Wyniki wyszukiwania dla: design process management - MOST Wiedzy

Wyszukiwarka

Wyniki wyszukiwania dla: design process management

Wyniki wyszukiwania dla: design process management

  • Zmodernizowany most Łazienkowski w Warszawie – analizy z wykorzystaniem modelu numerycznego MES

    W artykule przedstawiono proces modelowania statycznego przęseł mostu Łazienkowskiego w Warszawie, który został poddany odbudowie po pożarze 14 lutego 2015 r. Sprawdzające obliczenia numeryczne wykonano w związku z badaniami konstrukcji podczas próbnego obciążenia. Przeprowadzono weryfikację obliczeń projektowych i zaprojektowano próbne obciążenie. Podsumowano wyniki analizy i badań. Dodatkowo opisano nową, stalową konstrukcję...

  • Międzymiasto: Nowa formuła ładu przestrzennego trefy podmiejskiej

    .

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Business process modelling

    Kursy Online
    • M. Grzesiak

    Welcome to the Business Process Modeling course! We will travel together among the business processes world and its modeling with the BPMN ;) I hope it will be valuable for your future. See you soon, Marzena Grzesiak

  • Problemy planowania strategii i zagospodarowania przestrzennego w zarządzaniu rozwojem obszarów metropolitalnych

    Celem pracy jest rozpoznanie i usystematyzowanie problemów związanych z planowaniem kompleksowej strategii zarządzania rozwojem obszarów metropolitalnych i sporządzaniem planu zagospodarowania przestrzennego tych obszarów. Problemy planowania rozumiane są jako trudności, dylematy i wątpliwości związane z różnymi aspektami procesu planistycznego. Autor nawiązuje do cech obszarów metropolitalnych oraz typowych problemów rozwiązywanych...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Theory of Architectural Design I. Introduction 2022

    Kursy Online
    • J. Krenz

    Lectures are held online on Wednesdays from 19:15 to 20:00 Theory of Architectural Design I 1 https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_YWVkZWJiZWUtYzY2Yy00NzNiLThlMzctNWY3Y2U2YjgxODc4%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%2286760356-0022-486f-b793-a2d470bba5a5%22%2c%22Oid%22%3a%22ca4e7f4e-c85d-4f86-914f-456ee1702ebe%22%7d Our course aims to teach you how to design architecture. The process of...

  • Prace rozwojowe nad pierwszą polską ładowarką teleskopową

    Publikacja

    - Napędy i Sterowanie - Rok 2018

    W artykule dokonano przeglądu prac wykonanych przez członków Zespołu Hydrauliki i Pneumatyki Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej w ramach programu „Bon na innowacje” dla firmy „Hydro-Metal Adam Gordziejczyk”. Obiektem prac była ładowarka teleskopowa z napędem hydraulicznym o udźwigu 1,5 T. Pierwsza część prac polegała na obliczeniach MES i poprawie sztywności konstrukcji ramy i wysięg­nika. Druga część prac polegała na...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Proces wytwarzania e-kursu. Studium przypadku.

    Artykuł definiuje proces wytwarzania e-kursu i e-lekcji oraz kolejne jego etapy, zaczynając od okre - ślania celu i odbiorcy, a kończąc na udostępnieniu treści. Na podstawie opisanego procesu przedstawiane jest stu - dium przypadku dla e-kursu prowadzonego na studiach zaocznych na Wydziale ETI Politechniki Gdańskiej na przedmiocie Strategie informatyzacji. Artykuł pokazuje też ewaluację studium przypadku, zarówno na poziomie oceny...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Karol Kufel mgr inż.

    Osoby

    Karol Kufel od 2010 roku pracuje na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG. Od 2014 pełni funkcję asystenta w Katedrze Zarządzania w Przemyśle. Jest absolwentem Wydziału Mechanicznego PG na specjalności Robotyka oraz Wydziału Zarządzania i Ekonomii PG na specjalności Zarządzanie systemami produkcyjnymi. Jego zainteresowania naukowo-badawcze obejmują projektowanie oraz doskonalenie systemów produkcyjnych i logistycznych, a także rozwój...

  • Nadzór inwestorski - rodzaje i wpływ na jakość procesu wykonawczego

    Sprawowanie nadzoru inwestorskiego nad inwestycją jest jednym z aspektów przeprowadzania procesu inwestycyjnego na określonych przez ustawodawcę rodzajach obiektów. Jakość sprawowania nadzoru w dużej mierze definiuje poziom wykonawstwa i architektury, czyli uzyskanie zamierzonych i zakładanych w projekcie i specyfikacjach wartości użytkowych i parametrów technicznych dotyczących realizowanego obiektu, dlatego tak ważne jest, aby...

  • Architektura przyjazna seniorom w Polsce XXI wieku. Kształtowanie przestrzeni zamieszkania, pracy i rozrywki

    Publikacja

    Polska, podobnie jak wiele innych krajów, zmaga się obecnie z procesem starzenia społeczeństwa, który w najbliższych latach będzie przybierał na sile. Dlatego bardzo istotne jest, aby już teraz rozpocząć proces przystosowywania miast do zmieniającej się struktury społecznej, tak aby w przyszłości mogły być one miejscem, w którym ludzie starsi będą mogli swobodnie i bezpiecznie mieszkać oraz funkcjonować. W realiach polskich można...

  • Wojciech Litwin dr hab. inż.

    1992÷1996 – Studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej1996 – Zatrudniony na Wydziale Oceanotechniki i Okrętownictwa PG2004 – Obrona pracy doktorskiej2014 – obrona rozprawy habilitacyjnej2012 – obejmuje funkcję prodziekan ds. Nauki na Wydziale Oceanotechniki i OkrętownictwaUczestniczył w wielu projektach badawczych oraz pracach zleconych przez przemysł związanych z łożyskowaniem ślizgowym wałów głównych oraz niekonwencjonalnymi...

  • Mirosław Andrusiewicz prof. dr hab. n. med. i n. o zdr.

    Osoby

    Posiadane dyplomy, stopnie naukowe lub artystyczne  ̶    stopień doktora habilitowanego nauk medycznych (dyscyplina biologia medyczna) z dnia 4 grudnia 2017 r. Tytuł osiągnięcia naukowego: „Analiza wybranych genów związanych z przebiegiem zmian patologicznych w komórkach wywodzących się z żeńskich wewnętrznych narządów płciowych”; Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Wydział Lekarski II; recenzenci: Prof....

  • Karolina Krośnicka dr hab. inż. arch.

    Karolina A. Krośnicka, dr hab. inż. arch., jest profesorem uczelni w Katedrze Projektowania Urbanistycznego i Planowania Regionalnego na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej.  Przez wiele lat (1998-2016) była zatrudniona w Katedrze Transportu i Logistyki na Wydziale Nawigacyjnym Akademii Morskiej w Gdyni, gdzie zajmowała się głównie zagadnieniami związanymi z planowaniem portów morskich i terminali portowych. Obecnie jej...

  • Joint Conference of the International Workshop on Software Measurement and the International Conference on Software Process and Product Measurement (IWSM and Mensura combined from 2007)

    Konferencje

  • Tworzenie modelu pojęciowego dla zarządzania ryzykiem na przykładzie procesu laminowania w stoczni jachtowej

    Celem artykułu jest zaproponowanie modelu pojęciowego normalizującego kryteria oceny ryzyka w systemie zarządzania jakością w stoczni jachtowej. Zamiarem jest przeprowadzenie analizy danych, pozwalającej wytyczyć zbiory o wysokim, średnim i niskim poziomie istotności dla wszystkich błędów powstających w procesie laminowania. W artykule skoncentrowano się na najważniejszych pojęciach związanych z ryzykiem i kryteriami jego oceny....

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Połączenie G3 dwóch kierunków prostych z użyciem krzywej NURBS

    W artykule przedstawiono nową metodę projektowania układu geometrycznego toru kolejowego opartą na zastosowaniu krzywych NURBS (Non-Uniform Rational B-Spline) do opisu krzywizny. Punkty kontrolne krzywej NURBS wyznaczane są w procesie optymalizacji za pomocą algorytmu genetycznego. Jako kryterium optymalizacji przyjęto minimalizację oddziaływań dynamicznych występujących w układzie tor-pojazd przy spełnieniu warunków geometrycznych...

  • "Numeryczna symulacja pracy gazowego kotła wodnego oraz ocena jego wpływu na środowisko"

    Publikacja

    - Rok 2013

    Ilość dostarczanego powietrza oraz rozkład jego koncentracji w komorze paleniskowej mają istotny wpływ na prawidłowość przebiegu procesu spalania. Uzyskanie jednorodnego rozkładu jest praktycznie niemożliwe, dlatego powietrze dostarczane jest w nadmiarze. Konieczne jest jednak dobranie takiej wartości współczynnika nadmiaru powietrza, która pozwoli ograniczyć stratę wylotową, utrzymując przy tym wartości emisji na możliwie niskim...

  • Numeryczna symulacja pracy gazowego kotła wodnego oraz ocena jego wpływu na środowisko

    Publikacja

    - Mechanik - Rok 2013

    Ilość dostarczanego powietrza oraz rozkład jego koncentracji w komorze paleniskowej mają istotny wpływ na prawidłowość przebiegu procesu spalania. Uzyskanie jednorodnego rozkładu jest praktycznie niemożliwe, dlatego powietrze dostarczane jest w nadmiarze. Konieczne jest jednak dobranie takiej wartości współczynnika nadmiaru powietrza, która pozwoli ograniczyć stratę wylotową, utrzymując przy tym wartości emisji na możliwie niskim...

  • "Numeryczna symulacja pracy gazowego kotła wodnego raz ocena jego wpływu na środowisko"

    Publikacja

    - Rok 2013

    Ilość dostarczanego powietrza oraz rozkład jego koncentracji w komorze paleniskowej mają istotny wpływ na prawidłowość przebiegu procesu spalania. Uzyskanie jednorodnego rozkładu jest praktycznie niemożliwe, dlatego powietrze dostarczane jest w nadmiarze. Konieczne jest jednak dobranie takiej wartości współczynnika nadmiaru powietrza, która pozwoli ograniczyć stratę wylotową, utrzymując przy tym wartości emisji na możliwie niskim...

  • Metoda obliczania skutków wdrożenia strategii zarządzania popytem na energię elektryczną (DSM/DSR) w systemach elektroenergetycznych

    Publikacja

    - Rok 2023

    W niniejszej rozprawie poruszono zagadnienie strategii zarządzania popytem na energię elektryczną (DSM/DSR) i sposobów obliczania efektów ich wdrożenia. W związku z tym opisano oczekiwane efekty wdrożenia tych rozwiązań oraz ich zalety i wady. Zaprezentowano i przeanalizowano istniejące już metody obliczania skutków wdrożenia DSM/DSR. Zaproponowano nową metodę, która poprzez formę algorytmu uporządkowuje proces obliczania i oceny...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Wpływ ekologicznych czynników roboczych na efektywność układu sprężarkowej pompy ciepła (The impact of environmentally friendly refrigerants on heat pump efficiency)

    Artykuł poświęcony jest zagadnieniu symulacji pracy układu sprężarkowej pompy ciepła. Prawidłowe zaprojektowanie instalacji oraz jej właściwe użytkowanie pozwala na zmniejszenie kosztów eksploatacji. Dokładna analiza techniczno-ekonomiczna umożliwia natomiast dobór elementów systemu o możliwie największej sprawności, a zatem niskim zapotrzebowaniu na energię. Zastosowanie układów opartych o perspektywiczne, proekologiczne czynniki...

  • Projektowanie układów geometrycznych toru z zastosowaniem optymalizacji wielokryterialnej

    Publikacja

    W pracy przedstawiono metodę projektowania odcinków trasy kolejowej położonych w łuku, dostosowaną do techniki mobilnych pomiarów satelitarnych. Rozwiązanie problemu projektowego wykorzystuje zapis matematyczny i polega na wyznaczeniu uniwersalnych równań opisujących całość układu geometrycznego. Odbywa się to sekwencyjnie, obejmując kolejne fragmenty tegoż układu. Procedura projektowania ma charakter uniwersalny, gdyż w ogólnym...

  • Process Diagnostics - summer semester 2023/2024

    Kursy Online
    • Z. Kowalczuk
    • T. Białaszewski

    Familiarization with modern methods of industrial process diagnostics

  • Rozkład naprężeń mechanicznych w łyżce o szerokości 500 mm, przeznaczonej do koparki podsiębiernej

    W artykule zaprezentowano optymalizację kształtu łyżki koparki przed­siębiernej z wykorzystaniem analizy wytrzymałościowej. Analizę oparto na trójwymiarowym modelu konstrukcji łyżki z zastosowaniem metody elementów skończonych (MES). Opracowanie wspomnianej metody pozwoliło na modyfikację konstrukcji łyżki, która dała w efekcie obniżenie naprężeń złożonych w newralgicznych obszarach konstrukcji łyżki. Przedstawiona analiza okazała...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Uniwersalna metoda projektowania regulacji osi toru z wykorzystaniem pomiarów satelitarnych i optymalizacji

    Publikacja

    W pracy zwrócono uwagę na ograniczenia stosowanej w naszym kraju metodyki regulacji osi toru związane w głównym stopniu z uzyskiwaną dokładnością określania istniejącego kształtu toru. Jako rozwiązanie alternatywne wskazano opracowaną przez interdyscyplinarny zespół naukowy Politechniki Gdańskiej i Akademii Marynarki Wojennej / Akademii Morskiej w Gdyni i stosowaną od 2009 roku nowatorską technikę mobilnych pomiarów satelitarnych....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Paweł Wysocki dr inż.

    W roku 1995 zdał maturę i ukończył Technikum Elektroniczne w Zespole Szkół Technicznych w Suwałkach. Następnie studiował na kierunku Geodezja i Kartografia w zakresie geodezji i systemów informacji przestrzennej na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, gdzie w 2001 roku obronił dyplom magisterski. Tam też ukończył studia podyplomowe w zakresie szacowania nieruchomości. Od 2001 roku był uczestnikiem dziennych studiów doktoranckich...

  • Magdalena Brzozowska-Woś dr hab. inż.

    Magdalena Brzozowska-Woś jest absolwentką Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej (specjalność: systemy zarządzania). Jest również absolwentką Podyplomowego Studium Reklamy (Wydział Zarządzania i Ekonomii PG) oraz Podyplomowego Studium Public Relations (SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny). W latach 2000-2003 współpracowała z Panoramą Internetu sp. z o. o. jako specjalista ds. marketingu. Pełniła również obowiązki...

  • Narzędzia treningu twórczości jako pomoc w kształceniu projektantów

    Publikacja

    - Rok 2016

    Kreatywność rozwijać. Na tym założeniu opiera się międzynarodowy program edukacyjny Odyssey of the Mind (Odyseja Umysłu). W programie zespoły młodych osób pracują metodą projektową, wykorzystując różnorodne techniki treningu twórczości, nad rozwiązaniem abstrakcyjnego problemu rozbieżnego. Część absolwentów programu wybiera kierunki kreatywne jako naturalną kontynuację procesu edukacji. Elementy treningu twórczości można wykorzystać...

  • Urban Project IV. Summer semester - ERASMUS

    Kursy Online
    • Ł. Pancewicz

    Course Urban Project IV (AI_MK_28/1) SHAPING A NEW DISTRICT – WHITE RIVER (POL. BIAŁA RZEKA) IN THE CITY OF RUMIA The subject of the exercises is to design the spatial layout of the new district in the area of ​​the so-called Small Tricity. The task of the group will be to develop initial design guidelines - layout and character of buildings, primar building parameters, service program. The planned construction of the new SKM...

  • CRYSTAL GROWTH & DESIGN

    Czasopisma

    ISSN: 1528-7483 , eISSN: 1528-7505

  • Możliwości wydłużania krzywych przejściowych w układach geometrycznych torów

    W pracy przedstawiono analizę problemu wydłużania krzywych przejściowych, wykorzystując do tego celu analityczną metodę projektowania. Podstawę analizy stanowiły obliczenia numeryczne przeprowadzone dla zestawu parametrów charakteryzujących standardowy układ geometryczny: krzywa przejściowa – łuk kołowy – krzywa przejściowa (w wersji niesymetrycznej). Ocenie poddano różnice rzędnych poziomych układu istniejącego oraz układu z...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Weryfikacja Poziomów Nienaruszalności Bezpieczeństwa z uwzględnieniem Zagadnień Ochrony Informacji

    Publikacja

    Niniejszy rozdział poświęcono wybranym istotnym zagadnieniom analizy bezpieczeństwa funkcjonalnego, w szczególności weryfikacji poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa SIL funkcji bezpieczeństwa implementowanych w rozproszonych systemach sterowania i zabezpieczeń z uwzględnieniem zagadnień ochrony informacji. Zaproponowano metodę opartą na informacji ilościowej i jakościowej do weryfikacji SIL (IEC 61508, 61511) z uwzględnieniem...

  • Projektowanie zbiornika na nieczystości ciekłe

    W artykule przedstawiono proces projektowania zbiornika podziemnego na nieczystości ciekłe o pojemności ok. 10 m3 posadowionego na gruntach niespoistych (sypkich). Porównano wartości sił wewnętrznych w przypadku skrajnie różnych warunków gruntowych: piasku drobnego o ID = 0,2 oraz żwiru o I D = 0,7. Dodatkowo przeanalizowano wpływ modelu obliczeniowego podłoża na wyniki sił wewnętrznych. Opisano procedurę normową pozwalającą na...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • NOWE ŻYCIE DWORCÓW KOLEJOWYCH - MOŻLIWOŚCI MODERNIZACJI OBIEKTÓW OBSŁUGI PASAŻERÓW

    Publikacja

    - Rok 2018

    W aspekcie współcześnie zachodzących zmian demograficznych, rozwijających się technologii oraz poszukiwania rozwiązań proekologicznych wzrasta potencjał transportu kolejowego. Po okresie upadku znaczenia kolei jesteśmy świadkami jej postępującej transformacji w Europie. Do obsługi ruchu pasażerskiego służy w Polsce prawie 600 dworców kolejowych, z których większość nie jest jeszcze przystosowana do aktualnych potrzeb użytkownika...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Process engineering and chemical equipment - lab -2022/23

    Kursy Online
    • D. Konopacka-Łyskawa
    • A. Brillowska-Dąbrowska
    • P. Rybarczyk

    Process engineering and chemical equipment - laboratory

  • Process engineering and chemical equipment - project -2022/23

    Kursy Online
    • D. Konopacka-Łyskawa
    • A. Brillowska-Dąbrowska
    • P. Rybarczyk

    Process engineering and chemical equipment - project

  • Process engineering in circular economy

    Kursy Online
    • J. Mąkinia

    Definition and principles of the circular economy (CE). The transition from a linear model to a circular model. Business models for the CE. Circular design and innovation. CE assessment carbon footprint, life cycle assessment. Case studies of the cities implementing the CE concept. CE policy and legislation (EU and Poland). Wastewater treatment plants as an element of the CE. Energy and nutrient recovery technologies in wastewater...

  • Anna Maria Trzaskowska dr inż.

    Anna Maria Trzaskowska od 2017 roku jest zatrudniona na stanowisku adiunkta na Wydziale Zarządzania i Ekonomii w Katedrze Informatyki w Zarządzaniu. Przez ponad 2 lata pełniła funkcję Zastępcy Kierownika Katedry oraz Quality Lead na studiach MBA prowadzonych na wydziale. Od 2018 roku Kierownik Programu międzywydziałowego kierunku Inżynieria Danych. Od 2021 roku Kierownik Projektu oraz członek kilku projektów międzynarodowych w...

  • Nabywanie nieruchomości przeznaczonych pod drogi publiczne

    Publikacja

    - Logistyka - Rok 2015

    Nabywanie nieruchomości przeznaczonych pod drogi publiczne. Polska na rozwój dróg krajowych w latach 2007 - 2013 otrzymała ponad 10 mld euro unijnego wsparcia. W efekcie powstało prawie 1500 km nowych dróg ekspresowych i autostrad. Należałoby przeanalizować przebieg procesu inwestycyjnego i procedur administracyjnych, aby osiągnąć jeszcze lepsze rezultaty i efektywniej wykorzystywać dotacje przeznaczone na...

  • MATERIALS & DESIGN

    Czasopisma

    ISSN: 0264-1275 , eISSN: 1873-4197

  • Design thinking (DT) for the design and planning education of engineer-architects

    Engineers are facing new challenges connected with globalisation, digitisation and the increased complexity of the design process. This calls for new, more interdisciplinary and user-oriented approaches to problem- solving. In this article, the authors analyse design thinking (DT) as a method to support the education of engineers specialising in architecture and urban planning. Identified in this study are the opportunities this...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Risk assessment for tram traffic on tramway bridges

    Miejski transport szynowy wielu miastach stanowi istotny element systemu transportowego i jest przestrzennie rozwijającym się systemem zapewniającym mieszkańcom codzienną obsługę transportową. Bezpieczeństwo pasażerów transportu szynowego i użytkowników dróg jest jednym z najważniejszych czynników, który należy uwzględnić w trakcie projektowania infrastruktury oraz w ocenie operacyjnej systemu miejskiego transportu tramwajowego....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • JOURNAL OF PROCESS CONTROL

    Czasopisma

    ISSN: 0959-1524 , eISSN: 1873-2771

  • Wydłużanie krzywej przejściowej w analitycznej metodzie projektowania

    Publikacja

    W pracy przedstawiono problematykę wydłużania krzywych przejściowych, wykorzystując do tego celu analityczną metodę projektowania. Podstawę analizy stanowiły obliczenia numeryczne przeprowadzone dla szerokiego zestawu parametrów charakteryzujących standardowy układu geometryczny. Po sformułowaniu odpowiednich zależności teoretycznych rozpatrzono kwestie znaczenia wielkości promienia łuku kołowego i kąta zwrotu trasy na uzyskane...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Process: Architecture 

    Czasopisma

    ISSN: 0386-037X

  • FAMILY PROCESS

    Czasopisma

    ISSN: 0014-7370 , eISSN: 1545-5300

  • ICT in Management 2020

    Kursy Online
    • J. Durkiewicz

    ICT in Management for Bachelor in Management students

  • Uniwersalny program komputerowy do projektowania zmiany kierunku trasy

    W pracy przedstawiono kolejny program komputerowy stanowiący implementację algorytmu obliczeniowego dotyczącego projektowania zmiany kierunku trasy kolejowej, dostosowanego do techniki ciągłych pomiarów satelitarnych. Program ten ma charakter uniwersalny, gdyż w ogólnym przypadku obejmuje wprowadzenie do układu geometrycznego dwóch łuków kołowych o różnym promieniu, czyli zastosowanie łuku koszowego. Może się to okazać szczególnie...

  • Interaction Design in Agile IT Projects

    Publikacja

    - Rok 2021

    In recent years, interactive systems, such as various types of software, online services or mobile applications, have become an integral part of everyday life. Interactive systems and digital services should be easy to use and provide a positive User Experience (UX). For this reason, interaction design has recently emerged as a distinct professional area of information technology (IT). Easy interaction and user experience (UX)...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Design of a microrobotic wrist for needle laparoscopic surgery

    Publikacja

    The paper addresses the design of a micro wrist for needle laparoscopic surgery (needlescopy) using MEMS technology and an original 3 degree of freedom, 3D architecture. Advancement in needlescopy drives the development of multi-dof micro-tools 1-2mmin diameter with 3D mobility but standard available fabricationtechniques are for 2.5D structures. The paper discusses thedevelopment steps and design solutions for the realization...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym