Filters
total: 2123
filtered: 1637
-
Catalog
- Publications 1637 available results
- Journals 10 available results
- Publishing Houses 2 available results
- People 65 available results
- Inventions 8 available results
- Projects 1 available results
- Research Teams 2 available results
- e-Learning Courses 112 available results
- Events 13 available results
- Open Research Data 273 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: CAŁKA J
-
Detection of vehicles stopping in restricted zones in video from surveillance cameras
PublicationAn algorithm for detection of vehicles that stop in restricted areas, e.g. excluded by traffic rules, is proposed. Classic approaches based on object tracking are inefficient in high traffic scenes because of tracking errors caused by frequent object merging and splitting. The proposed algorithm uses the background subtraction results for detection of moving objects, then pixels belonging to moving objects are tested for stability....
-
Detection of Vehicles Stopping in Restricted Zones in Video from Surveillance Cameras
Publication -
Identification of regions of interest in video for a traffic monitoring system
Publication -
Visual Detection of People Movement Rules Violation in Crowded Indoor Scenes
PublicationThe paper presents a camera-independent framework for detecting violations of two typical people movement rules that are in force in many public transit terminals: moving in the wrong direction or across designated lanes. Low-level image processing is based on object detection with Gaussian Mixture Models and employs Kalman filters with conflict resolving extensions for the object tracking. In order to allow an effective event...
-
Lip movement and gesture recognition for a multimodal human-computer interface
Publication -
Automatic Tracking with PTZ Cameras
Publication -
System rozpoznawania mowy wykorzystujący cechy wizualne
PublicationNiniejszy artykuł przedstawia metodę rozpoznawania głosek na podstawie analizy ruchu ust, która może znaleźć zastosowanie w terapii logopedycznej osób z wadami słuchu. W pracy opisano algorytm wyznaczana i śledzenia położenia ust oraz zbadano efektywność jego działania. Sztuczna sieć neuronowa została wykorzystana jako klasyfikator rozpoznający sześć wypowiadanych samogłosek w oparciu o wizualne parametry mowy. Dodatkowo przeprowadzono...
-
Visual Traffic Noise Monitoring in Urban Areas
PublicationThe paper presents an advanced system for railway and road traffic noise monitoring in metropolitan areas. This system is a functional part of a more complex solution designed for environmental monitoring in cities utilizing analyses of sound, vision and air pollution, based on a ubiquitous computing approach. The system consists of many autonomous, universal measuring units and a multimedia server, which gathers, processes and...
-
Teleinformatyczna akwizycja i przetwarzanie danych dla potrzeb diagnostyki środowiska aglomeracji miejskich
PublicationRozdział przedstawia koncepcję aktualnie opracowywanego systemu służącego do monitorowania hałasu i ruchu drogowego w aglomeracjach miejskich, stanowiącego funkcjonalną część szerszego rozwiązania dotyczącego monitorowania środowiska w miastach. System taki składa się z rozmieszczonych w mieście autonomicznych i uniwersalnych stacji monitorujących oraz serwera gromadzącego, przetwarzającego i prezentującego wyniki z wykorzystaniem...
-
Layered background modeling for automatic detection of unattended objects in camera images
PublicationAn algorithm for automatic detection of unattended objects in video camera images is presented. First, background subtraction is performed, using an approach based on the codebook method. Results of the detection are then processed by assigning the background pixels to time slots, based on the codeword age. Using this data, moving objects detected during a chosen period may be extracted from the background model. The proposed approach...
-
Identification of regions of interest in video for a traffic monitoring system
PublicationA system for automatic event detection in the camera image is presented in this paper. A method of limiting a region of interest to relevant parts of the image using a set of processing procedures is proposed. Image processing includes object detection with shadow removal performed in the modified YCbCr color space instead of RGB. The proposed procedures help to reduce the complexity of image processing algorithm and result in...
-
Moving object detection and tracking for the purpose of multimodal surveillance system in urban areas
PublicationBackground subtraction method based on mixture of Gaussians was employed to detect all regions in a video frame denoting moving objects. Kalman filters were used for establishing relations between the regions and real moving objects in a scene and for tracking them continuously. The objects were represented by rectangles. The objects coupling with adequate regions including the relation of many-to-many was studied experimentally...
-
System rozpoznawania dźwięków instrumentów muzycznych.
