Filtry
wszystkich: 1039
wybranych: 889
-
Katalog
- Publikacje 889 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 21 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 13 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 9 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 2 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 101 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 3 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
Wyniki wyszukiwania dla: SKOJARZONE ŹRÓDŁO CIEPŁA
-
Odbiór akustyczny Teatru Muzycznego w Gdyni po zakończeniu prac modernizacyjnych. Główny projektant: Pracownia Architektoniczna TEATR, prof. Józef Chmiel, 80-278 Gdańsk, ul. Chrzanowskiego 44. Zleceniodawca: Mostostal Warszawa S.A., ul. Konstruktorska 11A, 02-673 Warszawa.
PublikacjaWykonano pomiary akustyczne sali widowiskowej i sali kameralnej Teatru Muzycznego w Gdyni po modernizacji. W pomiarach wykorzystano impulsowe źródło dźwięku (pistolet startowy) i sygnał MLS wytwarzany przez dookólny zestaw głośnikowy.
-
Venture capital w finansowaniu inwestycji podwyższonego ryzyka w warunkach kryzysu
PublikacjaW publikacji przedstawiono venture capitał jako źródło finansowania inwestycji podwyższonego ryzyka. Wykorzystanie venture capital odniesiono do kryzysu gospodarczego. Podjęto się również oceny funkcjonowania funduszy venture capital w warunkach gospodarki Polski.
-
Improved liquid crystal thermography by use true-colour imageprocessing technology
PublikacjaRozdział zawiera opis zastosowania termochromatycznych ciekłych kryształóworaz komputerowej analizy kolorowych obrazów w badanich wymiany ciepła. Au-torzy przedstawili wykorzystanie techniki ciekłokrystalicznej w badaniachgeometrii klasycznych wymienników ciepła.
-
Anforderungen an Umkehrdacher mit Trennlage.
PublikacjaArtykuł zajmuje się problemem strat ciepła w dachach odwróconych. Uwzględniono dodatkowe straty ciepła spowodowane opadem deszczu. Omówiono zastosowanie normy EN ISO 6946 w różnych rejonach Europy.
-
Measurements of heat transfer enhanced by the use of transverse vortex generators
PublikacjaArtykuł dotyczy badań eksperymentalnych wymiany ciepła w modelowym wymienniku ciepła z turbulizatorami przepływu dla różnej geometrii turbulizatorów. Badania wykonano przy użyciu termografii ciekłokrystalicznej i cyfrowej anemometrii obrazowej.
-
Measurements of heat transfer enhanced by the use of transverse vortex generators
PublikacjaArtykuł dotyczy badań eksperymentalnych intensyfikacji wymiany ciepła w modelowym wymienniku ciepła z turbulizatorami przepływu dla różnej geometrii turbulizatorów. W badaniach zastosowano termografię ciekłokrystaliczną i cyfrową anemometrię obrazową.
-
Wpływ internetu na percepcję wiarygodności informacji.
PublikacjaDzięki szybkiemu rozwojowi technologicznemu Internet jest powszechnie dostępny i stał się obok prasy, radia i telewizji, nowym medium komunikacji masowej, postrzeganym przez użytkowników jako nowe, atrakcyjne źródło pozyskiwania informacji.Z dotychczasowych, klasycznych badań wynika bezpośrednia zależność między oceną źródła informacji a percepcją jej wiarygodności. Najnowsze badania, dotyczące komunikacji przy użyciu sieci komputerowych,...
-
Pool boiling heat transfer of water-Al2O3 and water-Cu nanofluids on horizontal stainless steel smooth and rough tubes
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych przejmowania ciepła przy wrzeniu nanocieczy woda-Al2O3 i woda-Cu na poziomych rurkach ze stali nierdzewnej. Ustalono, że niezależnie od badanej koncentracji nanocząstek (0.01%, 0.1% oraz 1%) współczynnik przejmowania ciepła dla nanocieczy był wyższy niż dla wody i rósł ze wzrostem koncentracji. Ponadto współczynnik przejmowania ciepła dla nanocieczy wzrastał ze wzrostem ciśnienia.
-
Zagospodarowanie niekonwencjonalnych zasobów energii w oczyszczalni ścieków
PublikacjaMożliwości wykorzystania niekonwencjonalnych zasobów energetycznych do zaspokojenia potrzeb oczyszczalni komunalnych. Przykłady obiektów zagospodarowujących odnawialne zasoby energii biogazu oraz zasoby ciepła odpadowego ścieków. Małe zespoły kogeneracyjne i pompy ciepła.
-
Operat akustyczny dla pomieszczeń w Wielofunkcyjnym Centrum Kultury w Wejherowie.
PublikacjaWykonano pomiary akustyczne sali widowiskowej i i pomieszczeń towarzyszących. Wykorzystano impulsowe źródło dźwięku (pistolet startowy), sygnał MLS wytwarzany przez zestaw głośników pomiarowych o charakterystyce dookólnej oraz przez aparaturę nagłośnieniową zainstalowaną w pomieszczeniach.
-
Kredyty bankowe dla przedsiębiorstw
PublikacjaW pracy przedstawiono kredyt jako podstawowe źródło finansowania firmy kapitałem obcym. Dokonano przeglądu dostępnych na rynku kredytów bankowych. W przedstawionej analizie wskazano zalety i wady, związane z korzystania z konkretnego rodzaju kredytu.
-
Underwater Wet Repair Welding of API 5L X65M Pipeline Steel
PublikacjaThis paper presents results of the research of effect of polymer insulation of pipeline made of API 5L X65M steel as well as underwater wet welding parameters on properties of joints made by covered electrodes. Effect of heat input on structure and hardness of joints during repair of underwater pipeline was analyzed. Welding defects like microcracks, micro-lacks of fusion, slag inclusions, as well as HAZ hardness increase over...
-
Wybrane zagadnienia badań nad niekonwencjonalnymi systemami klimatyzacji
PublikacjaPrzedstawiono stanowisko badawcze oraz wybrane wyniki badań dotyczące wymiany ciepła i masy w specialnie przygotowanych wkładach adsorpcyjnych. Informacje na temat dynamiki wydzielania ciepła kondensacji uzyskano dzięki zastosowaniu arkuszy ciekłokrystalicznych.
-
Teoretyczno-doświadczalne badania rozkładu temperatury na powierzchni rur podczas wrzenia pęcherzykowego przy małych gęstościach strumienia ciepła. **2002, 98 s. 67 rys. 2 tabl. bibliogr. 62 poz. maszyn. Rozprawa doktorska /2002.05.15/. PG, Wydział Mechaniczny. Promotor: dr hab. inż. J. Cieśliński, prof. nadzw. PG.
Publikacja.
-
Gas detection in semiconductor sensors using fluctuation phenomena
PublikacjaRozpatrzono problemy pomiaru szumów, kóre należy rozwiązać, gdy szumy traktuje się jako dodatkowe źródło informacji o gazach. Metoda szumowa (spektroskopia szumów rezystancyjnych, widma wyższych rzędów) daje więcej informacji polepszając czułość i seleKtywność czujnika.
-
Heat transfer augmentation using liquid crystal
PublikacjaPraca przedstawia zastosowanie techniki wizualizacji ciekłokrystalicznej dobadań wymiany ciepła na płaskiej powierzchni z zaburzaczami. Folia ciekło-krystaliczna została umieszczona na powierzchni, aby określić przebieg izoterm. Obraz rejestrowano kamerą JVC, a następnie analizowano komputerowo. Procedura eksperymentalna pozwala na otrzymanie pełnej informacji dotyczącej wymiany ciepła (na powierzchni płaskiej z elementami ustawionymi...
-
Wytwarzanie bezmatrycowego materiału odniesienia lotnych analitów w medium gazowym
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki kolejnego etapu badań nad możliwością wytworzenia bezmatrycowego materiału odniesienia lotnych związków organicznych w mediach gazowych. Do generowania składników mierzonych (chlorek metylu lub eten) odpowiednich gazowych mieszanin wzorcowych wykorzystano technikę termicznego rozkładu związków powierzchniowych. Przedmiotem badań były:-włókna szklane z naniesionym cienkim filmem poliimidowym, pokryte...
-
Experimental and theoretical study of surface cooling using a single microjet
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych intensyfikacji wymiany ciepła przy pomocy pojedynczych strug wody i powietrza.Uzyskana na podstawie wyników korelacja, opisująca współczynnik przejmowania ciepła, posłużyła do weryfikacji modelu opracowanego wcześniej przez Mikielewicza (2007).
-
Heat transfer during pool boiling on smooth tube bundle
PublikacjaPrzedstawiono wyniki pomiarów współczynnika przejmowania ciepła dla pęku 19 gładkich rurek ze stali nierdzewnej ogrzewanych elektrycznie podczas wrzenia wody destylowanej, metanolu i R141b. Zaproponowano równanie korelacyjne do obliczania średniego współczynnika przejmowania ciepła.
-
Liquid crystal technique application for heat transfer investigation in afin-tube heat exchanger element
PublikacjaPublikacja przedstawia rezultaty prac autorów w zakresie wykorzystania termografii ciekłokrystalicznej w badaniach wymiany ciepła dla różnych elementów wymienników ciepła. Technika ta z powodzeniem została zastosowana do analizy zabudowy wymiennika na jego efektywność.
-
Liquid crystal technique application for heat transfer investigation inafin-tube heat exchanger element
PublikacjaPublikacja przedstawia rezultaty prac autorów w zakresie wykorzystania techniki ciekłokrystalicznej w badaniach wymiany ciepła dla elementów wymiennika ciepła. Technika ta z powodzeniem została zastosowana do analizy sposobu zabudowy wymiennika na jego efektywność.
-
Analysing selection of low-temperature medium for cogeneration micro power plant
PublikacjaThe article analyses the ORC system working with dry and wet low-boiling media which are most frequently used in installations of this type. Two types of cycles were examined, which were the cycle with heat regeneration for dry media: fc72, hfe7100, R227ea, R245fa, R423a and R600a, and the cycle without heat regeneration for wet media: R11, R12, R134a, R718 and 507a. The calculations were performed for the assumed required thermal...
-
MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA ELEKTROWNI JĄDROWEJ JAKO ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPLNEJ
PublikacjaW niniejszym artykule przedstawiono zagadnienia związane z możliwością pracy elektrowni jądrowej (EJ) również w charakterze źródła ciepła, a więc w warunkach skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej oraz ciepła. Rozpatrzono dwa poziomy mocy cieplnych oddawanych do systemów ciepłowniczych. Przeprowadzone wstępnie badania techniczne i ekonomiczne dla lokalizacji elektrowni jądrowej nad Jeziorem Żarnowieckim potwierdziły potencjalną...
-
Numerical determination of heat exchanger response
PublikacjaPrzedstawiono metodę przybliżonego obliczania temperatury płynu w ustalonym punkcie wymiennika ciepła i w ustalonej chwili. Wykorzystując nieklasyczny rachunek operatorów można wyznaczyć wzór na odpowiedź wymiennika ciepła, w którym występuje m.in. całka funkcji jednej zmiennej. Do obliczenia wartości całki dla ustalonych parametrów zastosowano wzory Newtona - Cotesa. Podano również oszacowanie błędu przybliżonego obliczania wartości...
-
Temperature modeling in activated sludge systems: a case study
PublikacjaPrzedstawiono model dynamiki temperatury jako część ogólnego modelu komory osadu czynnego. Transport ciepła opisano za pomocą jednowymiarowego równania adwekcyjno-dyspersyjnego z członem źródłowym opisującym teoretyczny bilans ciepła dla komory. Model został zweryfikowany w oczyszczalni ścieków Rock Creek w stanie Oregon (USA) w oparciu o dane eksploatacyjne oraz pomiary meteorologiczne z pobliskiej stacji meteorologicznej. Wyniki...
-
Ciepło spalania i wartość opałowa osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków w Gdyni Dębogórzu oraz Swarzewie.
