Search
Filters
total: 2501
filtered: 1494
-
Catalog
- Publications 1494 available results
- Journals 19 available results
- Publishing Houses 3 available results
- People 235 available results
- Inventions 26 available results
- Projects 26 available results
- Laboratories 5 available results
- Research Teams 14 available results
- Research Equipment 8 available results
- e-Learning Courses 628 available results
- Events 11 available results
- Open Research Data 32 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: CZTEROKWADRANTOWA MASZYNA.
-
Maszyna do powiększania tuneli
PublicationNowoczesna maszyna do powiększania średnicy tuneli w wersji przeznaczonej dla tuneli kolejowych. Poszerzanie bez przerw w ruchu.
-
BUDYNEK JAKO CYFROWA MASZYNA
PublicationZaawansowane rozwiązania z zakresu różnych dziedzin nauki, adaptowane do architektury, zmieniają wizerunek budynku zarówno pod względem wizualnym, jak i funkcjonalnym. Bezsprzecznie bardzo dużą rolę w tym procesie odgrywają zdobycze technologii informatycznych i elektronicznych. Wyposażony w nie budynek staje się rodzajem cyfrowej maszyny zdolnej adaptować się do zmiennych warunków otoczenia dzięki sieciom czujników i odpowiednim...
-
Non-Linear Control of Electrical Machines Using Non-Linear Feedback
PublicationPrzedstawiono zasady nieliniowego sterowania oraz zastosowanie nielinowego sprzężenia zwrotnego do maszyn elektrycznych. Opisano nieliniowe sterowanie obcowzbudnym silnikiem prądu stałego. Zaprezentowano multiskalarne modele maszyn prądu przemiennego. Maszynę indukcyjną zamodelowano z wykorzystaniem strumienia wirnika oraz z wykorzystaniem strumienia stojana. MMultiskalarne modele maszyny indukcyjnej wykorzystano do nieliniowego...
-
Maszyny elektryczne w elektroenergetyce
PublicationMonografia prezentująca zagadnienia teoretyczne i eksploatacyjne maszyn wirujących i transformatorów dobrane pod kątem właściwości użytkowych maszyn oraz stanów nieustalonych i zakłóceń. Podano wyniki symulacji oraz badań obiektów fizycznych, opisano także nietypowe stany pracy masyn elektrycznych oraz podstawowe badania i przeglądy.
-
Szeregowe sterowanie maszyną CNC
PublicationW artykule przedstawiono projekt urządzenia klasy CNC. Opracowano nowy sposób sterowania elementami wykonawczymi odciążający komputer centralny poprzez ograniczenie jego roli do wysyłania poleceń do mikrokontrolera sterującego, zamiast bezpośrednio do elementów wykonawczych. Uzyskano to poprzez wykorzystanie protokołu szeregowego z użyciem portu USB do sterowania maszyną CNC.
-
Energetyczny aspekt diagnostyki maszyn
PublicationW artykule przedstawiono interpretację wartościującą działania, które jest tu rozpatrywane jako wielkość fizyczna o jednostce miary, nazwanej dżulosekundą. Przedstawiono oryginalną metodę analizy i oceny działania maszyn w ujęciu energetycznym dla potrzeb diagnostycznych. Do uzasadnienia przydatności tak rozumianego działania zastosowano jednorodny proces Poissona i proces semi-Markowa. Procesy te umożliwiły skonstruowanie modelu...
-
Bezpieczeństwo w eksploatacji maszyn.
PublicationLektura artykułu ma przybliżyć problematykę oceny bezpieczeństwa w eksploatacji wybranych obiektów technicznych maszyn, oceny przeprowadzanej w fazie ich eksploatacji. Po przedstawieniu podstawowych terminów dotyczących bezpieczeństwa sklasyfikowano zagrożenia tej eksploatacji. Następnie przedstawiono proces decyzyjny zapewnienia bezpieczeństwa, i w końcu sformułowano strategię wyboru środków bezpieczeństwa w eksploatacji maszyn....
-
Fretting w elementach maszyn.
