Search
Filters
total: 582
Search results for: DNA INTERACTIONS
-
The interaction of antitumor 1-nitroacridines with DNA in cell-free systems
PublicationUzyskano nowe pochodne 1-nitro i 3-nitroakrydyny wykazujące zdolność do specyficznego cięcia DNA w miejscach bezzasadowych. Z użyciem oligonukleotydu z indukowanym miejscem bezzasadowym potwierdzono taką aktywność u obu otrzymanych pochodnych.
-
Intercalation complex of imidazoacridinone C-1311, a potential anticancer drug, with DNA helix d(CGATCG)2: stereostructural studies by 2D NMR spectroscopy.
PublicationImidazoacridinone C-1311 (Symadex®) is a powerful antitumor agent, which successfully made its way through the Phase I clinical trials and has been recommended for Phase II few a years ago. It has been shown experimentally that during the initial stage of its action C-1311 forms a relatively stable intercalation complex with DNA, yet it has shown no base-sequence specificity while binding to DNA. In this paper, the d(CGATCG)2:C-1311...
-
Novel single-stranded DNA-binding protein from psyvhrophilic bacterium Psychrobacter arcticus
PublicationTo study the biochemical properties of SSB from Psychrobacter arcticus (ParSSB), we have cloned the ssb genes obtained by PCR and have developed Escherichia coli overexpression systems. The gene consists of an open reading frame of 642 nucleotides encoding SSB protein of 213 amino acids with a calculated molecular mass of 22.8 kDa. The amino-acid sequence of ParSSB exhibits 49% identity and 57% similarity to Escherichia coli SSB....
-
A vector-enzymatic DNA fragment amplification-expression technology for construction of artificial, concatemeric DNA, RNA and proteins for novel biomaterials, biomedical and industrial applications
PublicationA DNA fragment amplification/expression technology for the production of new generation biomaterials for scientific, industrial and biomedical applications is described. The technology enables the formation of artificial Open Reading Frames (ORFs) encoding concatemeric RNAs and proteins. It recruits the Type IIS SapI restriction endonuclease (REase) for an assembling of DNA fragments in an ordered head-to-tail-orientation. The...
-
Molecular Strategy for Survival at a Critical High Temperature in Eschierichia coli
PublicationThe molecular mechanism supporting survival at a critical high temperature (CHT) in Escherichia coli was investigated. Genome-wide screening with a single-gene knockout library provided a list of genes indispensable for growth at 47°C, called thermotolerant genes. Genes for which expression was affected by exposure to CHT were identified by DNA chip analysis. Unexpectedly, the former contents did not overlap with the latter except...
-
Biochemical, Structural Analysis, and Docking Studies of Spiropyrazoline Derivatives
PublicationIn this study, we evaluated the antiproliferative potential, DNA damage, crystal struc‐ tures, and docking calculation of two spiropyrazoline derivatives. The main focus of the research was to evaluate the antiproliferative potential of synthesized compounds towards eight cancer cell lines. Compound I demonstrated promising antiproliferative properties, especially toward the HL60 cell line, for which IC50 was equal to 9.4 μM/L....
-
Catalytic Mechanism of Non-Target DNA Cleavage in CRISPR-Cas9 Revealed by Ab Initio Molecular Dynamics
PublicationCRISPR-Cas9 is a cutting-edge genome editing technology, which uses the endonuclease Cas9 to introduce mutations at desired sites of the genome. This revolutionary tool is promising to treat a myriad of human genetic diseases. Nevertheless, the molecular basis of DNA cleavage, which is a fundamental step for genome editing, has not been established. Here, quantum–classical molecular dynamics (MD) and free energy methods are used...
-
New, fast and cheap prediction tests for BRCA1 gene mutations identification in clinical samples.
PublicationDespite significant progress in cancer therapy, cancer is still the second cause of mortality in the world. The necessity to make quick therapeutic decisions forces the development of procedures allowing to obtain a reliable result in a quick and unambiguous manner. Currently, detecting predictive mutations, including BRCA1, is the basis for effectively treating advanced breast cancer. Here, we present new insight on gene mutation...
-
Szczepionki przeciw toksoplazmozie - aktualny stan badań
PublicationArtykuł prezentuje współczesną wiedzę na temat opracowywania skutecznej szczepionki przeciwko toksoplazmozie. W publikacji zebrane zostały informacje dotyczące nowych strategii w konstruowaniu efektywnych szczepionek opartych na antygenach natywnych, rekombinantowych, DNA lub RNA pasożyta.
-
The influence of fresh cabbage and sauerkraut juices on the activity of protective enzymes in human cell lines
PublicationMechanizmami przeciwrakotwórczego działania związków zawartych w kapuście jest m.in. metaboliczna aktywacja enzymów II fazy detoksykacji, indukcja enzymów naprawczych DNA oraz aktywnośc przeciwutleniająca. Do enzymów II fazy odtruwania należą m.in. S-transferazy glutationowe (GST) oraz oksydoreduktaza chinonowa NQO1 zwana też DT-diaforazą. GST katalizują reakcję sprzęgania glutationu z wieloma różnymi typami ksenobiotyków, ułatwiając...
-
The influence of the substrate temperature on the preparation of DNA films for studies under vacuum conditions
PublicationPrzeanalizowano wpływ temperatury na formowanie warstw DNA. Sprawdzono wpływ stabilizatorów na jakość otrzymanych próbek. Stwierdzono, że optymalnymi warunkami przygotowywania filmów do badań w warunkach próżniowych jest - 10 st. C przy minimalnej zawartości NaOH.
-
Application of decisional DNA in web data mining
PublicationPrzedstawiono pilotową koncepcję i aplikację integracji reprezentacji wiedzy opartej na decyzyjnym DNA oraz systemów pozyskiwania wiedzy i danych z Internetu. Wskazano na zalety proponowanej integracji oraz przedstawiono kierunki przyszłych badań w tym zakresie.
-
Photostability pf Cy3 and Cy5-labeled DNA in the presence of metallic silver particles
PublicationZbadano wpływ cząstek metalicznego srebra na fotostabilność oligomerów DNA kowalencyjnie związanych z Cy3 lub Cy5. Zbliżenie fluoroforów do cząstek srebra powodowało zwiększenie intensywności fluorescencji i pojawienie się frakcji emisji bardziej odpornej na wybielanie.
-
Electrochemical formation of the adduct between antitumor agent C_1311 and DNA nucleoside dG. 75.
PublicationPrzyjmuje się, że metaboliczna aktywacja przeciwnowotworowej pochodnej C_1311 jest procesem koniecznym dla jej aktywności przeciwnowotworowej. Wykazano wcześniej, że taka aktywacja prowadzi do kowalencyjnego wiązania się leku z DNA w komórce nowotworowej. Aby zbadać molekularny mechanizm powyższej reakcji metabolicznej przeprowadzono badania elektrochemicznego utleniania pochodnej C_1311. Wykazano w pracy, że dwa produkty elektrochemicznego...
-
The use of a one-step PCR method for the identification of Microsporum canis and Trichophyton mentagrophytes infection of pets
PublicationIntroduction: Dermatophytes are a closely related group of keratinophilic fungi. They encompass important etiological agents of superficial fungal infections. These fungi are able to invade keratinized tissues of humans and animals, causing dermatophytosis (ringworm) of hair, nails or skin. The aim: Traditional diagnostics of ringworm is based on morphological identification of cultured fungi and is time-consuming. Materials and methods:...
-
Radiosensitization of DNA in presence of Pt(II)-based compounds
PublicationX-ray irradiation of plasmid DNA in presence of platinum (II)-based compounds was carried out in order to assess the radiosensitization capabilities of these drugs. In present investigations pBR322 plasmid DNA was used to monitor the effectiveness of chosen compounds in inducing strand breaks. Samples were incubated in the presence of potential radiosensitisers: platinum (II) bromide and cis-diamminedibromoplatinum (II). The results...
-
Cellular senescence induced by DNA damage and its role in carcinogenesis and chemotherapy
PublicationUszkodzenia DNA indukują w komórce różne procesy, w tym starzenie komórkowe, co może uruchamiać proces karcinogenezy jak i być związane z odpowiedzią na leki przecinowotworowe. Biologiczna rola starzenia komórkowego nie jest jednak jasna. Zasugerowano, że proces starzenia komórkowego może hamować proces karcinogenezy poprzez indukcję nieodwracalnego zahamowania wzrostu przez czynniki genotoksyczne. Indukcja starzenia komórkowego...
