Wyniki wyszukiwania dla: SURGICAL SITE INFECTION

• The influence of local temperature and air velocity changes on the thermal sensations of users' working in surgical clothing

  Publikacja

  • M. Młynarczyk
  • A. Bogdan
  • T. Jankowski

  - INDOOR AND BUILT ENVIRONMENT - Rok 2021

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Micro-Abrasive Wear Testing of Surface Engineered Surgical Grade CoCrMo Alloy for Biotribological Applications

  Publikacja

  • J. Ortega-Saenz
  • M. Hernandez-Rodriguez
  • R. Michalczewski
  • R. Michalczewski

  - Materials Performance and Characterization - Rok 2016

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Forty‐two normomenstruating adolescents with Müllerian obstructive anomalies: Presentation, pitfalls in the dagnosis and surgical management

  Publikacja

  • E. Fontana
  • M. Parma
  • F. Fedele
  • S. Girardelli
  • F. Parazzini
  • M. Candiani

  - ACTA OBSTETRICIA ET GYNECOLOGICA SCANDINAVICA - Rok 2023

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Transporting false doors at the construction site of the Temple of Hatshepsut at Deir el-Bahari

  Publikacja

  • T. Dziedzic

  - Polish Archaeology in the Mediterranean - Rok 2018

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Reclamation of phosphogypsum deposition site Wiślinka near Gdańsk with municipal sewage sludge.

  Publikacja

  • P. Kowalik
  • E. Wojciechowska

  - Rok 2004

  Omówiono zastosowanie osadów ściekowych do rekultywacji składowiska fosfogipsów w Wiślince k. Gdańska. Głównie pojawiają się problemy ze stabilizacją stoków oraz z sukcesją roślinności i zwalczaniem erozji wiatrowej.

• Synthesis, crystal structure and electrical properties of A-site cation ordered BaErMn2O5 and BaErMn2O6

  Publikacja

  • K. Świerczek
  • A. Klimkowicz
  • K. Zheng
  • B. Dabrowski

  - Journal of Solid State Chemistry - Rok 2013

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Self-assembly of zinc and cobalt complexes mimicking active site of alcohol dehydrogenase

  Publikacja

  • A. Dołęga
  • A. Pladzyk
  • K. Kazimierczuk
  • M. Wieczerzak

  - INORGANIC CHEMISTRY COMMUNICATIONS - Rok 2008

  Po raz pierwszy zsyntetyzowano obojętne kompleksy cynku i kobaltu naśladujące strukturę centrum aktywnego dehydrogenazy alkoholowej z wodą jako dodatkowym ligandem. Jakość otrzymanych kryształów pozwoliła na szczegółową analizę wewnątrzcząsteczkowych wiązań wodorowych w kryształach tych związków. Wnioski potwierdzono za pomocą spektroskopii FT-IR w ciele stałym.

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Modelling of temperature field of flat boiling section with active single nucleation site

  Publikacja

  • J. Cieśliński
  • R. Jasiński
  • J. Polewski

  - Turbulence : International Journal - Rok 2007

  Zaprezentowano główne założenia wybranych modeli wrzenia dla pojedynczego centrum nukleacji. Przedstawiony model numeryczny dotyczy zagadnienia dwuwymiarowego, osiowo-symetrycznego, nieizotropowego przewodzenia ciepła dla warunków brzegowych pierwszego, drugiego i trzeciego rodzaju. Warunek brzegowy drugiego rodzaju reprezentuje gęstość strumienia ciepła połączoną z generacją pęcherzy z pojedynczego centrum nukleacji.

• The new fluorogenic substrates of neutrophil proteinase 3 optimized in prime site region

  Publikacja

  • M. Wysocka
  • A. Lesner
  • G. Majkowska
  • A. Łęgowska
  • K. Guzow
  • K. Rolka
  • W. Wiczk

  - ANALYTICAL BIOCHEMISTRY - Rok 2010

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Tailoring structural properties of lanthanum orthoniobates through an isovalent substitution on the Nb-site

  Publikacja

  • S. L. Wachowski
  • B. Kamecki
  • P. Winiarz
  • K. Dzierzgowski
  • A. D. Mielewczyk-Gryń
  • M. Gazda

  - Inorganic Chemistry Frontiers - Rok 2018

  Tetragonal polymorph of lanthanum orthoniobate can be stabilized to room temperature by the substitution of Nb with an isovalent element. LaNb1-xAsxO4 (0 < x ≤ 0.3), where As is an element stabilizing tetragonal structure, were successfully synthesized with combined co-precipitation and solid-state reaction method. The phase transition temperature, above which the material has tetragonal structure, decreases linearly with increasing...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• How acidic amino acid residues facilitate DNA target site selection