PublicationOpisano fretting jako złożony proces zużywania warstw wierzchnich elementów maszyn.Podano definicje i uwarunkowania frettingu, jego klasyfikację i występowanie. Przedstawiono szczegółową charakterystykę procesu destrukcji warstw wierzchnich we frettingu, miejsce tego procesu w ogólnej klasyfikacji procesów zużywania oraz skutki i znaczenie frettingu.Przedstawiono analizę wpływu wymuszeń, warunków otoczenia i struktury węzłów tribologicznych...
-
Badania podstawowe maszyn elektrycznych
PublicationPrzedstawiono podstawowe wiadomości teoretyczne dotyczące transformatorów oraz maszyn: prądu stałego, asynchronicznych i synchronicznych. Następnie podano sposoby wyznaczania wielkości charakterystycznych oraz parametrów tych maszyn. Opisano sposoby wyznaczania charakterystyk określających właściwości elektromagnetyczne tych maszyn przy różnych rodzajach obciążeń i sterowania. Podano schematy połączeń umożliwiające przeprowadzenie...
-
Podstawy teorii maszyn elektrycznych
PublicationW książce przedstawiono podstawowe prawa zjawisk elektromagnetycznych, rodzaje pól magnetycznych, powstawania momentu elektromagnetycznego oraz podstawowe pojęcia z eksploatacji maszyn elektrycznych. Następnie oddzielnie dla transformatorów, maszyn prądu stałego, maszyn asynchronicznych i synchronicznych podano zasady działania, budowy, sposoby obliczeń konstrukcyjnych oraz ich właściwości eksploatacyjne.
-
Cyfrowe pomiary prędkości maszyn
PublicationArtykuł dotyczy wykorzystania cyfrowych pomiarów prędkości dla celów utrzymania ruchu parku maszynowego w zakładach produkcyjnych. Porównano właściwości trzech sposobów pomiaru realizowanego za pomocą enkoderów i systemów komputerowej akwizycji danych DAQ, w tym: poprzez zliczanie częstotliwości impulsów z enkodera, poprzez zliczanie okresu impulsów z enkodera, poprzez rewersyjne zliczanie zmian położenia z bieżącym, numerycznym...
-
Turbinka pneumatyczna jako maszyna ekspansyjna w obiegu ORC
Publication -
Maszyna synchroniczna z regulacją strumienia w osi poprzecznej
PublicationOpisano wybrane cechy prądnicy synchronicznej z dwoma uzwojeniami wzbudzenia o napędzie z silnikiem wysokoprężnym. Taki napęd powoduje pulsacje wielkości elektromechanicznych prądnicy. Zastosowanie dodatkowego uzwojenia umożliwia ograniczenie wpływu pulsacji momentu silnika napędowego na przebieg wielkości elektromechanicznych prądnicy.
-
Sterowanie ślizgowe maszyną dwustronnie zasilaną
PublicationW artykule zaprezentowano układ regulacji mocą czynną i bierną maszyny dwustronnie zasilanej pracującej jako generator. Do syntezy układu regulacji mocy wykorzystano model multiskalarny maszyny dwustronnie zasilanej. Sterowanie nieliniowym obiektem generatora zrealizowano z wykorzystaniem techniki sterowania ślizgowego.W publikacji przedstawiono wyniki badań symulacyjnych dla skokowych zmian wielkości zadanychmocy P i Q.
-
Sterowanie multiskalarne pięciofazową maszyną indukcyjną
PublicationZastosowanie przekształcenia układu współrzędnych fazowych na układ ortogonalny dla pięciofazowego silnika indukcyjnego o uzwojeniach skupionych prowadzi do wystąpienia w modelu matematycznym dwóch par składowych alfa-beta wektorów wirujących w dwóch nieruchomych układach współrzędnych. Pierwszy układ współrzędnych odpowiada zmiennym pierwszej harmonicznej, drugi – zmiennym trzeciej harmonicznej. Dla każdego układu występuje oddzielny...
-
Inżynieria jakości w technologii maszyn
Publication -
Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych.
PublicationPrzedstawiono zarys historii oraz tematykę naukowo-badawczą realizowaną w Katedrze Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej.Podano najważniejsze osiągnięcia wdrożeniowe Pracowników Katedry oraz informację o międzynarodowych konferencjach zorganizowanych przez zespoły naukowe Katedry.
