Filters
total: 1193
-
Catalog
displaying 1000 best results Help
Search results for: BUDOWNICTOW
-
Wpływ wstępnych imperfekcji geometrycznych na nośność silosu obciążonego podciśnieniem i wiatrem
PublicationPrzedstawiono analizę numeryczną osiowo symetrycznego pionowego silosu. Wzięto pod uwagę możliwe do wystąpienia odstępstwa rzeczywistego kształtu płaszcza od przyjętej w standardowych obliczeniach idealnej geometrii konstrukcji. Rozpatrzono wpływ dwóch grup obciążeń: wiatru i podciśnienia, potraktowano je jako występujące niejednocześnie. Rozważania dotyczą wpływu nieidealnej geometrii, uwzględniającą odchyłki jej wymiarów, na...
-
Badania wytrzymałościowe poliwęglanu litego w aspekcie możliwości jego stosowania jako materiału konstrukcyjnego
PublicationPrzedstawiono wyniki badań właściwości mechanicznych poliwęglanu litego pod kątem wykorzystania go dla celów konstrukcyjnych. Próby jednoosiowego rozciągania ze stałą prędkością odkształcenia i próby pełzania przeprowadzono w różnych warunkach temperaturowych, a badania cykliczne dodatkowo wykonano z różnymi prędkościami odkształcenia. Zidentyfikowano podstawowe parametry mechaniczne oraz parametry lepkosprężystego modelu standardowego.
-
Ewolucja technologii wykonania nawierzchni ścieżek rowerowych na przykładzie Gdańska
PublicationW artykule opisano wpływ współpracy ugrupowań pozarządowych z władzami miasta Gdańska na jakość infrastruktury rowerowej. Opisano ewolucję technologii wykonania nawierzchni ścieżek rowerowych oraz różne przykłady organizacji ruchu rowerowego dotycząc segregacji ciągów pieszych i rowerowych.
-
Ogrodzenie terenu budowy w praktyce
PublicationW artykule przedstawiono uregulowania prawne jakim powinny podlegać ogrodzenia placów budowy. Przedstawiono także zróżnicowane przykłady wykonania oraz stanu istniejącego ogrodzeń placów budowy w świetle społecznych oczekiwań.
-
Przyczyny techniczne i skutki awarii budowli piętrzących
PublicationKatastrofy hydrotechnicznych obiektów piętrzących zdarzają się stosunkowo rzadko, jeśli jednak do takiej katastrofy już dojdzie, to jej skutki są zazwyczaj bardzo dotkliwe i wiążą się z koniecznością poniesienia ogromnych wydatków zarówno na odbudowę samej budowli, jak również na naprawę szkód powodziowych. W artykule omówiono główne przyczyny awarii budowli piętrzących oraz zaprezentowano wyniki komputerowej symulacji przebiegu...
-
Zarysowanie i nośność przestrzennego układu tarcz zbrojonych ortogonalnie
PublicationW referacie przedstawiono wyniki badania eksperymentalnego przestrzennego układu tarcz z tarczą wspornikową obciążoną po wysokości i tarczą poprzeczną ją wspierającą. Wyniki badania w zakresie zarysowania i nośności przeanalizowano pod kątem udziału betonu w pracy układu tarczowego. Zweryfikowano przydatność wytrzymałości betonu na przecinanie w ocenie nośności.
-
Analiza numeryczna i doświadczalna propagacji pola elektromagnetycznego w badaniach metodą georadarową
PublicationW pracy przedstawiono badania doświadczalne metodą georadarową oraz analizę numeryczną propagacji pola elektromagnetycznego. Przedmiotem badań eksperymentalnych była konstrukcja podłogi. Pomiary wykonano za pomocą georadaru o częstotliwości emitowanej fali równej 2 GHz. W artykule opisano także sposób numerycznego modelowania elektromagnetycznego pola falowego za pomocą metody różnic skończonych w dziedzinie czasu. Przedstawiono...