  Publikacja

  • K. A. Hossain
  • M. Kogut
  • J. Słabońska
  • S. Sappati
  • M. Wieczór
  • J. Czub

  - PROCEEDINGS OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE UNITED STATES OF AMERICA - Rok 2023

  Despite the negative charge of the DNA backbone, acidic residues (Asp/Glu) commonly participate in the base readout, with a strong preference for cytosine. In fact, in the solved DNA/protein structures, cytosine is recognized almost exclusively by Asp/Glu through a direct hydrogen bond, while at the same time, adenine, regardless of its amino group, shows no propensity for Asp/Glu. Here, we analyzed the contribution of Asp/Glu...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Anti-Inflammatory and Antiviral Effects of Cannabinoids in Inhibiting and Preventing SARS-CoV-2 Infection

  Publikacja

  • M. Janecki
  • M. Graczyk
  • A. Lewandowska
  • Ł. Pawlak

  - International Journal of Molecular Sciences - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• CD4 TRM Cells Following Infection and Immunization: Implications for More Effective Vaccine Design

  Publikacja

  • M. Wilk
  • K. Mills

  - Frontiers in Immunology - Rok 2018

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Analogues of muramyl dipeptide (MDP) and tuftsin limit infection and inflammation in murine model of sepsis

  Publikacja

  • A. Wardowska
  • K. Dzierzbicka
  • M. Szaryńska
  • M. Dąbrowska-Szponar
  • K. Wiśniewska
  • A. Myśliwski
  • P. Trzonkowski

  - VACCINE - Rok 2009

  Badano koniugaty MDP z tuftsyną oraz pochodną tuftsyny w leczeniu ciężkich infekcji bakteryjnych takich jak posocznica. Oceniano aktywność żerną komórek układu fagocytów jednojądrzastych, wpływ na klirens bakteryjny kluczowych organów wewnętrznych oraz ekspresję genów dla cytokin pro- i antyzapalnych charakterystycznych dla odpowiedzi immunologicznej w posocznicy i indukowanych działaniem analizowanych zwiazków. W badaniach in...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Hepatitis delta virus infection in chronically HBV-infected patients from northern Poland

  Publikacja

  • K. Bielawski
  • D. Zietkowski
  • U. Charmuszko
  • K. Sikorska
  • P. Stalke
  • K. P. Bielawski

  - ARCHIVES OF VIROLOGY - Rok 2006

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Acinetobacter baumannii isolated from hospital‐acquired infection: biofilm production and drug susceptibility

  Publikacja

  • P. Krzyściak
  • A. Chmielarczyk
  • M. Pobiega
  • D. Romaniszyn
  • J. Wójkowska‐Mach

  - APMIS - Rok 2017

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Theoretical Investigation of the Coronavirus SARS-CoV-2 (COVID-19) Infection Mechanism and Selectivity

  Publikacja

  • I. Biskupek
  • A. Sieradzan
  • C. Czaplewski
  • A. Liwo
  • A. Lesner
  • A. Giełdoń

  - MOLECULES - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Fowl adenovirus strains 1/A and 11/D isolated from birds with reovirus infection

  Publikacja

  • J. Niczyporuk
  • W. Kozdrun
  • H. Czekaj
  • N. Stys-Fijol

  - PLOS ONE - Rok 2021

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Detection of bacteriophage infection and prophage induction in bacterial cultures by means of electric DNA chips

  Publikacja

  • M. Gabig-Ciminska
  • M. Los
  • A. Holmgren
  • J. Albers
  • A. Czyz
  • R. Hintsche
  • G. Wegrzyn
  • S. Enfors

  - ANALYTICAL BIOCHEMISTRY - Rok 2004

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Vaccine versus infection – COVID-19-related loss of training time in elite athletes

  Publikacja

  • J. Krzywański
  • T. Mikulski
  • H. Krysztofiak
  • A. Pokrywka
  • T. Sobierajski
  • M. Młyńczak
  • A. Piechuta
  • E. Kuchar

  - JOURNAL OF SCIENCE AND MEDICINE IN SPORT - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Near Complete Giant Intracranial Aneurysm Mimicking Anaplastic Glioma: A Rare Case Report And Surgical Management

  Publikacja

  • B. Bhandari
  • S. Sharma
  • S. Pandey
  • S. Dhakal
  • D. Bhandaris

  - Journal of Neurological Sciences and Research - Rok 2024

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Prognostic relevance of demographics and surgical practice for patients with gastric cancer in two centers: in Poland versus Germany