-
Numeryczny model terenu dla studium wykonalności inwestycji
PublicationAutorzy prezentują możliwość pozyskania numerycznego modelu terenu (lądu i dna morskiego) w oparciu o korelację pomiarów fotogrametrycznych i batymetrycznych. Prezentują autorskie opracowanie geoinformatyczne połączone z wdrożeniem na przykładzie wybranej inwestycji w strefie brzegowej Morza Bałtyckiego.
-
MutS3: a MutS homologue of unknown biological function
PublicationThe homologues of MutS proteins are widespread among both Prokaryotes and Eukaryotes. MutS designated as MutS1 is a part of MMR (mismatch repair) system which is responsible for removal of mispaired bases and small insertion/deletion loops in DNA. Initially, the only MutS homologues known were those engaged in mismatch repair and these were later designated as MutS1. Subsequently, the MutS2 homologue was distinguished. MutS2 does...
-
Wymiarowanie wzdłużnych wiązań kadłuba statku.
PublicationOpisano sposób prognozowania długoterminowego naprężeń we wzdłużnych wiązarach kadłuba statku metodą opracowaną w Polskim Rejestrze Statków (PRS). Przedstawiono koncepcję zastosowania współczynników jednoczesności naprężeń i podano przykładowe wartości tych współczynników, obliczone dla wzdłużników dna masowca wielkości panamax.
-
The role of the sawage treatment plant in the removal of genotoxic compounds from the environment
PublicationOne reason for increased incidence of various types of cancer are environmental pollutants particularly of anthropogenic origin. All human activities may pollute the environment, but some have significant impact, just to mention energy industry, mining, transportation, chemical and petrochemical industries and housing. Environmental pollutants are a large group of compounds in terms of their physicochemical properties, some of...
-
Novel single-stranded DNA-binding proteins from extreme psychrophilic bacterium Psychromonas ingrahamii 37
PublicationWe report the identification and characterization of the single-stranded DNA binding protein (SSB) from extreme psychrophilic bacterium Psychromonas ingrahamii 37 (PinSSB) that grows expotentially at -12°C and may well grow at even lower temperatures. PinSSB is one of the largest known bacterial SSB protein consisting 222 amino acid residues with a calculated molecular mass of 25.1 kDa. The analysis by gel filtration chromatography...
-
Establishing the allosteric mechanism in CRISPR‐Cas9
PublicationAllostery is a fundamental property of proteins, which regulates biochemical information transfer between spatially distant sites. Here, we report on the critical role of molecular dynamics (MD) simulations in discovering the mechanism of allosteric communication within CRISPR‐Cas9, a leading genome editing machinery with enormous promises for medicine and biotechnology. MD revealed how allostery intervenes during at least three...
-
Charakterystyka osadu dennego z basenu pływackiego
PublicationScharakteryzowano próbki osadu z dna basenu pływackiego - zebrane za pomocą odkurzacza wodnego - pod względem rozkładu wielkości cząstek, fizykochemii powierzchni oraz udziału w nim frakcji nieorganicznej oraz organicznej. Szukano korelacji składu i właściwości osadu z liczbą użytkowników basenu.
-
Przetwarzanie i analiza danych z wykorzystaniem metod geodezyjnych na potrzeby opisu środowiska wodnego
PublicationMonografia traktuje o możliwości wykorzystania analiz obrazowych i przestrzennych w dokonywaniu oceny środowiska wodnego przy zastosowaniu geodezyjnych (w tym teledetekcyjnych) metod pomiarowych. W rozdziale pierwszym dokonano wyznaczenia zasięgu stref zalewowych w zlewni Potoku Strzyża w Gdańsku na skutek opadów nawalnych na odcinku od wypływu cieku ze zbiornika „Srebrniki” do al. Hallera.W rozdziale drugim przedstawiono graficzne...
-
PCR and real-time PCR approaches to the identification of Arthroderma otae species Microsporum canis and Microsporum audouinii/Microsporum ferrugineum
PublicationObjectives The identification of species in the Arthroderma otae complex is essential to determine the origin of infection and to eliminate the risk of transmission. Microsporum canis is a zoophilic species, whereas Microsporum audouinii and Microsporum ferrugineum are anthropophilic species. In this paper, we propose alternative methods that permit species-specific identification of both anthropophilic and zoophilic members of...
