Wyniki wyszukiwania dla: greco-roman civilzation - MOST Wiedzy

Wyszukiwarka

Wyniki wyszukiwania dla: greco-roman civilzation

Wyniki wyszukiwania dla: greco-roman civilzation

  • Ogród muz II

    Publikacja

    - Rok 2017

    "Gdańsk nowożytny a świat antyczny" – to tytuł drugiego tomu publikacji stanowiącej zapis projektu "W nadbałtyckim ogrodzie muz…", zorganizowanego w roku 2015 przez PAN Bibliotekę Gdańską i Katedrę Filologii Klasycznej Uniwersytetu Gdańskiego. W tomie pierwszym, wydanym w 2016 roku pod tytułem W gdańskim ogrodzie muz, obok podstawowych dla recepcji kultury grecko-rzymskiej sfer ekspresji, jaką jest poezja i sztuka perswazji,...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Gdańsk nowożytny a świat antyczny

    Publikacja

    - Rok 2017

    "Gdańsk nowożytny a świat antyczny" – to tytuł drugiego tomu publikacji stanowiącej zapis projektu "W nadbałtyckim ogrodzie muz…", zorganizowanego w roku 2015 przez PAN Bibliotekę Gdańską i Katedrę Filologii Klasycznej Uniwersytetu Gdańskiego. W tomie pierwszym, wydanym w 2016 roku pod tytułem W gdańskim ogrodzie muz, obok podstawowych dla recepcji kultury grecko-rzymskiej sfer ekspresji, jaką jest poezja i sztuka perswazji,...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Jacek Pokrzywnicki doktor

    Z wykształcenia jestem filologiem klasycznym. Dyplom magistra i doktora uzyskałem na Uniwersytecie Gdańskim. Z uczelnią tą jestem związany również zawodowo jako adiunkt w Zakładzie Filologii Klasycznej Instytutu Studiów Klasycznych i Slawistyki na Wydziale Filologicznym. Na co dzień obcuję z łacińskojęzycznymi starymi drukami i rękopisami. Zajmuję się recepcją kultury antycznej w dawnym Gdańsku, na obszarze dawnych Prus Królewskich...

  • Progress on Roman and Weakly Connected Roman Graphs

    Publikacja

    - Mathematics - Rok 2021

    A graph G for which γR(G)=2γ(G) is the Roman graph, and if γwcR(G)=2γwc(G), then G is the weakly connected Roman graph. In this paper, we show that the decision problem of whether a bipartite graph is Roman is a co-NP-hard problem. Next, we prove similar results for weakly connected Roman graphs. We also study Roman trees improving the result of M.A. Henning’s A characterization of Roman trees, Discuss. Math. Graph Theory 22 (2002)....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Jacek Pokrzywnicki dr

    Osoby

    Z wykształcenia jestem filologiem klasycznym. Dyplom magistra i doktora uzyskałem na Uniwersytecie Gdańskim. Z uczelnią tą jestem związany również zawodowo jako adiunkt w Zakładzie Filologii Klasycznej Instytutu Studiów Klasycznych i Slawistyki na Wydziale Filologicznym. Na co dzień obcuję z łacińskojęzycznymi starymi drukami i rękopisami. Zajmuję się recepcją kultury antycznej w dawnym Gdańsku, na obszarze dawnych Prus Królewskich...

  • Weakly connected Roman domination in graphs

    A Roman dominating function on a graph G=(V,E) is defined to be a function f :V → {0,1,2} satisfying the condition that every vertex u for which f(u) = 0 is adjacent to at least one vertex v for which f(v)=2. A dominating set D⊆V is a weakly connected dominating set of G if the graph (V,E∩(D×V)) is connected. We define a weakly connected Roman dominating function on a graph G to be a Roman dominating function such that the set...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • roman@pg.edu.pl

    Kursy Online
    • M. Rogińska-Niesłuchowska

  • Preliminary typology and contextual analysis of Roman and late antique cooking wares from the Roman rural settlement at Podšilo bay on the island of Rab (north–eastern Adriatic, Croatia)

    Publikacja
    • B. Nowacki
    • A. Konestra
    • F. Welc

    - Rok 2022

    The paper presents a preliminary typology of coarse cooking ware from the Roman/late antique layers of the rural settlement at Podšilo bay on the island of Rab. The vessels have been associated with several basic shapes and divided by types, while fabrics have been described macroscopically. Analogies and a contextual analysis were used to propose dating and to assess provenience for well-known ware classes or to define areas...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Roman Śmierzchalski prof. dr hab. inż.

    Urodził się w 1956 r. w Gdyni. Jest absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki Gdańskiej (1979). W  1989 r. uzyskał stopień doktora, w roku 1999 stopień doktora habilitowanego, a w roku 2014 tytuł profesora. W latach  1980–2009 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym Akademii Morskiej w Gdyni. Od 2009 jest r. pracownikiem naukowo-dydaktycznym Politechniki Gdańskiej. Jego zainteresowania naukowe obejmują: sterowanie i automatykę,...

  • Dr hab. inż. Roman J. Wasielewski prof. nadzw. PG (1951-2012) - Wspomnienie

    Publikacja

    - Rok 2012

    Przedstawiono sylwetkę naukową zmarłego prof. nadzw. PG dr hab. inż. Romana J. Wasielewskiego, długoletniego pracownika Wydziału Mechanicznego PG. Profesor Roman Wasielewski był kontynuatorem długoletnich tradycji naukowych z zakresu mechanicznej technologii drewna.

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Kompozycja urbanistyczna_2023/2024_dr inż. arch. Roman Ruczyński & dr inż. arch. Izabela Burda

    Kursy Online
    • I. Burda
    • R. Ruczyński

    Celem kursu jest zapoznanie Studentów z podstawami teorii urbanistyki i projektowania urbanistycznego. Studenci uczą się m.in. czytania i analizowania przestrzeni miejskiej, rozróżniania i definiowania związków pomiędzy elementami przestrzeni, proporcji wnętrz urbanistycznych, typów przestrzeni miejskich, projektowania układów kompozycyjnych w skali architektoniczno-urbanistycznej.

  • In honor of the 70th birthday of Professor Roman Kaliszan

    Publikacja
    • M. Markuszewski

    - Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis - Rok 2016

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Rural Landscapes of Roman (northern) Liburnia: Diachronic Development of Organisation and the Economy in Extra-Urban Territories in the Light of Recent Archaeological Research

    Publikacja
    • A. Konestra
    • G. Lipovac Vrkljan
    • F. Welc

    - Rok 2022

    The archaeology of Roman rural landscapes in the province of Dalmatia, and especially northern Liburnia, has until recently focused on single-site or single-monument analyses, allowing for only geographically patchy and chronologically limited conclusions. Considering the results of recent research in the wider Kvarner and sub-Velebit area, the paper discusses issues of Roman extra-urban territorial organization, the formation...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Burialscapes of Rab Island (North East Adriatic): The Role of Sepulchral Evidence in the Reconstruction of Roman and Late Antique Rural Settlement Pattern

    Publikacja

    - Rok 2021

    On the bases of archaeological and documentary data an overview of the burial evidence of Roman and late Antique date on the island of Rab (North East Adriatic, Croatia) is brought forth, spatially analysed and interpreted within the so-far defined rural settlement pattern. While aiding in the definition of burial practices and their diachronic changes, data derived from such evidence and interpreted from a social perspective,...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • An insight into craft activities in rural areas of Dalmatia province - first data on iron working at the Roman settlement in Lopar (Island of Rab)

    Publikacja

    - Rok 2022

    Within multidisciplinary research carried out at Podšilo bay in Lopar on the island of Rab (north-eastern Adriatic), on the bases of movable finds and, possibly, geophysical measurements, evidence of ironworking has been detected within a Roman rural site where ceramic building materials production was ascertained before. Preliminary analyses of several samples of slug, iron objects and nearby collected minerals support the...