  Publikacja

  • R. Jaworski
  • E. Bollschweiler
  • A. Holscher
  • S. Monig
  • J. Skokowski
  • J. Zielinski
  • M. Swierblewski
  • A. Kopacz
  • J. Jaskiewicz

  - GASTRIC CANCER - Rok 2011

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Sensitivity analysis based on non-intrusive regression-based polynomial chaos expansion for surgical mesh modelling

  Publikacja

  • K. Szepietowska
  • B. Magnain
  • I. Lubowiecka
  • E. Florentin

  - STRUCTURAL AND MULTIDISCIPLINARY OPTIMIZATION - Rok 2018

  The modelling of a system containing implants used in ventral hernia repair and human tissue suffers from many uncertainties. Thus, a probabilistic approach is needed. The goal of this study is to define an efficient numerical method to solve non-linear biomechanical models supporting the surgeon in decisions about ventral hernia repair. The model parameters are subject to substantial variability owing to, e.g., abdominal wall...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Handling of the Covid-19 Pandemic and Its Effects on Bariatric Surgical Practice: Analysis of GENEVA Study Database

  Publikacja

  • R. Singhal
  • S. Pouwels
  • Y. Rajeev
  • B. Madhok
  • W. Hanif
  • A. Tahrani
  • Y. Graham
  • C. Ludwig
  • K. Mahawar
  • M. Lamota... i 502 innych

  - OBESITY SURGERY - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• The Late Neolithic sepulchral and ritual place of site 14 in Kowal (Kuyavia, Central Poland)

  Publikacja

  • G. Osipowicz
  • A. Bokiniec
  • K. Kurzyk
  • D. Makowiecki
  • D. Bienias
  • T. Górzyński
  • M. Jankowski
  • K. Jędrychowska-Dańska
  • M. Kępa
  • A. Kozłowska... i 8 innych

  - Praehistorische Zeitschrift - Rok 2014

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Distal pancreatic resection via laparo-endoscopic single site surgery – development of the technique

  Publikacja

  • M. Michalik
  • M. Bobowicz
  • P. Lech
  • M. Orłowski

  - Wideochirurgia i Inne Techniki Maloinwazyjne - Rok 2010

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Cable stayed bridge over Vistula river in Plock. Dynamic analysis and site test

  Publikacja

  • K. Żółtowski
  • T. Waśk

  - Rok 2006

  Budowę mostu przez rzekę Wisłę w Płocku ukończono w 2006 roku. Główne przęsło o długości 375 m zaprojektowano jako stalową konstrukcję podwieszoną. W celu weryfikacji konstrukcji zbudowano przestrzenny model MES. Badano zachowanie się konstrukcji mostu pod wpływem statycznego i dynamicznego obciążenia. W dalszym etapie przeprowadzono badania in - situ weryfikujące analizy numeryczne oraz założenia projektowe. Na bazie modelu MES...

• Infection with SARS‐CoV‐2 among children with asthma: evidence from Global Asthma Network

  Publikacja

  • C. Chiang
  • P. Ellwood
  • E. Ellwood
  • L. García‐Marcos
  • R. Masekela
  • I. Asher
  • H. Badellino
  • A. Sanz
  • K. Douros
  • A. El... i 12 innych

  - PEDIATRIC ALLERGY AND IMMUNOLOGY - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Host genetic background affects the course of infection and treatment response in patients with chronic hepatitis B

  Publikacja

  • M. Rybicka
  • A. Woziwodzka
  • T. Romanowski
  • A. Sznarkowska
  • P. Stalke
  • M. Dręczewski
  • K. Bielawski
  • K. P. Bielawski

  - JOURNAL OF CLINICAL VIROLOGY - Rok 2019

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Cardiovascular risk and response to lipid lowering therapy in patients with HIV infection according to different recommendations

  Publikacja

  • A. Pawlos
  • M. Broncel
  • E. Wlazłowska
  • E. Jabłonowska
  • P. Gorzelak-Pabiś

  - PLOS ONE - Rok 2020

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• The use of a one-step PCR method for the identification of Microsporum canis and Trichophyton mentagrophytes infection of pets

  Publikacja

  • I. Dąbrowska
  • B. Dworecka-Kaszak
  • A. Brillowska-Dąbrowska

  - Acta Biochimica Polonica - Rok 2014

  Introduction: Dermatophytes are a closely related group of keratinophilic fungi. They encompass important etiological agents of superficial fungal infections. These fungi are able to invade keratinized tissues of humans and animals, causing dermatophytosis (ringworm) of hair, nails or skin. The aim: Traditional diagnostics of ringworm is based on morphological identification of cultured fungi and is time-consuming. Materials and methods:...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Satisfaction With Life And Disease Acceptance By Patients With A Stomy Related To Surgical Treatment Of The Rectal Cancer – Determinants Of Quality Of Life?

