Filters
total: 359
-
Catalog
- Publications 311 available results
- People 10 available results
- Inventions 4 available results
- Projects 3 available results
- Research Teams 1 available results
- Research Equipment 3 available results
- e-Learning Courses 21 available results
- Events 3 available results
- Offers 1 available results
- Open Research Data 2 available results
Search results for: opoznienie hamowania
-
Stan zachowania drewnianej konstrukcji werand budynku mieszkalnego z początku XX w.
PublicationArtykuł dotyczy badań oraz propozycji ratowania uszkodzonej zabytkowej drewnianej konstrukcji werand zrealizowanych w Gdańsku Wrzeszczu na początku XX wieku.
-
Anna Brillowska-Dąbrowska dr hab. inż.
PeopleAnna Brillowska-Dąbrowska, born in 1971 in Gdańsk, Poland, graduated in 1996 in Biotechnology from the Faculty of Chemistry, Gdańsk University of Technology (GUT). In 2001 she got her PhD, in 2013 became a DSc (habilitation). She was employed in 2004 as a researcher in Statens Serum Institut in Denmark. Currently she is an Associate Professor (adiunkt) in the Department of Molecular Biotechnology and Microbiology and Vice-dean...
-
The analysis of hydrodynamic forces and shape of towrope for an underwater vehicle
PublicationOpisano metodę obliczania sił hydrodynamicznych oraz kształtu liny holującej pojazd podwodny pod wpływem sił indukowanych przez opływ wody wokół liny i pojazdu. Siły indukowane na linie obliczane są za pomocą równania Morison'a, natomiast siły i momenty na kadłubie pojazdu za pomocą współczynników sił hydrodynamicznych, zależnych od kątów natarcia i prękości holowania pojazdu. Przykłady obliczeń dla pojazdu podwodnego zostały wykonane...
-
Catamaran dynamics at irregular wave excitations
PublicationArtykuł dotyczy dynamiki jednostki wielokadłubowej typu katamaran poddanej wymuszeniom pochodzącym od falowania nieregularnego.Przeprowadzono analizę dynamiki jednostki wielokadłubowej przy założeniu, że jest on opisany jako model liniowy, na który działa fala nieregularna. Model matematyczny układu dynamicznego jest reprezentowany poprzez równania stanu. Zapisano równania uwzględniające napływ fali czołowej, która wywołuje ruchy...
-
Factors affecting the deacetylation of chitosans by chitin deacetylase from Mucor rouxii.
PublicationCelem pracy było określenie przyczyn niecałkowitej enzymatycznej deacetylacji chitozanu. Wykazano, że w trakcie reakcji prowadzonej w stosunkowo stężonych roztworach chitozanu, aktywność deacetylazy chityny była hamowana przez obydwa produkty deacetylacji: kwas octowy oraz chitozan ze zmniejszającym się stopniem deacetylacji.
-
Przyczyny zarysowania zbiornika oczyszczalni ścieków
PublicationW artykule przedstawiono analizę przyczyn przecieku żelbetowych pionowych ścian zbiornika oczyszczalni ścieków. Zarysowania, które wystąpiły w zbiorniku o rzucie kołowym średnicy około 40m i wysokości ścian 6m, spowodowały opóźnienie w włączeniu do eksploatacji. Analiza wykazała, że główną przyczyną powstałych zarysowań była długa przerwa między betonowaniem fundamentu i ściany zbiornika.
-
Evaluation of Hilbert transform filter performance
PublicationW pracy rozpatrzono zagadnienie adaptacyjnej estymacji ułamkowego opóźnienia pomiędzy dwoma sygnałami sinusoidalnymi. Zastosowano tu nowy, zagregowany, zespolony filtr Hilberta, który łączy w sobie funkcje filtracji Hilberta i kompensacji ułamkowego opóźnienia. W eksperymentach wykorzystano efektywną implementację tego filtru w strukturze Farrowa, której jedynym parametrem o zmiennej wartości jest bieżące opóźnienie ułamkowe.
