Publications
Filters
total: 417
Catalog Publications
-
Wydajność jako czynnik sukcesu przedsiębiorstwa wykorzystującego metodologię TOC na przykładzie zakładu produkującego beton komórkowy
PublicationAutorka pragnie skupić się na problemie wydajności i wykazać znaczenie narzędzi służących poprawie efektywności procesu produkcyjnego na przykładzie zakładu wytwarzającego beton komórkowy. Tezą postawioną w niniejszym referacie jest możliwość usprawnienia organizacji i logistyki produkcji poprzez wykorzystanie metody zarządzania, jaką jest Teoria Ograniczeń (ang. Theory of Constraints - TOC).
-
Czynniki ryzyka wypadków podczas prowadzenia robót drogowych. Miękkie techniki zarządzania bezpieczeństwem pracy
PublicationW artykule autorzy poruszają problem bezpieczeństwa podczas wykonywania robót drogowych.Na podstawie przeprowadzonych ankiet przeanalizowano czynniki, które mają wpływ na wzrost ryzyka wypadków. Przedstawiono ponadto statystyki poparte dokumentacją fotograficzną oraz wykonano analizę przyczynowo-skutkową zagadnienia. Autorzy sugerują częściowe rozwiązanie problemu występowania wypadków poprzez wprowadzenie systemu opartego na miękkich...
-
Analiza alternatywnych metod klasyfikacji stanu technicznego obiektów budownictwa mieszkaniowego i użyteczności publicznej
PublicationPrzeprowadzona analiza wyłania narzędzie optymalne z punktu widzenia klasyfikacji obiektów pod względem ich stanu technicznego i stopnia zużycia. Ma ponadto udowodnić, ze istnieje realna potrzeba rozwoju metod i narzędzi z zakresu podejmowania decyzji oraz stworzenia spójnego systemu identyfikacji i klasyfikowania obiektów.
-
Harmonogram budowlany elementem wspomagania decyzji i działań logistycznych przedsięwzięcia inwestycyjnego
PublicationW artykule prezentuje się funkcje, które pełni harmonogram budowlany w toku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego. Podstawą prawidłowego zarządzania inwestycją jest sporządzenie dobrego i wiarygodnego harmonogramu. Harmonogram budowlany stosowany jest do zarządzania czasem projektu, kontroli i wczesnego wykrywania problemów realizowanych zadań, ale również jako narzędzie wspierania decyzji i działań o charakterze logistycznym.
-
Szacowanie liczby roszczeń w działalności towarzystwa ubezpieczeniowego w oparciu o metodę zagospodarowania poniesionych strat
PublicationW publikacji omawia się znaczenie prognoz w zarządzaniu przedsiębiorstwem, klasyfikacje metod prognozowania ryzyka i szacowania jego wielkości poprzez wykorzystanie prognozy, ryzyko w działalności firmy ubezpieczeniowej, metody ilościowe w szacowaniu ryzyka działalności ubezpieczeniowej i roszczenia. Prezentuje się również przykład wykorzystania metody zagospodarowania poniesionych strat do oszacowania liczby roszczeń.
-
Idea zastosowania sztucznej sieci neuronowej w zarządzaniu procesami logistycznymi przedsiębiorstwa budowlanego o specjalności drogowej
PublicationW opracowaniu przedstawiono zagadnienie zastosowania systemów sztucznej inteligencji w zarządzaniu przedsiębiorstwem branży drogowej. Autorki mają na celu dokonanie przeglądu literatury oraz dotychczasowych aplikacji przedmiotowych algorytmów. W artykule zaprezentowano zatem strukturę oraz cechy wybranych systemów. Na ich podstawie wyłoniono optymalny, według autorek, model umożliwiający sprawniejsze i bardziej efektywne zarządzanie...
-
Logistyka w przedsiębiorstwie w świetle współczesnych koncepcji i metod zarządzania
PublicationSkuteczne i odznaczające się wysoką jakością kierowanie współczesną firmą, opiera się na m.in. na wykorzystaniu nowoczesnych koncepcji zarządzania. Należy do nich m.in. logistyczna koncepcja zarządzania. Omawiana koncepcja obejmuj planowanie, realizację i kontrolę przemieszczania oraz rozmieszczania zasobów materialnych (ludzi, sprzętu, materiałów) i niematerialnych (zasobów finansowych oraz informacji), a także inne działania...
