Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 360
wybranych: 267
-
Katalog
- Publikacje 267 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 52 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 17 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 2 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 15 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 2 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 4 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
Wyniki wyszukiwania dla: MODERNISM HERITAGE
-
„Space, architecture and infrastructure “in-between cities”.
PublikacjaThe article presents contemporary city problems, like division of the city, infrastructural barriers, empty spaces, chaotic development, cuting-off areas, threatening the city image and functioning. These problems can be best observed in the areas in-between cities. One of the main questions for urban planners and architects seems thus to be: how to connect the city spaces instead of creating the barriers, how to create the areas...
-
Designing with Green and Blue – Climate Adaption Proposals for Lowland Areas of Gdańsk
PublikacjaThe paper gives insight into issues explored within the framework of the SOS Climate Waterfront workshop that took place in Gdańsk in June 2019. The aim of the study was to propose solutions that will decrease the number of flooding events and span the gap between flood prevention strategies and the provision of other benefits such as ecological, urban, cultural and social. Historical cartography enquiries and research by the design...
-
Architekturführer Danzig: Gdansk Sopot Gdynia
PublikacjaIm Zweiten Weltkrieg bis auf die Grundmauern zerstört, wurde der historische Stadtkern der Hansestadt Danzig als polnisches Gdańsk wiederaufgebaut – ein Paradebeispiel für kritische Rekonstruktion in Polen und zugleich eine bis heute stark umstrittene Entscheidung. Zusammen mit dem mondänen Seebad Sopot und der modernen Hafenstadt Gdynia bildet die Bernsteinstadt eine Metropolregion an der polnischen Ostseeküste: die Dreistadt...
-
Komercjalizacja przestrzeni blokowiska
PublikacjaWielkie osiedla mieszkaniowe doby powojennego modernizmu dobrze zlokalizowane w strukturze miasta uznawane były dotąd za obszary ustabilizowane, wypełnione. Obecnie obserwowana jest tendencja uzupełniania, dogęszczania zabudowy nowymi, komercyjnymi inwestycjami uslugowymi i mieszkaniowymi. Postęp tego żywiołowego procesu wykorzystuje główne potencjały modernistycznych dzielnic - rozwiniętą miejską infrastrukturę techniczną i społeczną...
-
Od garden city do ecocity
PublikacjaArtykuł omawia wybrane wątki ewolucji aspektów środowiskowych miasta w okresie od Garden City do czasów obecnych, omawiając narodziny, rozwój i ideę współczesnego miasta. Rozważania obejmują kolejno genezę i istotę miasta-ogrodu, jednostki sąsiedzkiej, modernizmu, postmodernizmu, nowego urbanizmu, oraz analizę współczesnych idei naprawy miast, zawartych w rozmaitych dokumentach, systemach certyfikacji, pozycjach literaturowych,...
-
Analyzing Preconditions to Introduce Internet Voting in Portugal: Insights from the Estonian Model
PublikacjaInternet voting has been trialed or introduced for several countries, including Norway, Portugal, United States, United Kingdom and Switzerland as an additional voting channel to increase voter turnout and, also to modernize the electoral process. However, only Estonia has successful introduced internet voting, deploying e-enabled elections in general governmental levels. This paper aims to provide an exploratory study on the Estonian...
-
Tożsamość i przestrzeń. Wokół gdańskich retoryk tożsamościowych
PublikacjaW długim procesie kształtowania tożsamości Gdańska ważną rolę odgrywają pamięć i przestrzeń. W nowym dyskursie tożsamościowym nie tracą one na znaczeniu, lecz obok stałych fundamentów narracji tożsamościowej (wielokulturowość, architektura, pamięć), pojawiają się nowe opowieści miejskie obejmujące różne wymiary refleksji wskazujące na złożoność: wielowymiarowość i wielowarstwowość gdańskich tożsamości. W pamięci zbiorowej gdańszczan...
-
Problematyka konstrukcyjna zabytkowego obiektu przywracanego do użytkowania na przykładzie kamienicy przy ul. Staromiejskiej w Olsztynie = Structural aspects in restoring historical buildings for re-use: the case of a tenement building on Staromiejska Street in Olsztyn
PublikacjaThe paper discusses the issue of introducing structural changes into a historical building referring to the example of conservation work carried out in the tenement house at 6 Staromiejska in Olsztyn. Building work involved a general renovation. The paper reviews actions carried out in the restoration work, including strengthening and deepening of the foundations, introducing a post and beam system, and putting...
-
Analysis of Historic Brick Walls' Strengthening Methods
PublikacjaAnalysis of the behavior of historical brick walls is difficult and complicated. However, computer calculations are being increasingly used in the evaluation of cultural heritage buildings and some of their elements. The aim of this paper is to analyze the historic brick walls reinforcement. Different methods of strengthening are compared and discussed. Numerical analysis, based on finite element method, was conducted on the assumption...
-
Specialist Pavilion Hospitals Of West Prussia In The 19th Century – Evolution Of The Idea
PublikacjaThe size and shape of the largest pavilion hospitals established in West Prussia in the 19th century changed along with the advancing technical and medical knowledge, the progress of ideas regarding modern society, architectural patterns, and the needs for which the hospitals were built. Apart from the medical treatment section, there were administrative, social and technical facilities, all constituting parts of the complex. The...
-
Where the Second World War in Europe broke out: the land-scape history of Westerplatte, Gdańsk/Danzig
PublikacjaWesterplatte is known as the place where the Second World War in Europe broke out. However, its history covers many other events involving Polish, German, Russian and even French politics over the last three centuries - neglected by many papers published in the current discussion. Due to its location at the entrance to the main harbour on the Baltic Sea entrance, Wester-platte-Peninsula is cartographically the best-documented part...
-
Frontem do morza. Plan, budowa i architektura portu w Gdyni
PublikacjaGdynia to port, a port to Gdynia. Tak na początku istnienia II Rzeczpospolitej ukształtowała się jej morska stolica. Monografia Anny Orchowskiej to pierwsza publikacja poświęcona całokształtowi jednej z największych realizacji międzywojnia. Realizacji, która nie tylko pełniła istotne funkcje gospodarcze, ale też szybko stała się wizytówką kraju. Zwrócone niejako frontem do morza budynki były awangardowe i śmiałe w formie. Budowane...
-
Cast Iron Staircase in Aleksandrów Kujawski (Poland) - History, Construction, Architectural Form
PublikacjaThe text presents historic cast iron staircase, which is situated inside the railway station building in Aleksandrów Kujawski. Since the moment of creation in the 19th century for a long time that station, located at the border of Prussia and Kingdom of Poland, was an important transit point. Nowadays it is situated in the central of Poland. The staircase was built in 1870’s as a result of an extension of the railway station building...
-
Barcelona - from the province to Metropolis.The cogent strategy of branding the city
PublikacjaThe phenomenon of rebranding Barcelona's image, called the Barcelona effect or 'Barcelona Model', is exampled as one of the most spectacular transformations of the city perception in the last decade. Why has Barcelona been successful? Is it the effect of the recently intensified revitalization practice, or has the city of Barcelona built its brand market value for years? The aim of the research is to name these transition...
-
Modernization and adaptation of historical interiors
PublikacjaModernization of the historical building's interior entails the need to take many decisions, often conflicting. Operational requirements, protection of the architectural heritage, fire-safety recommendations, construction regulations, all these aspects involve a whole set of problems that require a rational solution, respecting ambient architectural and historical value, as well as the needs arising from the planned transformation....
-
Rural Building in Opole Silesia During the Period of the Frederician Colonization
PublikacjaThe aim of the article is to present the rural construction in the Opole countryside (Poland) during the “Frederician colonization”. Showing socio-economic areas of Opole villages, differing from each other, the differences of which resulted from the environmental conditions influencing the processes of enfranchisement and industrialization. These processes at the turn of the 17th and 19th centuries influenced the image of the...
-
Przejazdy kolejowe na modernizowanych i rewitalizowanych liniach kolejowych - przepisy a rzeczywistość
PublikacjaPrzy modernizacji i rewitalizacji dróg szynowych jednym z elementów infrastruktury, wymagającym szczególnej uwagi już na etapie planowania inwestycji, są przejazdy i przejścia w poziomie szyn. Obowiązujące przepisy krajowe pochodzą z lat 90. ubiegłego wieku i w wielu aspektach nie uwzględniają specyfiki najczęściej obecnie występujących na liniach kolejowych inwestycji modernizacyjnych i rewitalizacyjnych. W przypadku linii należących...