  • Borrowing Images of Empire. The contribution of research on the artistic influence of the Holy Roman Empire on Polish Romanesque architecture in the eleventh and twelfth centuries

    Although knowledge concerning Romanesque architecture in Poland has developed over many years, most cathedrals and ducal or royal seats have not been comprehensively examined. Moreover, a substantial number of contemporary scholarly works have erased the thin line between material evidence and its interpretation. As a consequence, the architectural remains of Polish Romanesque edifices are often considered the basis for wider comparative...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Roman Wasielewski dr hab. inż.

    Osoby

  • Artificial Neural Networks as an architectural design tool- generating new detail forms based on the Roman Corinthian order capital

    The following paper presents the results of the research in the field of the machine learning, investigating the scope of application of the artificial neural networks algorithms as a tool in architectural design. The computational experiment was held using the backward propagation of errors method of training the artificial neural network, which was trained based on the geometry of the details of the Roman Corinthian order capital....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Journal of Roman Studies

    Czasopisma

    ISSN: 0075-4358 , eISSN: 1753-528X

  • Journal of Roman Archaeology

    Czasopisma

    ISSN: 1047-7594 , eISSN: 2331-5709

  • Religion in the Roman Empire

    Czasopisma

    ISSN: 2199-4463 , eISSN: 2199-4471

  • Influence of Escherichia coli on Expression of Selected Human Drug Addiction Genes

    Publikacja

    - Life - Rok 2021

    The impact of enteric microflora on the expression of genes associated with cocaine and amphetamine addiction was described. Human genome-wide experiments on RNA transcripts expressed in response to three selected Escherichia coli strains allowed for significant alteration (p > 0.05) of the linear regression model between HT-29 RNA transcripts associated with the KEGG pathway:hsa05030:Cocaine addiction after 3 h stimulation with...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Comparative analysis of mRNA transcripts of HT-29 cell line expressed in identical quantities for pathogenic E. coli strains UM146 and UM147 with control Escherichia coli Nissle 1917

    Publikacja

    Aim of study was comparative analysis of mRNA transcripts of HT-29 cell line, expressed in identical quantities for the combination of pathogenic and non-pathogenic Escherichia coli strains. HT-29 confluent monolayers infection with two pathogenic E. coli strains UM146 and UM147 resulted in two sets of mRNA transcripts that were identical with RNA transcripts obtained for non-pathogenic one strain E. coli Nissle 1917. In this study...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Toxinas de setas

    Publikacja

    - Rok 2021

    .

  • Zużycie energii w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich

    Przedstawiono zużycie ciepła w sektorze budownictwa w wybranych krajach europejskich. Wskaźniki jednostkowego zużycia ciepła w budynkach mieszkalnych przedstawiono dla 5 wybranych krajów europejskich, tj. Danii, Francji, Grecji, Polski i Szwajcarii. Omówiono aktualnie stosowane grubości izolacji przegród zewnętrznych budynków mieszkalnych w wybranych krajach europejskich oraz przedstawiono straty ciepła przez te przegrody.

  • Niepewność oszacowania niezawodności instalacji okrętowych

    Publikacja

    - Rok 2007

    W referacie przedstawiono koncepcję oszacowania niezawodności instalacji okrętowych. Szczególny nacisk położono na uwzględnienie niepewności dokonanej oceny. Sugeruje się, aby wartość niezawodności instalacji, dla rozpatrywanego przedziału czasu, przedstawiać za pomocą przedziału liczbowego lub w postaci liczby rozmytej. Proponuje się odejście, w analizach niezawodności instalacji okrętowych, od klasycznej miary probabilistycznej...