PublicationNiniejszy referat przedstawia działanie systemu automatycznego rozpoznawania pojedynczych dźwięków instrumentów muzycznych. System składa się z trzech bloków: detekcja częstotliwości podstawowej, parametryzacja dźwięków i klasyfikacja. W algorytmie detekcji wykorzystano zmodyfikowany algorytm Schroedera. Parametryzację przeprowadzono głównie w oparciu o parametry zdefiniowane w standardzie MPEG-7. Na potrzeby systemu zaimplementowano...
-
Combining visual and acoustic modalities to ease speech recognition by hearing impaired people
PublicationArtykuł prezentuje system, którego celem działania jest ułatwienie procesu treningu poprawnej wymowy dla osób z poważnymi wadami słuchu. W analizie mowy wykorzystane zostały parametry akutyczne i wizualne. Do wyznaczenia parametrów wizualnych na podstawie kształtu i ruchu ust zostały wykorzystane modele Active Shape Models. Parametry akustyczne bazują na współczynnikach melcepstralnych. Do klasyfikacji wypowiadanych głosek została...
-
Speech recognition system for hearing impaired people.
PublicationPraca przedstawia wyniki badań z zakresu rozpoznawania mowy. Tworzony system wykorzystujący dane wizualne i akustyczne będzie ułatwiał trening poprawnego mówienia dla osób po operacji transplantacji ślimaka i innych osób wykazujących poważne uszkodzenia słuchu. Active Shape models zostały wykorzystane do wyznaczania parametrów wizualnych na podstawie analizy kształtu i ruchu ust w nagraniach wideo. Parametry akustyczne bazują na...
-
Wykorzystanie analizy obrazu w rozpoznawaniu mowy
PublicationNiniejszy referat przedstawia metodę rozpoznawania mowy na podstawie analizy ruchu ust. W pracy opisano algorytm wyznaczana i śledzenia położenia ust wykorzystujący modele Active Shape Models oraz zbadano efektywność jego działania. Sztuczna sieć neuronowa została wykorzystana jako klasyfikator rozpoznający sześć wypowiadanych samogłosek w oparciu o wizualne parametry mowy. W pracy umieszczono wyniki klasyfikacji oraz wnioski.
-
Identyfikacja czynników struktury związków przeciwnowotworowych z grupy po-chodnych i analogów antrachinonu odpowiedzialnych za ich jednoelektronową redukcję, katalizowaną przez dehydrogenazę NADH, NADPH-zależną reduktazę cytochromu P450 i oksydazę ksantynową.**2002, 112 s. 29 rys. 21 tabl. bib- liogr. 148 poz. maszyn. Rozprawa doktorska /15.05.2002/. P. Gdań, Wydz. Chemiczny. Promotor: dr hab. inż. J. Tarasiuk.
PublicationPromotor - obecnie prof. Uniw. Szczec.
-
Addendum to ''On the derivative of the Legendre function of the first kind with respect to its degree''
PublicationPraca stanowi uzupełnienie wcześniejszej publikacji autora [J. Phys. A: Math. Gen. 39(2006) 15147-15172]. Przedstawiono w niej nowe wyrażenia dla pochodnej funkcji Legendre'a względem jej indeksu i zastosowano je do konstrukcji dwóch nowych reprezentacji funkcji Legendre'a drugiego rodzaju z całkowitym indeksem.
-
Impact of laser beam welding on mechanical behaviour of 2.25Cr–1Mo (P22) steel
PublicationThe use of welding processes in the manufacturing and repair of structures intended for the energy industry plays a key role in the guarantee of a continuous supply of fossil fuels, which is the basic condition for ensuring energy security. A square butt joint of 10 mm thick plate of 2.25Cr–1Mo (P22) steel was fabricated by autogenous laser beam welding process and then post-weld heat treatment (PWHT) for two sets of process parameters...
-
ICT Diffusion Trajectories and Economic Development: Empirical Evidence for 46 Developing Countries
PublicationIn economic theory, technology is treated as a crucial factor contributing significantly to economic development. Seminal works of Schumpeter (Theory of economic development. Transaction Publishers, New Brunswick, 1934, J Econ Hist 7:149–159, 1947), Baumol (Am Econ Rev 76:1072–1084, 1986), Gerschenkron (Economic backwardness in economic perspective. Belknap Press, Cambridge, MA, 1962) or Abramovitz (J Econ Hist 46(2):385–406, 1986)...