-
Diagnostyka zespołów pompowych maszyn torowych
PublicationPrzedstawiono diagnostykę zespołów pompowych maszyn torowych. Szczególną uwagę zwrócono na podbijarki torowe, stosowane w kolejnictwie do budowy i remontu szlaku. Maszyny te, których zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej geometrii toru nowego i po naprawie, charakteryzują się złożoną budową.
-
Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych.
PublicationW komunikacie przedstawiono zarys historii oraz działalności naukowo - badawczej i dydaktycznej Katedry Elektroenergetyki i Maszyn Elektrycznych Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. Podano najważniejsze z ostatnich lat osiągnięcia wdrożeniowe pracowników Katedry oraz kierunki aktualnej współpracy międzynarodowej.
-
Badania charakterystyk dynamicznych maszyn wirnikowych
PublicationReferat stanowi wprowadzenie do tematyki badania charakterystyk dynamicznych maszyn wirnikowych. Autor stara się wyjaśnić metodykę pomiaru. W artykule zawarto krótki opis, stanowiska badawczego oraz aparatury pomiarowej. Zaprezentowano również niektóre wyniki badań dotyczące pomiaru drgań oraz temperatury.
-
Sprężarka chłodnicza jako maszyna ekspansyjna w obiegu ORC mikrosiłowni
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych przeprowadzonych na stanowisku realizującym obieg ORC, wyposażonym w ekspander wykonany na bazie spiralnej sprężarki chłodniczej. Otrzymane wyniki porównano z wynikami badań Quoilina, dostępnymi w literaturze przedmiotu. Ponadto w artykule zawarto opis laboratoryjnego stanowiska mikrosiłowni ORC oraz procesu adaptacji sprężarki chłodniczej.
-
Maszyny hydrotechniczne Kanału Elbląskiego cz. 1.
PublicationHistoria ta zdarzyła się wiele lat temu. W czasach, gdy jeszcze na świecie nie było komputerów, elektryczności, silników spalinowych i tego wszystkiego bez czego teraz nie potrafimy żyć i egzystować. Wydawało by się, że tym bardziej ludzie żyjący wiele lad przed nami, nie mogli sobie poradzić z przeciwnościami natury, nie mając tych wszystkich dobrodziejstw techniki, którymi my tak łatwo na co dzień się posługujemy. Ale czy...
-
Maszyny Hydrotechniczne Kanału Elblaskiego cz. 2.
PublicationPierwszy projekt kanału z 1827 roku, autorstwa Tajnego Radcy Budowlanego Severina z Kwidzyna, zakładał wyrównanie poziomów luster wody w jeziorach. Jezioro Jeziorak, koło Iławy, było największym jeziorem regionu, liczyło ponad 30 km długości, zatem uznano, że jego poziom wody będzie bazowym dla pozostałych jezior. Uznano również, że Miejscowość Miłomłyn, będzie głównym węzłem komunikacyjnym na kanale, stąd bowiem będą rozchodziły...
-
Optymalizacja wzmocnień obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej
PublicationPrzedstawiono obserwator prędkości oparty na rozszerzonym modelu maszyny indukcyjnej i nieliniowych sprzężeniach zwrotnych. Zaproponowano dobór wzmocnień obserwatora metodą optymalizacji rojem cząstek. Otrzymano zależności umożliwiające zastosowanie sieci neuronowej lub wielomianów do strojenia wzmocnień obserwatora. Pokazano, że proste zależności wielomianowe wystarczają do strojenia wzmocnień obserwatora w zależności od prędkości...
-
Właściwości dynamiczne maszyny indukcyjnej dwustronnie zasilanej
PublicationW referacie przedstawiono wyniki badań symulacyjnych układu z maszyną dwustronnie zasilaną pracującą jako prądnica w systemie energetycznym. Syntezę układu regulacji przeprowadzono bazując na modelu multiskalarnym, przyjmując kaskadowe połączenie regulatorów typu PI. Zastosowanie nieliniowego sprzężenia zwrotnego, umożliwiło dekompozycję układu sterowania na dwa niezależne podukłady sterowania mocą czynną i bierną. Prezentowana...