PublikacjaBadania laboratoryjne pozwoliły na określenie ciepła spalania oraz wartości opałowej osadów ściekowych. Określono także skład chemiczny badanych osadów i potwierdzono stosowalność wzorów empirycznych nastawionych na określanie ciepła spalania na podstawie składu chemicznego osadów.
-
Ocena kondycji ekonomiczno-finansowej spółek teleinformatycznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie
PublikacjaW rozdziale oceniono kondycję ekonomiczno-finansową spółek segmentu SiTech notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Dokonano wyboru zmiennych diagnostycznych oraz zaproponowano wskaźnik syntetyczny. Przedstawiona metodologia i analizy mogą stanowić cenne źródło dla inwestorów giełdowych.
-
Eksploatacja napędów hydraulicznych w niskich temperaturach otoczenia. Część IV : Analiza procesów nagrzewania zespołów hydraulicznych w warunkach szoku termicznego
PublikacjaW artykule przeanalizowano procesy nagrzewania zespołów hydraulicznych w warunkach szoku termicznego. Przedstawione bilanse ciepła dla zespołów hydraulicznych: pomp i silników oraz rozdzielaczy suwakowych pokazują jakie parametry, własności i współczynniki należy uwzględniać przy analizie ich nagrzewania. Nieustalone procesy nagrzewania elementów zespołów hydraulicznych wpływają znacząco na ich działanie, gdyż oddziałują na luzy...
-
Vikoristanne energi pidzemnih vod u teplotehnici [cz.2]
PublikacjaPrzedstawiono wybrane przykłady zagospodarowania wód podziemnych, charakteryzując zastosowany układ technologiczny źródła ciepła. Cechą wspólną przedstawianych rozwiązań jest poziom temperatury wody wymuszający zastosowanie pomp grzejnych w celu wykorzystania jej energii. Ponadto wybrane przykłady charakteryzują się różnymi wartościami temperatury zagospodarowywanych energetycznie wód, jak i dysponowaną mocą grzejną źródła...
-
Vikoristanne energi pidzemnih vod u teplotehnici [cz.1]
PublikacjaPrzedstawiono wybrane przykłady zagospodarowania wód podziemnych, charakteryzując zastosowany układ technologiczny źródła ciepła. Cechą wspólną przedstawianych rozwiązań jest poziom temperatury wody wymuszający zastosowanie pomp grzejnych w celu wykorzystania jej energii. Ponadto wybrane przykłady charakteryzują się różnymi wartościami temperatury zagospodarowywanych energetycznie wód, jak i dysponowaną mocą grzejną źródła...
-
A comparative study of different methods for heat transfer enhanced by the use of TVG
PublikacjaArtykuł dotyczy badań eksperymentalnych i numerycznych intensyfikacji wymiany ciepła w modelowym wymienniku ciepła z turbulizatorami przepływu dla różnej geometrii turbulizatorów. Do badań eksperymentalnych wykorzystano termografię ciekłokrystaliczną a modelowanie fizyczne wykonano za pomocą kodu komputerowego FLUENT.
-
Heat transfer enhancement, flow visualization and friction characteristics in rib-roughened channels
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych związanych z intensyfikacją wymiany ciepła w kanałach wyposażonych w żebra, które poprawiają warunki przejmowania ciepła od ścianki do przepływającego medium. W badaniach wykorzystano system PIV oraz termografię ciekłokrystaliczną.
-
Wykorzystanie informacyjnych zasobów internetu do celów edukacyjnych przez studentów WZiE PG
PublikacjaW artykule opisano wyniki badań ankietowych, dotyczących intensywności wykorzystywania, przez studentów sieci internetowych. Jednym z aspektów badania było wykazanie w jakim stopniu studenci Wydziału Zarządzania wykorzystują Internet jako źródło informacji niezbędnych do przygotowania się do zajęć.
-
Diagnostyka ogniw paliwowych
PublikacjaRosnące zapotrzebowanie na zieloną energię elektryczną, ograniczenia związane z normami emisji spalin, większa świadomość ekologiczna społeczeństwa, czy rozwój dolin wodorowych determinują fakt, że ogniwa paliwowe typu PEM będą stanowić ważne źródło energii elektrycznej w niedalekiej przyszłości.