-
Diagnostyka zginanej płyty betonowej z zastosowaniem fal ultradźwiękowych modulowanych drganiami niskich częstotliwości
PublicationArtykuł poświęcony jest eksperymentalnej weryfikacji możliwości zastosowania modulacji diagnostycznej fali ultradźwiękowej drganiami niskich częstotliwości. Metoda jest zastosowana do wykrywania stref uszkodzenia płyty betonowej i bazuje na efektach nieliniowych wynikających z otwierania się rys. Uzyskane wyniki pozwalają na sformułowanie wniosku, że badana metoda umożliwia wykrywanie stref zarysowanych wraz z oszacowaniem ich...
-
Numeryczna i doświadczalna analiza propagacji fal sprężystych przez stalowe połączenie śrubowe
PublicationW pracy przedstawiono numeryczną i doświadczalną analizę propagacji fal sprężystych w połączeniu śrubowym dwóch blach stalowych. Obliczenia numeryczne metodą elementów skończonych przeprowadzono dwuetapowo. W pierwszej fazie analizowano statyczny wpływ sił sprężających na stan odkształceń i naprężeń połączenia śrubowego, formułując warunki kontaktu zastosowane następnie w modelu dynamicznym. W analizie propagacji fal sprawdzono...
-
Podpory nurtowe – wybrane zagadnienia teoretyczne
PublicationObliczenia hydrauliczne mostów i transportu rumowiska w rejonie podpór mostowych są przedmiotem wytycznych do projektowania. Metody tam proponowane są oparte na wzorach klasycznej hydrauliki. Przedstawiono inne podejście do obliczeń hydraulicznych, wykorzystujące dwuwymiarowy model przepływu wody. Pokazano numeryczną symulację hydrodynamiki w rejonie podpory mostu na Wiśle koło Kwidzyna. Na jej podstawie oszacowano intensywność...
-
Kopuła Dworca Morskiego w Gdyni przyczynkiem do rozwoju żelbetowych powłok cienkościennych w Europie
PublicationArtykuł przedstawia rys historyczny początków projektowania i realizacji pierwszych żelbetowych powłok cienkościennych w Europie ściśle związany z niemieckimi projektantami, oraz powłokę kopuły Dworca Morskiego w Gdyni zrealizowaną w 1933 roku przez polską firmę. Kopuła Dworca Morskiego w Gdyni była pierwszą wielościenną, cienkościenną kopułą na rzucie prostokątnym. Przedstawiono również wybrane zagadnienia z analizy wytrzymałościowej...
-
Parametryczna analiza wpływu wstępnych imperfekcji geometrycznych na nośność silosu częściowo obciążonego podciśnieniem
PublicationW artykule przedstawiono analizę numeryczną osiowosymetrycznego, pionowego silosu, wykonanego z aluminium. Przeprowadzone kompleksowe obliczenia są kontynuacją prac, w których omówiono wpływ imperfekcji geometrycznych płaszcza na nośność konstrukcji obciążonej podciśnieniem i wiatrem. W pracy pominięto oddziaływanie parcia materiału wypełniającego silos, a więc rozważono najbardziej niekorzystny wariant obciążenia. Imperfekcje...
-
Rozwój transportu szynowego w São Paulo – prowadzone realizacje i zamierzenia.
PublicationSão Paulo w Brazylii to największa aglomeracja Ameryki Południowej i jedna z największych metropolii świata. Jej rozległy obszar oraz przeszło 20-milionowa ludność są źródłem ogromnych potrzeb transportowych. W komunikacji zbiorowej bardzo dużą rolę odgrywa transport szynowy, zarówno naziemny, jak podziemny. Na szczególną uwagę zasługuje sieć linii metra, która obecnie jest intensywnie rozbudowywana.
-
Wybrane aspekty łączenia tkanin architektonicznych na przykładzie badań tkaniny szklanej powleczonej PTFE
PublicationOmówiono wyniki badań połączeń zgrzewanych tkaniny szklanej pokrytej PTFE. Badania przeprowadzono jednoosiową maszyną wytrzymałościową w kierunkach wątku i osnowy z uwzględnieniem różnych szerokości spoin. Wyniki przedstawiono w postaci wykresów, a efekty zniszczenia na zdjęciach. Ustalono optymalną długość spoiny dla badanej tkaniny technicznej
-
Produkcja prefabrykowanych elementów żelbetowych obudowy stałej tunelu pod Martwą Wisłą
PublicationW artykule opisano proces produkcji, transportu i montażu prefabrykatów żelbetowych obudowy drogowego tunelu pod Martwą Wisłą
-
Ryzyko wykonawcy robót budowlanych w zamówieniach publicznych
PublicationW artykule przedstawiono niektóre działania podejmowane przez zamawiających publicznych, stanowiące próbę przetransferowania na wykonawcę ryzyka związanego z działaniami podejmowanymi na etapie przygotowania i realizacji robót budowlanych.
-
Koncepcje mostu przez Wisłę koło Kwidzyna
PublicationW artykule przedstawiono zrealizowane i planowane koncepcje przeprawy mostowej. Opisano most kolejowo-drogowy wybudowany w latach 1905-1909, niezrealizowane koncepcje i projekty z roku 2001 oraz ewolucję od koncepcji do realizacji mostu w roku 2014
-
Kompozyt przekładkowy GFRP z rdzeniem PET w powłokowej konstrukcji kładki dla pieszych
PublicationW artykule przedstawiono badania doświadczalne materiału przekładkowego zastosowanego w innowacyjnym rozwiązaniu mostu dla pieszych. Kładka o konstrukcji powłokowej wykonana jest z kompozytu przekładkowego i jest wytworzona w całości bez złączy w technologii infuzji. Artykuł przedstawia wyniki badań doświadczalnych okładzin, pianki PET oraz testy 3- i 4-punktowego zginania belek wykonanych z materiału przekładkowego. Uzyskane wyniki...
-
Opracowanie nowego "Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych"
PublicationReferat zawiera opis prac badawczych i projektowych przeprowadzonych na Politechnice Gdańskiej w celu opracowania nowego katalogu. Prace te obejmowały normalizację terminologii, studia istniejących katalogów i metod projektowych w innych krajach, analizy kryteriów zmęczeniowych do projektowania konstrukcji nawierzchni, analizy ruchu projektowego na podstawie danych ze stacji ważenia w ruchu, metody wzmacniania podłoża gruntowego,...
-
Badania i analizy sczepności międzywarstwowej w nawierzchniach asfaltowych
PublicationReferat zawiera opis prac badawczych sczepności międzywarstwowej warstw asfaltowych przeprowadzonych na Politechnice Gdańskiej. Badania wykonano w laboratorium i w terenie oraz wykonano analizy obliczeniowe konstrukcji nawierzchni, gdzie modelowano różną sczepność międzywarstwową. Prace laboratoryjne obejmowały badania sczepności z wykorzystaniem metody bezpośredniego ścinania, oceniające wpływ wybranych czynników na sczepność...
-
Wpływ stanu zachowania materiału konstrukcyjnego na nośność zabytkowych drewnianych słupów, w żuławskich domach podcieniowych, z XVIII i XIX wieku.
PublicationPowstało wiele opracowań dotyczących zagadnień architektonicznych domów podcieniowych na Żuławach, ale brak na ten temat publikacji dotyczących problematyki techniczno-konserwatorskiej. Niniejszy artykuł jest fragmentem badań prowadzonych obecnie przez autora. Jest pierwszą próbą wykonania analizy statyczno- wytrzymałościowej wybranych, zabytkowych drewnianych podcieni z obszaru Delty Wisły, wraz z opisem stanu zachowania. W tekście...
