Search
Search results for: analiza scenariuszowa sektora energetyki wiatrowej
-
Metody generowania energii
PublicationGenerowanie energii stanowi podstawę funkcjonowania społeczeństw i rozwoju gospodarki światowej. W różnych krajach kluczowe technologie, na których opiera się energetyka, są inne, co zależy zarówno od historycznych podstaw rozwoju tego sektora, postępu technicznego, jak i uwarunkowań politycznych, a co za tym idzie – legislacyjnych. W krajach Unii Europejskiej od wielu lat dominuje trend rozwoju energetyki opartej na źródłach...
-
Hackathon HackVision
EventsJuż 4 listopada o 10:00 na Politechnice Gdańskiej (aula w budynku Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa – nr 40) rozpocznie się hackathon Hackvision – wydarzenie skierowane do studentów i doktorantów.
-
O niektórych problemach energetyki wiatrowej na świecie i w Polsce
PublicationPokazano rozwój światowej energetyki wiatrowej od 1990r. Określono stan i perspektywy rozwoju tych źródeł w Polsce. Wyrażono pogląd, że odległą, lecz prawdopodobną perspektywą dla elektroenergetyki nie będzie wiatr, lecz słońce. Pokazano, że dla bezpieczeństwa energetycznego na razie nic nie wynika z faktu, że elektrownie wiatrowe należą do generacji rozproszonej. Artykuł zawiera także kilka uwag na temat ekologii. Na końcu podano...
-
CEL FUNKCJONOWANIA, ZADANIA I OBSZARY BADAWCZE CENTRUM MORSKIEJ ENERGETYKI WIATROWEJ POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ
PublicationW artykule przybliżono wybrane aspekty funkcjonowania Centrum Morskiej Energetyki Wiatrowej w Politechnice Gdańskiej. Scharakteryzowano główne zadania Centrum oraz wstępnie zdefiniowane obszary badawcze, w których specjalizują się naukowcy reprezentujący niemal wszystkie wydziały akademickie Uczelni (oprócz Wydziału Architektury). Przedstawiono kierunki działania Centrum w perspektywie kilku najbliższych lat, w wyniku których nastąpi...
-
Analiza sektora wysokiej technologii na Mazowszu
PublicationW perspektywie przyszłego członkostwa Polski w Unii Europejskiej warunkiem wysokiej konkurencyjności polskich regionów będzie m.in. wysoki udział sektora wysokich technologii w produkcji przemysłowej państwa. Dotyczy to zwłaszcza województwa mazowieckiego-najsilniejszego regionu Polski, na obszarze którego funkcjonuje prawie 1/4 wszystkich przedsiębiorstw high-tech. "Centralne" rozmieszczenie firm wysokotechnologicznych w Polsce...
-
Analiza wpływu generacji wiatrowej na cenę rozliczeniową odchylenia na rynku bilansującym w Polsce
PublicationTematem artykułu jest analiza wpływu generacji wiatrowej na ustalanie się Ceny Rozliczeniowej Odchylenia (CRO) na Rynku Bilansującym (RB) w Polsce. Autorzy we wstępie swej pracy przestawiają stan aktualny energetyki wiatrowej oraz wyjaśniają sposób ustalania się ceny na Rynku Bilansującym. Poruszają tematykę przesuwania się stosu jednostek wytwórczych, który ich zdaniem zależy bezpośrednio od aktualnych warunków pracy wiatrowych...
-
ANALIZA AERODYNAMICZNA ŁOPAT NA PRZYKŁADZIE PROJEKTU DWUWIRNIKOWEJ TURBINY WIATROWEJ MAŁEJ MOCY
PublicationW artykule przedstawiono proces projektowania oraz analizy aerodynamicznej łopat turbiny wiatrowej z wykorzystaniem metody BEMT (ang. Blade Element Momentum Theory). Dokonano doboru profili aerodynamicznych oraz opisano procedurę wyznaczania optymalnego rozkładu kątów zwichrowania i długości cięciw profili w funkcji długości łopaty dla założonych parametrów wejściowych. Dokonano obliczenia działających sił oraz generowanej mocy...