-
Promocja zasobów Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej na przykładzie XVIII-wiecznego rękopisu
PublikacjaCelem artykułu jest przedstawienie sposobu udostępniania i promocji zbiorów rękopiśmiennych na przykładzie XVIII-wiecznego rękopisu Christiana Gabriela Fishera dostępnego w Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej (dalej: PBC). Rękopis ten stał się inspiracją do podjęcia współpracy Biblioteki Politechniki Gdańskiej oraz Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku. Dzięki wspólnej inicjatywie rozpoczęto prace nad transkrypcją niemieckiego tekstu...
-
Rozwój Pucka, Kartuz i Nowego Dworu Gdańskiego w latach 2005-2013 = The development of Puck, Kartuzy and Nowy Dwór Gdański In the years 2005-2013
PublikacjaNa terenie województwa pomorskiego znajdują się 42 miasta. Wśród nich 28 to miejscowości o liczbie do 20 000 mieszkańców. Stanowią one 66% wszystkich miast województwa. Według danych GUS na 2006 rok mieszka w nich 16% całkowitej liczby jego miejskiej ludności.W najbliższym sąsiedztwie Gdańska położone są trzy miasteczka o liczbie ludności w przedziale od 10 000 do 20 000. Są nimi: Puck, Kartuzy i Nowy Dwór Gdański. Choć są one...
-
Experiencing historic waterways and water landscapes of the Vistula River Delta
PublikacjaThe paper gives insights into the characteristics of Vistula River Delta water landscapes, referring to the process of creating land out of water by Polish, Dutch and German settlers. Based on this, the paper presents an integrated strategy formed upon studies in cultural geography and aesthetics, and focused on enhancing the unique characteristics of the region and its rediscovery by tourism. The long process of constructing Vistula...
-
The Concept of Construction of Hybrid Constructed Wetland for Wastewater Treatment in Roztocze National Park
PublikacjaRoztocze National Park (RNP) is one of 23 national parks in Poland. It was created in 1974 both to protect the natural and cultural heritage as well as to share the park area for science, education and tourism. In caring for the environment, the park removed asbestos coverage, performs thermo-modernization using renewable energy sources by the installation of solar panels and photovoltaic cells on the roofs of buildings, and pellet...
-
Vernacular and neovernacular architecture without a user. Wooden catholic churches in the vicinity of brody in Ukraine.
PublikacjaOne of the basic theoretical postulates for the protection of monuments is to preserve them in the place of their creation. However, such action is not always possible to implement. The great historical processes of the 20th century led to significant national, political, religious and cultural changes in the border areas between Poland and Ukraine. As a result of those changes, a large number of wooden churches have lost their...
-
Pavilion Hospitals Of West Prussia In The 19th Century – Evolution Of The Idea
PublikacjaIn the 19th century a number of modern curative and healthcare hospitals with complex functional and spatial layout were erected in the territory of the West Prussia. The largest of them were specialist centers treating physical and mental illnesses and disabilities: institutions for mentally ill patients (including addicts), epileptics and disabled people. Apart from the medical treatment section, there were administrative, social...
-
Post‐Second World War Reconstruction of Polish Cities: The Interplay Between Politics and Paradigms
PublikacjaBy the end of the Second World War, many of the Polish cities—and especially their historic centres—were in ruins. This was caused by both bombings and sieges conducted by the Nazis and Soviets. The particular group of cities is associated with former German lands—now called the “Recovered Territories”—which were incorporated into the borders of Poland as compensation for its Eastern Borderlands lost to the Soviet Union. These...
-
Traktat architektoniczny Bohdana Lacherta: summa mitów awangardy czy zapis doświadczeń?
PublikacjaTraktat architektoniczny Bohdana Lacherta jest podsumowaniem postaw przejawianych w śro-dowisku architektów nurtu awangardowego modernizmu w Polsce. Architekt należał w okresie przedwojennym do grupy najwybitniejszych inicjatorów nowoczesnej architektury i znawców teorii sztuki nowoczesnej. Swoją twórczość uprawiał, przejawiając silne zaangażowanie emocjo-nalne, które uważał za decydujący czynnik dzieła architektonicznego....
-
Wystawa "Gdynia - Tel Awiw. Odsłona gdyńska"
PublikacjaArchitektoniczny wymiar wystawy ukształtowały będą przede wszystkim znakomite makiety ikonicznych budynków Gdyni i Tel Awiwu. Rytm ich rozstawienia, w sposób intuicyjny prowadzić miał zwiedzających przez prezentowane treści, odwołujące się do różnorodnych form i funkcji architektury modernizmu. Szczególna uwaga poświęcona została podobieństwom i różnicom między oboma miastami, w zakresach: układu urbanistycznego, charakteru zabudowy,...
-
Modernisation of existing hospitals
PublikacjaProgress in medicine and development of medical technologies directly affect the evolution of methods for treating patients in hospitals. The main task of 19th-century hospitals was patient care and nursing, while the aim of hospitals today is to diagnose and treat patients effectively in the shortest time possible. The changes which are taking place in methods of treatment affect the functional-spatial layout of hospitals. This...
-
Tworzenie miejskości po 1990r., Geneza niemieckiej urbanistyki współczesnych założeń mieszkaniowych
PublikacjaArtykuł jest przyczyną do przypomnienia genezy współczesnej formy niemieckich miejskich struktur mieszkaniowych w kontekście zmian rozumienia ich wymiaru miejskości. Niemiecka myśl urbanistyczna łączy w sobie dwie wyraziste tradycje dwudziestego wieku - Gründerzeit i KlassischeModerne. Pozostaje jednak silnie otwarta na innowację generowaną nie tylko dzięki postępowi technicznemu, ale przede wszystkim poprzez planowanie interdyscyplinarne...
-
Acid Rider. Idea „komunizmu kwasowego” Marka Fishera a doświadczenie zewnętrzności
PublikacjaAcid communism pozostaje intrygującym wstępem Marka Fishera do planowanej przezeń historycznej rekonstrukcji radykalnych projektów politycznych wyrosłych na gruncie kultury psychodelicznej. Idea ta nie narodziła się w próżni, lecz stanowi konsekwencję jego poszukiwań teoretycznych. Artykuł próbuje osadzić koncepcję „komunizmu kwasowego” w szerszym kontekście, skupiając się na refleksji poświęconej doświadczeniu psychodelicznemu...
-
Updating a hospital building. A task for innovation design
PublikacjaRefurbishment of a hospital, especially located in a historical building, is a task that goes far beyond a standard framework of architectural practice. A concept of modularity in the architecture of the late nineteenth and early twentieth century was only just to happen, building system installations and technical equipment appeared as the simplest solutions. Inscribing complex functional solutions into such a space is an interesting...
-
Anisotropy and compaction gradient assessment on rammed earth specimens through sonic tomography approach
PublikacjaRammed earth is a traditional construction technique that has recently gained attention because of its benefits from an ecological perspective. The conservation of the existing valuable cultural heritage sites and the quality control of new constructions built with this material require the development and application of practical inspection techniques. This paper explores the application of sonic tests and sonic tomography as...
-
Museum Institutions in Monuments - Positive and Negative Aspects of Adaptation: The New Amber Museum and Museum of Science in Gdansk, Poland
PublikacjaThe issue of the creation and location of new museums is a current topic. The decision of where and how to create new museum facilities will impact successful function in the future. Museums are either located in newly designed buildings or in existing buildings. In general, existing buildings adapted for museum use are either formally under conservational protection or not. With regard to museum location in preserved monuments,...
-
Commercial function as a treat to the monument - 25 years of experience in the commercialization of monuments in Gdansk, Poland
PublikacjaThe principles of the market economy adopted in Poland in the nineties have significantly touched the resources of immovable monuments. As a result, monuments have become a product of culture subject to the rules of the free market; and state ownership, patronage and decision-making practice has now been replaced by private interest. Practical monument use has also changed with the shift in ownership of objects after privatization...
-
Using Container Structures in Architecture and Urban Design
PublikacjaAbstract. The paper presents the use of shipping containers in architecture and urban design. Even today, houses and apartments are still too expensive. Since 1923 architects have been improving the living conditions of citizens by building very simple, repeatable forms. With prefabrication technology it became possible to build quicker, causing house prices to decrease. Apartments in block of flats became affordable to more and...
-
ARCHITECTURE OF HYDROPOWER PLANTS IN POMORZE
PublikacjaThe history of energetic use of the rivers of Pomerania (Pomorze) is traced from the late Middle Ages. Their potential due to geographical specificity of the region was still attractive in the era of electricity of the19th and the first half of the 20th century. Configuration of the terrain, geological, and natural restrictions, but mainly energetic potential of particular localization were crucial for economical success of the...
-
Rewitalizacja miast w kontekście transformacji wielkich osiedli mieszkaniowych
PublikacjaWielkie osiedla mieszkaniowe doby modernizmu stoją obecnie na uboczu głównego nurtu dyskusji o rewitalizacji miast w Polsce. Uwzględniając doświadczenia Niemiec w transformacji tzw. blokowisk byłej NRD należy już dzisiaj podjąć działania w tym kierunku również w Polsce. Przestrzenna i społeczna specyfika monostruktur mieszkaniowych lat 60. i 70. wymaga dzialań zintegrowanych o charakterze reurbanizacji. Odnowa tego środowiska jest...
-
Selected design and construction aspects of supercritical steam generators for high temperature reactors = Wybrane aspekty konstrukcyjne i projektowe generatorów pary nadkrytycznej ogrzewanych z reaktorów wysokotemperaturowych
PublikacjaW artykule zaprezentowano uwarunkowania projektowe i konstrukcyjne nadkrytycznego generatora pary (jednoprzepływowego) wykorzystującego do ogrzewania hel z reaktorów HTR i VHTR. Wymiennik helikoidalny jest preferowany dla zwiększenia wymiany ciepła i zwartości. Badano własności czynników wymieniających ciepło z parą w obszarach przy- i nadkrytycznych. Analizowano korelacje, aby wybrać najbardziej wiarygodne. Przedyskutowano najbardziej...
-
The youth in polish legations and government
PublikacjaUntil the 2015 elections, youth policy in Poland was treated as a separate domain. There is no uniform legal basis concerned with the matters of young people. Youth rights are dealt with in several articles of the Constitution of the Republic of Poland as well as a number of Acts: on Public Administration Branches, on the Education System, on Higher Education, on Employment Promotion and Labour Market Institutions, on NFZ General...
-
Przed modernizmem - style w gdyńskiej architekturze lat dwudziestych
PublikacjaZarówno w historiografii architektury polskiej jak i europejskiej lata dwudzieste XX wieku omawiane są głównie w kontekście rodzącego się modernizmu. Nic w tym zresztą nie ma dziwnego, bo to właśnie ten nurt wyznaczał nowe trendy i w przyszłości decydować miał o dziejach architektury w całym stuleciu. Odchodziła w przeszłość trwająca od połowy XIX wieku epoka historyzmu, a zaczynała się epoka nowa, modernistyczna. Tak więc oblicze...
-
ENERGY EFFICIENT AND ENVIRONMENTALLY FRIENDLY HYBRID CONVERSION OF INLAND PASSENGER VESSEL
PublikacjaThe development and growing availability of modern technologies, along with more and more severe environment protection standards which frequently take a form of legal regulations, are the reason why attempts are made to find a quiet and economical propulsion system not only for newly built watercraft units, but also for modernised ones. Correct selection of the propulsion and supply system for a given vessel affects significantly...
-
The Sea And The Beach As Composition Elements Of The Coastal Gardens In West Prussia In The 19th Century
PublikacjaThe melancholic and changeable character of the Baltic Sea has often been used in the painting of the romantic period. The sea and its beaches were also an important composition element as well as a supplement of Baltic coastal gardens which were founded in West Prussia in the 19th century. Gardens set up on the coast used various moods of nature, as well as extensive and beautiful sea landscapes, often leading to nostalgia. The...
-
COOPERATION BETWEEN UNIVERSITY AND EXTERNAL COMPANY IN ARCHITECTURAL INVENTORY USING INNOVATIVE MEASURING TECHNOLOGY
PublikacjaArchitectural inventories are the main field for using innovative technology ( remote sensing). The main purpose of using ie. Laser scanning or photogrammetry is to capture all of the important details of structure. Regarding the extents of inventory works, it may only apply to external details, such as facades, supporting structures and surroundings, whilst in terms of advanced inventory, the building's interior is also expected...
-
W stronę spersonalizowanego miasta?
PublikacjaOd czasów Platona i Witruwiusza nie ustają wysiłki na rzecz dążenia do prawdy, dobra i piękna skupione wokół miasta jako idei politycznej i przestrzeni fundamentalnie egzystencjalnej. Towarzyszy im od wieków myślenie o idealnej organizacji i kompozycji miasta, o poczuciu podmiotowości mieszkańców i użytkowników, doświadczaniu przez nich czasu i przestrzeni. Szczególnie w ostatnich dekadach, gdy już nie przestrzeń, a czas i jego...
-
The Contemporary aspects of revitalization of the buildings and the port areas
PublikacjaPort cities are the forefront of globalization. The continued growth of international trade of goods and services has now played a major role in shaping the economic and social world. Strategies for mutual cooperation and follow-up between countries, cities and regions are increasingly complex. On the one hand it brings profits, on the other leads to destabilization and the need for transformation and constant modernization. Port...
-
Street Art and Urban Regeneration. Case Study Gdansk and Rome.
PublikacjaStreet art plays an important role in urban planning as a transforming engine to regenerate the public spaces and in the processes of participation. The article analyzes two main topics. The first one focuses on the urban serving as a support for spatial and cultural strategies in urban redevelopment projects. The second one is related to the potential of micro urban interventions as a strategy for a wider involvement of inhabitants...
-
Niemiecki współczesny model kształtowania miejskich struktur mieszkaniowych
PublikacjaReferat dotyczy dominujących tendencji w urbanistyce niemieckiej w kształtowaniu nowych, mieszkaniowych dzielnic powstałych w ostatnich 20 latach jako wielko skalarne projekty miejskie. Globalne zmiany kulturowe i demograficzne, postęp techniczny i ponowne zjednoczenie Niemiec spowodowały zasadnicze zmiany niemieckich głównych pól problemowych związanych z tematyką mieszkalnictwa i rozwoju miast. Procesy kurczenie miast i regionów...
-
The Revitalization Processes of the Port Structures in Gdynia and Gdansk on the Background of Contemporary Port Changes
PublikacjaTransformations of the port facilities against the modernization of the port structures are present in many city-port centers since more than 50 years. The modernization taking place in the ports located in Gdynia-Gdansk mainly concerns communication availability and adapted to the multimodal technology of transport and transshipment. Developing specialized tech-terminals serving a specific type of load, causes development of the...
-
The role of isolated farmsteads in the open landscape protection on the example of Kashubia
PublikacjaAs a result of the social and economic transformation of rural areas, open landscapes are disappearing. Former farmsteads are being devastated or beginning to lose their landscape context due to the spread of residential building development. At the same time, in many places, the farmstead form is clearly legible and remains an element with which the view is structured and enriched. The article was aimed at drawing attention to...
-
From the Concept to Results: A Case Study on the Collection Development for the ODC–Opening Day Collection at Qatar National Library
Publikacja"A library collection should fit the mission for which it is created. The number of books it holds does not determine its worth." (E. J. Loveland, 2000) If so, how do we create a national library, and how do we build its collection from scratch without making many mistakes? Since 2012, when the plans for the new national library were announced, Qatar National Library (QNL) envisioned as carrying out its mission to "spread knowledge,...
-
Aktywność współczesnych fasad w kontekście rozwoju innowacyjnych technologii
PublikacjaTematem pracy są fasady aktywne. Dążenie do ich tworzenia jest efektem przemian, jakim podlega sama architektura. Wynika także z rozwoju innowacyjnych technologii. W konsekwencji wobec zewnętrznej powłoki budynku stawiane są coraz to nowe wymagania estetyczne i funkcjonalne. Jako odpowiedź na nie, architekci projektują powłoki zewnętrzne reagujące na wpływy środowiska czy ruch użytkownika. Emitują one w przestrzeń miasta fakturalne...