-
Rigid Finite Element Modeling for Identification of Vibrations in Elastic in Elastic Rod Driven by a DC-motor Suplied from a Thyristor Rectifier
PublicationRozdział dotyczy analizy numerycznej układu elektromechanicznego. Układ składa się z silnika zasilanego z jednopołówkowego prostownika tysystorowego i napędzanego tym silnikiem wirującego pręta. Celem obliczeń jest określenie postaci i wielkości drgań pręta, jeśli uwzględniamy jego elastyczność. Dyskretna struktura modelu to łańcuch wielomasowy ciał - sztywnych ciał połączonych bezmasowymi węzłami. Autorzy obliczyli zachowanie...
-
Analiza energochłonności pojazdu elektrycznego w oparciu o dane z pokładowego rejestratora parametrów
PublicationW artykule zaproponowano zastosowanie pokładowego rejestratora parametrów dla uzyskania wyników ekspe-rymentalnych pozwalających na analizę energetyczną wózka elektrycznego. Omówiono metodykę przetwarzania danych pomiarowych oraz sposób wykonywania przejazdów dla określenia zapotrzebowania na moc w funkcji prędkości, skuteczności hamowania odzyskowego oraz stopnia chwilowego przeciążenia napędu elektrycznego podczas przyspieszania....
-
UPROSZCZONA METODA OCENY POTENCJAŁU REKUPERACJI ENERGIIW TRAKCJI MIEJSKIEJ
PublicationZasobniki energii elektrycznej umożliwiające zwiększeniewykorzystania energii hamowania odzyskowego w trakcjielektrycznej są coraz częściej stosowane. Skuteczność ich działaniazależy od struktury układu zasilania komunikacji miejskiej i charakterystykiruchu, dlatego wprowadzenie ich do użytku powinnobyć poprzedzone analizą techniczną. Analiza taka może być wykonanaw oparciu o symulację układu zasilania. Jednak taka procedurajest...
-
Badania terenowe i tarowanie modelu przepływów w przewymiarowanych sieciach wodociągowych.
PublicationNa przykładzie Elbląskiego Systemu Wodociągowego (ESW) przedstawiono wdrożenie metodyki badań terenowych i tarowania modelu przepływów wypracowaną w oparciu o wieloletnie doświadczenie autora.
-
Infrastruktura elektroenergetyczna dla transportu elektromobilnego
PublicationW pracy przedstawiono rozwiązania Smart Grid w miejskiej trakcji elektrycznej. W szczególności zwrócono uwagę na infrastrukturę tramwajową i trolejbusową do ładowania autobusów elektrycznych.
-
PRZYKŁADY PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA METOD NUMERYCZNYCH W ANALIZIE TRAKCYJNEGO UKŁADU ENERGETYCZNEGO
PublicationCechą charakterystyczną układu zasilania komunikacji trolejbusowej jest jego losowa natura spowodowana przez kongestię ruchu drogowego. Fakt ten predestynuje statystyczne i numeryczne metody dla celów analizy trakcyjnego układu zasilania. W artykule zaprezentowano 3 metody analizy trolejbusowego systemu energetycznego: symulację układu zasilania za pomocą metody Monte Carlo, analizę potencjału rekuperacji energii hamowania za pomocą...
-
Rozstaw morskich urządzeń odbojowych a efektywna energia kinetyczna statku
PublicationWpływ współczynnika mimośrodowości na efektywną energię kinetyczną statku podchodzącego do cumowania. Analiza obliczeniowa wskazująca na konsekwencje przyjęcia zbyt dużego rozstawu urządzeń odbojowych zainstalowanych na nabrzeżu.
-
Wymagania w zakresie projektowania torów wodnych.
PublicationW pracy przedstawiono zalecenia dotyczace prawidłowego przyjmowania parametrów torów wodnych w zależności od liczby przepływających statków, przewożonych towarów, wywoływanych prądów i falowania oraz strumieni zaśrubowych
-
Zastosowanie metody FMEA w ocenie procesu technologicznego = Application of Fmea method to estimation of technological process
PublicationPrzedstawiono wykorzystanie metody FMEA do oceny technologii części klasy tuleja. Szczegółowo omówiono wyniki analizy toczenia kształtującego, operacji hartowania i odpuszczania oraz obróbki wykańczającej przez szlifowanie.