  • Influence of redundancy and ship machinery crew manning on reliability of lubricating oil system for the MC-Type diesel engine

    Publikacja

    W referacie przedstawiono wyniki rozważań na temat wpływu zastosowania redundancji i prewencyjnych działań załogi na niezawodność instalacji oleju smarowego dla silników spalinowych, wysokoprężnych typu MC. Uwzględniono przy tym trzy poziomy wyszkolenia załogi: wysoki, przeciętny oraz niski.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Circular saws with closed chip grooves

    W pracy przedstawiono analizę wpływu kształtu rowków wiórowych ostrzy piły tarczowej na sposób odprowadzania wiórów ze strefy skrawania. Zaprezentowano rozwiązanie konstrukcyjne piły tarczowej z domkniętymi rowkami wiórowymi

  • Water hammer analysis in water supply systems

    Publikacja

    - Rok 2008

    Przedstawiono metodę analizy zjawiska uderzenia hydraulicznego w sieci pierścieniowej. Model matematyczny opisano za pomocą układu równań różniczkowych cząstkowych I stopnia, które przekształcono do układu równań zwyczajnych. Dla rozwiązania układu równań zastosowano metodę predykator-korektor. Podano odpowiednie równania różnicowe dla węzłów złożonych. Przedstawiono przykład obliczeniowy sieci wodociągowej pierścieniowej, składającej...

  • Produkcja energii w Unii Europejskiej przy wykorzystaniu biomasy stałej i odpadów komunalnych

    Publikacja

    - Rok 2008

    Omówiono wykorzystanie biomasy stałej i odpadów komunalnych do produkcji energii w Unii Europejskiej (UE-25). Przedstawiono ogólny stopień wykorzystania różnych rodzajów energii odnawialnej. Dość szczegółowo omówiono wykorzystanie biomasy stałej oraz odpadów komunalnych jako nośników energii odnawialnej w poszczególnych krajach UE. Biomasa stała i odpady komunalne stanowią największy udział w strukturze produkcji energii przy...

  • The conception of uncertainty analysis of reliability assessment of the MC type diesel engine lubricating oil system

    Publikacja

    Omówiono elementy składające się na niepewność oszacowania niezawodności instalacji oleju smarowego dla silników typu MC. Przedstawiono, posługując się przykładem obliczeniowym, koncepcję analizy niepewności oceny rozpatrywanej instalacji. Ponadto zaproponowano sposób interpretacji otrzymanego wyniku, obarczonego dużą niepewnością, przy użyciu liczb rozmytych.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Badanie skutków zwarć łukowych w rozdzielnicach osłoniętych

    Publikacja

    - Rok 2006

    W pracy przedstawiono metody obliczania mocy i energii łuku elektrycznego, jak również ciśnienia oraz temperatury gazu wewnątrz rozdzielnic osłoniętych z izolacją powietrzną pod-czas zwarć łukowych. W celu ograniczenia skutków niskonapięciowych zwarć łukowych przedstawiono oryginalną i dotąd nie spotykaną metodę jednofazowego wyłączania trójfazowych zwarć łukowych.Przeprowadzono analizę przepływu gazu przez szczelinowe i kanałowe...

  • Faculty of studies managment and engineering of production

    Publikacja

    - Rok 2006

    W pracy przedstawiono założenia programowe dla kierunku studiów pierwszego stopnia (inżynierskie) Zarządzanie i Inżynieria Produkcji opracowane w ramach standardów kształcenia. Zaprezentowano: ustalenia ogólne, kwalifikacje absolwenta, ramowe treści kształcenia oraz wymagania programowe.

  • Precision of cutting system in circular sawing machine

    W pracy przedstawiono analizę dokładności układu przecinania pilarki tarczowej, w której uwzglednoino dokładność struktury geometryczno- ruchowej przecinarki.

  • Small hydro-power in the European Union

    Publikacja

    - Rok 2006

    W pracy przedstawiono informacje na temat udziału energii odnawialnej w produkcji energii w świecie oraz udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w 25 krajach Unii Europejskiej w roku 1997 i przewidywany udział w roku 2010. Omówiono historię rozwoju małych elektrowni wodnych (MEW) w Unii Europejskiej i dokonano ogólnego przeglądu MEW w krajach UE i w pozostałych krajach Europy. Przedstawiono możliwy rozwój małej energetyki wodnej...

