Filters
total: 1188
-
Catalog
- Publications 511 available results
- Journals 15 available results
- People 22 available results
- Inventions 2 available results
- Projects 1 available results
- Research Equipment 3 available results
- e-Learning Courses 35 available results
- Events 158 available results
- Open Research Data 441 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: STROJENIE REGULATORÓW
-
Diagnostyka cieplno-przepływowa obiektów energetycznych.
PublicationPrzedyskutowano problemy diagnostyki cieplno-przepływowej bloków energetycznych. Szczególną uwagę poświęcono blokom z turbinami parowymi. Opisano problemy monitoringu i diagnostyki. Przedstawiono koncepcję diagnostyki. Opisano modele matematyczne obiektów energetycznych i ich strojenie. Zidentyfikowano stan referencyjny. Scharakteryzowano pozyskiwanie danych eksperymentalnych. Zajęto się diagnostyką w warunkach niepełnej informacji...
-
Adaptacyjna kompensacja wpływu czasu martwego w falowniku napięcia z modulacją szerokości impulsów.
PublicationPrzedstawiono nową metodę kompensacji wpływu czasu martwego na napięcia wyjściowe trójfazowego falownika mostkowego. Proponowana metoda umożliwia automatyczne dopasowanie parametrów kompensacji do aktualnych parametrów falownika i obciążenia, np. po zmianie przewodu łączącego falownik z obciążeniem. Adaptacja do nowych warunków polega na dostrajaniu wartości parametrów zależności opisującej napięcie błędu w funkcji prądu fazowego....
-
Badanie układu regulacji temperatury powietrza ogrzewanego w próżnio-wym kolektorze słonecznym
PublicationW pracy przedstawiono badanie układu regulacji temperatury powietrza na zmodernizowanym stanowisku badawczym kolektora słonecznego. Zaprezentowano metody regulacji temperatury wyjściowej kolektora oraz wyniki z przeprowadzonych pomiarów. Na ich podstawie stwierdzono, że najbardziej efektywną metodą regulacji temperatury wyjściowej jest mieszanie powietrza z wykorzystaniem regulatora proporcjonalno-całkującego (PI).
-
Predictive current controller for sensorless induction motor drive
PublicationPrzedstawiono układ bezczujnikowego sterowania dla napedu z silnikiem klatkowym przy zastosowaniu predykcyjnego regulatora pradu. Zastosowany obserwator adaptacyjny wykazuje dużą odporność na zmiany parametrów silnika. W obserwatorze obliczane są wartości sił elektromotorycznych wykorzystywane w procesie regulacji predykcyjnej pradu silnika. Pokazano wyniki badań symulacyjnych i eksperymentalnych.
-
Uniwersytet organizacją służącą otoczeniu
PublicationW opracowaniu przedstawiono warunki, jakie muszą być spełnione, aby uniwersytet przekształcił się w organizację służącą otoczeniu. Wykorzystując koncepcję Wawrzyniaka, zidentyfikowano oczekiwania interesariuszy uczelni, czynniki (regulatory) wpływające na ewolucję uczelni oraz niezbedne zmiany w organizacji uczelni, polegające na ewolucji uczelni w kierunku organizacji opartej na wiedzy.
-
Metody analityczne w uczeniu statystycznym i maszynowym
e-Learning CoursesWykład na mojej stronie domowej
-
Robust design in delta domain for SISO plants: PI and PID controllers
PublicationW pracy przedstawiono zunifikowaną metodę numerycznie odpornej syntezy sterowników (regulatorów) działających w dyskretnym czasie w układach sterowania skalarnymi obiektami czasu ciągłego. Wykorzystano dyskretnoczasowe modele takich obiektów, oparte na tak zwanym operatorze delta, charakteryzującym się korzystnymi odpornościowymi cechami w przypadku stosowania dostatecznie małych wartości okresu próbkowania przetwarzanych sygnałów....
-
Projekt systemu sterowania dwukołowym robotem balansującym
PublicationW niniejszym artykule rozważony został problem sterowania dwukołowym robotem balansującym. Celem zaprezentowanych prac było zaprojektowanie systemu sterowania tego typu obiektem z wykorzystaniem metod nowoczesnej teorii sterowania. W ramach syntezy, bazując na wyprowadzonym w oparciu o zasady dynamiki Newtona modelu, dobrana została struktura systemu sterowania w postaci regulatora wykorzystującego sprzężenie zwrotne od stanu oraz...
-
ROBOT TYPU QUADROCOPTER STEROWANY MIKROKONTROLERAMI O NIEWIELKIEJ MOCY OBLICZENIOWEJ
PublicationWspółczesna robotyka rozwija się bardzo dynamicznie. Coraz więcej osób prywatnych i inżynierów konstruuje różnego rodzaju pojazdy mobilne. Dlatego autorzy niniejszego referatu postawili sobie następującą tezę: możliwa jest budowa latającego robota mobilnego na bazie kontrolera o niskiej mocy obliczeniowej oraz prostego regulatora, i podjęli się jej udowodnienia.
-
Statystyka II
e-Learning CoursesCałość wykładu na mojej stronie domowej
-
Statystyka z wykorzystaniem SAS
e-Learning Coursescały wykład na mojej stronie domowej
-
Self-Tuning Dead-Time Compensation Method for Voltage-Source Inverters
PublicationPrzedstawiono nową, kompleksową metodę kompensacji zniekształceń napięcia wyjściowego falownika z modulacją szerokości impulsów. Proponowana metoda umożliwia automatyczne dopasowanie parametrów charakterystyki kompensacyjnej do aktualnej konfiguracji falownika i obciążenia, np. po zmianie przewodu łączącego falownik z obciążeniem. Adaptacja do nowych warunków polega na dostrajaniu wartości parametrów zależności opisującej napięcie...
-
Raman studies of ferroelectric ceramics.
PublicationPrzedstawiono potencjał aplikacyjny spektroskopii Ramana w diagnostyce procesu technologicznego wytwarzania cienkowarstwowych struktur perowskitowych o strukturze Ba(Ti1 xZrx)O3, posiadających możliwość strojenia przenikalności elektrycznej za pomocą pola elektrycznego. Skonfigurowano systemy pomiarowe do badania zarówno próbek objętościowych, jak i struktur cienkowarstwowych. Zidentyfikowano najistotniejsze linie w widmach ramanowskich,...
-
On delay differential equations with boundary conditions
PublicationPodano warunki na istnienie rozwiązania zagadnienia brzegowego typu opóźnionego, zakładając pewne warunki monotoniczności funkcji występującej po prawej stronie naszego zagadnienia. Pokazano, że dwa ciągi monotoniczne są zbieżne do rozwiązania dokładnego.
-
Influence of gas turbine controller adjustment on ship propulsion system behaviour in rough sea conditions. Part 2. The simulation investigations.
PublicationPrzedstawiono model dynamiki układu napędowego okrętowego, wykorzystując metodę elementów skończonych. Układ napędowy składa się z dwóch turbin gazowych napędzających poprzez przekładnię mechaniczną zębatą pędnik o nastawnym skoku. W symulacji układu napędowego zadawano wymuszenia wartością zadaną nastaw prędkości na regulatorze oraz wymuszenia od falowania morza w zależności od stanu morza. Przedstawiono wyniki takich symulacji.
-
Paweł Sachadyn prof. dr hab. inż.
People -
Predictive Current Control of Voltage-Source Inverter.
PublicationW artykule przedstawiono regulator prądu stojana silnika asynchronicznego z predykcją napiecia wyjściowego. Rozważono aspekty praktycznej realizacji algorytmu w układzie z procesorem sygnałowym związane z opóźnieniami pomiaru prądu przy zastosowaniu przetwornika A/C. Układ zrealizowano praktycznie przy wykorzystaniu układu FPGA. W pracy zamieszczono wyniki badań symulacyjnychi eksperymentalnych.
-
SpinOff Support of innovations trough improvement of regulatory framework for higher education in Ukraine
ProjectsProject realized in Vice-Rector for Cooperation and Innovation according to 2012-2990/001-001 agreement from 2012-09-25
-
Speed sensorless induction motor drive with motor choke and predictive control
PublicationArtykuł przedstawia układ napędowy z silnikiem indukcyjnym, zasilanym z falownika napięcia przy zastosowaniu filtru silnikowego. System pracuje bez czujnika prędkości obrotowej. Głównym aspektem pracy jest zwrócenie uwagi na to, że zastosowanie dławika silnikowego wymaga odpowiednich zmian w strukturach sterowania i estymacji zmiennych. Zaproponowano odpowiednie rozwiązanie dla układu napędowego z regulatorem predykcyjnym prądu....
-
Influence of adjustment of gas turbine controller on ship propulsion system behaviour in rough sea conditions. Part 1. The dynamic model of propulsion system.
PublicationPrzedstawiono model dynamiki układu napędowego okrętowego, wykorzystując metodę elementów skończonych. Układ napędowy składa się z dwóch turbin gazowych napędzających poprzez przekładnię mechaniczną zębatą pędnik o nastawnym skoku. W symulacji układu napędowego można zadawać wymuszenia wartością zadaną nastaw prędkości na regulatorze, wymuszenia od falowania morza w zależności od stanu morza, jak również zmianą ustawienia skoku...
-
Evolution of chemotaxis in single-cell artificial organisms
PublicationThe model of a liquid two-dimensional environment, which is based on physics of diffusion, allows us to simulate the diffusion of morphogenes. Artificial organisms move using a chemotaxis reacting to concentration difference. Organisms are controlled by a gene regulatory network coded in a linear genome and reproduce by division. We made a lot of experiments presenting organisms’ behaviour in various environment conditions. We...
-
Existence of solutions of differential equations with nonlinearmultipoint boundary conditions.
PublicationSformułowano warunki dostateczne na istnienie rozwiązań (jedynego lubekstremalnych) dla równań różniczkowych z warunkami jak wyżej przyzastosowaniu metody iteracji monotonicznych. O prawej stronie zagadnienia i nieliniowym warunku brzegowym zakładano między innymi, że spełniają jednostronny warunek Lipschitza.
-
ANALIZA NIESTACJONARNEJ PRACY I REGULACJI SYSTEMÓW TURBIN PAROWYCH I GAZOWYCH
PublicationW diagnostyce cieplno-przepływowej typu off-line zakłada się, że obiekt postępowania diagnostycznego pozostaje w stanie ustalonym (stacjonarnym). W warunkach ustalonych stacjonarny stan turbozespołu jest określony, gdy są znane wartości cieplno-przepływowych tzw. zmiennych niezależnych, wartości oddziałującego na turbozespół sygnału wyjściowego regulatora oraz sprawność turbozespołu. Na tej podstawie, posługując się tzw. modelem...
-
The gaseous messenger carbon monoxide is released from the eye into the ophthalmic venous blood depending on the intensity of sunlight
PublicationCircadian and seasonal rhythms in daylight affect many physiological processes. In the eye, energy of intense visible light not only initiates a well-studied neural reaction in the retina that modulates the secretory function of the hypothalamus and pineal gland, but also activates the heme oxygenase (HO) to produce carbon monoxide (CO). This study was designed to determine whether the concentration of carbon monoxide (CO) in the...
-
Formowanie napięć wyjściowych trójfazowego przekształtnika sieciowego
PublicationW artykule przedstawiono kompensację dwu zasadniczych zjawisk powodujących zniekształcenia prądów fazowych przekształtnika sieciowego. Pierwszym z nich są zniekształcenia napięcia sieci. W celu ich eliminacji zaproponowano uśrednianie za okres podstawowej harmonicznej uchybu regulatora napięcia obwodu pośredniczącego oraz predykcję napięcia sieci. Drugim natomiast są zniekształcenia napięć wyjściowych przekształtnika sieciowego....
-
Wielokryterialna optymalizacja parametryczna układów z zastosowaniem algorytmów ewolucyjnych
PublicationKsiążka przedstawia metody optymalnego projektowania układów, które służą na przykład przetwarzaniu sygnałów, automatycznemu sterowaniu, diagnostyce itp., oparte na sztucznej inteligencji. Poza realizacją podstawowych funkcji układy takie powinny odznaczać się również innymi praktycznymi cechami, takimi jak odporność na zmiany istotnych parametrów projektowych czy też niewrażliwość na zewnętrzne zakłócenia. W tego rodzaju zadaniach...
-
Ryszard Strzelecki prof. dr hab. inż.
People -
Systems of differential inequalities with initial time difference.
PublicationPewne twierdzenia porównawcze są formułowane dla takich zagadnień.O funkcji F występującej po prawej stronie nierówności różniczkowej zakłada się, że spełnia własności kwasimonotoniczności. Sformułowanorównież twierdzenia o istnieniu ekstremalnych rozwiązań dla odpowiednich równań różniczkowych pierwszego rzędu z odchylonymi argumentami.
-
IMPEDANCE MEASUREMENT MODULE FOR GAS SENSORS WITH TEMPERATURE CONDITIONING FEATURE
PublicationThe paper presents an impedance measurement module which is aimed for gas sensor. Sensor’s heater temperature conditioning and modulation feature is available in order to allow implementation of different techniques improving selectivity and sensitivity of gas sensors. The measurement module uses three-parameter sine-fitting technique for impedance measurement. To monitor sensor temperature, the resistance of the sensor’s heater...
-
Advanced control of induction motor based on load angle estimation.
PublicationW artykule przedstawiono układ sterowania silnikiem asynchronicznym klatkowy wykorzystujący estymację kąta obciążenia pracujący bez pomiaru prędkości obrotowej. W artykule przedstawiono zasadę działania układu i motodę odtwarzania zmiennych opartą w części o zależności stanu ustalonego. Przedstawiono zrealizowany regulator rozmyty kąta obciążenia. Zaprezentowane zostały wyniki symulacji i eksperymentu przeprowadzone z użyciem...
-
Regulated assembly of lipopolysaccharide and sensing of its alterations in Escherichia coli
PublicationThis thesis describes mechanism of the regulation of the transcription of the rpoE gene encoding an essential RNA polymerase subunit in Escherichia coli. The RpoE regulates extracytoplasmic stress response regulon and is required to initiate transcription of genes, whose products are involvedin the folding of periplasmic proteins and synthesis and transport of outer membrane components. The transcriptional regulation of the rpoE...
-
Wpływ układu kompensacji prądowej na pracę generatora przy zmianach napięcia w kse
PublicationArtykuł prezentuje wpływ kompensacji prądowej na wrażliwość zmian mocy biernej generatora przy zmianach napięcia w sieci. Wyniki badań przedstawiono dla dwóch różnych sposobów estymacji sygnału od kompensacji prądowej, które pozwalają regulatorowi generatora utrzymywać zadaną wartość napięcia w miejscu innym niż zaciski generatora. W artykule omówiono niezbędne zmiany, które należy wprowadzić w regulacji grupowej ARNE, przy wprowadzeniu...
-
Formowanie napięć wyjściowych trójfazowego przekształtnika sieciowego
PublicationW artykule przedstawiono kompensację dwu zasadniczych zjawisk powodujących zniekształcenia prądów fazowych przekształtnika sieciowego. Pierwszym z nich są zniekształcenia napięcia sieci. W celu ich eliminacji zaproponowano uśrednianie za okres podstawowej harmonicznej uchybu regulatora napięcia obwodu pośredniczącego oraz predykcję napięcia sieci. Drugim natomiast są zniekształc enia napięć wyjściowych przekształtnika sieciowego....
-
Selected problems of determining an efficient operation standard in contemporary heat-and-flow diagnostics
PublicationW referacie wymieniono przyczyny powodujące niejednoznaczności i trudności wyznaczania wzorca sprawnej pracy turbinowych siłowni lądowych i morskich. Przeanalizowano dwie z tych przyczyn: obniżenie wartości parametrów dolotowych czynników roboczych oraz zmiany w konfiguracji połączeń pomiędzy urządzeniami składowymi obiegów cieplnych. Jako remedium na wynikające stąd trudności zaproponowano model obliczeniowy obiegu cieplnego o...
-
Łączenie urządzeń wyposażonych w interfejs szeregowy RS-232 z siecią komputerową w oparciu o mikromoduł MMnet02
PublicationW artykule przedstawiono strukturę opracowanego i wykonanego układu opartego na platformie mikroserwera MMnet02, który umożliwia nadrzędne sterownie urządzeniami komunikującymi się poprzez interfejs szeregowy RS-232. Jako przykład urządzenia wykorzystanego do sterowania za pośrednictwem sieci komputerowej wykorzystano regulator pogodowy firmy Danfoss, który udostępnia odczyt i możliwość zmiany wybranych parametrów regulacji poprzez...
-
Kierunek wzrostu strumienia mocy w układzie napędu i sterowania hydrostatycznego. Graficzne przedstawianie mocy strat energetycznych oraz mocy rozwijanych w elementach układu. Część I. Układy ze sterowaniem dławieniowym szeregowym prędkości silnika hydraulicznego obrotowego
PublicationZaproponowano i uzasadniono wykres przedstawiający kierunek wzrostu strumienia mocy narastającej od wału lub tłoczyska silnika hydraulicznego do wału pompy, mocy narastającej w wyniku wymuszania przez moce strat energetycznych występujących w elementach układu i sterowania hydrostatycznego. Przedstawiono interpretację graficzną mocy strat energetycznych występujących w elementach układów, a także mocy rozwijanych przez te elementy....
-
Graphical presentation of the power of energy losses and power developed in the elements of hydrostatic drive and control system. Part I. Rotational hydraulic motor speed series throttling control systems
PublicationZaproponowano i uzasadniono wykres przedstawiający kierunek wzrostu strumienia mocy narastającej od wału lub tłoczyska silnika hydraulicznego do wału pomopy, mocy narastającej w wyniku wymuszania przez moce strat energetycznych występujących w elementach układu i sterowania hydrostatycznego. Przedstawiono interpretację graficzną mocy strat energetycznych występujących w elementach układów, a także mocy rozwijanych przez te elementy....
-
Programowo-sprzętowa platforma symulacyjna - Hardware In the Loop - zaawansowanego układu sterowania poziomem wody w pionowej wytwornicy pary elektrowni jądrowej
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję programowo-sprzętowej platformy symulacyjnej wykorzystującej technikę symulacji w pętli sprzętowej HIL (ang. Hardware In The Loop simulation), wykorzystanej dla potrzeb projektowania i weryfikacji w czasie rzeczywistym (ang. Real Time) zaawansowanych algorytmów sterowania poziomem wody w pionowej wytwornicy pary elektrowni jądrowej. Jej głównymi elementami sa: środowisko czasu rzeczywistego Matlab/Simulink...
-
Programowo-sprzętowa platforma symulacyjna - Hardware In the Loop - zaawansowanego układu sterowania poziomem wody w pionowej wytwornicy pary elektrowni jądrowej
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję programowo-sprzętowej platformy symulacyjnej wykorzystującej technikę symulacji w pętli sprzętowej HIL (ang. Hardware In The Loop simulation), wykorzystanej dla potrzeb projektowania i weryfikacji w czasie rzeczywistym (ang. Real Time) zaawansowanych algorytmów sterowania poziomem wody w pionowej wytwornicy pary elektrowni jądrowej. Jej głównymi elementami są: środowisko czasu rzeczywistego Matlab/Simulink...
-
System logiki rozmytej wspomagający tworzenie animacji komputerowych w oparciu o język Python
PublicationW celu tworzenia animacji komputerowych opartych o reguły wywodzące się z animacji tradycyjnej zaimplementowano system logiki rozmytej w języku Python, wykorzystujący słownikowy typ danych (tablice asocjacyjne). Zaprojektowane reguły łączą etykiety słowne, oznaczające zmienne lingwistyczne z etykietami nazw funkcji przynależności wykorzystującymi wartości lingwistyczne. W referacie przedstawiono fazy projektowania systemu, określania...
-
Schemat zastępczy i charakterystyki elektrodynamiczne mikrofalowego aplikatora plazmowego typu rezonator wnękowy
PublicationMikrofalowe aplikatory plazmowe wykorzystuje się między innymi do obróbki gazów, w tym do produkcji wodoru poprzez reforming węglowodorów. Omówiony aplikator plazmowy pracuje przy częstotliwości 2,45 GHz. Wyładowanie mikrofalowe powstaje w tym aplikatorze pod ciśnieniem atmosferycznym. Głównym elementem konstrukcyjnym aplikatora jest falowód o obniżonej wysokości, w którym zamontowano dwie elektrody w postaci prętów. Dość dobra...
-
Method of selecting programming practices for the safety-critical software development projects
PublicationIn recent years a plan-driven approach traditionally used in safety-critical software development has been put to a test by rapidly changing technologies, more diverse group of clients and volatile market requirements. The need to deliver good quality systems, faster and at lower cost in comparison to competitors encouraged companies to look for more efficient solutions. Agile methodologies are known to successfully address these...
-
Existence of solutions of differential equations with boundary conditions
PublicationPraca dotyczy równań różniczkowych z liniowym warunkiem brzegowym zależnym od parametru. Podane zostały warunki dostateczne na istnienie rozwiązania powyższego zagadnienia. Przy dowodzie i konstrukcji iteracji monotonicznych zastosowano metodę górnych i dolnych rozwiązań. O prawej stronie zagadnienia zakładano jednostronny warunek Lipschitza.
-
Broadband LFM signal source for a module-based diver detection sonar
PublicationPraca przedstawia koncepcję źródła impulsów sondujących sonaru DDS, dla pogrupowanych po stronie nadawczej elementarnych sekcji przetwornika w moduły 8 lub 16 elementowe. Na podstawie oszacowania teoretycznego i pomiarów czwórnikowych określono potrzebną moc wyjściową i topologię tych nadajników. Przedstawione są też uzyskane na drodze pomiarów charakterystyki częstotliwościowe modułów przetwornika, razem z zastosowanym układem...
-
Wpływ budowy stopni wejściowych falowników na generowanie prądów wirowych i upływowych
PublicationPodstawowymi rozwiązaniami stopni wejściowych falowników są układy z:-prostownikiem 6-pulsowym stosowanym dla obniżenia kosztów,-prostownikiem 12 lub 18-pulsowym stosowanym dla obniżenia zniekształceń harmonicznych,- sterowanym prostownikiem 6-pulsowym PWM stosowanym dla obniżenia zniekształceń harmonicznych oraz zwiększenia współczynnika mocy.Zawartość harmonicznych po stronie zasilania ma wpływ na możliwość powstania potencjalnych...
-
Introduction to smart solutions for wastewater: Road-mapping the transition to circular economy
PublicationToday there is an urgent need to move from a linear to a circular economy approach with special focus to water and environment. Despite the paramount importance, this transition is hampered by barriers which concern not only technological but embrace also organizational, regulatory, social, and economic aspects. In order to overcome such barriers, innovative water-smart solutions are needed and a robust roadmap for the transition...
-
Ochrona przeciwporażeniowa w sieciach elektroenergetycznych o napięciu wyższym niż 1 kV
PublicationW artykule przedstawiono wymagania norm odnoszące się do ochrony przeciwporażeniowej w stacjach elektroenergetycznych wysokiego napięcia oraz w elektroenergetycznych liniach napowietrznych wysokiego napięcia. Omówiono również wpływ doziemienia po stronie wyższego napięcia w stacjach transformatorowych SN/nn na zagrożenie porażeniowe w sieciach rozdzielczych niskiego napięcia.
-
Sterowanie przekształtnikiem sieciowym z predykcją siły elektromotorycznej
PublicationPraca zawiera propozycję układu sterowania przkształtnikiem sieciowym z funkcją filtru aktywnego bez pomiaru napięcia sieci. W układzie sterowania zaproponowano precyzyjny algorytm estymacji i predykcji zastępczej siły elektromotorycznej oraz zastosowano predykcyjny regulator prądu oparty na modelu obiektu. W pracy przedstawiono analizę obszaru pracy przekształtnika, analizę strategii sterowania przkształtnikiem oraz algorytm i...
-
Artificial neural network controller for underwater ship hull operation robot.
PublicationZaproponowano model matematyczny pojazdu podwodnego, który w uproszczonej wersji spełnia warunki dynamiki odpowiadające głowicy roboczej podwodnego robota. Uwzględniono niektóre czynniki oddziałujące na ruch podwodnej głowicy roboczej, jak np. gęstość wody oraz siły odśrodkowe i wypornościowe. Przedstawiono układ sterowania, w którym zastosowano regulator oparty na bazie sieci neuronowych, za pomocą którego można sterować...
-
A closed loop thermosyphon with conventional or minichannel based condenser and evaporator
PublicationPrzedstawiono uogólniony model termosyfonu, który może być rozpatrywany dla szeregu wariantów.Model opiera się na jednowymiarowych równanich masy, pędu i energii. Rozpatrzono dwa przypadki termosyfonu, tj. grzanie strony pionowej i chłodzenie strony pionowej oraz drugi, gdzie termosyfon jest ogrzewany na stronie pionowej a chłodzony na poziomej.