-
Znaczenie sektora usług w gospodarce polskiej - analiza z wykorzystaniem tablicy przepływów miedzygałęziowych
Publicationsektor usług stanowi najważniejszy strukturalny komponent polskiej gospodarki. dotychczasowe analizy roli sektora usług w polsce koncentrują się wokół analizy udziału całego sektora usług lub podsektorów usługowych w tworzeniu pkb czy też w generowaniu wartości dodanej i zatrudnienia. podejście takie nie daje pełnego obrazu co do roli tego sektora w gospodarce. dlatego też autorka postanowiła wykorzystać dostępne dla gospodarki...
-
Marcin Łuczak dr hab. inż.
People -
ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNEJ MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA TRANSPORTU DROGOWEGO TOWARÓW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W KONTEKŚCIE ICH ROZWOJU
Publication -
Strategiczne uwarunkowania produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Polsce
PublicationCelem niniejszego opracowania jest przedstawienie strategicznych uwarunkowań inwestycji w odnawialne źródła energii w Polsce na tle uwarunkowań europejskich. Analiza strategiczna uwarunkowań działalności przedsiębiorstwa, zwłaszcza w sektorze energetyki, jest niezbędna nie tylko ze względu na okres eksploatacji inwestycji, ale również ze względu na ich znaczny koszt. Analiza strategiczna planowanej inwestycji powinna zostać wykonana...
-
Mikołaj Nowak dr inż.
PeopleDr inż. Mikołaj Nowak uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych w dyscyplinie Automatyka, Elektronika i Elektrotechnika w roku 2021. Pracuje jako adiunkt na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. Jego zainteresowania badawcze i zawodowe obejmują systemy energii skierowanej i ich zastosowanie do celów neutralizacji zagrożeń elektronicznych, układy impulsowe o wielkiej gęstości mocy i energii, systemy...
-
Konstrukcje morskich farm wiatrowych – wyzywanie dla projektantów
PublicationPozyskanie energii wiatru jest jednym z najbardziej obiecujących źródeł energii odnawialnej. W artykule przestawiono zagadnienia związane z rozwojem energetyki wiatrowej, w tym budową morskich farm wiatrowych. W szczególności zaś zaprezentowano podstawy energetyki wiatrowej, stan aktualny i perspektywy rozwoju morskich farm wiatrowych, elementy konstrukcyjne morskich turbin wiatrowych oraz infrastrukturę przesyłania energii na...
-
Analiza zmienności generacji energii elektrycznej w okresie pierwszych pięciu miesięcy 2019 r. ze szczególnym uwzględnieniem generacji energii ze źródeł wiatrowych
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienia związane z szeroko pojętym rozwojem energetyki wiatrowej. Omówiono stan rozwoju energetyki wiatrowej na świecie. Na podstawie dostępnych badań przybliżono także zagadnienia związane z czynnikami wpływającymi na rozwój odnawialnych źródeł energii oraz ich oddziaływanie na środowisko naturalne. Główny nacisk położono jednakże na analizę zjawisk w pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE)...
-
Analiza zmienności generacji energii elektrycznej w 2019 r. ze szczególnym uwzględnieniem generacji energii ze źródeł wiatrowych II połowa roku i okres pandemii w 2020 jako czynnik nieprzewidywalny
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienia związane z szeroko pojętym rozwojem energetyki wiatrowej. Omówiono stan rozwoju energetyki wiatrowej na świecie. Na podstawie dostępnych badań przybliżono także zagadnienia związane z czynnikami wpływającymi na rozwój odnawialnych źródeł energii oraz ich oddziaływania na środowisko naturalne. Główny nacisk położono jednakże na analizę zjawisk w pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE)...
-
Porównanie elektrowni wiatrowych w szacowanej produkcji energii elektrycznej.
PublicationW publikacji opisano charakterystyki wytwórcze elektrowni wiatrowych, które są kompilacją rocznych meteorologicznych danych wiatrowych opisanych funkcją Weibulla oraz krzywej mocy(charakterystyki zewnętrznej) elektrowni wiatrowej. Charakterystyki wytwórcze, indywidualne dla każdej elektrowni wiatrowej, pozwalają dokonać łatwego wyboru typu elektrowni dla zadanych meteorologicznych warunków wiatrowych. Zwrócono także uwagę na zmienność...
