Search
Filters
total: 1092
-
Catalog
- Publications 863 available results
- Journals 2 available results
- People 20 available results
- Inventions 6 available results
- Projects 3 available results
- Laboratories 12 available results
- Research Teams 3 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 118 available results
- Events 2 available results
- Open Research Data 61 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: pomiary satelitarne gnss
-
Pomiary satelitarne torów tramwajowych - cz. I
PublicationStosowanie metod pomiarowych geodezji tradycyjnej do określania przebiegu trasy kolejowej lub tramwajowej wymaga jej podziału na mniejsze części, które są rozpatrywane oddzielnie. Staje się to źródłem dodatkowych błędów, a całościowa ocena dokładności wykonania danego układu geometrycznego jest bardzo utrudniona. Alternatywą dla tego rozwiązania może być wykorzystanie precyzyjnych pomiarów satelitarnych opartych o systemy GPS i...
-
POMIARY SATELITARNE TORÓW TRAMWAJOWYCH. - cz. II
PublicationStosowanie geodezji tradycyjnej do określania przebiegu trasy kolejowej lub tramwajowej wymaga jej podziału na mniejsze części, które są rozpatrywane oddzielnie. Staje się to źródłem dodatkowych błędów, a całościowa ocena danego układu jest bardzo utrudniona. Alternatywą dla tego rozwiązania może być wykorzystanie precyzyjnych pomiarów satelitarnych opartych o systemy GPS i Glonass.
-
Ciągłe Pomiary Satelitarne układu linii tramwajowych w Gdańsku
PublicationW pracy przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania dwusystemowych fazowych odbiorników GNSS (GPS/Glonass) dla realizacji pomiaru inwentaryzacyjnego linii tramwajowych. Opisano przebieg pomiarów przeprowadzonych na terenie Gdańska i uzyskane wyniki. Wykazano, że dla obszarów miejskich zastosowanie rozwiązań GNSS w oparciu o lokalną stację referencyjną może być alternatywnym podejściem względem pomiarów opartych o sieć ASG-EUPOS...
-
Ciągłe Pomiary Satelitarne układu linii tramwajowych w Gdańsku
PublicationW pracy przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania dwusystemowych fazowych odbiorników GNSS (GPS/Glonass) dla realizacji pomiaru inwentaryzacyjnego linii tramwajowych. Opisano przebieg pomiarów przeprowadzonych na terenie Gdańska i uzyskane wyniki. Wykazano, że dla obszarów miejskich zastosowanie rozwiązań GNSS w oparciu o lokalną stację referencyjną może być alternatywnym podejściem względem pomiarów opartych o sieć ASG-EUPOS...
-
Mobilne pomiary satelitarne na liniach Pomorskiej Kolei Metropolitalnej
PublicationW pracy przedstawiono organizację i wykonanie mobilnych pomiarów satelitarnych, przeprowadzonych na liniach Pomorskiej Kolei Metropolitalnej przed oficjalnym oddaniem do eksploatacji. Pomiary te umożliwiły precyzyjne odtworzenie jej rzeczywistego kształtu geometrycznego. Opisano zagadnienia projektowania i budowy omawianej linii kolejowej oraz prace geodezyjne przy realizacji inwestycji. W analizie wyników przeprowadzonych pomiarów...
-
Mobilne pomiary satelitarne na liniach Pomorskiej Kolei Metropolitalnej
Publication -
Kinematyczne pomiary GNSS na linii kolei wąskotorowej w Koszalinie
PublicationW artykule opisano metodę kinematycznych pomiarów geodezyjnych GNSS zastosowaną dla inwentaryzacji trasy kolejowej w terenie silnie zalesionym. W badaniach wskazano możliwości wykorzystania tej metody dla inwentaryzacji układu geometrycznego trasy kolei wąskotorowej w Koszalinie. Opisano najważniejsze różnice pomiędzy koleją o rozstawie szyn 1000 mm a 1435 mm oraz przyszłościowe zagadnienie planowanej rewitalizacji tego odcinka....