-
State equations in the mathematical model of dynamic behaviour of multihull floating unit
PublicationPrzedstawiony artykuł dotyczy dynamiki wielokadłubowej jednostki pływającej typu katamaran poddanej wymuszeniom pochodzącym od falowania nieregularnego. Analiza dynamiki jednostki wielokadłubowej została przeprowadzona przy założeniu, że model układu jest modelem liniowym na który działa fala nieregularna. Model matematyczny takiego układu dynamicznego jest reprezentowany poprzez równania stanu. Zapisane zostały równania uwzględniające...
-
UKŁAD I PROGRAM DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW SCHEMATU ZASTĘPCZEGO SUPERKONDENSATORA
PublicationW pracy przedstawiono prototyp urządzenia do wyznaczania parametrów schematu zastępczego superkondensatora na podstawie jego charakterystyk ładowania i rozładowania. Urządzenie składa się ze sterowanego źródła prądowego do ładowania i rozładowywania superkondensatora, przetwornika analogowo-cyfrowego do pomiaru prądu i napięcia w trakcie eksperymentu oraz mikroprocesora do sterowania pomiarem i komunikacji z komputerem na którym...
-
Packing three-vertex paths in a subcubic graph
PublicationW pracy rozważany jest problem pakowania scieżek P3 w grafach podkubicznych, pokazano oszacowania dolne na ilość ścieżek w zależności od stopnia spójności grafu oraz minimalnego stopnia.
-
Fast RNS combinational multipliers for small moduli
Publicationzaprezentowano nowe struktury mnożników modulo m oraz mnożników modulom przez stałą dla modułów 5-bitowych. w zaproponowanym algorytmie projektowania zastosowano kolejno redukcję modulo m potęg liczby 2, sumowanie binarne otrzymanych reszt, redukcję modulo do zakresu 2m oraz dwuoperandowe dodawanie modulo m. mnożnik resztowy w proponowanej strukturze posiada mniejsze opóźnienie niż inne znane mnożniki modulo i porównywalny iloczyn...
-
Delay induced oscillations in gene expression of Hes1 protein model
PublicationW pracy został omówiony model produkcji białka Hes1. Stężenie Hes1 jest kontrolowane przez ujemne sprzężenie zwrotne wbudowane w białko i jego mRNA. Przeprowadzona analiza potwierdziła znane wyniki numeryczne, że oscylacje wywołane są przez opóźnienie. Pokazaliśmy również, że jeśli współczynnik Hilla jest większy niż 1, to istnieje krytyczna wartość opóźnienia, dla której ma miejsce bifurkacja Hopfa i pojawiają się rozwiązania...
-
Oscillating water-oil-water liquid membrane systems for molecular recognition of substances belonging to diferent taste classes
PublicationBadano oscylacje róznicy potencjału elektrochemicznego miedzy fazami wodnymi. Jedna faza wodna zawiera kationowy lub anionowy surfaktant podczas gdy w drugiej fazie wodnej znajduje sie substancja odpowiedzialna za smak. Dwie fazy wodne sa rozdzielone faza olejową. Oscylacje były analizowane poprzez konstrukcje portretów fazowych uzywając metody opoznienia czasowego. Kształt portretów fazowych jest rozny dla oscylatorów z kationowym...
-
Application of SSB-like protein from Thermus aquaticus in multiplex PCR of human Y-STR markers identification
PublicationW tej publikacji prezentujemy zastosowanie białka SSB-podobnego Thermus aquaticus (TaqSSB) w reakcji multiplex PCR w celu identyfikacji markerów ludzkiego Y-STR. Wykorzystanie termostabilnego białka TaqSSB chroni lub redukuje tworzenie przez startery struktur dimerycznych, które powodują hamowanie hybrydyzacji starterów do badanego DNA i redukują ilość starterów dostępnych w reakcji PCR.
-
Kaplica w Żuławkach. Wpływy ideowe dużych ośrodków miejskich na programy architektoniczne założeń sakralnych małych miejscowości
PublicationW artykule zaprezentowano wstępne wyniki badań architektonicznych kaplicy cmentarnej przeprowadzonych w Żuławkach koło Nowego Dworu Gdańskiego. W artykule zaprezentowano i omówiono wykonane opracowania fotogrametryczne obiektu oraz zajęto się problematyką datowania obiektu.
