Minister of Poland. His interests include: processing of audio and video, computer...
-
Konstrukcja i działanie współczesnych wyłączników różnicowoprądowych
PublicationW artykule omówiono rozwiązania konstrukcyjne powszechnie stosowanych wyłączników różnicowoprądowych. Przeprowadzono analizę działania wyłączników w warunkach określonych przez odpowiednie normy przedmiotowe.
-
Konstrukcja i montaż obróbkowych uchwytów modułowych
PublicationW artykule przedstawiono konstrukcję i montaż zaprojektowanych uchwytów modułowych. Wyznaczono również, wariantowo, koszty uchwytów, dla tego samego typu obrabianego elementu.
-
System przetwarzania sygnałów do celu odbioru dźwięku wielokanałowego za pomocą słuchawek stereofonicznych
PublicationW referacie przedstawiono komputerowy system przetwarzania sygnałów. W systemie wykorzystywany jest standardowy zestaw odpowiedzi impulsowych HRIR zarejestrowanych w warunkach bezdechowych. Rozwiązanie wykorzystuje techniki splotu cyfrowego. Zadaniem systemu jest prawidłowe umieszczenie wirtualnego źródła dźwięku w panoramie dookólnej. Odsłuch dźwięku następuje za pomocą słuchawek stereofonicznych.
-
Automatyczna lokalizacja źródła dźwięku w obecności zakłóceń z wykorzystaniem wektorowych czujników akustycznych
PublicationW referacie przedstawiono pomysł i praktyczną realizację pasywnego radaru akustycznego do automatycznego lokalizowania i śledzenia źródeł dźwięku w warunkach zakłóceń. Urządzenie składa się z nowego typu wielokanałowych miniaturowych czujników natężeniowych oraz algorytmów cyfrowego przetwarzania sygnałów. Czułość radaru akustycznego została zbadana w warunkach pola swobodnego. Użyto sygnałów testowych takich jak: sygnały tonalne...
-
Pomiar rozkładu wektora natężenia dźwięku w pobliżu dyfuzora akustycznego weryfikowany symulacją komputerową
PublicationProjektowanie adaptacji akustycznej pomieszczeń jest złożonym procesem, który wymaga możliwości przewidywania wpływu zastosowanych ustrojów akustycznych na sposób propagacji fal akustycznym w pomieszczeniu. Przykładem ustroju stosowanego do korekcji akustyki pomieszczeń jest dyfuzor akustyczny. Niniejsza praca opisuje proces pomiaru oraz numerycznej symulacji rozkładu wektora natężenia dźwięku w pobliżu dyfuzora. Analiza tego rozkładu...
-
Metody korekcji zniekształceń dźwięku i obrazu opracowane w ramach europejskiego projektu PrestoSpace
PublicationW referacie przedstawiono przegląd prac badawczo-wdrożeniowych wykonanych przez autorów w ramach projektu PrestoSpace w 6. Programie Ramowym Unii Europejskiej. Opisano metody i algorytmy korekcji zniekształceń fonicznych, takich jak szum szerokopasmowy oraz kołysanie i drżenie dźwięku, a także korekcji zniekształceń obrazu spowodowanych skurczem taśm filmowych. Wdrożone algorytmy zostały pozytywnie ocenione przez archiwistów stosujących...
-
Metody korekcji zniekształceń dźwięku i obrazu opracowane w ramach europejskiego projektu PrestoSpace
PublicationW referacie przedstawiono przegląd prac badawczo-wdrożeniowych wykonanych przez autorów w ramach projektu PrestoSpace w 6. Programie Ramowym Unii Europejskiej. Opisano metody i algorytmy korekcji zniekształceń fonicznych, takich jak szum szerokopasmowy oraz kołysanie i drżenie dźwięku, a także korekcji zniekształceń obrazu spowodowanych skurczem taśm filmowych. Wdrożone algorytmy zostały pozytywnie ocenione przez archiwistów stosujących...
-
Programy symulacyjne jako narzędzia wspierające proces rekonstrukcji wypadków drogowych
PublicationObecnie można zauważyć dynamiczny rozwój narzędzi komputerowych wykorzystywanych w procesie rekonstrukcji wypadków drogowych. Artykuł przedstawia i opisuje programy symulacyjne, które stanowią odrębną grupę wśród tego typu oprogramowania. Obejmują swym działaniem całą dyscyplinę wypadków drogowych w przeciwieństwie np. do programów rysunkowych czy fotogrametrycznych skupiających się wyłącznie na wąskim wycinku tej dyscypliny. Dają...
-
Grzegorz Szwoch dr hab. inż.