-
Geier R., Angelmaier V., Gaubner C.-A., Kohoutek J.: Integrale Brücken. Entwurf, Berechnung, Ausführung, Monitoring
PublicationGeier R., Angelmaier V., Gaubner C.-A., Kohoutek J.: Integrale Brücken. Entwurf, Berechnung, Ausführung, Monitoring. Ernst & Sohn, Berlin 2017.
-
Grabe J.:Recommendations of the "Committee for Waterfront Structures Harbours and Waterways" EAU 2012
PublicationRecenzja - Grabe J.: Recommendations of the "Committee for Waterfront Structures Harbours and Waterways" EAU 2012. Ernst & Sohn, Berlin 2015
-
Fundamentowanie obiektów mostowych na palach żelbetowych
PublicationOgólna charakterystyka posadowień na palach obiektów mostowych. Zasady wyboru rodzaju i technologii pali do warunków gruntowych i parametrów obiektu. Wskazówki dotyczące obliczania i projektowania fundamentów palowych podpór mostowych.
-
O obliczaniu kablobetonowych ciągłych dźwigarów mostowych
PublicationPrzedstawiono analityczną metodę obliczania kablobetonowych ciągłych dźwigarów z wykorzystaniem metody sił. Podano przykład analizy zrealizowanego kablobetonowego wiaduktu o schemacie dwuprzęsłowej belki ciągłej. Porównano wyniki obliczeń analitycznych i numerycznych (model belkowy, program Sofistik).
-
Badania mieszanek mineralno-cementowo-emulsyjnych (MCE)
PublicationReferat zawiera opis badań związanych z mieszankami mineralno– cementowo-emulsyjnymi (MCE). Zostały opisane dotychczasowe doświadczenia związane z oceną odcinków dróg wykonanych z wykorzystaniem tej technologii, ich stan techniczny oraz występujące uszkodzenia po kilku latach eksploatacji nawierzchni. Przedstawione zostaną wyniki badań mieszanek mineralno-cementowo-emulsyjnych prowadzone w celu optymalizacji składu tych mieszanek....
-
Zastosowanie przemieszczeniowych pali wkręcanych w podłożu uwarstwionym na przykładzie realizacji obiektu w warunkach gruntowych delty Wisły
PublicationPrzedstawiono rozwiązanie posadowienia budynku na palach oraz wyniki statycznych badań zastosowanych pali. Zaobserwowano, że pale wkręcane charakteryzują się nietypowymi warunkami wykonania oraz specyficzną pracą w gruncie. Do opisu krzywych osiadania zastosowano analizę z wykorzystaniem funkcji transformacyjnych oraz wyników sondowań CPT. Poprawność rozwiązań projektowych została potwierdzona pomiarami geodezyjnymi osiadań budynku.
-
Rewitalizacja elektrowni wodnych na rzece Raduni
PublicationPrawie cała, obecnie istniejąca, zabudowa hydrotechniczna Raduni powstała w latach 1908-1937. Wykorzystując spad 102 m, zbudowano 8 elektrowni, tworząc kaskadę stopni energetycznych o łącznej mocy 14MW i średniej rocznej produkcji około 35 GWh. Prace renowacyjne prowadzone w ostatnich latach objęły kilka elektrowni. Podjęte prace przedstawiono na przykładzie EW Rutki.
-
System ciągłej obserwacji stanu technicznego hali ''Olivia'' w Gdańsku
PublicationCelem artykułu jest przedstawienie prototypowego syste-mu monitoringu technicznego zainstalowanego w Hali "Olivia" w Gdańsku. System określany jest nazwą "SMT OLIVIA-2". System został oddany do użytku 16 marca 2009 roku. System monitoringu technicznego "SMT OLIVIA-2" przeznaczony jest do zdalnego monitorowania podstawowych parametrów pracy konstrukcji dachu i w sposób zautomatyzowany sygnalizowanie o jej stanie technicznym. W przy-padku...