-
Wstępna analiza systemów pneumatycznych i hydraulicznych w obiektach do pozyskiwania energii fal morskich
PublicationW pracy przedstawiono przegląd i analizę systemów hydraulicznych i pneumatycznych w elektrowniach wykorzystujących energię falowania mórz i oceanów. Zaprezentowano także uproszczone schematy przekładni hydrostatycznych do transmisji energii stosowanych w tego typu obiektach
-
Fala stojąca Stokesa - krytyczna analiza wzorów wynikających z aproksymacji 2 rzędu
PublicationPoprawne postaci wzorów na: rzędną swobodnej powierzchni, wzniesienie poziomu falowania i ciśnienie hydrodynamiczne, dla przypadku fali stojącej Stokesa 2 rzędu. Krytyczna ocena niektórych wzorów występujących w literaturze na podstawie wyników analiz porównawczych.
-
Techniczne i ekonomiczne aspekty wykorzystania przekształtników dwukierunkowych w praktyce
PublicationNowoczesne napędy z silniami indukcyjnymi klatkowymi i przemiennikami częstotliwości stanowią blisko 90% napędów elektrycznych z regulowana prędkością kątową. Dzięki zastosowaniu nowych typów silników, przekładni oraz nowych generacji tranzystorów IGBT w przekształtnikach napędy te są energooszczędne, zaś koszt ich instalacji zwraca się średnio w ciągu kilkudziesięciu miesięcy od chwili zainstalowania. W 95% są to napędy z jednokierunkowym...
-
Przyczynek do projektowania platform pełnomorskich
PublicationProjektowanie platform pełnomorskich związane jest przede wszystkim z określeniem oddziaływania wiatru i falowania na konstrukcje platformy, co oznacza, że najważniejsze staje sie określenie występujących prędkości wiatru oraz wysokości, długości i okresu podchodzącej fali.
-
Cellular senescence induced by DNA damage and its role in carcinogenesis and chemotherapy
PublicationUszkodzenia DNA indukują w komórce różne procesy, w tym starzenie komórkowe, co może uruchamiać proces karcinogenezy jak i być związane z odpowiedzią na leki przecinowotworowe. Biologiczna rola starzenia komórkowego nie jest jednak jasna. Zasugerowano, że proces starzenia komórkowego może hamować proces karcinogenezy poprzez indukcję nieodwracalnego zahamowania wzrostu przez czynniki genotoksyczne. Indukcja starzenia komórkowego...
-
Analiza wybranych metod obliczeniowych i eksperymentalnych wyznaczania charakterystyk amplitudowych jachtu żaglowego na fali regularnej
PublicationW artykule zaprezentowano wyniki analizy porównawczej charakterystyk amplitudowych właściwości morskich kadłuba jachtu żaglowego na fali regularnej uzyskanych trzema metodami. Dwie z nich opierały się na podejściu obliczeniowym, trzecia oparta była na klasycznym eksperymencie przeprowadzonym na basenie modelowym. Zrewidowano użyteczność formuł empirycznych opracowanych na bazie badań kadłubów jachtowych serii Delft. Wykonano symulacje...
-
Stanowisko ładowania pojazdu elektrycznego EVCS
Research EquipmentStanowisko ładowania pojazdu elektrycznego EVCS
-
Other heart disorders in diseases classified elsewhere - Male, 4 - Tissue image [1203063001763871]
Open Research DataThis is the histopathological image of HEART, MEDIASTINUM, AND PLEURA tissue sample obtained in Medical University Gdańsk and deposited in ZMDL-GUMED. The sample image was taken using: Pannoramic 250 3DHistech slide scanner (20x magnification) and saved to DICOM format.
-
Other heart disorders in diseases classified elsewhere - Male, 4 - Tissue image [12030630017637871]
Open Research DataThis is the histopathological image of HEART, MEDIASTINUM, AND PLEURA tissue sample obtained in Medical University Gdańsk and deposited in ZMDL-GUMED. The sample image was taken using: Pannoramic 250 3DHistech slide scanner (20x magnification) and saved to DICOM format.