-
Effect of the Catalytic Center on the Electron Transfer Dynamics in Hydrogen-Evolving Ruthenium-Based Photocatalysts Investigated by Theoretical Calculations
PublicationThe light-induced relaxation pathways in the molecular photocatalyst [(tbbpy)2Ru(tpphz)PtCl2]2+ are investigated with time-dependent density functional theory calculations together with the Marcus theory of electron transfer (ET). The calculations show that metal (Ru) to ligand (tpphz) charge transfer (MLCT) triplet states are populated following an excitation in the longer wavelength range of the absorption spectrum, but that an...
-
Kinetics of the Organic Compounds and Ammonium Nitrogen Electrochemical Oxidation in Landfill Leachates at Boron-Doped Diamond Anodes
PublicationElectrochemical oxidation (EO) of organic compounds and ammonium in the complex matrix of landfill leachates (LLs) was investigated using three different boron-doped diamond electrodes produced on silicon substrate (BDD/Si)(levels of boron doping [B]/[C] = 500, 10,000, and 15,000 ppm—0.5 k; 10 k, and 15 k, respectively) during 8-h tests. The LLs were collected from an old landfill in the Pomerania region (Northern Poland) and were...
-
A note on mixed tree coloring
PublicationZaproponowano liniowy algorytm dla problemu kolorowania mieszanego w drzewach, uzyskując tym samym poprawę w stosunku do algorytmu o złożoności O(n^2) podanego w pracy [P. Hansen, J. Kuplinsky, D. de Werra, Mixed graph colorings, Math. Methods Oper. Res. 45 (1997) 145-160].
-
Indukcja apoptozy w komórkach białaczek ludzkich molt4 i hl60 przez acyloksytriazoloakrydony - nową grupe związków o właściwościach przeciwnowotworowych
PublicationWykazazno, że acyloksytriazoloakrydony, podobnie jak badane wcześniej triazoloakrydony, indukują apoptozę w komórkach białaczek ludzkich MOLT4 i HL60 w stężeniach biologicznie istotnych, odpowiadających wartościom EC90 i EC80. Zjawisko apotozy zbadano w oparciu o zmiany morfologiczne w komórkach (ciałka apoptotyczne), międzynukleosomalną fragmentację DNA, zmiany w budowie błony cytoplazmatycznej, spadek mitochondrialnego potencjału...
-
The pollutant transport equation for a steady, gradually varied flow in an open channel network: a solution of high accuracy
PublicationW pracy przedstawiono metodę rozwiązania jednowymiarowego równania adwekcji-dyfuzji opisującego transport zanieczyszczeń w warunkach przepływu ustalonego wolnozmiennego w sieci kanałów otwartych. Zastosowano technikę dekompozycji. Zlineoryzowane równanie adwekcji-dyfuzji rozwiązano stosując całkę Duhamela, zaś równanie zacierające człon źródłowy-metodą różnic skończonych. Metoda zapewnia bardzo dużą dokładność rozwiązania nawet...
-
A note on an approximative scheme of finding almost homoclinic solutions for Newtonian systems
PublicationIn this work we will be concerned with the existence of an almost homoclinic solution for a perturbed Newtonian system in a finite dimensional space. It is assumed that a potential is C^1 smooth and its gradient is bounded with respect to a time variable. Moreover, a forcing term is continuous, bounded and squere integrable. We will show that the appproximative scheme due to J. Janczewska for a time periodic potential extends to...
-
Fixed point indices of iterates of a low-dimensional diffeomorphism at a fixed point which is an isolated invariant set
PublicationLet f be an R^n-diffeomorphism, where n = 2, 3, for which {0} is an isolated invariant set. We determine all possible forms of the sequences of fixed point indices of iterates of f at 0, {ind(f n, 0)}_n, confirming in R3 the conjecture of Ruiz del Portal and Salazar (J Differ Equ 249, 989–1013, 2010).
-
A Population-Based Method with Selection of a Search Operator
PublicationThis paper presents a method based on a population in which the parameters of individuals can be processed by operators from various population-based algorithms. The mechanism of selecting operators is based on the introduction of an additional binary parameters vector located in each individual, on the basis of which it is decided which operators are to be used to modify individuals’ parameters. Thus, in the proposed approach,...