-
Obserwator prędkości obrotowej maszyny dwustronnie zasilanej
PublicationW artykule zaprezentowano nową strukturę obserwatora prędkości maszyny dwustronnie zasilanej w dwóch wersjach. Prezentowana struktura obserwatora bazuje bezpośrednio na modelu wektorowym maszyny asynchronicznej pierścieniowej oraz teorii obserwatorów Luenbergera. Do syntezy układu regulacji wykorzystano model multiskalarny maszyny asynchronicznej. W artykule pokazano przebiegi symulacyjne mocy czynnej i biernej oraz zmiennych charakteryzujących...
-
2D Mathematical Model of the Commutator Sliding Contact of an Electrical Machine
PublicationW artykule przedstawiono model matematyczny 2D komutatorowego zestyku ślizgowego z wieloma stopniami swobody. W modelu uwzględniono zmienne wymuszenia działające na szczotkę. Wymuszenia te są wynikiem falistości wirującego komutatora. Szczotka została zamodelowana jako system wielu mas, elementów sprężystych i tłumików rozłożonych w kierunku stycznym i promieniowym. Zamodelowano wszystkie oddziaływania lepkosprężyste pomiędzy komutatorem...
-
Modelowanie bezpieczeństwa maszyn i instalacji krytycznych
PublicationW rozdziale zostały omówione metody modelowania bezpieczeństwa instalacji krytycznych. W złożonym obiekcie podwyższonego ryzyka wyróżniono warstwy procesu technologicznego, systemów monitorowania i sterowania, alarmów krytycznych i interwencji operatorów, warstwy systemów automatyki zabezpieczeniowej SIS, zabezpieczeń inżynieryjnych, oraz warstwy przeciwdziałań wewnętrznych i zewnętrznych. Zwrócono uwagę na rolę jaką pełnią systemy...
-
Marnotrawstwo pracy maszyn na placu budowy
PublicationW opracowaniu poruszono zagadnienia nieefektywnego wykorzystania maszyn w procesie budowlanym, co w kontekście koncepcji Lean jest marnotrawstwem. Celem opracowania jest zaprezentowanie wytycznych do minimalizacji marnotrawstwa pracy maszyn. Do ich opracowania wykorzystano narzędzia koncepcji Lean, a także rezultaty własnych badań empirycznych. Chociaż mają one charakter wstępny, to w połączeniu z heurystyką oraz podejściem...
-
Laboratorium Dynamiki i Automatyzacji Maszyn Technologicznych
PublicationW dokumencie zawarto opis profilu działalności Laboratorium Dynamiki i Automatyzacji Maszyn Technologicznych utworzonego w ramach Katedry Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Na dołączonych ilustracjach przedstawiono najważniejsze stanowiska badawczo- dydaktyczne oraz kilka przykładowych wyników testów zautomatyzowanych napędów.
-
Z historii Katedry Maszyn Przemysłu Spożywczego
PublicationPrzedstawiono historię powstania Katedry Maszyn Przemysłu Spożywczego w okresie od 1964 roku oraz podstawowe kierunki działalności jak również osiągnięcia pracowników do roku 2005. Opisano także szereg okoliczności składających się na kontynuowanie tego zakresu problemów naukowych i dydaktycznych na Wydziale Mechanicznym od roku 1945.
-
Produktywność eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych
PublicationW artykule przedstawiono nowe podejście do analizy technicznio-ekonomicznej przedsiębiorstwa, ukierunkowane na uzupełnienie sformułowania pojęcia produktywności eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych. Po stronie efektów wyróżniono: efekty użytkowania, bezpieczeństwo pracy, jakość produktów uzależnioną od stanu technicznego urządzeń, gotowość techniczną, nieuszkadzalność maszyn i urządzeń technicznych. Po stronie nakładów uwzględniono:...
-
TECHNIKI SZYBKIEGO PROTOTYPOWANIA W BUDOWIE MASZYN
PublicationW artykule omówiono przygotowanie oraz wykonanie poszczególnych elementów maszyn za pomocą techniki szybkiego prototypowania. W pierwszej części przedstawiono technologię wydruku przestrzennego oraz właściwości materiału budulcowego. Druga część artykułu została poświęcona przykładowym wydrukom i ich zastosowaniom w maszynach.