-
Oscillators with anionic surfactants as systems for molecular recognition of taste substances
PublicationZaprezentowano, charakterystyki oscylacyjne układów trojfazowych, ktore mogą byc uzyte do rozpoznawania substancji smakowych. Zaobserwowano, że zmiany osylacyjne róznicy potencjału elektrycznego miedzy fazami wodnymi zależą od rodzaju substancji smakowej obecnej w układzie. Ich rózne wartosci poczatkowe są ważną cechą z punktu mozliwości zastosowania tych układów w sensorach smaku. Dla kazdego układu wyznaczono portrety fazowe...
-
The immunoregulatory effects of edeine analogues in mice
PublicationZbadano właściwości immunoregulatorowe kilku, otrzymanych na drodze syntezy, uproszczonych analogów peptydowego antybiotyku edeiny w testach in vivo i in vitro z wykorzystaniem modelu mysiego. Jako związek referencyjny zastosowano edeinę B. Otrzymane peptydy wykazywały efekt stymulacyny na proliferację splenocytów z użyciem konkawaliny, podczas gdy zastosowanie mitogenu powodowało hamowanie proliferacji splenocytów. Peptydy hamowały...
-
The contribution of tire/road noise to the overal noise of cars and motocycles
PublicationOmówiono wływ hałasu opon i hałasu jednostki napędowej na całkowity hałas generowany przez pojazd. Zaprezentowano opracowany w Katedrze pojazdów i Maszyn Roboczych PG program VENOM do symulacji halasu pojazdów w ruchu drogowym. Przy pomocy tego programu określono wpływ zmiennych warunków ruchu drogowego na hałas generowany przez pojazd. Uwzględnioino przyspieszanie na poszczególnych biegach, hamowanie z różnymi prędkościami oraz...
-
Przyczynek do projektowania morskich urządzeń odbojowych
PublicationKrytyczna dyskusja poprawności wzorów, którymi opisano: efektywną energię kinetyczną statku podchodzącego do cumowania, współczynnik dodatkowej masy wody, współczynnik mimośrodowości uderzenia statku w odbojnicę współczynnik obciążenia wyjątkowego, maksymalny dopuszczalny rozstaw odbojnic na nabrzeżu, współczynniki korekcyjne i współczynnik bezpieczeństwa.
-
Possibility of defining of the average loads of main propulsion on the basis of ship design parameters.
PublicationZaprezentowano możliwość określania zależności między mocą holowania wybranych typów statków a średnim obciążeniem napędu głównego podczas pływania swobodnego. Przedstawione badania umożliwiają wyznaczenie średnich obciążeń napędu głównego podczas pływania swobodnego przy wykorzystaniu parametrów projektowych statku zawartych w założeniach armatorskich.
-
Wpływ struktury przestrzennej układu zasilania na energochłonność trakcji miejskiej – pomiary rekuperacji
PublicationW artykule [3] przedstawiono analizę teoretyczną wpływu struktury przestrzennej układu zasilania na efektywność hamowania odzyskowego oraz wielkość strat przesyłowych. Przedmiotem niniejszej publikacji jest prezentacja wyników badań pomiarowych nad znaczeniem kształtu układu zasilania na wielkość stopnia wykorzystania rekuperacji. Powszechnie niedoceniany jest wpływ struktury układu zasilania na możliwość zwiększenia stopnia wykorzystania...
-
Dedicated Geographical Information System in the context of Critical Infrastructure Protection
PublicationNowe zaawansowane narzędzia Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych mogą stanowić bardzo użyteczną pomoc podczas przewidywania różnego rodzaju zagrożeń jak również minimalizacji związanego z nimi ryzyka. Artykuł prezentuje Sieciowy System Informacji Przestrzennej dla Szacowania i Wizualizacji Infrastruktur Krytycznych i ich Zagrożeń, stworzony dla Urzędu Miejskiego w Gdańsku przez Politechnikę Gdańską. System ten jest przeznaczony...
-
Dedykowany System Informacji Przestrzennej w kontekście ochrony infrastruktur krytycznych
PublicationNowe zaawansowane narzędzia Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych mogą stanowić bardzo użyteczną pomoc podczas przewidywania różnego rodzaju zagrożeń jak również minimalizacji związanego z nimi ryzyka. Artykuł prezentuje Sieciowy System Informacji Przestrzennej dla Szacowania i Wizualizacji Infrastruktur Krytycznych i ich Zagrożeń, stworzony dla Urzędu Miejskiego w Gdańsku przez Politechnikę Gdańską. System ten jest przeznaczony...