-
Ocena naprawy zbiornika górnego Elektrowni Wodnej w Żarnowcu
PublicationElektrownia Szczytowo-Pompowa w Żarnowcu została oddana do użytku w 1983r.Od chwili oddania zbiornika do eksploatacji do 2006r. oprócz zabiegów konserwacyjnych, drobnych napraw i bieżącego utrzymania zbiornik nie był poddawany poważniejszym naprawom. Ponad 20-letnia budowla hydrotechniczna znajdowała się w zadowalającym stanie, ale nastąpiły dość znaczne zmiany starzeniowe okładziny zbiornika. Remont generalny zbiornika został...
-
Wymiarowanie strefy przypodporowej elementów żelbetowych a właściwości modelu kratownicowego
PublicationW pracy omówiono podstawowe właściwości modelu kratownicowego do analizy strefy przypodporowej elementów żelbetowych. Na tym tle podano procedury obliczania zbrojenia poprzecznego oraz nośności na ścinanie w aspekcie postanowień normy polskiej PN-B-03264:2002 oraz normy europejskiej PN-EN 1992-1-1:2008.
-
Zarysowanie żelbetowych wsporników belkowych stropodachu i sposób ich wzmocnienia
PublicationW artykule opisano stan awaryjny żelbetowej konstrukcji wsporczej stropu hali. Stan awaryjny został uzewnętrzniony powstaniem licznych rys pionowych i ukośnych na styku krótkich wsporników z opartymi na nich podciętymi belkami żelbetowymi. Na podstawie analizy morfologii rys i analizy wytrzymałościowej ustalono stopień zagrożenia bezpieczeństwa, jak też zaprojektowano stalowe wzmocnienie złącza typu Gerbera, które zostało wykonane.
-
Analiza wpływu usytuowania stężeń na siły wewnętrzne w słupach żelbetowej hali prefabrykowanej
PublicationPrzedstawiono wpływ usytuowania stężeń prętowych na siły wewnętrzne elementów wsporczych dwunawowej hali żelbetowej wykonanej z prefabrykatów. Wykonano analizę porównawczą pięciu modeli hal tj. jednego bez stężeń oraz czterech z różnie usytuowanym systemem stężeń. Odpowiednio usytuowane stężenia powodują zmniejszenie wartości sił wewnętrznych (momentów) szczególnie w słupach wewnętrznych.
-
Odwodnienia obiektów wielkopowierzchniowych za pomocą zespołu studni depresyjnych
PublicationPrzedstawiono problemy dotyczące odwodnień obiektów wielkopowierzchniowych za pomocą studni depresyjnych oraz wpływu odwodnień na obiekty sąsiednie na przykładzie inwestycji realizowanej w Gdańsku w 2012 r.
-
Porównawcza analiza wyboczeniowa silosów z blachy falistej przy zastosowaniu różnych modeli MES
PublicationW artykule zaprezentowano wyniki analizy wyboczeniowej cylindrycznego silosu wypełnionego materiałem sypkim wykonanego z blachy falistej i usztywnionego słupami. Wykonano nieliniową analizę statyczną całego silosu z uwzględnieniem wstępnych imperfekcji geometrycznych przy zastosowaniu różnych przestrzennych modeli numerycznych MES. Napór materiału sypkiego na ściany przyjęto według Eurokodu 1. Obliczone numerycznie nośności wyboczeniowe...
-
Zastosowanie sprężania w krótkich wspornikach żelbetowych
PublicationW artykule przedstawiono morfologię zarysowania oraz nośność krótkich wsporników słupa sprężanych prętami zewnętrznymi oraz umieszczonymi wewnątrz badanych elementów. Skuteczność wzmocnień wyznaczono w stosunku do elementów zbrojonych tradycyjnie (stalą pasywną).