-
Marnotrawstwo pracy maszyn na placu budowy
Publicationw opracowaniu poruszono zagadnienia nieefektywnego wykorzystania maszyn w procesie budowlanym, co w kontekście koncepcji Lean jest marnotrawstwem. Celem opracowania jest zaprezentowanie wytycznych do minimalizacji marnotrawstwa pracy maszyn. Do ich opracowania wykorzystano narzędzia koncepcji Lean, a także rezultaty własnych badań empirycznych. Chociaż mają one charakter wstępny, to w połączeniu z heurystyką oraz podejściem do...
-
Procedury diagnostyczne badania izolacji maszyn elektrycznych
PublicationArtykuł opisuje stosowane w praktyce procedury diagnostyki off-line dla silników elektrycznych niskiego i średniego napięcia. Poza pomiarem rezystancji izolacji do eksploatacji wprowadza się metody impulsowe z dodatkową rejestracją impulsów wyładowań niezupełnych. Analiza odpowiedzi izolacji na oscylacyjne przebiegi napięcia zasadniczo poprawia możliwość wykrywania wewnętrznych uszkodzeń - w tym między zwojowych – w układzie...
-
Fotowoltaika w gdańskim Instytucie Maszyn Przepływowych
Publication -
60th anniversary of Department of Manufacturing Engineering and Automation
PublicationThe paper presents the outline history of Department of Manufacturing Engineering and Automation of the Gdansk University of Technology over the span of 60 years - throughout the period 1945-2006.
-
Sterowanie maszyną pierścieniową zasilaną z przekształtnika prądu
PublicationW referacie przedstawiono nową koncepcję sterowania maszyną pierścieniową zasilaną od strony wirnika z falownika prądu. W referacie pokazano strukturę tranzystorowego dwukierunkowego falownika prądu. Zagadnienia teoretyczne potwierdzono badaniami symulacyjnymi.
-
Napędy hydrostatyczne jako maszyny bezpieczne i energooszczędne
PublicationProjektanci i producenci napędu hydrostatycznego nie dysponują możliwością dokładnego określania jego sprawności energetycznej zmieniającej się szeroko w polu pracy napędzanego urządzenia a więc w pełnym zakresie zmiany prędkości i obciążenia silnika hydraulicznego oraz lepkości zastosowanego czynnika roboczego. Dotyczy to zarówno określania strat i sprawności maszyn wyporowych (pompy i silnika hydraulicznego) zastosowanych w układzie...
-
Napędy hydrostatyczne jako maszyny bezpieczne i energooszczędne
PublicationProjektanci i producenci napędu hydrostatycznego nie dysponują możliwością dokładnego określania jego sprawności energetycznej zmieniającej się szeroko w polu pracy napędzanego urządzenia a więc w pełnym zakresie zmiany prędkości i obciążenia silnika hydraulicznego oraz lepkości zastosowanego czynnika roboczego. Dotyczy to zarówno określania strat i sprawności maszyn wyporowych (pompy i silnika hydraulicznego) zastosowanych w układzie...
-
Analiza właściwości rozszerzonego obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej
PublicationRozszerzony obserwator prędkości został zaproponowany przez prof. Krzemińskiego i jest oparty na rozszerzonym modelu maszyny indukcyjnej, gdzie wprowadzona został nowa zmienna ζ. Jest to nowe podejście do estymacji zmiennych stanu maszyny indukcyjnej i nie wszystkie problemy zostały do tej pory rozwiązane. Zaproponowano wykorzystanie algorytmów ewolucyjnych do doboru wzmocnień obserwatora. W celu redukcji nakładów obliczeniowych...
-
Identyfikacja parametrów maszyny indukcyjnej z zastosowaniemobserwatorów prędkości
PublicationZaproponowano ogólną strukturę obserwatora prędkości maszyny indukcyjnej. Przeanalizowano funkcję Lapunowa dla błędówodtwarzanych zmiennych i wskazano sposób doboru współczynników wzmocnienia prowadzący do uproszczenia struktury obserwatora. Podanoalgorytmy identyfikacji parametrów maszyny indukcyjnej z wykorzystaniem właściwości układu regulacji zmiennych modelu multiskalarnego maszyny indukcyjnej.
-
Nadzorowanie jakości wytwarzania w elastycznym gnieździe obróbki ze współrzędnościową maszyna pomiarową
PublicationW pracy omówiono zagadnienia kształtowania procedur sterowania i zarządzania jakością wytwarzania w elastycznych systemach obróbki z zastosowaniem metod statystycznych oraz kart kontrolnych Shewharta, jako narzędzi monitorowania przebiegów procesu. Przedstawiono model organizacji systemu dla efektywnego nadzorowania jakości procesu z wykorzystaniem kart typu X-R oraz wyników badań jego zdolności jakościowej. Zawarto studium przypadku...
-
Ocena przydatności maszyn wirtualnych do nauczania teleinformatyki
PublicationW rozdziale opisano zadania maszyn wirtualnych. Zaprezentowano eksperymenty przeprowadzone na Politechnice Gdańskiej wykazujšce przydatność rozwiązań wirtualizujących do nauczania zasad teleinformatyki. Przedstawiono szereg pomiarów wydajności protokołów/usług sieciowych realizowanych na maszynach wirtualnych, których charakterystyki wydajności są odmienne niż realizowanych w systemach rzeczywistych. Uzasadniono tezę, iż nauczanie...
-
Zastosowanie nagniatania w obróbce wykończeniowej części maszyn
PublicationW pracy przedstawiono możliwości stosowania różnych odmian obróbki nagniataniem w technologii dokładnych części maszyn szczególnie klasy wałek. Dokonano porównania efektów obróbkowych przedmiotów obrabianych przez nagniatanie i toczenie. Podano przykłady stosowania nagniatania w produkcji wałków wraz z narzędziami i obrabiarką CNC opracowanymi w Katedrze Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Politechniki Gdańskiej. Przedstawiono...
-
Analiza niezawodności i bezpieczeństwa maszyn i instalacji
PublicationW rozdziale przedstawiona została koncepcja kompleksowego zarządzania niezawodnością i bezpieczeństwem złożonej maszyny krytycznej w oparciu o analizy i oceny ryzyka prowadzone na podstawie metod wykorzystujących modele probabilistyczne. Istotne są tu parametry modelu, takie jak: intensywność uszkodzeń elementów składowych, intensywność odnowy, pokrycie diagnostyczne, czas pomiędzy prowadzeniem testów i inne, w zależności od specyfiki...
-
Modelowanie maszyn synchronicznych w ujęciu grafów wiązań
PublicationW pracy przedstawiono w sposób jednolity modelowanie maszyn synchronicznych (MS) metodą grafów wiązań (GW) dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych i systemów napędowych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Omówiono ogólne założenia modelowania MS w oparciu o koncepcję dwóch sprzężeń podstawowych - wzorcowego sprzężenia transformatorowego i wzorcowego sprzężenia elektromechanicznego. Model MS opracowano...
-
Problemy napędów maszyn do konfekcjonowania folii opakowaniowych.
PublicationPrzedstawiono konstrukcje maszyn do konfekcjonowania folii stretch, samoprzylepnej i wstępnego rozciągania. Problemem jest napęd wałów rozciągających folię. Pokazano złożony napęd w maszynie do konfekcjonowania folii samoprzylepnej.
-
Z historii Katedry Pojazdów i Maszyn Roboczych.
PublicationPrzedstawiono historię Katedry Pojazdów i Maszyn Roboczych w latach 1945-2005 oraz życiorysy zasłużonych jej pracowników. Omówiono działalność dydaktyczną i naukową oraz współpracę z przemysłem i innymi instytucjami.
-
Outsourcing w utrzymaniu maszyn i urządzeń technicznych.
PublicationW artykule opisano możliwości firm w zakresie korzystania z usług obcych w ramach outsourcingu. Postarano się przybliżyć różne warianty wyboru powierzania utrzymania obiektów technicznych w ramach usług obcych. Wymieniono korzyści i ewentualne zagrożenia, które może nieść wybrany wariant oraz przybliżono nowe formy podziału pracy w przedsiębiorstwach.