-
Diagnozowanie stanu retinopatii cukrzycowej przy pomocy głębokich sieci neuronowych
PublicationW referacie opisano problem wykrywania oraz klasyfikacji stanu retinopatii cukrzycowej ze zdjęć dna oka przy pomocy głębokich sieci neuronowych. Retinopatia cukrzycowa jest chorobą oczu często występującą u osób z cukrzycą. Nieleczona prowadzi do uszkodzenia wzroku, a nawet ślepoty. W pracy badawczej opracowano system wykrywania retinopatii cukrzycowej na podstawie zdjęć dna oka. Opracowana sieć neuronowa przypisuje stan choroby...
-
Investigation of properties of swimming pool water treatment sediments
PublicationDwa rodzaje osadów pochodzących z instalacji basenowych zostały scharakteryzowane i otrzymane wyniki przedyskutowane, w szczególności flokuły, które zatrzymały się na filtrze piaskowo-żwirowym i następnie zostały usunięte w płukaniu zwrotnym oraz osady z dna niecki basenowej zebrane tzw. odkurzaczem wodnym. Lepsze zrozumienie struktury i właściwości osadów powinno usprawnić usuwanie cyst Cryptosporidium z basenów i w efekcie podnieść...
-
Koncepcja wytwarzania chłodu, jako dodatkowej funkcji komunalnej źródeł ciepła, na przykładzie elektrociepłowni we Władysławowie.
PublicationPrzedstawiono nowo zrealizowaną lądową elektrociepłownię gazową, zasilaną gazem ziemnym, towarzyszącym wydobywanej z dna morskiego ropie naftowej. Wskazano na możliwość wykorzystania nadmiarowej mocy grzejnej do zasilania w gorącą wodę, jako nośnika napędowego dla absorpcyjnego urządzenia chłodniczego nieodległej chłodni rybnej
-
Kalman filtering for 3d real time data visualisation of multibeam sonar records.
PublicationPrzedstawiono zastosowanie filtracji Kalmana do korekcji błędów systematycznych występujących w danych pochodzących z systemu wielozwiązkowego. Zaproponowano dwuetapową filtrację danych dla każdego wachlarza danych, która realizowana jest w czasie rzeczywistym. Zaprezentowano rezultaty wizualizacji dna morskiego przed i po filtracji.
-
A bifunctional chimeric protein consisting of MutS and beta-galactoside
PublicationPraca pokazuje konstrukcję DNA plazmidowego kodującego bifunkcjonalne białko chimeryczne złożone z MutS Thermus thermophilus i beta-galaktozydazy E.coli, optymalizację jego ekspresji i oczyszczania. Białko to testowano w metodzie wykrywania mutacji punktowych, wykorzystując kolorymetryczne mierzenie aktywności domeny reporterowej beta galaktozydazy.
-
Koncepcja wytwarzania chłodu jako dodatkowej funkcji komunalnych źródeł ciepła.
PublicationPrzedstawiono nowo zrealizowaną lądową elektrociepłownię gazową, zasilaną gazem ziemnym, towarzyszącym wydobywanej z dna morskiego ropie naftowej. Wsakazano na możliwość wykorzystania nadmiarowej mocy grzejnej źródła do zasilania w gorącą wodę jako nośnika napędowego dla absorpcyjnego urządzenia chłodniczego nieodległej chłodni rybnej.
-
Koncepcja wytwarzania chłodu jako dodatkowej funkcji komunalnych źródeł ciepła.
PublicationPrzedstawiono nowo zrealizowaną lądową elektrociepłownię gazową zasilaną gazem ziemnym towarzyszącemu wydobywanej z dna morskiego ropie naftowej.Wskazano na mozliwość wykorzystania nadmiarowej mocy grzejnej tego źródła do zasilania w gorącą wodę, jako nosnika napędowego dla absorpcyjnego urządzenia chłodniczego nieodległej chłodni rybnej.
-
Regulacja epigenetyczna a potencjał regeneracyjny ssaków. Badania globalnych profili metylacji w tkankach dorosłej myszy MRL/MpJ i w sercach noworodków myszy C57BL/6J.
PublicationW pracy tej otrzymano genomowe profile metylacji DNA dla dwóch modeli regeneracji u ssaków: (i) dorosłej myszy MRL/MpJ, która jest zdolna do zamykania otworów w małżowinie usznej oraz wykazuje podwyższone zdolności regeneracyjne w wielu innych narządach oraz (ii) sercach noworodków myszy, u których zachodzi regeneracja rozległych uszkodzeń lewej komory serca. Zidentyfikowano szereg odmiennie metylowanych regionów DNA, regionów DMR,...
-
Naprężenia w strefie włazu wyczystkowego w stalowym pionowymzbiorniku walcowym
PublicationPrzeprowadzono analizę stanu naprężeń w rejonie włazu wyczystkowego zbiornika na ropę naftową. Włazy takie, niezbędne do usuwania osadów z dna zbiornika muszą być zlokalizowane w polączeniu walcowego płaszcza z płaskim dnem zbiornika a więc w strefie największych zaburzeń błonowej pracy konstrukcji
-
Peptydowe koniugaty antrachinonów i ich aktywność biologiczna = Peptidyl anthraquinone conjugates and its biological activity
PublicationW artykule opisano syntezę i aktywność biologiczną peptydowych koniugatów antrachinonów. Koniugaty takie są nie tylko potencjalnymi chemoterapeutykami, ale także odgrywają rolę barwnych ligandów w metodach oczyszczania białek, technikach histochemicznych i badaniu helikalnej struktury DNA z zastosowaniem spektroskopii UV i UV-Vis.
-
Electron-Induced Decomposition of 5-Bromo-4-thiouracil and 5-Bromo-4-thio-2′-deoxyuridine: The Effect of the Deoxyribose Moiety on Dissociative Electron Attachment
PublicationWhen modified uridine derivatives are incorporated into DNA, radical species may form that cause DNA damage. This category of molecules has been proposed as radiosensitizers and is currently being researched. Here, we study electron attachment to 5-bromo-4-thiouracil (BrSU), a uracil derivative, and 5-bromo-4-thio-20 -deoxyuridine (BrSdU), with an attached deoxyribose moiety via the N-glycosidic (N1-C) bond. Quadrupole mass spectrometry...
-
Electron-Induced Decomposition of Uracil-5-yl O-(N,N-dimethylsulfamate): Role of Methylation in Molecular Stability
PublicationThe incorporation of modified uracil derivatives into DNA leads to the formation of radical species that induce DNA damage. Molecules of this class have been suggested as radiosensitizers and are still under investigation. In this study, we present the results of dissociative electron attachment to uracil-5-yl O-(N,N-dimethylsulfamate) in the gas phase. We observed the formation of 10 fragment anions in the studied range of electron...
-
Low-Molecular Pyrazine-Based DNA Binders: Physicochemical and Antimicrobial Properties
PublicationPyrazine and its derivatives are a large group of compounds that exhibit broad biological activity, the changes of which can be easily detected by a substituent effect or a change in the functional group. The present studies combined theoretical research with the density functional theory (DFT) approach (B3LYP/6-311+G**) and experimental (potentiometric and spectrophotometric) analysis for a thorough understanding of the structure...
-
The Usefulness of Cyclic Diamidines with Different Core-substituents as Antitumor Agents
PublicationA series of related polycationic compds. has been screened for potential antitumor activity by the NCI's in vitro testing (one dose primary anticancer assay and the NCI-60 full panel screening). The GI50 values of triazines 3 and 4 are on av. 1.9 μM and 2.4 μM, resp. Furan 8 deserves mention too (1.9 μM). The biol. test results showed that carbazole 10 possessed cytotoxic activity in the nanomolar range, much better than...
-
Antitumor 1-nitroacridine derivative C-1748, induces apoptosis, necrosis or senescence in human colon carcinoma HCT8 and HT29 cells.
PublicationC-1748 jest związkiem oddziaływującym z DNA i potencjalnym związkiem przeciwnowotworowym szczególnie wobec nowotworów prostaty i jelita grubego przeszczepialnych na myszach.W pracy badano odpowiedź komórek nowotworowych HCT8 i HT29 na działanie pochodnej C-1748, w stężeniach biologicznie istotnych (EC90). Analiza cyklu komórkowego linii HCT8 pokazała, że związek powoduje wzrost frakcji sub-G1, świadczący o apoptozie tych komórek...