  Publikacja

  • A. Nowicki
  • J. Marciniak
  • P. Farbicka
  • Z. Banaszkiewicz

  - Polish Journal of Surgery - Rok 2015

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Emotional Distress Associated with Surgical Treatment and its Relationship with Coping Profiles Among Chronically ill Older Patients

  Publikacja

  • P. Stecz
  • M. Wrzesińska
  • K. Tabała
  • K. Nowakowska-Domagała

  - CURRENT PSYCHOLOGY - Rok 2017

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Mesolithic fishery in the Polish Lowland. Fish remains from the Site 7 at Krzyż Wielkopolski, Poland

  Publikacja

  • M. Zabilska-Kunek
  • D. Makowiecki
  • J. Kabaciński

  - Environmental Archaeology - Rok 2016

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Remote and on-site work stress severity during the COVID-19 pandemic: comparison and selected conditions

  Publikacja

  • A. Chudzicka-Czupała
  • M. Żywiołek-Szeja
  • M. Paliga
  • D. Grabowski
  • N. Krauze
  • A. Ewa Chudzicka-Czupała

  - International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health - Rok 2023

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Defining a novel domain that provides an essential contribution to site-specific interaction of Rep protein with DNA

  Publikacja

  • K. Wegrzyn
  • E. Zabrocka
  • K. Bury
  • B. Tomiczek
  • M. Wieczór
  • J. Czub
  • U. Uciechowska
  • M. Moreno-del Alamo
  • U. Walkow
  • I. Grochowina... i 4 innych

  - NUCLEIC ACIDS RESEARCH - Rok 2021

  An essential feature of replication initiation proteins is their ability to bind to DNA. In this work, we describe a new domain that contributes to a replication initiator sequence-specific interaction with DNA. Applying biochemical assays and structure prediction methods coupled with DNA–protein crosslinking, mass spectrometry, and construction and analysis of mutant proteins, we identified that the replication initiator of the...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Identification of sustainable trypsin active‐site inhibitors from Nigrospora sphaerica strain AVA‐1

  Publikacja

  • A. Kallingal
  • V. Thachan
  • A. Ayyolath
  • T. Muringayil
  • D. Kar
  • J. Haponiuk
  • E. Variyar

  - JOURNAL OF BASIC MICROBIOLOGY - Rok 2021

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Optimization of Transport Properties of A-Site Ordered LnBa1-xSrxCo2-yFeyO5+  Perovskite-Type Cathode Materials

  Publikacja

  • K. Swierczek
  • K. Zheng
  • A. Klimkowicz
  • K. Zheng

  - ECS Transactions - Rok 2013

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• FTY720 Attenuates Infection-Induced Enhancement of Aβ Accumulation in APP/PS1 Mice by Modulating Astrocytic Activation

  Publikacja

  • R. McManus
  • O. Finucane
  • M. Wilk
  • K. Mills
  • M. Lynch

  - Journal of Neuroimmune Pharmacology - Rok 2017

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Application of recombinant antigens in serodiagnosis of swine toxoplasmosis and prevalence of Toxoplasma gondii infection among pigs in Poland

  Publikacja

  • L. Holec-Gąsior
  • J. Kur
  • E. Hiszczyńska-Sawicka
  • D. Drapała
  • B. Dominiak- Górski
  • Z. Pejsak

  - POLISH JOURNAL OF VETERINARY SCIENCES - Rok 2010

  Niniejsza praca przedstawia częstość występowania toksoplazmozy w populacji świń obejmującej 1754 osobników pochodzących z różnych regionów Polski, która określona została z wykorzystaniem testu IgG ELISA opartego na antygenie natywnym pasożyta. Specyficzne przeciwciała anty-T. gondii klasy IgG zostały wykryte u 19,2% zwierząt z testowanej grupy. Ponadto w pracy oszacowano użyteczność diagnostyczną w rozpoznawaniu toksoplazmozy...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Insect cuticular compounds affect Conidiobolus coronatus (Entomopthorales) sporulation and the activity of enzymes involved in fungal infection