  • Dobór przeponowych naczyń wzbiorczych. Wytyczne zgodnie z normą PN-EN 12828

    Publikacja

    Przedstawiono zasady doboru naczyń wzbiorczych zamkniętych zgodnie z obowiązującą normą PN-B-02414: 1999 oraz według nowej normy europejskiej PN-EN 12828. Podano odpowiednie wzory na pojemność użytkową oraz pojemność całkowitą naczyń wzbiorczych. Przedstawiono przykład obliczeniowy doboru naczynia wzbiorczego zamkniętego wg PN-B-02414 oraz wg normy PN-EN 12828. Otrzymano dobrą zgodność pojemności użytkowej i większe różnice w przypadku...

  • Analiza uderzenia hydraulicznego w przewodach magistralnych

    Publikacja

    - Instal - Rok 2006

    W pracy zastosowano metodę charakterystyk do analizy zjawiska uderzenia hydraulicznego w przewodach sieci cieplnej. Model matematyczny stanowi układ dwóch równań różniczkowych cząstkowych, które rozwiązano metodą charakterystyk. Zamieszczono przykład obliczeniowy, który dotyczy analizy uderzenia hydraulicznego w przewodzie magistralnym sieci ciepłowniczej, skladającym się z trzech odcinków o różnych długościach i średnicach.

  • Zapotrzebowanie na moc cieplną (cz. 2). Nowa norma PN-EN 12831

    Publikacja

    W drugiej części artykułu omówiono zasady obliczania projektowych strat ciepła na wentylację metodą dokładnąwg normy PN-EN 12831. Przedstawiono zasady ustalania strumienia objętości powietrza wentylacyjnego i podano wzory do obliczania projektowego zapotrzebowania mocy cieplnej metodą dokładną i metodą uproszczoną (projektowe straty ciepła przestrzeni ogrzewanej, projektowe zapotrzebowanie mocy cieplnej i całkowite zapotrzebowanie...

  • Uderzenia hydrauliczne w sieci wodociągowej pierścieniowej

    W pracy zastosowano metodę charakterystyk do analizy zjawiska uderzenia hydraulicznego w sieci wodociągowej pierścieniowej. Model natematyczny stanowi układ dwóch równań różniczkowych cząstkowych typu hiperbolicznego, które przekształcono do postaci równań różniczkowych zwyczajnych. Zamieszczono przykład obliczeniowy, dotyczący analizy uderzenia hydraulicznego w sieci pierścieniowej, składającej się z 17 pierścieni, 48 przewodow...

  • Zapotrzebowanie na moc cieplną (cz. 1). Nowa norma PN-EN 12831

    Publikacja

    W pierwszej części artykułu omówiono zasady obliczania zapotrzebowania mocy cieplnej wg normy PN-B-03406, która obowiązuje od 1995 roku. Podano założenia obliczeniowe wg projektu normy PN-EN 12831, która jest normą europejską. Przedstawiono odpowiednie wzory na projektowe straty ciepła przestrzeni ogrzewanej, straty ciepła przez przestrzen nieogrzewaną, straty ciepła do gruntu oraz straty ciepła pomiędzy przestrzeniami ogrzewanymi...

  • Dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące polityki energetycznej

    Publikacja

    - Rok 2006

    W artykule omówiono politykę energetyczną w Unii Europejskiej w oparciu o dokumenty Rady UE i Komisji Europejskiej, jak np. Zielona Księga, dotycząca strategii bezpiecznego zaopatrzenia w energię oraz Biała Księga, dotycząca źródeł energii odnawialnej. Przedstawiono ważniejsze dyrektywy, wydawane przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej, dotyczące polityki energetycznej UE oraz źródeł energii odnawialnej.

  • Zużycie energii na potrzeby grzewcze w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich. Cz. 1

    Publikacja

    - Instal - Rok 2006

    W pierwszej części artykułu przedstawiono zużycie energii w sektorze budownictwa w wybranych krajach europejskich, które jest zróżnicowane i wynosi średnio 150-230 kWh/(m2a) w Europie Zachodniej i 250-400 kWh/(m2 a) w Europie Wschodniej i Centralnej. Omówiono także regulacje prawne w kilku krajach europejskich, dotyczące efektywności energetycznej i izolacyjności cieplnej budynków.

  • Gaz ziemny podstawowym nośnikiem energii pierwotnej w XXI wieku

    Przedstawiono światowe zasoby gazu ziemnego wg stanu na 1 stycznia 2005 roku. Omówiono w sposób szczegółopwy produkcję i zużycie gazu ziemnego w różnych rejonach świata (Ameryka Północna, Europa Zachodnia, Europa Wschodnia, Unia Europejska, Wspólnota Niepodleglych Państw). Podano informacje na temat produkcji, importu i zużycia gazu ziemnego w Polsce.

  • Zużycie energii na potrzeby grzewcze w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich. Cz. 2

    Publikacja

    - Instal - Rok 2006

    W drugiej części artykułu przedstawiono regulacje prawne szczegółowe odnoście zuzycia energii w budynkach w Polsce, w Niemczech i w Unii Europejskiej jako całości. Omówiono także emisję zanieczyszczeń w sektorze budownictwa, ktory jest znaczącym źródłem zanieczyszczenia środowiska. Przedstawiono wskaźniki jednostkowego zużycia ciepła w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich. Pokazano także przykłady standardowej...

  • Projektowanie wodnych instalacji c.o. Nowa norma PN-EN 12828

    Publikacja

    Przedstawiono wymagania dla projektowanej instalacji centralnego ogrzewania wg nowej normy PN-EN 12828 z podziałem na następujące elementy: dostawa ciepła, rozdział ciepła w instalacji c.o, grzejniki, regulacja (centralna, strefowa, miejscowa, programowana) i urządzenia zabezpieczające (instalacje zamknięte, naczynia wzbiorcze, wymagania dla instalacji otwartych, izolacja cieplna).

  • Hydraulic transients analysis in pipe networks by the method of characteristics (MOC)

    W pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych i analizy numerycznej zjawiska przepływów nieustalonych w przewodach pojedynczych oraz symulacji numerycznych w sieci pierścieniowej. Model matematyczny stanowi układ dwóch równań różniczkowych cząstkowych typu hiperbolicznego, które rozwiązano za pomocą metody charakterystyk. Badania eksperymentalne przeprowadzono na modelu w skali laboratoryjnej. Uzyskano dobrą zgodność obliczeń...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Systemy hydrolokacyjne

    Publikacja

    - Rok 2006

    Omówiono obszernie większość zagadnień występujących w trakcie analizy, projektowania i eksploatacji systemów hydrolokacyjnych. Na wstępie przedstawiono teorie i wyniki pomiarów dotyczących propagacji fal akustycznych w ośrodku idealnym i w morzu. W kolejnym rozdziale zaprezentowano sygnały analogowe, cyfrowe, deterministyczne i losowe wykorzystywane w hydrolokacji. W następnych dwóch rozdziałach omówiono źródła fali akustycznej...

  • Możliwości zastosowania elementów logiki rozmytej do oceny ryzyka środowiskowego statków

    Publikacja

    - Rok 2006

    W referacie przedstawiono możliwości adaptacji miękkich metod analizy systemowej do oceny ryzyka środowiskowego statków; zarówno na etapie ustalania danych niezawodnościowych, wyznaczania prawdopodobieństw zdarzeń niebezpiecznych dla środowiska oraz oceny skutków uwolnienia zanieczyszczeń ze statków.

  • Losses and raw material yield of wood saeing processes

    W artykule opisano sposób wyznaczania bezwzględnych i względnych strat materiałowych, jak również wydajności materiałowej w procesie przecinania drewna.

  • Łączniki w układach ograniczania skutków zwarć łukowych

    Publikacja

    - Rok 2010

    Przedstawiono podstawowe parametry łuku zwarciowego, takie jak: prąd, napięcie, moc, energię oraz współczynniki ograniczania prądu zwarciowego. Na podstawie wyników badań eksperymentalnych przedstawiono zależności mocy łuku od prądów zwarciowych oraz energii - od prądów i czasów trwania zwarcia. Przedstawiono wyniki badań jednofazowego wyłączania trójfazowych zwarć łukowych na szynach rozdzielnic niskiego napięcia. W celu ograniczania...