-
Influence of electric power generator structure on frequency control - mathematical modeliling
PublicationPodstawowym celem pakietu ''3x20'' Unii Europejskiej jest zmniejszenie o 20% emisji dwutlenku węgla. Z tego powodu oczekuje się w Polsce rozwoju energetyki wiatrowej, podobnie jak energetyki jądrowej, a także mini elektrociepłowni. Elektrownie wiatrowe i jądrowe wnoszą specyficzne problemy w regulacji automatycznej częstotliwości systemu elektroenergetycznego. farmy wiatrowe wymagają pod tym względem wspomagania przez elektrownie...
-
Wpływ elektrowni wiatrowych na klimat
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienia związane z szeroko pojętym rozwojem energetyki wiatrowej. Omówiono stan rozwoju energetyki na świecie, przeanalizowano prognozy rozwoju energetyki na najbliższe lata i w tym kontekście dosyć szczegółowo omówiono zagadnienia związane z rozwojem energetyki wiatrowej. Na podstawie dostępnych badań przybliżono także zagadnienia związane z czynnikami wpływającymi na rozwój odnawialnych źródeł energii...
-
Problemy rozwoju energetyki z uwzględnieniem opcji zwiększonej podaży gazu.
PublicationPrzedstawiono główne problemy rozwoju energetyki z uwzględnieniem opcji zwiękosznej podaży gazu. Określonono perspektywy rozoju sektora energii w Polsce.
-
Porównanie elektrowni wiatrowych w szacowanej produkcji energii elektrycznej oraz dopasowaniu do danych warunków wiatrowych
PublicationW publikacji opisano charakterystyki wytwórcze elektrowni wiatrowych, które są kompilacją rocznych meteorologicznych danych wiatrowych opisanych funkcją Weibulla oraz krzywej mocy (charakterystyki zewnętrznej) elektrowni wiatrowej.Charakterystyki wytwórcze, indywidualne dla każdej elektrowni wiatrowej, pozwalają dokonać łatwego wyboru typu elektrowni do zadanych warunków wiatrowych. Zwrócono także uwagę na zmienność danych meteorologicznych...
-
Ryszard Strzelecki prof. dr hab. inż.
People -
Marcin Jaskólski dr inż.
PeopleStudiował na kierunku Elektrotechnika na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. W roku 2002 obronił pracę magisterską pt. "Analiza zastosowań technologii ogniw paliwowych w energetyce", realizowaną pod opieką dr. inż. Andrzeja Augusiaka z Katedry Elektroenergetyki. W tym samym rozpoczął realizację pracy doktorskiej z zakresu modelowania rozwoju regionalnych systemów energetycznych w programie MARKAL i wykorzystania...
-
Analiza światowych i krajowych prognoz energetycznych
PublicationW referacie omówiono aktualne prognozy energetyczne obejmujące swym zasięgiem Świat, Europę i Polskę w różnych horyzontach czasowych. Przeanalizowano trzy najważniejsze bieżące prognozy energetyczne sporządzone dla całego świata oraz omówiono przewidywania rozwoju sektora energetyki w Unii Europejskiej w obecnych granicach. Na tym tle omówiono prognozę rozwoju energetyki w Polsce zwartą w "Założeniach polityki energetycznej państwa...
-
Skalowalne modele fizyczne wybranych typów siłowni wiatrowych w technologii hardware-in-the-loop
PublicationCelem niniejszej rozprawy jest opracowanie adekwatnego programowalnego modelu fizycznego siłowni wiatrowej wykorzystującego urządzenia elektryczne oraz model przetwarzania energii kinetycznej wiatru na energię mechaniczną ruchu obrotowego wirnika generatora. Zaproponowany przez autora model sterowany jest przez regulator prędkości, bazujący jedynie na pomiarach prędkości obrotowej oraz momentu elektromagnetycznego. Monografia stanowi...
-
Wykład „The future of wind energy”
EventsCentrum Morskiej Energetyki Wiatrowej PG oraz Związek Uczelni Fahrenheita serdecznie zapraszają na wykład otwarty pt. “The future of wind beyond economic competitiveness”, ktory wygłosi prof. Carlo Bottasso.
-
Produkt krajowy brutto a wartość przedsiębiorstw notowanych na GPW w Warszawie
PublicationCelem artykułu jest określenie korelacji pomiędzy kwartalnym PKB a księgową i rynkową wartością przedsiębiorstw notowanych na giełdzie dla danych kwartalnych. W oparciu o zależność pomiędzy subindeksami sektorowymi i PKB dokonano identyfikacji sektora, w którym ta zależność jest najsilniejsza. Zatem analiza oparta została o wybrane spółki sektora chemicznego.
-
Badanie działania sterownika telemechaniki z funkcją sygnalizatora zwarć w wykorzystaniem modelu referencyjnego sieci SN
PublicationPrzedmiotem opracowania jest analiza działania sterownika telemechaniki STGP-3 z funkcją sygnalizatora zwarć opracowanego przez Instytut Energetyki Oddział Gdańsk. Badania sterownika przeprowadzono w laboratorium Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej.
-
Dzień Kariery OFFSHORE 2022 – Catch the big fish!
EventsWarsztaty, spotkania z pracodawcami i wyjątkowe atkacje. Zbliża się pierwsza edycja Dnia Kariery OFFSHORE na Politechnice Gdańskiej. Chcesz budować swoją przyszłość w branży offshore? Odwiedź aż 13 stoisk.
-
Rola technologii informacyjnych w budowaniu przewagi konkurencyjnej MSP w Polsce
PublicationGłównym wątkiem pracy jest określenie roli technologii informatycznych podstawowego narzędzia w procesie zarządzania wiedzą - w kreowaniu przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Analiza ogranicza się wyłącznie do sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce.
-
Rola sektora ICT w gospodarce polskiej
Publicationsektor ict ma kluczowe znaczenie dla zwiększenia produktywności oraz pobudzenia innowacji w wielu krajach. dla krajów transformujących się, takich jak polska, rozwój sektora ict jest warunkiem koniecznym dla szybszego niwelowania różnic w poziomie i tempie rozwoju gospodarczego między najlepiej rozwiniętym krajami a krajami rozwijającymi się (transformującym sięi).celem niniejszego artykułu jest analiza stanu sektora ict w polsce,...
-
Dylematy rozwoju krajowej elektroenergetyki
PublicationPolityka energetyczna Niemiec, obejmująca m.in. zmniejszanie zużycia energii elektrycznej, rozwój: energetyki wykorzystującej odnawialne źródła energii, rozproszonego skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, tzw. inteligentnej sieci, współpracy z innymi systemami elektroenergetycznymi, modernizację i rozwój systemu przesyłowego energii elektrycznej, może być interesującym przykładem dla sąsiednich krajów. W Polsce...
-
Odnawialne i Odpadowe Źródła Energii
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest analiza norm prawnych związanych z sektorem energetycznym, głównie energetyki wykorzystujące zasoby odnawialne. Omówienie poszczególnych technologii energetyki odnawialnej z ich oddziaływaniem na środowiska. Omówiona zostanie możliwość wykorzystania biomasy w sektorze energetycznym ze szczególnym uwzględnieniem tego surowca na runku energetycznym w Polsce. Omówienie możliwości odzysku surowców z odpadów powstających...
-
Koncepcja sterowania poziomami napięć i rozpływem mocy biernej przy zmiennej generacji wiatrowej
PublicationW miarę rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce konieczna będzie nowa koncepcja sterowania poziomami napięć i rozpływem mocy biernej w krajowym systemie elektroenergetycznym. Proponowana koncepcja opiera się o trzy postulaty, tzn. obniżanie - przyjmowanych obecnie - wartości zadanych napięć 110kV w węzłach redukcyjnych 400/110kV i 220/110kV, częściową kompensację zmian napięcia, wynikających z lokalnej generacji mocy czynnej, poprzez...
-
Wytwarzanie energii elektrycznej - diagnoza i terapia
PublicationW artykule przeanalizowano stan i dalszy rozwój krajowego sektora wytwarzania energii elektrycznej w świetle najnowszych raportów Międzynarodowej Agencji Energetycznej, wskazujących potencjalne trendy i perspektywy w światowej energetyce. Na tle przewidywanego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną wskazano na możliwość istotnego ograniczenia emisji CO2 drogą zastąpienia przestarzałych, nieefektywnych...
-
Przegląd systemów mieszania cieczy fermentacyjnej stosowanych w biogazowniach
PublicationWraz z rozwojem sektora energetyki odnawialnej w Polsce, obserwowany jest wzrost produkcji i wykorzystania biogazu. Aktualna sytuacja na rynku odnawialnych źródeł energii oraz planowane zmiany w prawodawstwie, pozwalają przypuszczać, że w najbliższych latach, na terenie naszego kraju powstaną kolejne instalacje biogazowe. Należy jednak pamiętać, że jedną z najważniejszych decyzji na etapie planowania inwestycji biogazowej jest...
-
Badanie powstawania i rozwoju klastrów wysokotechnologicznych na przykładzie OPTOKLASTRA na Mazowszu
PublicationPrzedmiotem artykułu jest analiza możliwości rozwoju klastra w obrębie sektora optoelektronicznego na Mazowszu. Autorzy badają jeden z formalizujących się klastrów w woj. mazowieckim - Klaster Innowacyjnych Technologii Fotonicznych "OPTOKLASTER", skupiając się przede wszystkim na formalnych i nieformalnych powiązaniach pomiędzy poszczególnymi podmiotami wchodzącymi w skład powyższego klastra.
-
Dzień Kariery OFFSHORE na Politechnice Gdańśkiej
EventsZapraszamy studentów, absolwentów oraz osoby zainteresowane morską energetyką wiatrową do udziału w Dniu Kariery OFFSHORE, który odbędzie się w dniu 16 stycznia 2024r., w godz. 10-14, w budynku WIMiO (bud. nr 30)
-
Justyna Martyniuk-Pęczek dr hab. inż. arch.
PeopleJustyna Martyniuk-Peczek, Ph.D., D.Sc. Associate Professor Department of Urban Design and Regional Planning, Faculty of Architecture Gdansk University of Technology My academic and research activity has been concentrated around one specialty — urban planning, however it involves an interdisciplinary reference to other fields, such as lighting and the science of management. In terms of quantity, my academic work...
-
Karolina Sobieraj mgr inż.
PeopleMSc. Karolina Sobieraj graduated in 2018 in the field of Renewable Energy Sources and Waste Management in the specialization of Waste Management, with a scholarship from the Minister of Science and Higher Education for students for outstanding scientific achievements in the 2017/2018 academic year. From October 2019, she started studies at the UPWr Doctoral School in the discipline of environmental engineering, mining and energy....
-
Rozwój fotowoltaiki w okresie ogólnoświatowego kryzysu
PublicationSzereg uwarunkowań sprzyja rozwojowi sektora energetyki opartej o źródła odnawialne: wzrost świadomości społeczeństw co do konieczności ograniczenia emisji szkodliwych substancji, uregulowania prawne, polityki proekologiczne rządów państw, regulacje prawne na poziomie lokalnym, wsparcie w postaci programów i mechanizmów finansowych, a także wzrost cen energii ze źródeł konwencjonalnych i konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.Warto...
-
Polish small and medium enterprises : chances, barries and challenges
PublicationLata dziewięćdziesiąte przyniosły gospodarce polskiej bardzo szybki wzrost sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Jego dynamika miała jednak tendencję gasnącą, szczególnie u progu XXI wieku. Wyjaśnienie przyczyn tych zjawisk może stanowić przesłankę dla oceny bieżącej polityki państwa wobec MSP, a także dla formułowania założeń przyszłej polityki na tym obszarze. Prezentowane opracowanie pokazuje, jak działania państwa w zakresie...
-
Evaluation of technical efficiency of heat and electric power generation
PublicationThis paper presents an evaluation of technical efficiency and time-dependent changes in productivity of Polish professional electric power and heat&electric power stations by using Data Envelopment Analysis non-parametric method. The research covered the enterprises whose total available electric power amounted to about 98% of that of all professional thermal electric power stations in this country. The analysis has concerned...
-
Gniazda przedsiębiorczości w polskim modelu miasta krawędziowego
PublicationOstatnie dwie dekady w Polsce to okres dynamicznego rozwoju zarówno sektora małych i średnich przedsiębiorstw, jak i przeobrażeń przestrzeni wokół miast. Rozwój ten nastąpił w okresie transformacji gospodarki po 1989 roku. Przemieszczanie się ludności i podmiotów gospodarczych z miasta centralnego spowodowało, że w niektórych polskich strefach podmiejskich wytworzyły się struktury terytorialne, które określamy jako gniazda przedsiębiorczości....
-
Robert Małkowski dr hab. inż.
People -
Gazowa mikrosiłownia domowa z modułem ORC - doświadczenia z badania prototypu
PublicationArtykuł zawiera rozważania nad ideą wykorzystania obiegu parowego ORC (Organic Rankine Cycle) do skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej dla pokrycia potrzeb indywidualnego odbiorcy. Dokonano w nim podsumowania dotychczasowych prac prowadzonych przez Autorów, które zaowocowały budową demonstracyjno-badawczego stanowiska mikro-CHP z technologią ORC w skali „domowej”, współpracującą z komercyjnym kotłem gazowym. W publikacji...
-
Wybrane aspekty zmian zatrudnienia w gospodarce polskiej
PublicationW początkowym okresie transformacji, tzn. do roku 1995 następował nie tylko szybki wzrost bezrobocia jawnego, ale i gwałtowny spadek liczby pracujących. Zmienił się nie tylko poziom zatrudnienia w gospodarce narodowej, ale i jego struktura. Nastąpił szybki rozwój sektora prywatnego, pojawiły się nowe sekcje gospodarki narodowej, zmienił się również status zatrudnionych. Celem niniejszego opracowania jest prezentacja i analiza...
-
Kooperacja w architektonicznym Studio
PublicationPublikacja jest zapisem procesu analityczno-projektowego i jednocześnie dydaktycznego, w wyniku którego ukształtowały się studenckie propozycje rozwiązań przestrzennych. Została podzielona na trzy części. pierwsza, teoretyczna w pierwszych dwóch rozdziałach przybliża założenia planowanej inwestycji w perspektywy potrzeb i planów rozwojowych Rumi oraz celów inwestora - formy Vulcan, specjalizującej się w szkoleniach w zakresie morskiej...
-
Wpływ konkurencji na rynki paliw i energii
PublicationW referacie zaprezentowano główne oczekiwania i prognozy dot. przyszłego rozwoju rynków paliw i energii w Polsce. Specjalny nacisk położono na omówienie sektora wytwarzania energii, w przypadku którego przedstawiono potencjał rozwoju technologii energetycznych, z problematyką konkurencji pomiędzy technologiami węglowymi i gazowymi. Komentarzem opatrzono również technologie energetyki odnawialnej i jądrowej.W odniesieniu do kwestii...
-
Forum "Polityka Energetyczna Polski"
EventsMinister Piotr Naimski wygłosi wykład nt. założeń polityki energetycznej Polski.
-
Wpływ kryzysu na sektor MSP w krajach strefy Euro 2008-2011
PublicationOstatnie ćwierćwiecze XX wieku to okres renesansu sektora MSP. Przejawiał się on głównie we wzroście populacji firm i spadku przeciętnej wielkości firmy, wzroście liczby miejsc pracy w MSP i wzroście udziału zatrudnienia w tym sektorze w zatrudnieniu ogółem. Tendencje te obserwowane były zarówno w krajach wysoko, jak i słabiej rozwiniętych (m.in. Loveman, Sengenberger [1990], Storey [1994] i wiele innych; także Piasecki [1997],...