PeopleGrzegorz Szwoch was born in 1972 in Gdansk. In 1991-1996 he studied at the Technical University of Gdansk. In 1996 he graduated as a student from the Sound Engineering Department. His thesis was related to physical modeling of musical instruments. Since that time he has been a member of the research staff at the Multimedia Systems Department as a PhD student (1996-2001), Assistant (2001-2004), Assistant professor (2004-2020) and...
-
System rozpoznawania dźwięków instrumentów muzycznych.
PublicationNiniejszy referat przedstawia działanie systemu automatycznego rozpoznawania pojedynczych dźwięków instrumentów muzycznych. System składa się z trzech bloków: detekcja częstotliwości podstawowej, parametryzacja dźwięków i klasyfikacja. W algorytmie detekcji wykorzystano zmodyfikowany algorytm Schroedera. Parametryzację przeprowadzono głównie w oparciu o parametry zdefiniowane w standardzie MPEG-7. Na potrzeby systemu zaimplementowano...
-
Konstrukcja wariatora zespołu napędowego przyczepy badawczej ''Slipsonic''.
PublicationOmówiono konstrukcję wariatora - specjalnej przekładni ciernej o bezstopniowej zmianie przełpżenia. Szcegółowo opisano zasadę jej działania. Przekładnia ta stanowi centralny zespół układu napędowego przyczepy badawczej ''SlipSonic'' służącej do badania hałasu opon do samochodów osobowych i bostawczych w warunkach ruchu drogowego przy występowaniu momentu na kole badanym.
-
Reaktory elektrochemiczne w przemyśle - konstrukcja i zastosowania
PublicationZ biegiem lat reakcje elektrochemiczne przestały być postrzegane jedynie jako eksperymenty laboratoryjne lub proste baterie. Chociaż mechanizm reakcji i budowa prostych reaktorów znana jest ludzkości już od ponad 100 lat w ostatnich latach można zauważyć największy wzrost zainteresowania tą dziedziną. Nowy stale opracowywane są lepsze projekty budowy reaktorów. Modyfikacje to nie tylko rodzaje i formy materiałów, z których wykonane...
-
Konstrukcja struktury modelu regionalnego systemu podnoszenia kompetencji IT
PublicationDynamiczny rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych wymaga ustawicznego podnoszenia kompetencji IT, tzn. zarówno wiedzy i umiejętności, jak również odpowiednich postaw w zakresie powszechnego posługiwania się informacją. Kształcenie społeczeństwa w zakresie IT jest jednym z istotnych warunków rozwoju społeczeństwa informacyjnego. W pracy przedstawiono założenia do konstrukcji modelu rozwoju kompetencji informatycznych...
-
OBRAZOWANIE ROZKŁADU NATĘŻENIA DŹWIĘKU W OTOCZENIU URZĄDZENIA MOBILNEGO Z WYKORZYSTANIEM WEKTOROWYCH CZUJNIKÓW AKUSTYCZNYCH
PublicationW referacie przedstawiono wyniki pomiarów rozkładu natężenia dźwięku w otoczeniu urządzenia mobilnego. Rozkład energii akustycznej pozyskano w polu swobodnym z wykorzystaniem metody natężeniowej w dziedzinie widma. W tym celu zastosowano zintegrowaną sondę natężeniową składającą się z czujników pomiaru przepływu cząstek powietrza oraz ciśnienia akustycznego. Pojedynczy czujnik przepływu cząstek powietrza jest czuły w jednej płaszczyźnie....
-
Dokumentacja powykonawcza rekonstrukcji wieży zegarowej na Gmachu Głównym Politechnika Gdańskiej
Publication -
Opis śladów służących do rekonstrukcji wypadku drogowego z udziałem pieszych
PublicationArtykuł ma na celu przedstawienie podstawowego podziału oraz zwięzły opis śladów powstałych w wyniku wypadku drogowego z udziałem pieszych, które mogą zostać użyte w procesie rekonstrukcji. Zaprezentowane zostały również statystyki dotyczące wypadków drogowych z udziałem pieszych w latach 2005-2014 wraz z uwzględnieniem najczęstszych przyczyn ich występowania.
-
Stworzenie stereofonicznej ścieżki dźwiękowej do filmu symulującej dźwięk wielokanałowy
PublicationCelem referatu pracy jest przedstawienie procesu tworzenia stereofonicznej ścieżki dźwiękowej do filmu, symulującej dźwięk wielokanałowy w odsłuchu słuchawkowym. Opracowana symulacja dźwięku wielokanałowego wykorzystuje filtrację HRTF (ang. Head-Related-Transfer-Function). W celu umożliwienia jednoczesnego odsłuchu kilku partii instrumentalnych składających się na ścieżkę dźwiękową stworzona została aplikacja wraz z graficznym...