-
Finding deformation of the straight rail track by GNSS measurements
PublicationW 2009 roku na Politechnice Gdańskiej i Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni zostały przeprowadzone, po raz pierwszy, ciągłe pomiary satelitarne toru kolejowego z wykorzystaniem względnej metody fazowej na bazie polskiej Aktywnej Sieci Geodezyjnej ASG-EUPOS i serwisu czasu rzeczywistego RTK (GPRS) - NAVGEO. Przeprowadzona analiza wykazała silny związek między lokalizacją odbiornika GNSS i dokładnością wyznaczania pozycji, wpływ...
-
Zastosowanie mobilnych pomiarów satelitarnych w projektowaniu i eksploatacji dróg szynowych
PublicationW artykule przedstawiono podsumowanie kilkuletnich badań nad zastosowaniem mobilnych pomiarów satelitarnych w projektowaniu i eksploatacji dróg szynowych. Mobilne pomiary satelitarne polegają na objeździe trasy pojazdem szynowym z doczepionymi wagonami-platformami lub wózkami dwuosiowymi, na których zostały zainstalowane odbiorniki GNSS (ang. Global Navigation Satellite System). Opisano przyjętą metodykę badawczą oraz przebieg...
-
Problemy pozycjonowania satelitarnego w aglomeracjach miejskich
PublicationW artykule przedstawiono rozważania teoretyczne i wyniki eksperymentów, których celem było zasygnalizowanie pewnych problemów związanych z zastosowaniem GNSS (z ang.: Global Navigation Satellite Systems - Globalne Satelitarne Systemy Nawigacyjne) w aglomeracjach miejskich. W pierwszej części artykułu przedstawiono rozważania dotyczące potencjalnych problemów związanych z wyznaczaniem współrzędnych pozycji w środowisku występowania...
-
Geodezja i nawigacja satelitarna w transporcie 2023/2024
e-Learning CoursesPodstawowe pojęcia geodezji i nawigacji. Ziemia jako powierzchnia odniesienia dla pomiarów. Systemy odniesienia i współrzędnych stosowane w nawigacji i geodezji. Instrumenty geodezyjne przeznaczenie, funkcje i budowa. Geneza systemów geodezji i nawigacji satelitarnej. Ruch sztucznych satelitów Ziemi. Globalne Systemy Pozycyjne: GPS (Global Positioning System), GLONASS (GLObal NAvigation Satellite System), Galileo. Odbiorniki kodowe...
-
Paweł Szymon Dąbrowski dr inż.
PeopleDr. Eng. Paweł Szymon Dąbrowski studied geodesy and cartography at the University of Warmia and Mazury in Olsztyn from 2004-2009, where he obtained the title of Master of Science in Engineering. In the years 2009-2016, he worked as a land surveyor in Iława and Gdańsk. He gained professional experience during the construction of the Pomeranian Metropolitan Railway, which helped him obtain a national surveying license in 2015. In...
-
Application of the Polish active GNSS geodetic network for surveying and design of the railroad
PublicationW pracy przedstawiono opis sieci ASG-EUPOS oraz architekturę zastosowanego zestawu pomiarowego GNSS. Opisano geodezyjne przygotowanie pomiarów toru kolejowego, które przeprowadzono na ok. 30-kilometrowym odcinku testowym. Ustawienie centrów fazowych anten względem osi toru testowego wyznaczono metodami geodezji tradycyjnej w oparciu o pomiary tachimetryczne. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów ksztaltu geometrycznego toru podjęto...
-
Projekt badawczy BRIK: Opracowanie innowacyjnej metody wyznaczania precyzyjnej trajektorii pojazdu szynowego
PublicationW artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące projektu badawczego realizowanego na zlecenie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S. A. przez Konsorcjum Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Morskiego w Gdyni. Projekt obejmuje wykorzystanie nowoczesnych metod pomiarowych, takich jak techniki pozycjonowania satelitarnego GNSS, pomiary inercyjne INS oraz skaning laserowy LS, w procesie...
-
Geodezja satelitarna z elementami astronomii (2022/2023)
e-Learning CoursesPrzedmiot Geodezja Satelitarna z elementami Astronomii daje praktyczną wiedzę na temat obecnych i przyszłych możliwości nawigacyjnych systemów satelitarnych (GNSS) oraz podstaw astronomii. W ramach przedmiotu zostanie omówione szereg zagadnień związanych z podstawami astronomii i astrometrii, które stanowią podstawę zrozumienia ruchów satelitarnych i pozwalają zrozumieć istotę pozycjonowania. Rozwinięcie zagadnień związanych z...
-
Odtwarzanie przebiegu trasy kolejowej o złożonym ukształtowaniu geometrycznym
PublicationKształt eksploatowanych torów kolejowych jest w niektórych sytuacjach bardzo złożony, a jednocześnie − jak wykazały przeprowadzone ciągłe pomiary satelitarne − niekiedy tak zdeformowany, że określenie kierunków głównych okazuje się niemożliwe.W pracy przedstawiono program komputerowy do odtwarzania przebiegu trasy kolejowej w takich właśnie przypadkach. Przygotowano zestaw funkcji realizujących połączenia prostych i łuków kołowych...
-
Pomiary Automatyka Robotyka
Journals -
Geodezja Satelitarna z elementami Astronomii
e-Learning CoursesPrzedmiot Geodezja Satelitarna z elementami Astronomii daje praktyczną wiedzę na temat obecnych i przyszłych możliwości nawigacyjnych systemów satelitarnych (GNSS) oraz podstaw astronomii. W ramach przedmiotu zostanie omówione szereg zagadnień związanych z podstawami astronomii i astrometrii, które stanowią podstawę zrozumienia ruchów satelitarnych i pozwalają zrozumieć istotę pozycjonowania. Rozwinięcie zagadnień związanych z...
-
Dostępność poprawek sieciowych w pomiarach GNSS/RTN na Zatoce Gdańskiej, w kontekście określania parametrów ruchu statku
PublicationW niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących dostępności poprawek sieciowych RTN (z ang. Real Time Network) w pomiarach GNSS realizowanych na obszarze Zatoki Gdańskiej. Ich celem było oszacowanie możliwości praktycznego zastosowania precyzyjnych pomiarów satelitarnych, z wykorzystaniem aktywnych sieci geodezyjnych, do określania parametrów ruchu statków. Ponieważ wstępna analiza wykazała, że z trzech funkcjonujących...
-
Mariusz Figurski prof. dr hab. inż.
PeopleMariusz Józef Figurski (born 27 April 1964 in Łasinie, Poland) - Polish geodesist, professor of technical sciences, professor at the Gdańsk University of Technology. Early life and education He passed the matriculation examination in 1983 after he had finished Jan III Sobieski High school in Grudziądz. He graduated the Military University of Technology on an individual mode at the Faculty of Electromechanics and Civil Engineering...
-
Badanie i analiza efektywności pracy naziemnego, samoorganizującego się systemu radiolokalizacyjnego
PublicationJak wiadomo, klasyczne systemy hiperboliczne posiadają strukturę łańcuchową, i pracują w trybie synchronicznym. Taka hierarchiczna struktura tradycyjnych systemów hiperbolicznych, zwłaszcza zaś wymóg zapewnienia synchronicznej pracy łańcucha stacji stanowi istotne utrudnienie jego pracy. Poza tym uszkodzenie stacji głównej skutkuje wyłączeniem z eksploatacji całości łańcucha i tym samym pozbawia dostępu do usługi radiolokalizacyjnej...
-
Application of the Polish Active Geodetic Network for railway track determination
PublicationJednym z głównych problemów wyznaczania przebiegu trasy kolejowej jest konieczność realizacji pomiarów geodezyjnych w lokalnym układzie współrzędnych, który znacząco wpływa na dokładność wyznaczeń pozycji w przypadku pomiarów realizowanych na długich (kilku dziesięcio kilometrowych) odcinkach trasy. Z tego względu pomiary realizuje się sekcyjnie, co skutkuje istotnymi z punktu widzenia dokładności dodatkowymi błędami. W roku 2004...
-
Określanie przebiegu trasy kolejowej na drodze pomiarów satelitarnych
PublicationW pracy przedstawiono, w sposób poglądowy, opis sieci ASG-EUPOS oraz architekturę zastosowanego zestawu pomiarowego GNSS. Opisano geodezyjne przygotowanie pomiarów toru kolejowego, które przeprowadzono na odcinku testowym. Ustawienie centrów fazowych anten względem osi toru testowego wyznaczono metodami geodezji tradycyjnej w oparciu o pomiary tachimetryczne. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów na ok. 30-kilumetrowym odcinku...
-
Wstępne wyniki badań dostępności sieci ASG-Eupos podczas inwentaryzacji trasy kolejowej Kościerzyna - Kartuzy = Preliminary research results of ASG-Eupos network availability during surveying of Kościerzyna-Kartuzyrailway route
PublicationW artykule przedstawiono wyniki pomiarów dostępności określonej wartości błędu współrzędnych, wyznaczonych przy wykorzystaniu sieci ASG-EUPOS, uzyskane podczas pomiarów inwentaryzacyjnych testowego odcinka linii kolejowej. Pomiary z wykorzystaniem4 odbiorników GNSS przeprowadzono w miesiącu lutym bieżącego roku na odcinku trasy kolejowej Kościerzyna - Kartuzy. Program badań zakładał montaż, na pokładzie platformy kolejowej napędzanej...
-
AEGIR - asynchroniczny system lokalizacji naziemnej
PublicationSatelitarne systemy radionawigacyjne GNSS (Global Navigation Satellite System) są postrzegane przez terrorystów jako cel o wysokiej wartości. Systemy te mogą również stać się celem ataku dla bardziej pospolitych przestępców - hakerówkomputerowych i twórców wirusów. Zatem cały czas istnieje realne zagrożenie związane z zanikiem usługi GPS na danym obszarze bądź wadliwym jej funkcjonowaniem. W związku z tym istnieje potrzeba utrzymania...
-
Wczesne wykrywanie spoofingu GNSS typu carry-off
PublicationW referacie przedstawiono klasyfikację ataków typu spoofing ukierunkowanych na odbiorniki satelitarnych systemów nawigacyjnych GNSS. W szczególności opisano zaawansowaną formę spoofingu w wariancie tzw. carry-off, polegającym na płynnym przejęciu kontroli nad blokami śledzenia sygnałów w zakłócanym odbiorniku. Sposób realizacji takiego ataku istotnie utrudnia jego wykrycie z użyciem metod dotychczas proponowanych w literaturze....
-
Programowanie aplikacji GNSS
e-Learning CoursesPrzedmiot ten prowadzony jest na studiach magisterskich, kierunek: Technologie kosmiczne i satelitarne (WETI), II stopnia, stacjonarne.
-
Ochrona odbiorników GNSS przed zakłóceniami celowymi
PublicationArtykuł dotyczy zastosowania algorytmów przestrzennego cyfrowego przetwarzania sygnałów dla potrzeb selektywnej eliminacji sygnałów zakłócających pracę odbiorników nawigacji satelitarnej GNSS. Omówiono podatność tych odbiorników na ataki elektroniczne typu zagłuszanie oraz spoofing. Polegają one na celowej emisji sygnałów niepożądanych w paśmie pracy systemu. Następnie przedstawiono koncepcję przeciwdziałania tego rodzaju zakłóceniom...
-
Międzyuczelniany kierunek studiów technologie kosmiczne i satelitarne - edycja trzecia
Publicationpolitechnika gdańska już po raz trzeci rekrutuje kandydatów na interdyscyplinarny kierunek studiów II stopnia - technologie kosmiczne i satelitarne (TKiS). Jak w latach poprzednich, studia organizowane są we współpracy z Uniwersytetem Morskim w Gdyni oraz Akademią Marynarki Wojennej w Gdyni. Od tego roku akademickiego w przedsięwzięciu weźmie udział także Uniwersytet Gdański. W poprzednich latach studenci osiągnęli wiele sukcesów...
-
Erroneous GNSS Strain Rate Patterns and their Application to Investigate the Tectonic Credibility of GNSS Velocities
PublicationThe paper concerns investigation of the credibility of tectonic interpretation of GNSS strain rates. The analysis was focused on stable regions, where the crustal deformations are small and the reliability of GNSS velocities is questionable. We are showing how the unreliable motion of stations affects calculated strains around them. We expressed distribution of local principal strains by a sinusoidal function and used them to investigate...
-
Programowanie aplikacji GNSS 2023/24
e-Learning CoursesPrzedmiot ten prowadzony jest na studiach magisterskich, kierunek: Technologie kosmiczne i satelitarne (WETI), II stopnia, stacjonarne.
-
Programowanie aplikacji GNSS 2024/25
e-Learning CoursesPrzedmiot ten prowadzony jest na studiach magisterskich, kierunek: Technologie kosmiczne i satelitarne (WETI), II stopnia, stacjonarne.
-
Softwarowy symulator pomiarów GNSS
PublicationW artykule przedstawiono bieżącą fazę rozwoju softwarowego symulatora pomiarów GNSS. Obecny kształt oprogramowania jest wynikiem zakończenia pierwszego etapu prac. Opisano główne zaimplementowane funkcje symulatora oraz zaprezentowano przykładowe wynik symulacji. Artykuł kończą wnioski dotyczące kierunku dalszych prac nad oprogramowaniem.
-
Research on GNSS satellite navigation systems
PublicationThis article contains results of research on two GNSS systems, i.e. GPS and GLONASS. Architectures, signal structures and navigation messages of both systems have been described. Some selected investigation results, concerning receiver performance in presence of interference, have been presented.
-
Reception of GNSS Signals Under Jamming Conditions
PublicationThe article focuses on performance of Global Navigation Satellite System receivers in environment where intentional interference is present. First part is a general description of GNSS systems. Secondly, types of positioning service disturbances are specified. In the third part authors present a scheme of measurement stand which is used to evaluate the influence of interference on reception of navigation signals. Next, research...
-
Pomiary geodezyjne w trakcie odbioru robót kolejowych
PublicationW rozdziale przedstawiono pomiary geodezyjne wykonywane w trakcie odbioru robót kolejowych. Omówiono pomiary inwentaryzacyjne podtorza i rozjazdów.
-
MULTIMODALNE POMIARY DRGAŃ STRUNY
PublicationW artykule zostały przedstawione badania drgań struny zrealizowane przy użyciu szybkich kamer wizyjnych, mikrofonu oraz akcelerometru. Obiektem badań były instrumenty muzyczne. Opisano zjawiska zachodzące w instrumencie podczas tworzenia się i wydobywania z niego dźwięku. Celem pracy było zbadanie różnic w wynikach otrzymanych poprzez pomiary wykonane z użyciem zróżnicowanych reprezentacji obrazowych i sygnałowych. Zaproponowano...
-
A Multi-Antenna Scheme for Early Detection and Mitigation of Intermediate GNSS Spoofing
PublicationThis article presents a method for detecting and mitigating intermediate GNSS spoofing. In this type of attack, at its early stage, a spoofer transmits counterfeit signals which have slight time offsets compared to true signals arriving from satellites. The anti-spoofing method proposed in this article fuses antenna array processing techniques with a multipath detection algorithm. The latter is necessary to separate highly correlated...
-
Dynamic GNSS Mission Planning Using DTM for Precise Navigation of Autonomous Vehicles
PublicationNowadays, the most widely used method for estimating location of autonomous vehicles in real time is the use of Global Navigation Satellite Systems (GNSS). However, positioning in urban environments using GNSS is hampered by poor satellite geometry due to signal obstruction created by both man-made and natural features of the urban environment. The presence of obstacles is the reason for the decreased number of observed satellites...
-
Preparatory Railway Track Geometry Estimation Based on GNSS and IMU Systems
PublicationThe article discusses an important issue of railway line construction and maintenance, which fundamentally is the verification of geometric parameters of the railway track. For this purpose, mobile measurements have been performed using a measuring platform with two properly arranged GNSS receivers, which made it possible to determine the base vector of the platform. The measuring functionality of the system was extended by IMU....
-
Badania odporności na zakłócenia wybranych systemów GNSS
PublicationWstępnie scharakteryzowano wybrane systemy GNSS i omówiono rodzaje zagrożeń uniemożliwiających poprawne korzystanie z usługi lokalizacji oferowanej przez te systemy. Następnie opisano stanowiska laboratoryjne do badania wpływu zakłóceń na możliwość poprawnego odbioru sygnałów nawigacyjnych w systemach GPS oraz GLONASS. Omówiono i podsumowano wyniki przeprowadzonych badań pomiarowych.
-
Analysis of the possibilities in railways shape assessing using GNSS mobile measurements
PublicationIn recent years, a dynamic development of satellite positioning techniques using both static and mobile GNSS coordinates register mode can be observed. In addition, still developing Real-time GNSS Networks, post-processing algorithms and another measurement signal analysis algorithms, make the satellite measurements increasingly used in railway industry sector. In the article the possibilities which follows from the mobile satellite...
-
Integration and verification of meteorological observations and NWP model data for the local GNSS tomography
PublicationGNSS meteorology applies the Global Navigation Satellite Systems (GNSS) to derive information about the state of the atmosphere (particularly troposphere). The tomography is one of the methods used in GNSS meteorology. The input data of GNSS tomography are the signal troposphere delays, results of GNSS data processing and additionally meteorological observations and Numerical Weather Prediction (NWP) models data. Different types...
-
Interannual Variability of the GNSS Precipitable Water Vapor in the Global Tropics
PublicationThis paper addresses the subject of inter-annual variability of the tropical precipitable water vapor (PWV) derived from 18 years of global navigation satellite system (GNSS) observations. Non-linear trends of retrieved GNSS PWV were investigated using the singular spectrum analysis (SSA) along with various climate indices. For most of the analyzed stations (~49%) the GNSS PWV anomaly was related to the El Niño Southern Oscillation...
-
Pomiary fluorescencji dla światłowodowych sensorów chemicznych
Publicationw pracy opisano zrealizowany układ do pomiaru fluorescencji materiałów sensorycznych. zaproponowano układ wykorzystujący rozdzielenie widma absorpcji i emisji promieniowania oraz detekcję fazoczułą. opisano sposób przygotowania badanych próbek, a także przeprowadzono pomiary wybranych związków chemicznych. uzyskane wyniki są podstawą do dalszych prac.
-
Digital Filtering of Railway Track Coordinates in Mobile Multi–Receiver GNSS Measurements
PublicationThe article discusses an important issue in connection with the technique of mobile Global Navigation Satellite System (GNSS) measurements of railway track coordinates, which is digital filtering performed to precisely determine railway track axes. For this purpose, a measuring technique is proposed which bases on the use of a measuring platform with a number of appropriately distributed GNSS receivers, where two of them determine...
-
The Central European GNSS Research Network (CEGRN) dataset
PublicationThe Central European GNSS Research Network (CEGRN) collects GNSS data since 1994 from contributors which today include 42 Institutions in 33 Countries. CEGRN returns a dataset of coordinates and velocities computed according to international standards and the most recent processing procedures and recommendations. We provide a dataset of 1229 positions and velocities resulting from 3 or more repetitions of coordinate measurements...
-
Pomiary wyładowań niezupełnych w kondensatorach foliowych
PublicationWystępowanie zjawisk wyładowań niezupełnych w dielektrykach kondensatorów foliowych wpływa na skrócenie ich czasu życia.Stąd, pomiary parametrów wyładowań niezupełnych i ich analiza mogą się przyczynić do poprawy jakości produkowanych kondensatorów.Stosowane metody pomiarowe wyładowań niezupełnych bazują na efektach, jakie te wyładowania wywołują w kondensatorach. Zjawiska wyładowań powodują przepływy prądów, co umożliwia pomiary...
-
The Optimal Location of Ground-Based GNSS Augmentation Transceivers
PublicationModern Global Navigation Satellite Systems (GNSS) allow for positioning with accuracies ranging from tens of meters to single millimeters depending on user requirements and available equipment. A major disadvantage of these systems is their unavailability or limited availability when the sky is obstructed. One solution is to use additional range measurements from ground-based nodes located in the vicinity of the receiver. The highest...
-
Pomiary temperatury w badaniach diagnostycznych.
PublicationTemperatura to wielkośc fizyczna, która w sposób szczególny odróżnia się od innych cech mierzalnych badanego obiektu. Do określenie jej jednostki niezbędne jest ustalenioe skali temperatur na podstawie stałych punktów termometrycznych . Pomiary< prowadzone w ramach diagnostyki weryfikacyjnej, służą do określenia zdolności danego urządzenia do wykonywania założonych zadań. Przedmiotem badań może być zarówno obiekt cieply, jak i...