-
Zjawiska hydrauliczne oraz obciążenia występujące w pośrednich fazach budowy falochronów narzutowych
PublicationPrzeprowadzono analizę przyczyn uszkodzeń, a nawet katastrof falochronów narzutowych. Określono wzajemne oddziaływanie falochronu podłoża gruntowego i falowania w różnych fazach jego budowy i w czasie eksploatacji. Szczegółowo omówiono ten problem w odniesieniu do realizowanego przedłużenia falochronu zachodniego w Łebie.
-
Analiza pracy obiegu mikrosiłowni przy częściowych obciążeniach cieplnych
PublicationW pracy przedstawiono zagadnienia związane z eksploatacją mikrosiłowni, która zależy m.in. od pracy wymienników realilzujących procesy parowania i skraplania. Wykonano analizę termodynamiczną pracy mikrosiłowni przy częściowych obciążeniach cieplnych, powodujących zmiany temperatury czynnika roboczego HFE7100 w parowniku i skraplaczu.
-
Accumulation of water on the vehicle deck
PublicationPodano matematyczny model gromadzenia się wody na pokładzie garażowym statków ro-ro w stanie awaryjnym i wypiętrzania się wody ponad poziom wody zaburtowej w wyniku falowania morza. Wypiętrzanie to ma charakter losowy. Podano teoretycznie wartość średnią i wariancję tegoż wypiętrzenia.
-
Znikające polimery, czyli jak to robi czas czarodziej
PublicationCo robić, by zapobiec sytuacji, kiedy nasza ziemia stanie się jednym wielkim śmietniskiem? Produkować opakowania biodegradowalne, które w sposób nie szkodzący naturze ulegają rozkładowi. Celem projektu jest rozpowszechnienie wiedzy o wielowarstwowych polimerach w postaci folii do pakowania różnego typu produktów przyjaznych środowisku.
-
Probability analysis of life Raft capsizing on rough sea
PublicationArtykuł przedstawia metodę obliczania prawdopodobieństwa przewrócenia się tratwy ratunkowej za pomocą symulacji ruchu na fali nieregularnej. Przedstawiono obliczenia ruchów tratwy na falowaniu nieregularnym, którego symulacje wykonano dla znanej funkcji gęstości widmowej falowania dla Bałtyku oraz niedeterministycznego (stochastycznego) rozkładu amplitudy fali.
-
Zasady współpracy sieci IPV4 i IPV6 oraz kierunki migracji do IPV6.
PublicationW artykule przedstawiono metody współpracy sieci IPv4 z sieciami pracującymi z protokołem IPv6. Omówiono możliwe warianty migracji z IPv4 do IPv6, w tym wykorzystanie translacji protokołów. Zwrócono uwagę na niebezpieczeństwo zahamowania europejskiego Internetu spowodowane zbyt wolnymi procesami migracji do IPv6.
-
Aktualne wymagania w zakresie ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach niskiego napięcia
PublicationW referacie zaprezentowano główne zasady związane z projektowaniem ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach niskiego napięcia oraz sprawdzaniem jej stanu. Przedstawiono również podstawy ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach ładowania pojazdów elektrycznych oraz w instalacjach niskiego napięcia zlokalizowanych w strefie oddziaływania kolejowej sieci trakcyjnej.
-
PUBLICZNE ŚRODKI TRANSPORTOWE A SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY W OBSŁUDZE PODRÓŻY MIEJSKICH W METROPOLII TRÓJMIEJSKIEJ
PublicationMetropolia trójmiejska ma wyjątkowo negatywne uwarunkowania terenowe dla funkcjonowania i rozwoju sieci komunikacji publicWyznej. Dzielnice położone w tzw. dolnym tarasie są dobrze skomunikowane za pomocą linii SKM i tramwajowych. Jedynie te środki komunikacji szynowej, przy częstotliwości połączeń nie większej niż co 10 minut, są konkurencyjne dla indywidualnych dojazdów samochodami osobowymi. Natomiast autobusy i trolejbusy utykające...
-
Stanowisko laboratoryjne "Badanie rozruchu i hamowania maszyn prądu stałego"
Research EquipmentPoznanie właściwości oraz podstawowych charakterystyk maszyn prądu stałego.