Filtry
wszystkich: 5594
wybranych: 4649
-
Katalog
- Publikacje 4649 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 205 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 2 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 2 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 176 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 18 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 63 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 3 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 14 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 9 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 377 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 26 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 50 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: NOŚNIKI ENERGII
-
Przekształtniki dwukierunkowe ze zwrotem energii do sieci
PublikacjaW artykule przedstawiono stanowisko eksperymentalne oraz badania porównawcze napędu jednokierunkowego i dwukierunkowego z silnikami indukcyjnymi o mocy 22kW. Następnie przedstawiono wyniki wdrożenia napędu dwukierunkowego w Spółdzielni Mleczarskiej "Maćkowy" w Gdańsku, gdzie napęd dwukierunkowy wykorzystano przy modernizacji wirówki do produkcji twarogu DSC1 z silnikiem o mocy 18,5kW.
-
Problemy optymalizacji doboru energii defibrylacji komór serca
PublikacjaPraca dotyczy sformułowania tematyki badawczej z zakresu optymalizacji pobudzenia defibrylacyjnego serca. Dokonano przeglądu różnych sposobów defibrylacji elektrycznej, uwzględniając podstawy patofizjologiczne, ograniczenia i skutki uboczne. Przeprowadzona analiza prowadzi do zdefiniowania zakresu planowanych badań skoncentrowanych na optymalizacji zabiegu defibrylacji. Zdefiniowano kryteria optymalizacji, jakiej powinien podlegać...
-
Optymalizacja wykorzystania energii hamowania - pomiary i analiza
PublikacjaW prezentowanej pracy przedstawione są wyniki pomiarów przeprowadzonych w Metrze Warszawskim w pojeździe Metropolis wyposażonym w falownikowy układ napędowy, pozwalający na hamowanie odzyskowe w pełnym zakresie prędkości. Charakterystyczną cechą układu zasilania metra warszawskiego jest ograniczenie sekcji zasilania dwustronnego do dwóch odcinków międzystacyjnych. Wymiana energii może zatem odbywać się jedynie pomiędzy pociągami...
-
Podstawy energetycznej oceny lokalnych zasobów energii geotermalnej.
PublikacjaPrzedstawiono własną propozycję szacowania lokalnego zasobu energii geotermalnej poprzez przewidywaną oszczędność energii chemicznej paliwa, jaką można osiągnąć w sposób opłacalny przez zastosowanie odpowiednich urządzeń odzyskowych.
-
Zarządzanie użytkowaniem energii poprzez kontrolę wskaźników energetycznych
PublikacjaKontrola wskaźników energetycznych jest jedną z podstawowych technik oceniania poprawności prowadzonej gospodarki energetycznej przy wdrażaniu procedur zarządzania energią. Przedstawiono podstawowe rodzaje wskaźników energetycznych, sposoby ich wyznaczania i procedury bieżącej analizy.
-
Wykorzystanie energii wod podziemnych do celów ciepłowniczych.
PublikacjaPrzedstawiono wybrane przykłady zagospodarowania, do celów ciepłowniczych,zasobów energii wód podziemnych, charakteryzując bliżej zastosowany układ technologiczny źródła ciepła.
-
Odnawialne źródła energii u progu XXI wieku.
PublikacjaOmówiono przebieg i referaty sesji geotermalnej Międzynarodowej Konferencji "Odnawialne źródła energii u progu XXI w'', odbytej w Warszawie w grudniu 2001roku.
-
Podstawy energetycznej oceny lokalnych zasobów energii geotermalnej
PublikacjaNa tle znanych dotychczas sposobów przedstawiono własną propozycję szacowania zasobu energii lokalnego zasobu energii geotermalnej poprzez przewidywaną oszczędność energii chemicznej paliwa, jaką można osiągnąć w sposób opłacalny przez zastosowanie odpowiednich urządzeń odzyskowych. Wykazano, że proponowano ocena zasobów zależy od przewidywanego sposobu ich wykorzystania. Dla kilku typowych sposobów zagospodarowania wskazano wskaźnikowo...
-
Mechanizmy oszczędzania zużycia energii przez urzadzenia sieciowe
PublikacjaOmówiono zużycie energii elektrycznej przez urzšdzenia IT, w szczególnoci przez urzšdzenia sieciowe. Dokonano przeglšdu metod oszczędzania energii, w tym APM, ACPI, WOL, Power Management for ADSL. Przeanalizowano możliwoć wykorzystania mechanizmu autonegocjacji stosowanego w sieciach Ethernet do przełšczania szybkoci transmisji w celu oszczędzania zużycia energii.
-
Zagospodarowanie niekonwencjonalnych zasobów energii w oczyszczalni ścieków
PublikacjaMożliwości wykorzystania niekonwencjonalnych zasobów energetycznych do zaspokojenia potrzeb oczyszczalni komunalnych. Przykłady obiektów zagospodarowujących odnawialne zasoby energii biogazu oraz zasoby ciepła odpadowego ścieków. Małe zespoły kogeneracyjne i pompy ciepła.
-
Efektywność energetyczna urządzeń oświetleniowych a jakość energii elektrycznej
PublikacjaW artykule przedstawiono analizę odkształcenia prądu pobieranego przez wybrane lampy i oceniono je z punktu widzenia wymagań odnośnie do jakości energii elektrycznej.
-
Efektywność energetyczna urządzeń oświetleniowych a jakość energii elektrycznej
PublikacjaW artykule przedstawiono analizę odkształcenia prądu pobieranego przez wybrane lampy i oceniono je z punktu widzenia wymagań odnośnie do jakości energii elektrycznej.
-
Chłodzenie budynku oparte na odnawialnym źródle energii
PublikacjaAnaliza zagadnień chłodzenia budynków. Możliwe rozwiązania, energochłonność. Koncepcja oparta na odnawialnym źródle energii. Rekomendacje
-
Rekuperacja energii hamowania w praskim systemie tramwajowym
PublikacjaZauważalny w ostatnim dziesięcioleciu wzrost liczby pojazdów elektrycznych komunikacji miejskiej, wyposażonych w zdolność hamowania odzyskowego stanowi szansę zmniejszenia energochłonności trakcji miejskiej. Istotna staje się ocena możliwości ograniczenia zużycia energii za pomocą zwiększenia stopnia rekuperacji. W artykule przedstawiono analizę efektywności hamowania odzyskowego w sieci tramwajowej stolicy Republiki Czeskiej –...
-
kogeneracja systemowa i rozproszona - bezpieczeństwo rynku energii
PublikacjaPrzedstawiono syntezę rozwiązań kogeneracji systemowej i rozproszonej w aspekcie bezpieczeństwa rynku energii.
-
STEROWANIE MAŁĄ ELEKTOROWNIĄ WIATROWĄ Z MAGAZYNEM ENERGII
PublikacjaW referacie przedstawiono układ sterowania małej, 12kW, elektrowni wiatrowej pracującej równolegle z 3 fazową siecią energetyczną, w której wykorzystano generator indukcyjny z przekształtnikiem energoelektronicznym i zasobnikiem energii w postaci superkondensatora i baterii akumulatorów. Przeprowadzono badania eksperymentalne współpracy elektrowni z zasobnikiem energii w Laboratorium Generacji Rozproszonej w Niestępowie koło Gdańska....
-
Procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w Polsce
PublikacjaOstatnie kilkanaście lat w polskiej energetyce to okres dynamicznych zmian. Jednym z istotnych przykładów tych przemian jest liberalizacja rynku energii. Wprowadzone, w krajowej energetyce, mechanizmy rynku konkurencyjnego umożliwiają odbiorcom energii m.in. swobodny wybór sprzedawcy energii elektrycznej w formule TPA. W artykule przedstawiony został proces zmiany sprzedawcy bazujący na generalnej umowie dystrybucji (GUD). Odniesiono...
-
Proces zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w Polsce
PublikacjaOstatnie kilkanaście lat w polskiej energetyce to okres dynamicznych zmian. Jednym z istotnych przykładów tych przemian jest liberalizacja rynku energii. Wprowadzone, w krajowej energetyce, mechanizmy rynku konkurencyjnego umożliwiają odbiorcom energii m.in. swobodny wybór sprzedawcy energii elektrycznej w formule TPA. W artykule przedstawiony został proces zmiany sprzedawcy bazujący na generalnej umowie dystrybucji (GUD). W trakcie...
-
EFEKTYWNY POMIAR I ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ
PublikacjaW artykule przestawiono stan prawny oraz parametry określające jakość energii elektrycznej (JEE). Przedstawiono dwa rodzaje urządzeń do pomiaru JEE – stacjonarne analizatory i urządzenia przenośne. Wskazano konieczność ciągłego monitoringu wskaźników JEE. Artykuł przedstawia cztery przypadki pomiaru parametrów energii elektrycznej, gdzie doszło do awarii systemu zasilania lub baterii kondensatorów czego przyczyną było pogorszenia...
-
Przesył energii elektrycznej - potrzeby,progi i bariery
PublikacjaW artykule przeanalizowano stan aktualny i kierunki rozwoju krajowego systemu przesy ł owego w kontek ś cie potrzeb gospodarki krajowej. Przedstawiono znaczenie sieci przesy ł owych oraz rol ę operatorów systemu przesy ł owego i systemów dystrybucyjnych w sektorze energetycznym. Oceniono mo ż liwo ś ci rozwoju przy uwzgl ę dnieniu aktualnych prognoz zapotrzebowania na energi ę , wytyczono potencjalne...
-
Wodór jako źródło energii - zalety i wady
PublikacjaW rozdziale przedstawiono wady i zalety zastosowania wodoru jako paliwa w transporcie, w elektroenergetyce i jako paliwa zasilającego kotły grzewcze. Omówiono metody otrzymywania wodoru, kwestie związane z jego przechowywaniem przed transportem, w jego trakcie i w miejscu użycia. Przedstawiono także możli- wość wykorzystania obecnie istniejącej infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego do przesy- łania wodoru. W...
-
Skutki zanieczyszczenia środowiska związane z generowaniem energii
PublikacjaNa całym świecie (dane z 2020 roku) spalanie paliw kopalnych takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny dostarczyło ok. 84% całej zużywanej energii pierwotnej. W przypadku Polski konwencjonalne źródła energii stanowiły ponad 93%. Gigantyczne zużycie konwencjonalnych paliw powoduje wielkie straty w środowisku, objawiające się m.in. skażeniem powietrza, które stanowi największe środowiskowe zagrożenie dla zdrowia ludzi na świecie...
-
Ekonomika i zarządzanie energią
PublikacjaPrzedstawiono problematykę kosztów w sektorze energii. Opisano metody oceny efektywności inwestowania.Przedstawiono problematykę audytingu energetycznego oraz pokazana współczesne narzędzia zarzadzania energią
-
Nanostruktury metalicznego bizmutu w redukowanych szkłach bizmutowo-germanianowych i bizmutowo-krzemianowych: wytwarzanie, struktura i transport nośników ładunku.
PublikacjaW pracy przedstawiono rezultaty badań struktury i własności transportowych szkieł bizmutowo-germanianowych i bizmutowo-krzemianowych. Potwierdzono, że przewodnictwo elektryczne jest typu jonowego. Tymi jonami są jony tlenu. Opisano związek między kolorem szkieł, a koncentracją jonów tlenu. Zbadano wpływ wygrzewania w atmosferze wodoru na własności szkieł. Opisano w sposób jakościowy i ilościowy procesy tworzenia się w wyniku redukcji...
-
Wielokryterialna analiza porównawcza lokalizacji źródeł wytwórczych energii elektrycznej
PublikacjaArtykuł przedstawia ranking lokalizacji czterech źródeł wytwórczych energii elektrycznej: biogazowni rolniczej, biogazowni utylizacyjnej oraz dwóch elektrowni fotowoltaicznych, wykonany przy użyciu połączonych metod Analitycznego Procesu Hierarchicznego (AHP) oraz taksonomii numerycznej. Omówiono zalety połączenia metod, przedstawiono przykład zastosowania oraz wskazano kryteria o największym i najmniejszym wpływie na realizację...
-
WYKORZYSTANIE SILNIKA STIRLINGA DO ODZYSKU ENERGII ZE SPALIN
PublikacjaSilnik Stirlinga jest urządzeniem wytwarzającym energię mechaniczną, w którym nie występuje spalanie paliwa wewnątrz cylindra. Dzięki temu możliwe jest zasilanie silnika energią z dowolnego źródła. Takim źródłem może być promieniowanie słoneczne, spalanie niskokalorycznego paliwa zachodzące w zewnętrznej komorze spalania lub energia odpadowa z innego urządzenia cieplnego, np. silnika spalinowego autobusu lub pojazdu ciężarowego....
-
Elektrochemiczne układy stosowane w urządzeniach do magazynowania energii
PublikacjaW pracy przedstawiono badania materiałów związanych z chemicznymi źródłami prądu, w tym materiały dla kondensatorów elektrochemicznych, nowoczesnych akumulatorów litowych oraz tanie materiały aktywne w świetle widzialnym
-
Wpływ przekształtnikowych układów napędowych na jakość energii elektrycznej
PublikacjaNegatywne oddziaływanie przekształtnikowych układów napędowych z silnikami prądu przemiennego na poziom jakości energii w elektroenergetycznej sieci zasilającej jest jednym z ważniejszych problemów konstrukcyjnych współczesnych układów energoelektronicznych. Analizy widmowe prądów pobieranych przez przekształtnikowe układy napędowe w typowych układach aplikacyjnych potwierdzają występowanie znacznych zniekształceń, które mogą przekraczać...
-
Analiza energii elektrycznej pobieranej w obiektach użyteczności publicznej
Publikacja -
Nowe wymagania jakości energii wytwarzanej przez elektrownie wiatrowe
PublikacjaZapewnienie odpowiedniego poziomu jakości energii w systemie elektroenergetycznym dla wszystkich odbiorców jest jednym z ważniejszych współczesnych problemów technicznych. Elektrownie wiatrowe coraz częściej instalowane w wielu miejscach wpływają w istotnym stopniu na stan jakości energii w rozległych obszarach sieci elektroenergetycznej w rejonie ich zainstalowania. W artykule przedstawiono najważniejsze negatywne oddziaływania...
-
Kompensacja wahań generacji wiatrowej z wykorzystaniem zasobników energii
PublikacjaPrzedstawiono możliwości zastosowania szybkich zasobników energii w celu minimalizacji wahań mocy czynnej na wyjściu farmy wiatrowej oraz wolnych zasobników energii dla potrzeb minimalizacji wahań mocy na styku systemu przesyłowego i dystrybucyjnego.
-
Wpływ odbiorników energii elektrycznej pojazduna parametry silnika spalinowego
PublikacjaW artykule przedstawiono model systemu energetycznego pojazdu napędzanego silnikiem spalinowym w postaci grafów wiązań (GW). W modelu tym uwzględniono szczególnie część elektryczną systemu składającą się z generatora, akumulatora elektrochemicznego i odbiorników energii elektrycznej. Podano zależności na podstawowe parametry systemu energetycznego w konwencji GW. W oparciu o przedstawioną w pracy [11] wielowymiarową charakterystykę...
-
Efektywność odzysku energii hamowania elektrodynamicznego w komunikacji miejskiej.
PublikacjaPrzedstawiono metodę aktywnego sterowania ruchem pojazdów komunikacji miejskiej dla zwiększenia wykorzystania energii hamowania zwracanej do sieci. Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych w metrze i komunikacji tramwajowej oraz analizy teoretycznej z wykorzystaniem komputerowych metod modelowania i symulacji.
-
Porównanie elektrowni wiatrowych w szacowanej produkcji energii elektrycznej.
PublikacjaW publikacji opisano charakterystyki wytwórcze elektrowni wiatrowych, które są kompilacją rocznych meteorologicznych danych wiatrowych opisanych funkcją Weibulla oraz krzywej mocy(charakterystyki zewnętrznej) elektrowni wiatrowej. Charakterystyki wytwórcze, indywidualne dla każdej elektrowni wiatrowej, pozwalają dokonać łatwego wyboru typu elektrowni dla zadanych meteorologicznych warunków wiatrowych. Zwrócono także uwagę na zmienność...
-
Nowoczesne metody planowania rozwoju systemu dystrybucji energii elektrycznej.
PublikacjaW referacie omówiono dwie metody planowania rozwoju systemu dystrybucji energii elektrycznej: programowanie całkowito-liczbowe i programowanie ewolucyjne. Wskazano na szereg innych metod, które w szczególnych sytuacjach także prowadzą do właściwego rozwiązania problemu planowania. Zwrócono uwagę na szczególną efektywność programowania ewolucyjnego. Przedstawiono czynniki sprawiające, że problem planowania rozwoju poprzez planowanie...
-
Wykorzystanie energii dołowych wód kopalnianych do celów grzewczych
PublikacjaDokonano przeglądu stanu zagospodarowania do celów ciepłowniczych występujących w kraju zasobów energii geotermalnej zawartej w wodach podziemnych. Omówiono koncepcję ciepłowni kopalnianej lub komunalnej wykorzystującej niskotemperaturowe wody dołowe z kopalni węgla kamiennego.
-
Elektrociepłownie w warunkach rynku energii elektrycznej w Polsce
PublikacjaPrzedstawiono wybrane problemy obrotu energią elektryczną produkowaną w elektrociepłowniach. Przedstawiono aktualne uwarunkowania prawne wynikające z obowiązku zakupu energii elektrycznej, produkowanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła.
-
Współczesne technologie skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła
PublikacjaW pracy przedstawiono współczesne technologie i uklady skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej ciepła. Uwzględniono ekonomiczne i techniczne uwarunkowania rozwoju gospodarki skojarzonej.
-
Ogniwa fotowoltaiczne jako generatory energii i elementy architektury
PublikacjaReferat zawiera opis podstawowych typów ogniw zbudowanych zarówno z materiałów organicznych, jak i nieorganicznych oraz przykłady zastosowania ich w budownictwie. Ze szczególnym uwzględnieniem zostały przedstawione zalety organicznych ogniw fotowoltaicznych, których właściwości znacznie ułatwiają ich integrację z architekturą budynków poprzez możliwość dobrania odpowiedniego kształtu i koloru.
-
Wspołczesne technologie wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach jadrowych
PublikacjaScharakteryzowano obecny stan energetyki jadrowej na swiecie oraz przewidywane tendencje rozwojowe w zakresie zaawansowanych i przyszlosciowych technologii reaktorow jadrowych i nowych technologii wytwarzania energii elektrycznej na bazie paliwa jadrowego. Zwrocono uwage na cznniki determinujace ten rozwoj i na przyczyny ponownego zainteresowania tymi technologiami zarowno na swiecie, jak i w Polsce.
-
Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowni jądrowej
PublikacjaW niniejszym referacie omówiono problematykę obliczania kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowni jądrowej. Posłużono się, znaną metodyką kalkulacji kosztów rocznych w elektroenergetyce oraz metodą uśrednionego jednostkowego kosztu energii elektrycznej (LCOGE). Podstawowymi czynnikami wpływającymi na poziom kosztów rocznych w elektrowni jądrowej są nakłady inwestycyjne, stopa dyskontowa oraz koszty eksploatacyjne stałe....
-
Absorpcja energii kinetycznej statku przez urządzenie odbojowe nabrzeża
PublikacjaAnaliza wzoru Vasco Costy na energię kinetyczną cumującego statku zamienioną na energię potencjalną sprężystego odkształcenia urządzenia odbojowego zainstalowanego na nabrzeżu. Poprawna postać tego wzoru wraz z jego wyprowadzeniem.
-
Magazynowanie energii cieplnej w gaczu parafinowym. Cz.2
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań eksploatacyjnych zasobnika ciepła z gaczem parafinowym. Źródłem ciepła był kolektor słoneczny pracujący w warunkach rzeczywistych oraz wytwornica ciepła modelująca jego pracę.
-
Magazynowanie energii cieplnej w gaczu parafinowym. Cz.1
PublikacjaPrzedsatwiono sposoby magazynowania energii z położeniem nacisku na energię cieplną. Scharakteryzowano materiały do magazynowania energii cieplnej i przedstawiono kryteria ich doboru. Następnie skupiono się na gaczu parafinowym, jednym z produktów w przemyśle rafineryjnym. Przeprowadzono badania fizykochemiczne gaczu lekkiego z zawartością 4% oleju, który zastosowano do magazynowania energii cieplnej z kolektora słonecznego. Przedstawiono...
-
Kogeneracja czy już poligeneracja wyzwaniem dla rynku energii
Publikacjaprzedstawiono uwarunkowania rozwoju kogeneracji w Polsce
-
Mikrosiłownia domowa jako źródło energii cieplnej i elektrycznej
PublikacjaNa Forum Energetyków zaprezentowano pierwsze w Polsce stanowisko parowej mikrosiłowni domowej ORC z kotłem gazowym jako samodzielnym źródłem ciepła. W przeprowadzonych badaniach eksperymentalnych wykazano możliwość kogeneracyjnej produkcji energii cieplnej i elektrycznej w aspekcie częściowego pokrycia potrzeb gospodarstwa domowego. Domowy kocioł gazowy doposażony w moduł parowy z alkoholem etylowym jako czynnikiem roboczym zasługuje...
-
Mikrosiłownia domowa jako źródło energii cieplnej i elektrycznej
PublikacjaObiektem rozważań podejmowanych w ramach pracy jest kocioł gazowy sprzężony z laboratoryjnym modułem mikro-ORC. W badaniach zasto-sowano komercyjny kocioł, przeznaczony do użytkowania w gospodar-stwach domowych. Jest to kocioł gazowy firmy De Dietrich (DTG X23N) o mocy cieplnej 25 kW. Przy wyborze kotła jako źródła ciepła kierowano się jak największą popularnością pod kątem mocy grzewczej całej jednostki ORC w gospodarstwach domowych....
-
Technologia ORC sposobem zagospodarowania energii odpadowej w ciepłowni
PublikacjaArtykuł podejmujący tematykę skojarzonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej, pozyskiwanych w oparciu o siłownię ORC. Przedstawiono w nim koncepcję zagospodarowania energii odpadowej w ciepłowni w postaci odzysku ciepła spalin z kotła wodnego do wytwarzania energii elektrycznej za pomocą kogeneracji w technologii ORC. Analizę termodynamiczną proponowanego rozwiązania wykonano dla dwóch płynów roboczych: etanolu i czynnika...
-
Pomiary wskaźników jakości energii elektrycznej w zakładach przemysłowych
PublikacjaW artykule podano przykłady wyników pomiarów parametrów jakościowych energii elektrycznej w trzech zakładach przemysłowym wyposażonych w znaczną liczbę odbiorników nieliniowych typu: agregaty spawalnicze, zgrzewarki, silniki sterowane z falowników. Pomimo poboru przez podane urządzenia znacznych prądów odkształconych zawartość harmonicznych w napięciu zasilającym jest zgodna z wymaganiami przepisów [2], przy współczynniku THD w...
-
WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE JAKOŚCI ENERGII W INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH
PublikacjaW referacie przedstawiono podstawowe parametry jakości energii elektrycznej, które podano w wymaganiach rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego [2] oraz normy PN – EN 50160 [1] zawierającej podstawowe wytyczne dla sieci elektroenergetycznych do 132 kV włącznie. Wymagania dla sieci wysokich napięć rozszerzono w oparciu o inne dokumenty mające zastosowanie w przypadkach szczególnych,...