  Publikacja

  • E. Włóka
  • M. Boguś
  • A. Wrońska
  • M. Drozdowski
  • A. Kaczmarek
  • J. Sobich
  • M. Gołębiowski

  - Scientific Reports - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• The cell surface protein Ag43 facilitates phage infection of Escherichia coli in the presence of bile salts and carbohydrates

  Publikacja

  • M. Gabig
  • A. Herman-Antosiewicz
  • M. Kwiatkowska
  • M. Los
  • M. Thomas
  • G. Węgrzyn

  - MICROBIOLOGY-SGM - Rok 2002

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Biofilm Growth Causes Damage to Silicone Voice Prostheses in Patients after Surgical Treatment of Locally Advanced Laryngeal Cancer

  Publikacja

  • J. Spałek
  • P. Deptuła
  • M. Cieśluk
  • A. Strzelecka
  • D. Łysik
  • J. Mystkowska
  • T. Daniluk
  • G. Król
  • S. Góźdź
  • R. Bucki... i 2 innych

  - Pathogens - Rok 2020

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Short‐term outcome following concurrent surgical treatment of ureteral ectopia and intrapelvic urinary bladder in nine neutered bitches

  Publikacja

  • P. Trębacz
  • P. Jurka

  - VETERINARY RECORD - Rok 2013

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Revisional operations among patients after surgical treatment of obesity: a multicenter Polish Revision Obesity Surgery Study (PROSS)

  Publikacja

  • P. Major
  • P. Zarzycki
  • J. Rymarowicz
  • M. Wysocki
  • M. Łabul
  • H. Hady
  • P. Głuszyńska
  • P. Myśliwiec
  • G. Kowalski
  • M. Orłowski... i 10 innych

  - Wideochirurgia i Inne Techniki Maloinwazyjne - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Elective surgery system strengthening: development, measurement, and validation of the surgical preparedness index across 1632 hospitals in 119 countries

  Publikacja

  • T. Abbott
  • M. Abou
  • D. Chaudhry
  • J. Davies
  • A. Desai
  • M. Fiore
  • J. Fitzgerald
  • A. Fowler
  • K. Futaba
  • R. Gujjuri... i 4373 innych

  - The Lancet - Rok 2022

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Cobalt(II) tri-tert-butoxysilanethiolates: in search of models for catalytic metal site of liver alcohol dehydrogenase

  Publikacja

  • B. Becker
  • A. Pladzyk
  • A. Konitz
  • W. Wojnowski

  - APPLIED ORGANOMETALLIC CHEMISTRY - Rok 2002

  Przeprowadzono syntezę trzech kompleksów: [Co{SSi(OBut)3}2(NH3)(L-pic)],[Co{SSi(OBut)3}2(NH3)2]xMeCN i [Co{SSi(OBut)3}3(H2O)][NHEt3]. Kompleksy są monomeryczne, dla nich wyznaczono strukturę krystalograficzną. Kompleks [Co{SSi(OBut)3(NH3)(L-pic)] o rdzeniu CoN2OS2 posiada dwa różne ligandy azotowe, zaś [Co{SSi(OBut)3(L-pic)] stanowi substrat do syntezy związku modelującego centrum katalityczne LADH.

• Highly Conserved Homotrimer Cavity Formed by the SARS-CoV-2 Spike Glycoprotein: A Novel Binding Site

  Publikacja

  • U. Kalathiya
  • M. Padariya
  • M. Mayordomo
  • M. Lisowska
  • J. Nicholson
  • A. Singh
  • M. Baginski
  • R. Fåhraeus
  • N. Carragher
  • K. Ball... i 4 innych

  - Rok 2020

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• A Single Mutation in a Tunnel to the Active Site Changes the Mechanism and Kinetics of Product Release in Haloalkane Dehalogenase LinB*

  Publikacja

  • L. Biedermannová
  • Z. Prokop
  • A. Gora
  • E. Chovancová
  • M. Kovács
  • J. Damborský
  • R. Wade

  - JOURNAL OF BIOLOGICAL CHEMISTRY - Rok 2012

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Synthesis and SAR Studies of Antibacterial Peptidyl Derivatives Based upon the Binding Site of Human Cystatin C

  Publikacja

  • M. Dzierżyńska
  • E. Sikorska
  • A. Pogorzelska
  • E. Mulkiewicz
  • J. Sawicka
  • D. Wyrzykowski
  • I. Małuch
  • A. Grubb
  • F. Kasprzykowski
  • S. Rodziewicz-Motowidło

  - Protein & Peptide Letters - Rok 2019

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym