Filtry
wszystkich: 2233
-
Katalog
- Publikacje 1458 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 3 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 56 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 23 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 15 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 6 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 70 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 4 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 596 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: MORFOLOGIA POWIERZCHNI
-
Modułowe narzędzia tarczowe do mikroszlifowania powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono konstrukcje modułowych narzędzi tarczowych do obróbki powierzchni płaskich na docierarkach jednotarczowych. Analizowano montaż trzech wersji konstrukcyjnych, wyznaczając jednostkowy montażu narzędzi.
-
Przebarwienia powierzchni spawanych stali odpornych na korozję
PublikacjaCoraz szersze stosowanie stali odpornych na korozję, powszechność procesów spawania tych stali, ale także częste niedocenianie wpływu stanu powierzchni na odporność korozyjną stało się powodem zwrócenia specjalnej uwagi na tę problematykę i przedstawienia opracowania obejmującego zjawiska powstawania przebarwień na powierzchniach złączy spawanych, sposobów ich usuwania, kontroli stanu powierzchni po usunięciu warstewek przebarwionych,...
-
Kształtowanie jakości powierzchni w procesach docierania niekonwencjonalnego.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań jakości docierania powierzchni płaskich niekonwencjonalnymi narzędziami ścierno-metalowymi na docierarce jednotarczowej o standardowym układzie kinematycznym. Analizowano obróbkę żeliwa oraz ceramiki tlenkowej. Tabletki ścierne wykonano z mikroziaren węglika boru. Badania przeprowadzono w ramach projektu KBN T07D 041 10.
-
Szlifowanie powierzchni płasko-równoległych z kinematyką docierania
PublikacjaPrzedstawiono charakterystykę szlifowania powierzchni płasko-równoległych z kinematyką docierania obiegowego. Analizowano obróbkę materiałów konstrukcyjnych na docierarkach dwutarczowych. Porównano warunki i wyniki szlifowania z tradycyjnym docieraniem luźnym ścierniwem. Scharakteryzowano sposób wyrównywania powierzchni roboczych narzędzi oraz omówiono główne zalety szlifowania na docierarkach.
-
Chłodzenie powierzchni za pomocą osiowosymetrycznych strug cieczy
PublikacjaW monografii przedstawiono przegląd zjawisk fizycznych mających miejsce podczas napływu strugi jedno lub dwufazowej na powierzchnię płaską. Przedstawiono szereg własnych, oryginalnych podejść do analizy poszczególnych zagadnień.
-
Innowacyjne metody obróbki powierzchni płaskich na docierarkach
PublikacjaPrzedstawiono charakterystykę innowacyjnej technologii obróbki powierzchni płaskich i płasko-równoległych na docierarkach jedno- i dwutarczowych. Zamieszczono studium przypadku obejmującego obróbkę elementów ceramicznych i wykonanych z węglików spiekanych, analizując jakość szlifowanych powierzchni i czasochłonność operacji oraz koszty obróbki elementów płaskich w układzie dwutarczowym.
-
Kształtowanie jakości powierzchni powłok Cr2O3 przez docieranie
PublikacjaOmówiono wyniki badań technologicznego docierania powłok ceramicznych Cr2O3, które wykazały przydatność tego procesu w uzyskaniu wysokiej jakości powierzchni, charakteryzującej się niską wartością parametru chropowatości Ra.
-
Optymalizacja parametrów kinematycznych w docieraniu powierzchni płaskich
PublikacjaW artykule przedstawiono wpływ wybranych parametrów kinematycznych na geometryczne wyniki procesu docierania jednotarczowego. W celu poprawy płaskości oraz jakości obrabianych powierzchni przeprowadzono optymalizację tych parametrów. Podstawowym kryterium optymalizacji jest równomierność zużycia narzędzia. Zaprezentowano wyniki symulacji, a następnie porówna-no je z wynikami badań eksperymentalnych.