-
Identification and characterization of single-stranded DNA-binding protein from the facultative psychrophilic bacteria Pseudoalteromonas haloplanktis
PublicationSingle-stranded DNA-binding protein (SSB) plays an important role in DNA metabolism such as DNAreplication, repair, and recombination, and is essential for cell survival. This study reports on the ssb-likegene cloning, gene expression and characterization of a single-stranded DNA-binding protein of Pseudoal-teromonas haloplanktis (PhaSSB) and is the first report of such a protein from psychrophilic microorganism.PhaSSB possesses...
-
Smart Decisional DNA Technology to Enhance Industry 4.0 Environment in Conjunction with Conventional Manufacturing
PublicationKnowledge-based support has become an indispensable part not only to the traditional manufacturing set-ups but also to the new fast-emerging Industry 4.0 scenario. In this regard, successful research has been performed and extensively reported to develop Decisional DNA based knowledge representation models of engineering object and engineering process called Virtual engineering object (VEO), Virtual engineering process (VEP) and...
-
Teloxantron inhibits the processivity of telomerase with preferential DNA damage on telomeres
PublicationTelomerase reactivation is one of the hallmarks of cancer, which plays an important role in cellular immortalization and the development and progression of the tumor. Chemical telomerase inhibitors have been shown to trigger replicative senescence and apoptotic cell death both in vitro and in vivo. Due to its upregulation in various cancers, telomerase is considered a potential target in cancer therapy. In this study, we identified...
-
Cross-talk between DNA damage and cell survival checkpoints during G2 and mitosis: pharmacological implications
PublicationW pracy wyjaśnialiśmy rolę surwiwiny w ochronie komórek w czasie przejścia między G2 i mitozą, traktowanych związkiem uszkadzającym DNA. Jako model komórkowy wybraliśmy komórki ludzkiej białaczki MOLT-4, które wykazują zwiększoną ekspresję białka surwiwiny i niefunkcjonalnym p53. Ekspozycja tych komórek na melfalan, klasyczny związek uszkadzający DNA, prowadzi do uruchomienia punktu kontrolnego w G2 i zablokowania progresji cyklu...
-
Investigation of Microbes in the Stratosphere – Stardust Project
PublicationThe stratospheric microbiota has been investigated many times using the methods of classical microbiology. In this research a few modern methods, including NGS sequencing and multiple displacement amplification of DNA, were in use. The analysis of metagenome helped to determine the content of various species of bacteria in the sample collected in the stratosphere by a hydrogen-filled balloon holding...
-
Implementing decisional trust: a first approach for smart reliable systems
PublicationIn this article, we introduce the necessary elements that must be integrated in order to achieve a decisional technology that is trustworthy. Thus, we refer to such technology as decisional trust. For us, decisional trust can be achieved through the use of elements such as the decisional DNA, reflexive ontologies, and security models; and therefore, we present in this article a framework that was used for the implementation of...
-
ALLYING SYSTEM THINKING AND SET OF EXPERIENCE KNOWLEDGE STRUCTURE
PublicationThe approach of system thinking is completely different from traditional forms of analysis. Even the ancient meaning of word analysis is “a breaking up”. Set of Experience Knowledge Structure is an atomic record of decision event that can be grouped together and form some form of decision DNA of an organization. The question that this paper is trying to answer in how those concepts can be merged.
-
Introducing the concept of Decisional DNA-Based web content mining
PublicationPrzedstawiono koncepcje zastosowania struktury reprezentacji wiedzy opartej na decyzyjnym DNA w procesie wyszukiwania informacji w internecie. Dokonano analizy eksperymentow tak wspomaganego wyszukiwania oraz sformulowano wnioski na temat przyszlych badan prowadzacych do dalszej integracji procesu wyszukiwania z doswiadczeniami zdobytymi w trakcie tego wyszukiwania.
-
Badania progu podwodnego na dnie piaszczystym w numerycznym kanale falowym
PublicationPodstawy modelowania wzajemnego oddziaływania falowania, przepuszczalnego progu podwodnego i piaszczystego dna z wykorzystaniem numerycznego kanału falowego CADMAS-SURF, rozbudowanego o równania przepływu Darcy z rozszerzeniem Brinkmanna-Frochheimera (DARCY-SURF).Zastosowanie modelu skonczonej cieczy lepkiej ze swobodna powierzchnia w obszarze falowania i progu.