-
The effect of plate size on the natural convective heat transfer intensity of horizontal surfaces
PublikacjaW pracy przedstawiono badania wpływu rozmiarów płyty prostokątnej poziomej na intensywność wymiany ciepła w warunkach konwekcji swobodnej. Zaproponowano dwa zakresy: dla płyt o wymiarze charakterystycznym mniejszym niż 0,1 m - 0,2 m intensywność konwekcyjnej wymiany ciepła jest odwrotnie proporcjonalna do szerokości płyty, dla płyt szerszych niż 0,2 m szerokość płyty nie wpływa znacząco na współczynnik konwekcyjnej wymiany ciepła....
-
A common method for calculation of flow boiling and flow condensation heat transfer coefficients in minichannels with account of nonadiabatic effects
PublikacjaW pracy przedstawiono metodę ogólną wyznaczania współczynników przejmowania ciepła podczas wrzenia w przepływie i kondensacji w przepływie w minikanałach z uwzględnieniem efektu nieadiabatycznego. Uwzględnia ona wpływ modyfikacji naprężeń stycznych na granicy ciecz-para na wymianę ciepła.
-
Experimental investigations of DAC Systems operating in VAV Control mode
PublikacjaPraca przedstawia techniczne aspekty wykorzystania ciepła sieciowego w bezsprężarkowych, adsorpcyjnych systemach klimatyzacyjnych na przykładzie zrealizowanej instalacji w EC Gdansk.Zaprezentowano również stanowisko oraz wyniki badań eksperymentalnych doyczących wpływu zmian parametrów przepływowych powietrza wilgotnego na efektywność pracy regeneratorów ciepła.
-
Gospodarka ciepłem
PublikacjaWymieniono zadania i wymagania stawiane scentralizowanym systemom zaopatrzenia w ciepło, scharakteryzowano nośniki ciepła i układy sieci cieplnych, opisano wybrane zagadnienia technologii i eksploatacji rurociągów ciepłowniczych oraz przedstawiono przykładowe układy wykorzystywane do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła.
-
Efektywność Energetyczna Dolnych Źródeł Instalacji Pomp Ciepłą
PublikacjaIstotnym elementem procesu projektowo-budowlanego stała się umiejętność łączenia różnych tradycyjnych technologii grzewczych z technologiami Odnawialnych Źródeł Energii ze szczególnym uwzględnieniem ciepła odpadowego w różnej formie. W artykule dokonano analizy dolnych źródeł pomp ciepła naturalnych jak i sztucznych.
-
Diody termiczne - potencjalne możliwości wykorzystania diod termicznych w technice
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienia przewodnictwa i przenikania ciepła w różnych strukturach. Przeanalizowano działanie różnych rodzajów makro, mikro i nano diod termicznych. Wskazano możliwości transportu ciepła przy pomocy diod w ściśle określonym kierunku, oraz możliwości wykorzystania tych rozwiązań w budownictwie.
-
Zagospodarowanie energii geotermicznej na potrzeby grzewcze dużego obiektu sportowo-rekreacyjnego
PublikacjaPrzedstawiono układ technologiczny nowoczesnego źródła ciepła dla obiektu sportowo-rekreacyjnego w miejscowości nadmorskiej. Obok kotłów olejowych zastosowano, jako podstawowe źrodło ciepła, zespół sprężarkowych pomp grzejnych o znacznej mocy. Pracę pomp grzejnych oparto na pionowych sondach gruntowych, czerpiących energię geotermiczną.
-
The effect of temperature difference on heat transport in solar cells
PublikacjaW pracy omówiono wpływ wzrostu temperatury i mechanizm transportu ciepła na drodze przewodzenia w układach hybrydowych PV/T. Wyznaczono współczynniki przewodzenia krystalicznego krzemu typu n i p oraz gęstość strumienia ciepła w zakresie temperatur od 0 do 100 st. C.
-
Wpływ parametrów spawania pod wodą metodą lokalnej komory suchej na strukturę i właściwości złączy
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badań wpływu parametrów spawania pod wodą metodą lokalnej komory suchej na właściwości złączy. Analizowano wpływ ilości wprowadzonego ciepła oraz rodzaju gazu osłonowego na strukturę i twardość napoin. Opracowano zależności analityczne umożliwiające oszacowanie twardości maksymalnej w strefie wpływu ciepła.
-
Influence of wall temperature on heat transfer coefficient during R 22 boiling in microfin tube
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań współczynnika przejmowania ciepła i spadku ciśnienia podczas wrzenia czynnika R 22 w rurze nisko żebrowanej. Opisano stanowisko i procedurę badawczą. Zaobserwowano spadek współczynnika przejmowania. Opisano stanowisko i procedurę badawczą. Zaobserwowano spadek współczynnika przejmowania ciepła wraz ze wzrostem temperatury ścianki rury.
-
Obwodowy rozkład temperatury przy wrzeniu wody na rurkach ze zmodyfikowaną powierzchnią
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych przejmowania ciepła podczas wrzenia w dużej objętości na poziomych rurkach ogrzewanych elektrycznie. Badania przeprowadzono dla małych gęstości strumienia ciepła, a czynnikiem roboczym była woda destylowana w stanie nasycenia. Fragment powierzchni grzejnej badanych rurek został zmodyfikowany przez naniesienie metalicznej warstwy porowatej.
-
A novel DEM-based pore-scale thermal-hydro-mechanical model for fractured non-saturated porous materials
PublikacjaDo propagacji pęknięć wykorzystano nowy oparty na DEM, termiczno-hydromechaniczny model dwufazowego przepływu płynu w skali porów rozszerzony o wymianę ciepła w nienasyconych materiałach porowatych o małej porowatości. Wykonano obliczenia numeryczne dla kohezyjnych próbek ziarnistych przy użyciu DEM w pełni sprzężonego z CFD (opartego na sieci przepływu płynu) i wymianą ciepła, który zintegrował mechanikę dyskretną z mechaniką...
-
Projektowanie wodnych instalacji c.o. Nowa norma PN-EN 12828
PublikacjaPrzedstawiono wymagania dla projektowanej instalacji centralnego ogrzewania wg nowej normy PN-EN 12828 z podziałem na następujące elementy: dostawa ciepła, rozdział ciepła w instalacji c.o, grzejniki, regulacja (centralna, strefowa, miejscowa, programowana) i urządzenia zabezpieczające (instalacje zamknięte, naczynia wzbiorcze, wymagania dla instalacji otwartych, izolacja cieplna).
-
Bilans cieplny w budynku
PublikacjaZinwentaryzowano strumienie cieplne wytwarzane wewnątrz budunku, strumienie cieplne docierające do niego w postaci promieniowania słonecznego oraz strumienie opuszczające budynek - jako straty ciepła. Przedstawiono mechanizmy przekazywania tych strumieni oraz ich konwersji w energię cieplną. Przeanalizowno też wpływ izolacji zewnętrznej i wewnętrznej na straty ciepła z budynku.
-
Modelling of temperature field of flat boiling section with active single nucleation site
PublikacjaZaprezentowano główne założenia wybranych modeli wrzenia dla pojedynczego centrum nukleacji. Przedstawiony model numeryczny dotyczy zagadnienia dwuwymiarowego, osiowo-symetrycznego, nieizotropowego przewodzenia ciepła dla warunków brzegowych pierwszego, drugiego i trzeciego rodzaju. Warunek brzegowy drugiego rodzaju reprezentuje gęstość strumienia ciepła połączoną z generacją pęcherzy z pojedynczego centrum nukleacji.
-
Hydrogeochemia wód podziemnych z utworów czwartorzędu Pojezierza Kaszubskiego.
PublikacjaWody występujące w utworach czwartorzędu stanowią na Pojezierzu Kaszubskim główne źródło zaopatrzenia w wodę. W ujęciu regionalnym ich skład chemiczny i aktualne tło hydrogeochemiczne są zbliżone. Chemizm tych wód kształtowany jest głównie przez czynniki naturalne a działalność człowieka odgrywa tu tylko nieznaczną rolę.