-
Zarządzanie kluczowymi obszarami budowlanego przedsięwzięcia inwestycyjnego jako wyzwanie o charakterze logistycznym
Publication -
Analiza dynamiczna trybuny stalowej
PublicationW powyższej pracy przedstawione zostały zalety stosowania trybun stalowych jako wyposażenia stadionów sportowych oraz innych miejsc, które gromadzą ogromną liczbę widzów. Pokazano, że konstrukcje te charakteryzują się wysoką estetyką i podnoszą prestiż widowiska w odróżnieniu do wcześniej stosowanych trybun żelbetowych. Z uwagi na zastosowanie lekkich i smukłych elementów składowych konstrukcji trybuny, masa widzów oraz obciążenia...
-
Badania polowe i analiza modalna trybuny stalowej
PublicationNiegdyś trybuny stalowe wykorzystywane były tylko podczas wydarzeń sportowych. Dzięki swoim zaletom dziś spotkać możemy je podczas koncertów muzycznych, wystaw, festiwali, gdzie dużej liczbie ludzi towarzyszy głośna muzyka. Użycie lekkich i smukłych elementów konstrukcyjnych, które wraz z nieprzewidywalnym zachowanie się tłumu oraz głośną muzyką przyczyniają się do niskich wartości częstotliwości drgań przez co łatwiej wzbudzają...
-
Numerical study on seismic response of a base-isolated building modelled with shell elements
PublicationSeismic isolation is counted among the most popular and effective means of protecting structures against earthquake forces. Base isolators, like Lead-Rubber Bearings (LRB), High-Damping Rubber Bearings (HDB) or Friction Pendulum Systems (FPS) are extensively used in practice in many earthquake-prone regions of the world. The present paper reports the results obtained from the numerical study on seismic response of a base-isolated...
-
ANALIZA MOŻLIWOŚCI LOKALIZACJI DNW NA PRZYKŁADZIE GMINY MIASTA GDAŃSKA
PublicationW pracy analizie poddano trzy obiekty hydrotechniczne zlokalizowane w Gminie Miasta Gdańska pod możliwości zacumowania Domów Na Wodzie. Ocenę możliwości przystosowania obiektu hydrotechnicznego przeprowadzono pod kątem stosowanych systemów cumowniczych komunikacji z lądem, dostępności mediów, składowania odpadów komunalnych oraz lokalizacji miejsc postojowych.W wyniku przeprowadzonej analizy wykazano że w Gdańsku brak jest obiektów...
-
Wpływ czynników społecznych i ekonomiczno-gospodarczych na skuteczność procesów rewitalizacji urbanistycznej
PublicationW pracy przedstawiono proces rewitalizacji dzielnicy Gdańska-Letnicy, przedsięwzięcia które z bardzo krótkiej perspektywy czasu można określić mianem sukcesu. Opisano historię dzielnicy oraz przeanalizowano przesłanki, które miały i mogły mieć wpływ na podjęcie przez władze miasta Gdańska decyzji o rewitalizacji. W szczególności zwrócono uwagę na społeczne oraz ekonomiczno-gospodarcze aspekty przedsięwzięcia.
-
Badania eksperymentalne zderzeń pomiędzy wieżami w szeregu poddanymi wymuszeniu sejsmicznemu
PublicationIstotnym problemem podczas projektowania elementów, bądź całych konstrukcji, poddanych obciążeniom dynamicznym (takim jak wybuch, uderzenie pojazdem, trzęsienie ziemi) jest ich bezpieczeństwo oraz podatność. Rodzaj obciążenia determinuje zachowanie się konstrukcji. Należy pamiętać, iż obciążenie quasi-statyczne czy statyczne wywoła inna odpowiedź w stosunku do działającego obciążenia dynamicznego. Zjawisko uderzenia jest więc problemem...
-
Konstrukcje drewniane szkieletowe - Eksperymentalne badania dynamiczne modelu drewnianego budynku szkieletowego na stole wstrząsowym
PublicationKonstrukcje drewniane szkieletowe - Eksperymentalne badania dynamiczne modelu drewnianego budynku szkieletowego na stole wstrząsowym
-
Response of a steel tank during earthquakes and mining tremors - experimental investigation
PublicationCylindrical steel tanks are very popular shell structures used to store the products of chemical and petroleum industries. Any failure might have disastrous consequences, therefore their safety and reliability is essential. Earthquakes are the most dangerous and also the most unpredictable dynamic loads acting on such structures. On the other hand, mining tremors are usually considered to be less severe due to lower acceleration...
-
Diagnosis of damages in family buildings using neural networks
PublicationThe article concerns a problem of damages in family buildings, which result from traffic-induced vibrations. These vibrations arise from various causes and their size is influenced by many factors. The most important is the type of a road, type and weight of vehicles that run on the road, type and condition of the road surface, the distance from the house to the source of vibrations and many others which should be taken into account....
-
Koncepcja modelu oceny ryzyka rewitalizacji obszarów miejskich
PublicationGłównym celem artykułu jest zaprezentowanie założeń leżących u podstaw budowy Modelu Oceny Ryzyka (MORA), który ma być wykorzystywany do kontrolowania poziomu i sterowania ryzykiem technicznym projektów inwestycyjnych w ramach zarządzania ryzykiem rewitalizacji urbanistycznej. Jak wskazują dotychczasowe badania, kompleksowy i społeczny charakter rewitalizacji determinuje bowiem powstanie szeregu zagrożeń, mało charakterystycznych...
-
Plan zarządzania jako narzędzie niezbędne w podejmowaniu decyzji związanych z przygotowaniem procesu inwestycyjnego dla wodnych budowli inżynierskich
PublicationPlan zarządzania – element procesu inwestycyjnego związanego z wodnymi budowlami inżynierskimi. Cele właściciela a faktyczny stan nieruchomości – analiza potrzeb. Wariantowanie rozwiązań w planie zarządzania jako element optymalizacji procesu inwestycyjnego. Plan realizacji wskazanego wariantu na podstawie planu zarządzania.
-
Non-linear strain rate analysis of earthquake-induced pounding between steel buildings
PublicationPast and recent earthquakes have shown that ground motions may cause severe structural damage to civil engineering structures. Earthquake-induced pounding between adjacent buildings has been identified as one of the reasons which intensifies damages. The aim of this paper is to show the results of the detailed nonlinear FEM analysis of earthquake-induced pounding between two steel buildings. The elastic – perfectly plastic material...
-
Diagnosis of Damage in a Steel Tank with Self-Supported Roof through Numerical Analysis
PublicationThe safety of civil engineering structures is one of the most important issues of building industry. That is why the assessment of the damage-involved structural response has recently become of major concern to engineers. Among a number of different approaches to diagnosis of damage, the method of measuring the changes in natural frequencies is considered to be one of the most effective indicators of global damage. From the practical...
-
Technologia budowy domów drewnianych o konstrukcji szkieletowej odpornych na wpływy dynamiczne-Eksperymentalne badania modeli ścian zewnętrznych
PublicationDrewno to najstarszy i jednocześnie najszerzej stosowany materiał w budownictwie. Dosztywnienie konstrukcji drewnianych, a co za tym idzie zwiększanie częstotliwości drgań własnych takich konstrukcji przyczynia się do poprawienia ich odporność na oddziaływania dynamiczne, w tym na wpływy sejsmiczne i parasejsmiczne. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników badań eksperymentalnych przeprowadzonych na specjalnie w tym...
-
Analiza modalna stalowego zbiornika walcowego z dachem stałym przy różnym poziomie wypełnienia
PublicationW branżach technicznych, takich jak przemysł chemiczny czy naftowy, stalowe zbiorniki walcowe są często wykorzystywane do magazynowania produktów płynnych. Z tego względu ich bezpieczeństwo i niezawodność to kluczowe aspekty, ponieważ ewentualne uszkodzenie konstrukcji może prowadzić do poważnych konsekwencji, a w skrajnych przypadkach nawet do katastrofy ekologicznej. Celem niniejszego referatu jest przedstawienie wyników badań...
-
Experimental determination of dynamic properties of cylindrical steel tank model filled with liquid
PublicationIn technical branches, such as chemical or petroleum industries, cylindrical steel tanks are essential structures used for storage of liquid products. Any failure might have disastrous consequences, therefore their safety and reliability is essential. The aim of the present paper is to show the results of the experimental study which has been conducted on a scaled model of a real tank used in Poland. The investigation was carried...
-
Experimental examination of an elastomeric polymer
PublicationA new method of repairing damaged structures by filling the cracks with a specially prepared elastomeric polymer mass has been recently proposed. This new and innovative technique, known as the Flexible Joint Method (FJM), is mainly dedicated to masonries and historical objects, where minimum intervention is permitted. The flexible joint bonds the disrupted elements and ensures further safe exploitation of a damaged structure....
-
Numerical Analysis of a Steel Frame Building with Soft-storey Failure under Ground Motion Excitation
PublicationThe aim of this paper is to show the results of a numerical analysis focused on the behaviour of multi-storey steel frame building that suffers from a soft-storey failure under ground motion excitation. A numerical model of the structure was created in FEM computer software and was exposed to an impact that would have been generated after a soft-storey failure due to falling of the upper floors. During the analysis, the whole structure...
-
Behaviour of Colliding Multi-Storey Buildings under Earthquake Excitation Considering Soil-Structure Interaction
PublicationThis paper investigates the coupled effect of the supporting soil flexibility and pounding between neighbouring, insufficiently separated buildings under earthquake excitation. Two adjacent three-storey structures, modelled as inelastic lumped mass systems with different structural characteristics, have been considered in the study. The models have been excited using the time history of the Kobe earthquake of 1995. A nonlinear...
-
Modal analysis of a steel grandstand
PublicationAmong the issues related to the idea of sustainable society is the safety of civil engineering structures devoted to satisfy different needs of people. One of the types of structures devoted to satisfy recreational needs are grandstands, which are used during sport events or music concerts. It is obligatory to consider interaction between structure and crowd load especially when the crowd movement involves rhythmic jumping, dancing,...
-
Diagnosis of Damage in a Steel Tank Model by Shaking Table Harmonic Tests
PublicationThe aim of the present paper is to show the results of the shaking table experimental study concerning the diagnosis of damage in a model of cylindrical steel tank with self-supported roof which is filled with liquid. During the tests, the base of the structure was excited under the harmonic loading with variable frequency. The tests were repeated for different stages of damage, which was introduced in the model by easing the bolts...
-
Wpływ ruchu pojazdów ciężarowych na zniszczenia domów zlokalizowanych w pobliżu dróg przejazdowych
PublicationW niniejszym artykule przestawiono problem występowania drgań w budynkach, spowodowanych poruszającymi się pojazdami oraz ideę rozwiązania problemu pracochłonnych i kosztownych pomiarów takiego zjawiska. Autorzy starają się ukazać czynniki mające wpływ na wielkość drgań w świetle obowiązujących przepisów i norm. Główny wysiłek skupiają na ich pomiarze i interpretacji otrzymanych wyników w świetle propozycji budowy aplikacji wykorzystującej...
-
Behaviour of steel columns under impact
PublicationOne of import issues related to the idea of sustainable society is the safety of civil engineering structures. The safety and reliability of steel structures under impact loading is among a number of different aims during the design state. The aim of this paper is to present the results of investigation focused on dynamic behaviour of steel columns under impact loading. Modal and transient dynamic analyses using Finite Element...
-
Logistyka realizacji robót budowlanych podczas rewitalizacji dzielnicy Gdańsk - Letnica
PublicationW artykule zostały przedstawione wstępne wymogi stosowania i modelowania systemów logistycznych dla złożonych przedsięwzięć budowanych. Ma to na celu wspomagać terminową i bezproblemową realizację inwestycji. Autorzy wskazują przykładowe zagrożenia występujące w fazie wykonawczej przedsięwzięcia budowlanego o charakterze rewitalizacyjnym, wynikające z przyjętego harmonogramu robót oraz rozwiązań w obsłudze logistycznej.
-
Badania eksperymentalne parametrów dynamicznych modeli zbiorników stalowych na stole sejsmicznym
PublicationStalowe zbiorniki walcowe są niezwykle popularnymi konstrukcjami używanymi przy magazynowaniu produktów przemysłu naftowego i chemicznego. Ich bezpieczeństwo i niezawodność są kluczowe, ponieważ jakiekolwiek uszkodzenie może nieść za sobą poważne konsekwencje. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie rezultatów badań eksperymentalnych na stole sejsmicznym dotyczących wyznaczenia parametrów dynamicznych modeli zbiorników stalowych...
-
Behaviour of deformed steel columns exposed to impact load during earthquakes - experimental study
PublicationIt has been observed during major earthquakes that the so called soft-storey failure of an upper floor of a structure results in large impact load acting on structural members of the lower storeys. It may further lead to progressive collapse of the whole structure substantially intensifying human and material losses. The aim of this paper is to investigate experimentally the behaviour of horizontally deformed columns (deformation...
-
Experimental and numerical study on deformed steel columns subjected to impact load during earthquakes
PublicationThe soft-storey failure is one of the most typical types of damage observed in buildings during earthquakes. The failure of an upper soft storey of a structure results in large impact load acting on the lower floors and if the resistance of the structural members of the lower storeys is not sufficient it may further lead to progressive collapse of the whole building. The aim of the present paper is to investigate the dynamic behaviour...
-
Monotone iterative method to second order differential equations with deviating arguments involving Stieltjes integral boundary conditions
PublicationWe use a monotone iterative method for second order differential equations with deviating arguments and boundary conditions involving Stieltjes integrals. We establish sufficient conditions which guarantee that such problems have extremal solutions in the corresponding region bounded by lower and upper solutions. We also discuss the situation when problems have coupled quasi-solutions. We illustrate our results by three examples.
-
Idea określania strefy wpływów drgań komunikacyjnych w oparciu o algorytm sztucznej sieci neuronowej
PublicationW wielu dziedzinach nauk, również w budownictwie coraz częściej stosuje się metody przybliżone. Zazwyczaj są to metody pozwalające rozwiązać problemy inżynierskie w sposób na tyle dokładny, że z punktu widzenia inżynierii jest to zarówno wystarczalny jak i bardziej ekonomiczny wynik niż przy metodach tradycyjnych i bardziej dokładnych. Problemem badawczym będzie znalezienie prostego sposobu określania wpływu drgań na budynki tak,...
-
Behaviour of deformed steel columns exposed to impact load during earthquakes: numerical analysis
PublicationIt has been observed during earthquakes that the so called soft-storey failure of an upper floor of a building leads to considerable vertical impact load acting on structural members of the lower storeys. The aim of this paper is to investigate numerically the behaviour of horizontally deformed columns (deformation as the result of earthquake loading) that are additionally subjected to vertical impact load. In the first stage of...
-
The influence of temperature on properties of the polymer flexible joint used for strengthening historical masonries
PublicationA new method of repairing damaged structures by filling the cracks with a specially prepared elastomeric polymer mass has been recently proposed. This new and innovative technique, known as the Flexible Joint Method (FJM), is mainly dedicated to masonries and historical objects, where minimum intervention is permitted. The flexible joint bonds the disrupted elements and ensures further safe exploitation of a damaged structure....
-
Simulation of the response of base-isolated buildings under earthquake excitations considering soil flexibility
PublicationThe accurate analysis of the seismic response of isolated structures requires the incorporation of the flexibility of supporting soil. However, it is often customary to idealize the soil as rigid during the analysis of such structures. In the present paper, seismic response time history analyses of base-isolated buildings modelled as single degree-of-freedom (SDOF) and multi degree-of-freedom (MDOF) systems with linear and nonlinear...
-
Linear viscoelastic modelling of damage-involved structural pounding during earthquakes
PublicationDamage-involved structural pounding during earthquakes has been recently intensively studied using different impact force models. The results of the previous studies indicate that the linear viscoelastic model is relatively simple yet accurate in modelling pounding-involved behaviour of structures during earthquakes. The only shortcoming of the model is a negative value of the pounding force occurring just before separation, which...
-
Ekonomiczne aspekty zastosowania wybranych technologii montażu w budownictwie transportowym
PublicationW artykule przedstawiono ideę zastosowania zintegrowanych konstrukcji budowlanych w świetle współczesnych rozwiązań technologii wznoszenia obiektów budowlanych. Ze względu na ciagły postęp technologii robót w wielu przypadkach odchodzi się od idei konstrukcji zintegrowanych, w innych powraca się do rozwiązań sprzed lat. Jakie zmiany zaszły w tym obszarze są obiektem zainteresowania autora.
-
Experimental study on the behaviour of steel columns under seismic-induced axial impact load
PublicationIt has been observed during major earthquakes that the so called soft-storey failure of an upper floor of a structure results in large impact load acting on structural members of the lower storeys. It may further lead to progressive collapse of the whole structure substantially intensifying human and material losses. Therefore, the aim of this paper is to investigate experimentally the behaviour of columns under bending (observed...
-
Zarządzanie organizacją i dystrybucją na placu budowy
PublicationZagospodarowanie placu budowy opracowuje się na etapie projektowania w ramach założeń realizacyjnych, następnie uściśla się przez głównego wykonawcę. Koszty zagospodarowania placu budowy wynoszą 1,6 do 5,5 % i więcej wartości obiektów realizowanych na określonym placu budowy. Dla inwestycji, której wartość kosztorysowa wynosi ponad kilka lub kilkadziesiąt mln zł są to wielkości znaczne, zmuszające wykonawcę robót budowlanych do...
-
Narzędzia statystyczne a badanie związków przyczynowo - skutkowych w projektowaniu robót budowlanych
PublicationW artykule przedstawiono pogląd dotyczący wykorzystania narzędzi analizy statystycznej podczas projektowania technologii robót budowlanych. Autor opiera swoje poglądy na praktycznym postrzeganiu występujących zjawisk przyczynowo - skutkowych i doświadczeniu z praktycznej pracy zawodowej, próbując przekonać szczególnie młodych inżynierów do takiego właśnie postępowania.
-
Konstrukcje składane - wybrane zagadnienia projektowania w budownictwie transportowym
PublicationW artykule zostały przedstawione wybrane aspekty projektowania technologiczno - organizacyjnego konstrukcji mostów składanych w budownictwie transportowym. Autor opiera swoją wiedzę na praktycznych przykładach takich rozwiązań. Zastosowanie konstrukcji składanych w niektórych przypadkach jest jedyną alternatywą, jeżeli chodzi o zapewnienie przejezdności dróg transportowych. Dodatkową zaletą konstrukcji składanych jest szybkość...
-
Shaking table experimental study on the effectiveness of polymer bearings for seismic isolation of structures
PublicationSeismic isolation has been recognised to be a very effective way of protecting structures from damage during earthquakes. It allows us to extend the natural period of the structure and therefore avoid resonance with the ground motion. Moreover, by increasing damping in the isolation devices, more energy can be dissipated and thus the structural response can be further reduced. The aim of this paper is to show the results of the...
-
Boundary value problems with advanced arguments involving upper and lower solutions in reverse order
PublicationPraca dotyczy problemów brzegowych dla równań różniczkowo-całkowych pierwszego rzędu z argumentami wyprzedzonymi. Podano wystarczające warunki, dla których problemy dotyczące takich równań mają rozwiązania minimalne i maksymalne w odpowiadającym obszarze ograniczonym przez rozwiązania górne i dolne. W celu uzyskania wyników zastosowano nową metodę opartą na twierdzeniu Heikkila-Lakshmikantham'a. Wyniki zilustrowano na przykładzie.
-
Eksperymentalne badania polimerów do elementów wibroizolacji sejsmicznej
PublicationCelem niniejszego artykułu jest weryfikacja doświadczalna możliwości zastosowania polimerów do elementów wibroizolacji sejsmicznej. Własności dynamiczne zastosowanego materiału zbadano na podstawie wyników badań wstępnych poddając dynamicznemu ściskaniu i rozciąganiu elementy wykonane z masy polimerowej. Dalsze badania wykonano na stole sejsmicznym poddając wymuszeniom sejsmicznym model konstrukcji wieżowej z wibroizolacją oraz...
-
Doświadczalne badania smukłych słupów poddanych deformacji i obciążeniom uderzeniowym podczas trzęsień ziemi
PublicationCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników badań doświadczalnych dotyczących zachowania się modeli słupów smukłych pod wpływem pionowego obciążenia uderzeniowego przy wstępnej deformacji na skutek poziomego przemieszczenia podpór w czasie trzęsień ziemi. Podczas badań eksperymentalnych, na górną część zdeformowanych prętów stalowych zrzucano kule wykonane z plasteliny. Wyniki badań pokazują, iż wraz ze wzrostem relatywnego...