-
Optymalizacja parametrów kinematycznych w docieraniu powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono wpływ wybranych parametrów kinematycznych na geometryczne wyniki procesu docierania 1-tarczowego. W celu poprawy płaskości oraz jakości obrabianych powierzchni przeprowadzono optymalizację tych parametrów. Podstawowym kryterium optymalizacji jest równomierność zużycia narzędzia. Zaprezentowano wyniki symulacji, a następnie porównano je z wynikami badań eksperymentalnych.
-
Badania wad powierzchni łuski półpanewek łożysk ślizgowych
PublikacjaWykonano mikroanalizę wad i nalotów na stalowych łuskach półpanewek łożysk ślizgowych na podstawie badań metalograficznych makroskopowych oraz na skaningowym mikroskopie elektronowym. Sformułowano wnioski.
-
Badania docierania powierzchni płasko-równoległych na docierarkach
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań powierzchni docieranych na docierarkach dwutarczowych o obiegowym układzie kinematycznym. Określono wpływ nacisku jednostkowego i czasu obróbki na ubytek liniowy obrabianych elementów i chropowatość powierzchni po docieraniu oraz zmniejszanie się w czasie docierania błędów płaskości, równoległości i tolerancji wysokości przedmiotów w kształcie kołowych pierścieni ze stali ŁH15.
-
Modelowanie chropowatości powierzchni elementów wytwarzanych metodą Stereolitografii
PublikacjaPowierzchnia modeli wykonywanych metodą Stereolitografii cechuje struktura zwana ''efektem schodkowym''. Aby minimalizować proces dodatkowej obróbki należy tak ustawiać model w stosunku do warstw przyrostowych aby na najbardziej istotnych powierzchniach uzyskać minimalną chropowatość. W artykule przedstawiono istotne elementy procesu jak i modele struktury powierzchni oraz porównawcze wyniki zgodności z badaniami eksperymentalnymi.
-
Charakterystyka chropowatości powierzchni przedmiotów wykonywanych metoda Stereolitografii
PublikacjaModele wykonywane metodami szybkiego prototypowania mają charakterystyczna strukturę powierzchni określaną mianem schodkowatości. W artykule przedstawiono modele obliczeniowe profilu nierówności jak i porównanie ich z wynikami pomiarów
-
Aplikacja wspomagająca procesy obliczania powierzchni ciała człowieka
PublikacjaW materiale przedstawiono strukturę opracowanego i wykonanego systemu komputerowego - BSA Analysis Tool, wspomagającego obliczenia wybranych parametrów organizmu człowieka: BSA, TBSA i BMI. Poza opisem systemu, wskazano na utylitarny charakter przedstawionych rozwiązań, szczególnie w ośrodkach medycznych - jako narzędzie wspomagające procesy leczenia oparzeń i chemioterapii oraz w ośrodkach naukowo-dydaktycznych - jako narzędzie...
-
Wpływ poliuretanu szczepionego na kopolimerze styren/kwas styrenosulfonowy na morfologię różnych typów mieszanin polimerowych
PublikacjaZbadano wpływ dodania poliuretanu szczepionego na kopolimerze styren/kwas styrenosulfonowy na morfologię różnych typów mieszanin polimerowych. Przedmiotem badań były mieszaniny wykonane z polistyrenu, termoplastycznego poliuretanu, terpolimeru ABS. W celu oceny morfologii wykorzystano dane z badań za pomocą mikroskopii elektronowej i analizy termicznej.
-
Technologiczne aspekty mikroszlifowania powierzchni płaskich na docierarce jednotarczowej
PublikacjaW referacie przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych mikroszlifowania z kinematyką docierania w układzie jednotarczowym. Badania miały na celu określenie wpływu zastosowanego narzędzia na efekty technologiczne i wydajność obróbki przedmiotów ze stali hartowanej ŁH15 (58 HRC) i stali w stanie normalizowanym ŁH15 (28 HRC).
-
Wpływ porowatości na jakość powierzchni ceramicznych po docieraniu
PublikacjaW materiale przedstawiono wyniki badań własnych, które dotyczyły problemu oceny jakości powierzchni porowatej powłoki ceramicznej po docieraniu technologicznym. Zauważono, że do oceny stereometrii tego typu powierzchni, przydatnym jest stosowanie niektórych parametrów chropowatości wyznaczonych na podstawie krzywej udziału nośnego. Podjęto także próbę ilościowej oceny wpływu porowatości powłoki ceramicznej na wybrane wartości parametrów...
-
Badania docierania powierzchni płaskich elementów z ceramiki technicznej.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań docierania jednotarczowego drobnych elementów ceramicznych. Analizowano wydajność i jakość obróbki płaskich elementów z ceramiki tlenkowej w warunkach swobodnego zbrojenia docieraka ścierniwem. Oceniono wpływ podstawowych parametrów technologicznych i kinematycznych pierścieniowego układu wykonawczego docierarki.
-
Badania docierania powierzchni płaskich docierakami żeliwnymi i dwumetalowymi.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań docierania powierzchni płaskich narzędziami żeliwnymi i dwumetalowymi. Analizowano wydajność i jakość obróbki oraz zużycie narzędzi tarczowych w obróbce żeliwa sferoidalnego.
-
Badania chropowatości powierzchni płaskich docieranych narzędziami ścierno-metalowymi.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań jednotarczowego docierania powierzchni płaskich. Analizowano wpływ nacisku jednostkowego, prędkości i czasu docierania na wydajność i chropowatość powierzchni. W badaniach stosowano niekonwencjonalne narzędzia ścierno-metalowe.
-
Analiza strefy obróbkowej w technologii docierania powierzchni płaskich.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki analiz teoretycznych docierania jednotarczowego powierzchni płaskich. Omówiono warunki docierania w ujęciu systemowym oraz przeanalizowano ważniejsze zagadnienia dotyczące strefy obróbkowej. Przykład ilościowy dotyczy żeliwa o strukturze perlitycznej.
-
Wpływ dawkowania zawiesiny ściernej na chropowatość powierzchni docieranej.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań wpływu dawkowania zawiesiny ściernej na efekty docierania powierzchni płaskich. Analizowano parametry chropowatości powierzchni elementów cermaicznych i miedzianych po docieraniu.
-
Obróbka powierzchni płaskich narzędziami segmentowymi na docierarkach jednotarczowych.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań jednotarczowego docierania powierzchni płaskich elementów żeliwnych. W badaniach stosowano niekonwencjonalne narzędzia ścierno-metalowe.
-
Wpływ wielkości powierzchni na przebieg krzywych erozji kawitacyjnej
PublikacjaPrzedstawiono matematyczny model opisujący wpływ wielkości erodowanej powierzchni na przebieg krzywych erozji mkawitacyjnej materiałów.
-
Oprzyrządowanie i warunki docierania powierzchni walcowych pompy dźwigniowej
PublikacjaPrzedstawiono technologie docierania elementów pompy dźwigniowej. Analizowano docieranie maszynowo-ręczne otworu o średnicy 6mm w korpusie pompy oraz docieranie maszynowo-ręczne i maszynowe współpracującego tłoczka. Omówiono podstawowe warunki technologiczne oraz zaprojektowane narzędzia i oprzyrządowanie.
-
Measurements of head surfaces of endoprostheses = Pomiary powierzchni głów endoprotez
PublikacjaW niniejszej pracy rozpatrywane są połowicze i całkowite endoprotezy. Rezultaty badań koncentrują się na wynikach pomiarów chropowatości powierzchni głów połowiczych i całkowitych endoprotez stawu biodrowego. Pomiary dokonane zostały dla połowiczych endoprotez z głową przyspawaną do trzpienia oraz endoprotez Frankobala z dwuczęściową głową osadzoną na sworzniu. Pomiary powierzchni dla próbek powierzchni głowy, całkowitej i połowiczej...
-
Wpływ nagniatania ślizgowego na udział nośny chropowatości powierzchni
PublikacjaW pracy przedstawiono studium optymalizacji wielokryterialnej parametrów związanych z udziałem materiałowym profilu chropowatości powierzchni w celu określenia najlepszej nośności powierzchni. Opisano metodykę wielokryterialnej oceny parametrów chropowatości. W studium zawarto przykładowe badania wpływu optymalizacji parametrów obróbkowych nagniatania ślizgowego na wybrane parametry udziału materiałowego, profilu chropowatości...
-
Analiza rozdrabniania mikroziaren ściernych w docieraniu powierzchni płaskich.
PublikacjaPrzedstawiono analizę porównawczą mikroziaren przed i po docieraniu. Badania przeprowadzono na skomputeryzowanym stanowisku do automatycznej analizy obrazu mikroskopowego wyposażonego w oprogramowanie Multi Scan. Docierano elementy stalowe w stanie miękkim i po ulepszeniu cieplnym o przekroju kołowym i trójkątnym. Stosowano mikroziarna elektrokorundu i węglika krzemu o różnej ziarnistości. Badano rozdrobnienie mikroziaren przy...
-
Problemy technologicznego docierania powierzchni płaskich w układach jednotarczowych.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań własnych docierania powierzchni płaskich elementów metalowych. Badania przeprowadzono w układach jednotarczowych z wykorzystaniem docieraków aktywizowanych ścierniwem w sposób swobodny i wymuszony oraz narzędziami dwumetalowymi i ściernometalowymi. Obejmują one wpływ podstawowych warunków technologicznych na intensywność obróbki i jakość powierzchni po docieraniu.
-
Efektywność intensyfikacji przejmowania ciepła na skutek rozwiniecia powierzchni.
PublikacjaZdefiniowano współczynnik intensyfikacji cieplno-hydraulicznej i zaproponowano jego wykorzystanie jako miary efektywności intensyfikacji przejmowania ciepła podczas wrzenia czynników chlodniczych w przepływie. Opracowaną metodę zastosowano w analizie wyników wlasnych badań wrzenia czynników R22, R134, i R407C w wybranych rurach o rozwiniętej powierzchni wewnętrznej. Dla ruruy nisko żebrowanej stwierdzono większą efektywność ontensyfikacji...
-
Wpływ parametrów docierania na jakość powierzchni powłok Cr2O3.
PublikacjaPrzedmiotem niniejszej rozprawy doktorskiej były badania wpływu wybranych parametrów docierania na jakość powłoki ceramiki Cr2O3. Analizowano wpływ wielkości ziarna, nacisków, prędkości i czasu docierania na wartości parametrów chropowatości powierzchni i ubytek liniowy powłoki ceramicznej nałożonej metodą plazmową na podłoże stalowe. Badania realizowano wg planowanego eksperymentu na docierarce jednotarczowej ze standardowym (pierścieniowym)...
-
Nagniatanie powierzchni cylindrycznych, płaskich i kształtowych na tokarkach
PublikacjaW pracy przedstawiono konstrukcję narzędzi nagniatających i ich możliwości stosowania w technologii dokładnych części maszyn wykonanych na tokarkach CNC. Omówiono problemy obróbki otworów w częściach typu tuleja, powierzchni czołowych wałków oraz powierzchni kształtowych. Podano wyniki testów technologicznych i zalecane parametry dla nagniatania stali w stanie miękkim i hartowanym. Praca przedstawia opracowania w zakresie zastosowań...
-
Badania wybranych efektów docierania powierzchni płaskich elementów stalowych
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań stanu powierzchni elementów płaskich docieranych w układzie jednotarczowym. Analizowano chropowatość powierzchni oraz strefę wejścia mikroziaren w procesie zaokrąglenia krawędzi docieranych elementów i zużycie ścierniwa.
-
Wpływ rodzaju zanieczyszczenia powierzchni na jakość złączy lutowanych
PublikacjaLutowanie twarde jest jednym z podstawowych procesów spajania stosowanym coraz szerzej w przemyśle. Ze względu na własności wytrzymałościowe często wykorzystuje się złącza zakładkowe. Zastosowanie połączeń lutowanych na odpowiedzialne konstrukcje determinuje konieczność szczególnego dbania o jakość złączy m.in. przez odpowiednie oczyszczenie łączonych powierzchni. W pracy przedstawiono wyniki badań nieniszczących połączeń lutowanych...
-
Innowacyjne technologie obróbki wykończeniowej powierzchni płaskich na docierarakach
PublikacjaPrzedstawiono obecne trendy w rozwoju ściernej obróbki bardzo dokładnej przez docieranie i mikroszlifowanie. Analizowano technologie wybranych materiałów na docierarkach jedno- i dwutarczowych. Omówiono i intensywność i jakość docierania oraz mikroszlifowania, a także porównano sposoby obciągania współczesnych narzędzi tarczowych wykonanych ze ścierniw supertwardych.
-
Analiza dokładności formuł do wyznaczania powierzchni ciała człowieka
PublikacjaPowierzchnia ciała człowieka (body surface area, BSA) jest wskaźnikiem o szerokim spektrum zastosowań w lecznictwie medycznym (m.in. w chemioterapii, transplantologii oraz toksykologii). Każdy z istniejących wzorów do wyznaczania wartości BSA charakteryzuje się pewnym (lepszym bądź gorszym) współczynnikiem zgodności pomiędzy wartością obliczoną, a wartością dokładną – uzyskaną na podstawie pomiaru skanerem 3D. Współczynnik ten...
-
Uwarunkowania i ograniczenia cyfrowego pomiaru nierówności profili powierzchni
PublikacjaPomiar zdeterminowanych wartości nierówności profili powierzchni wyrażanych cyfrowo jest złożonym problemem interdyscyplinarnym, który zawiera istotne ograniczenia techniczne i metrologiczne, często niezauważane w praktyce pomiarowej i analizie ich wyników. Należy odpowiednio przyjąć cyfrowe parametry pomiaru profili powierzchni przed pomiarami, by spełnione były różne uwarunkowania zależne od charakteru nierówności oraz celu i...
-
Wybrane problemy szlifowania powierzchni płaskich z kinematyką docierania
PublikacjaW pracy przedstawiono teoretyczne i doświadczalne podstawy szlifowania powierzchni płaskich z kinematyką docierania. Dokonano kompleksowej analizy zastosowanych układów kinematycznych szlifierek. Przeprowadzono eksperymenty szlifowania jednostronnego ściernicami o spoiwie galwanicznym z ziarnami diamentowymi (D107, D64 i D46) oraz z regularnego azotku boru (B107 i B64). Innowacyjność ściernic polegała na zróżnicowanym utwierdzeniu...
-
Zwiększenie odporności stali austenitycznych poprzez obróbkę chemiczna powierzchni
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań elektrochemicznych stali stopowej 1.4301 w środowisku korozyjnym zawierającym jony chlorkowe. Powierzchnia stali została poddana przed badaniami różnym typom obróbki powierzchniowej. Porównano odporność na korozję wżerową stali poddanej trawieniu, trawieniu i pasywacji oraz samej pasywacji. Stwierdzono poprawę odporności stali poddanej dodatkowej obróbce powierzchniowej w stosunku do stali przygotowanej...
-
Dynamiczna spektroskopia impedancyjna w mikroskopowej analizie powierzchni metalicznych
PublikacjaW pracy przedstawiono możliwość zastosowania dynamicznej spektroskopii impedancyjnej do pomiaru lokalnej impedancji z wykorzystaniem mikroskopu AFM. Kontakt sondy mikroskopu z próbką jest układem dynamicznym, który ulega ciągłym zmianom. Skanowanie powierzchni, zmiana docisku sondy, czy nawet dryft skanera piezoelektrycznego powodują zmianę geometrii kontaktu sonda-próbka. W związku z tym klasyczna odmiana pomiaru impedancji...
-
Transport elementów w elastycznych systemach docierania powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawono aktualne systemy trasportu elementów obrabianych na docierarkach jedno- i dwutarczowych. Zaprezentowano koncepcję systemu docierania powierzchni płaskich dla 11. elementowego spektrum przedmiotowego płaskich i płasko-równoległych elementów ceramicznych i metalowych.
-
Elastyczny system obróbki powierzchni płaskich na docierarkach tarczowych
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję elastycznego systemu obróbki powierzchni płaskich na docierarkach tarczowych. Analizowano spektrum 11. przedmiotów. Podano warunki obróbki oraz wyznaczono czasy główne, pomocnicze i jednostkowe operacji docierania. Rozpatrywano docierarki jedno- i dwutarczowe.Wyznaczono czasy związane z przezbrajaniem obrabiarek oraz sumaryczne czasy przygotowawczo-zakończeniowe operacji.
-
Systemowe ujęcie geometrii powierzchni przedmiotów dla określania ich jakości
PublikacjaDokładność geometrii powierzchni przedmiotu wartościowana jest różnymi parametrami w ujęciach wymiarów, kształtów, kierunków, położeń i nierówności powierzchni, których wartości występują w szerokich zakresach rozpatrywanych wielkości. Wartości analizowanych składowych powierzchni są w różnych skalach danej wielkości, a ich zestawienie i współwartościowanie nastręcza wiele problemów w ich wspólnym ujęciu. W pracy przedstawiono...
-
Wpływ chropowatości powierzchni na wyniki badań korozyjnych żelaza ARMCO.
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badań pozwalających na określenie wpływu chropowatości powierzchni próbek wykonanych z żelaza ARMCO na wartości charakteryzujące procesy korozyjne, przebiegające w 3% wodnym roztworze chlorku sodowego.
-
Wpływ dawkowania zawiesiny ściernej na efekty docierania powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań dawkowania zawiesiny ściernej podczas docierania powierzchni płaskich. Określono wpływ wielkości dawki ścierniwa na wydajność obróbki i podstawowe parametry chropowatości powierzchni. Obrabiano elementy z ceramiki tlenkowej oraz miedziane.
-
Nowoczesne metody usuwania śniegu i lodu z powierzchni użytkowych
PublikacjaW artykule zostały przedstawione klasyczne metody usuwania śniegu i lodu z nawierzchni użytkowych. Dokonano analizy skutków wykorzystywania środków chemicznych. Opisano szacunkowe koszty wynikające z konieczności utrzymania nawierzchni użytkowych „niszczonych” w skutek zmian temperaturowych i wykorzystywanych środków chemicznych. Przedstawiono nowoczesne metody odmrażania oparte o zastosowanie systemów podgrzewania elektrycznego...
-
Korelacja między pracą odkształcania plastycznego powierzchni a odpornością kawitacyjną materiałów
PublikacjaPrzedstawiono badania kawitacyjne stali 45, 2H13 i OH18N9 w okresie inkubacji i porównano wyniki tych badań ze wskaźnikami charakteryzującymi odporność materiału, otrzymanymi na podstawie całych krzywych erozyjnych.
-
Docieranie i szlifowanie powierzchni płasko-równoległych na docierarkach tarczowych
PublikacjaW artykule przedstawiono aktualny stan techniki i technologii docierania powierzchni płasko-równoległych na docierarkach dwutarczowych oraz sposób obróbki przez szlifowanie na tych obrabiarkach. Omówiono warunki kinematyczne docierania obiegowego, sposób chłodzenia tarcz docierających oraz możliwe ich zużycie profilowe. Podano przykłady obróbki cześci maszynowych. Charakteryzowano wydajność docierania i szlifowania, uzyskiwane...
-
Zastosowanie metody sztucznych baz w analizie docierania powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań zużycia pierścieni prowadzących w układzie kinematycznym standardowej docierarki jednotarczowej. Do analiz wykorzystano metodę sztucznych baz Vickersa.
-
Analiza czasochłonności docierania technologicznego powierzchni płaskich w operacjach montażowych.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki analiz docierania i mikroszlifowania elementów płaskich na docierarce jednotarczowej mikroziarnami węglika krzemu. Obrabiano elementy ze stali 100Cr oraz z tlenkowej ceramiki technicznej Al2O3. Analizowano czas obróbki i koszty operacji.