-
Signature Partitioning Using Selected Population-Based Algorithms
PublicationDynamic signature is a biometric attribute which is commonly used for identity verification. Artificial intelligence methods, especially population-based algorithms (PBAs), can be very useful in the dynamic signature verification process. They are able to, among others, support selection of the most characteristic descriptors of the signature or perform signature partitioning. In this paper, we focus on creating the most characteristic...
-
Wybrane aspekty formułowania, implementacji oraz aplikacji 6-parametrowej nieliniowej teorii powłok
Publicationpracy przedstawiono rekapitulację stanu wiedzy w zakresie nieliniowej 6-parametrowej teorii powłok, w której szóstym parametrem jest obrót prostopadły do powierzchni odniesienia powłoki tzw. obrót owinięcia (ang. drilling rotation). Zasadnicze fundamenty teorii 6-parametrowej wynikają z pracy między innymi osób: pierwotnego podejścia E. Reissnera podjętego dalej przez takich badaczy jak A. Libai, J.G. Simmonds, J. Makowski, W....
-
Lefschetz periodic point free self-maps of compact manifolds
PublicationLet f be a self-map of a compact connected manifold M. We characterize Lefschetz periodic point free continuous self-maps of M for several classes of manifolds and generalize the results of Guirao and Llibre [J.L.G. Guirao, J. Llibre, On the Lefschetz periodic point free continuous self-maps on connected compact manifolds, Topology Appl. 158 (16) (2011) 2165-2169].
-
Multiparameter analysis of the Barkhausen noise signal and its application for the assessment of plastic deformation level in 13HMF grade steel
PublicationArtykuł przedstawia wyniki wieloparametrowej analizy właściwości sygnału szumu Barkhausena (BN). Poza powszechnie stosowanymi kwantyfikatorami sygnału szumu Barkhausena takimi jak amplituda, całka z obwiedni sygnału czy też wynikami analizy impulsowej sygnału proponujemy dodatkową analizę opartą na zmianach amplitudy prądu magnesującego. Jak się okazuje charakter zmian sygnału Barkhausena (w funkcji stopnia deformacji plastycznej)...
-
Metody strojenia regulatorów typu PID z wykorzystaniem technologii syntezy regulatorów od stanu
PublicationUkłady sterujące typu PID są jednymi z najbardziej popularnych regulatorów wykorzystywanych w układach regulacji. W związku z tym znanych jest szereg metod doboru wartości ich parametrów (nastaw). Obok różnych metod inżynierskich czy analitycznych strojenia tego typu regulatorów, dostępne są również podejścia bazujące na optymalizacji. Wskaźnikiem jakości znajdującym w nich zastosowanie jest np. całka z kwadratu uchybu. W artykule...
-
Rewitalizacja elektrowni wodnych na rzece Raduni
PublicationPrawie cała, obecnie istniejąca, zabudowa hydrotechniczna Raduni powstała w latach 1908-1937. Wykorzystując spad 102 m, zbudowano 8 elektrowni, tworząc kaskadę stopni energetycznych o łącznej mocy 14MW i średniej rocznej produkcji około 35 GWh. Prace renowacyjne prowadzone w ostatnich latach objęły kilka elektrowni. Podjęte prace przedstawiono na przykładzie EW Rutki.
-
Fixed point indices of iterated smooth maps in arbitrary dimension
PublicationWe give a complete description of possible sequences ofindices of iterations of f at an isolated fixed point, answering inaffirmative the Chow, Mallet-Paret and Yorke conjecture posed in[S.N. Chow, J. Mallet-Parret, J.A. Yorke, A periodic point index whichis a bifurcation invariant, in: Geometric Dynamics, Rio de Janeiro,1981, in: Lecture Notes in Math., vol. 1007, Springer, Berlin, 1983,pp. 109-131].
-
WYKORZYSTANIE UKŁADU LTC3588-1 DO KONSTRUKCJI ŹRÓDEŁ POZYSKIWANIA ENERGII RESZTKOWEJ
PublicationPrzedmiotem j pracy są zagadnienia odzyskiwania energii resztkowej generowanej wskutek mechanicznego odkształcania kryształu piezoelektrycznego oraz za pomocą ogniwa fotowoltaicznego przy zastosowaniu przetwornicy napięcia typu LTC3588-1. Zastosowana przetwornica umożliwia pozyskiwanie energii z różnych źródeł. W ramach referatu przedstawiono wyniki pracy nad mikrozasilaczem, który umożliwiał zarówno współpracę z piezoelektrykami...
-
The photocurrent quantum efficiency dependence on the applied voltage in organic solar cells
PublicationWe demonstrate that our recently reported model (Szmytkowski 2007 J. Phys. D: Appl. Phys. 40 3352) of the photocurrent quantum efficiency in organic semiconductors explains the external quantum efficiency dependence on the electric field in organic solar cells. This effect can be explained by taking into account that the photogeneration of charge carriers occurs via the electron-hole pair dissociation and the space charge effects...
-
Dynamic polarizability of the relativistic hydrogenlike atom: Application of the Sturmian expansion of the Dirac-Coulomb Green function
PublicationWe utilize the Sturmian expansion of the Dirac-Coulomb Green function [R. Szmytkowski, J. Phys. B 30, 825 (1997)] to obtain components of the dynamic dipole polarizability tensor of the relativistic hydrogenlike atom in the ground state. It is found that the tensor may be expressed in terms of two independent quantities: a scalar polarizability and a vector polarizability, the latter being of the relativistic origin. In the static...
-
Light-Induced Transformation of the Aromatic Heptaene Antifungal Antibiotic Candicidin D into Its All-Trans Isomer
PublicationIllumination of the aromatic heptaene macrolide antifungal antibiotic candicicin D with UV light results in an isomerization of the molecule. The product formed after irradiation of the candicidin complex with UV light (λ=365nm), namely, iso-candicidin D, was isolated and subjected to 2D NMR studies, consisting of DQF-COSY, ROESY, TOCSY, HSQC, and HMBC experiments. The obtained spectral data unambiguously evidenced that iso-candicidin...
-
Underwater Local Cavity Welding of S460N Steel
PublicationIn this paper, a comparison of the mechanical properties of high-strength low-alloy S460Nsteel welded joints is presented. The welded joints were made by the gas metal arc welding (GMAW)process in the air environment and water, by the local cavity welding method. Welded joints were testedfollowing the EN ISO 15614-1:2017 standard. After welding, the non-destructive—visual, penetrant,radiographic, and ultrasonic (phased array) tests...
-
Synthesis and physical properties of the 10.6 K ferromagnet NdIr3
PublicationThe magnetic, transport, and thermodynamic properties of NdIr3 are reported. Its PuNi3-type crystal structure (space group R−3m), with lattice parameters a= 5.3262(1)Å and c=26.2218(3)Å, was confirmed by powder x-ray diffraction. Our measurements indicate that NdIr3 exhibits a previously unreported paramagnetic to ferromagnetic phase transition below TC=10.6 K(determined by using the Arrott plot). The magnetic susceptibility obeys...
-
Struktura dyskretnych algorytmów optymalnych ze względu na normę H_infty
PublicationW referacie omówiono strukturalne własności algorytmów sterowania w czasie dyskretnym optymalnych ze względu na normę H_infty. Pokazano, że podejście do projektowania dyskretnych układów sterowania optymalnych ze względu na tę normę, w którym stosuje się J-bezstratne faktoryzacje odpowiednich łańcuchowych macierzy rozproszenia sterowanych obiektów, pozwala na ujawnienie istotnych strukturalnych cech uzyskiwanych rozwiązań, a także...
-
Landscape protection in environmental impact assessment in Poland. The exa- mple of a Gdańsk fortification system which is threatened by transport in- vestments. J. Transdiscipl. Environ. Stud. [online]**2002 vol. 1 nr 2 [dos- tęp: 2002.12.20] s. 1-18, 3 rys. bibliogr. 11 poz. Dostępny w Internecie: http://www.journal-tes.dk/. ISSN 1602-2297 Ochrona krajobrazu w Ocenach Oddziaływania na Środowisko w Polsce -na przy- kładzie fortyfikacji gdańskich zagrożonych inwestycjami komunikacyjnymi.
PublicationSpecyficzny przypadek potencjalnego zagrożenia dla fortyfikacji nowożytnych Gdańska, spowodowanego nowymi, planowanymi inwestycjami komunikacyjnymi jesttłem dla ukazania możliwości wykorzystania procedury Oceny Oddziaływania na Środowisko dla ochrony i kształtowania krajobrazu.
-
[Chapter] 22. Application of physical modeling to study combustion process-es and flow patterns in large-scale boilers and furmaces. W: Optical me- thods and data processing in heat and fluid flow. Ed. C. Greated, J. Cos-grove, J.M. Buick. Bury St. Edmunds. London: Profess. Eng. Publ.**2002 s. 267-277, 4 rys. bibliogr. 6 poz. Zastosowanie modelowania fizycznego do badania procesów spalania pola prze- pływu w przemysłowych kotłach i piecach.
PublicationRozdział zawiera wyniki badań modelowania fizycznego dwuwymiarowego i trój-wymiarowego pola przepływu i procesów spalania w wybranych urządzeniachprzemysłowych.
-
Accurate modeling of layout parasitic to forecast EMI emitted from a DC-DC converter.
PublicationThis paper illustrates how to account for all parasitic due to the layout of a power converter (inductive and capacitive), in order to forecast electromagnetic interferences (EMI). The method is generic, and is validated here in the simple example of a DC-DC converter, realized on different technologies: insulated metal substrate (IMS), printed circuit board (PCB). In addition, several layouts aspects will be investigated. Conclusions...
-
Tuning of photocatalytic activity by creating a tridentate coordination sphere for palladium
PublicationThe synthesis and characterisation of an asymmetric potential bridging ligand bmptpphz (bmptpphz = 2,17-bis(4-methoxyphenyl)tetrapyrido[3,2-a:2’,3’-c:3’’,2’’-h:2’’’,3’’’-j] phenazine) is presented. This ligand contains a 1,10-phenanthroline (phen) and a 2,9-disubstituted phen sphere and possesses a strong absorbance in the visible. Facile coordination of the phen sphere to a Ru(tbbpy)2 core leads to Ru(bmptpphz) ([(tbbpy)2Ru(bmptpphz)](PF6)2;...
-
Visual Lip Contour Detection for the Purpose of Speech Recognition
PublicationA method for visual detection of lip contours in frontal recordings of speakers is described and evaluated. The purpose of the method is to facilitate speech recognition with visual features extracted from a mouth region. Different Active Appearance Models are employed for finding lips in video frames and for lip shape and texture statistical description. Search initialization procedure is proposed and error measure values are...
-
Audiovisual speech recognition for training hearing impaired patients
PublicationPraca przedstawia system rozpoznawania izolowanych głosek mowy wykorzystujący dane wizualne i akustyczne. Modele Active Shape Models zostały wykorzystane do wyznaczania parametrów wizualnych na podstawie analizy kształtu i ruchu ust w nagraniach wideo. Parametry akustyczne bazują na współczynnikach melcepstralnych. Sieć neuronowa została użyta do rozpoznawania wymawianych głosek na podstawie wektora cech zawierającego oba typy...
-
Contactless Hearing Aid for Infants Employing Signal Processing Algorithms. [Bezkontaktowy aparat słuchowy dla niemowląt wykorzystujący algorytmy przetwarzania sygnału]
PublicationZaprojektowany bezkontaktowy aparat słuchowy umiejscawiany jest w łóżeczku niemowlęcia. Aparat składający się z matrycy 4 mikrofonów oraz prototypowej karty z procesorem DSP pracuje w polu swobodnym. Przetworzony sygnał mowy emitowany jest z wykorzystaniem miniaturowych głośników. Opracowane algorytmy pozwalają na elminację akustycznych sprzężeń zwrotnych, które mogą wystepować ze względu na niewielką odległość mikrofonów od głośników...
-
Vowel recognition based on acoustic and visual features
PublicationW artykule zaprezentowano metodę, która może ułatwić naukę mowy dla osób z wadami słuchu. Opracowany system rozpoznawania samogłosek wykorzystuje łączną analizę parametrów akustycznych i wizualnych sygnału mowy. Parametry akustyczne bazują na współczynnikach mel-cepstralnych. Do wyznaczenia parametrów wizualnych z kształtu i ruchu ust zastosowano Active Shape Models. Jako klasyfikator użyto sztuczną sieć neuronową. Działanie systemu...