-
Wyznaczenie izolacyjności akustycznej w pojedynczych przegród budowlanych od dźwięków powietrznych metodą elementów skończonych
PublicationCelem artykułu jest sprawdzenie skuteczności modelu akustycznego MES dostępnego w komercyjnym programie ABAQUS do obliczeń izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych pionowych kompozytowych przegród budowlanych. Wyniki analiz numerycznych MES zostały bezpośrednio porównane z wynikami doświadczalnymi w laboratorium akustycznym. Dodatkowo zaproponowano sposoby poprawy izolacyjności akustycznej pionowych przegród kompozytowych.
-
Awaryjne wczesne zarysowanie żelbetowego stropu hali widowiskowo-sportowej
PublicationW artykule przestawiono analizę przyczyn powstania wczesnego zarysowania stropu płaskiego w hali widowiskowo - sportowej. Przeprowadzono analizę nośności istniejącej konstrukcji oraz przedstawiono koncepcję jej wzmocnienia.
-
Możliwości wykorzystania istniejących modeli do prognozowania zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania i wentylacji
PublicationW pracy omówiono wpływ różnych algorytmów obliczeniowych na zużycie energii do ogrzewania i wentylacji w budynku mieszkalnym. Całoroczne pomiary zużycia ciepła przez mieszkańców pozwoliły na weryfikację zastosowanych metod obliczeniowych. W artykule przedstawiono problem prognozowania, który wynika z dokładności przyjętego algorytmu. Analizę dokładności modeli przeprowadzono na podstawie badań eksperymentalnych.
-
Rola i znaczenie tunelu pod Martwą Wisłą w rozwoju regionu i metropolii
PublicationArtykuł prezentuje rolę i znaczenie tunelu pod Martwą Wisłą jako wyjątkowego zadania inżynieryjnego układu transportowego GOM.
-
Badania wytrzymałościowe na zginanie i ściskanie nowoczesnych budowlanych paneli kompozytowych SIP.
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań wytrzymałościowych na zginanie i ściskanie nowych na polskim rynku budowlanym paneli kompozytowych SIP. Panele składają się z 2 sztywnych okładzin cementowo-magnezjowych zbrojonych włóknem szklanym oraz miękkiego rdzenia ze styropianu. Panele charakteryzują się m.in. niskim ciężarem, szybkim i łatwym montażem oraz wysoką wytrzymałością, ognioodpornością, odpornością na korozję i izolacyjnością...
-
Badania płyt betonowych zbrojonych prętami z włókien bazaltowych
PublicationOmówiono wyniki badań betonowych płyt jedno- i dwuprzęsłowych, zbrojonych prętami podłużnymi z włókien bazaltowych. Na tej podstawie stwierdzono, że o nośności tych elementów decydują głównie parametry wytrzymałościowe betonu, natomiast pręty bazaltowe z uwagi na dużą wytrzymałość i odkształcalność nie mogą być zerwane.
-
Możliwości wykorzystania istniejących modeli do prognozowania zapotrzebowania budynków na ciepło do ogrzewania i wentylacji
PublicationW pracy omówiono wpływ różnych algorytmów obliczeniowych na zużycie energii do ogrzewania i wentylacji w budynku mieszkalnym. Całoroczne pomiary zużycia ciepła przez mieszkańców pozwoliły na weryfikację zastosowanych metod obliczeniowych. W artykule przedstawiono problem prognozowania, który wynika z dokładności przyjętego algorytmu. Analizę dokładności modeli przeprowadzono na podstawie badań eksperymentalnych.
-
Porównanie parametrów stanu nasypu kontrolowanego na podstawie badań płytą dynamiczną i sondą dynamiczną
PublicationOmówiono polowe badania porównawcze lekką płytą dynamiczną (LWD) oraz sondą dynamiczną lekką (DPL). Określono zależności korelacyjne między dynamicznym modułem odkształcenia EVd i stopniem zagęszczenia ID.
-
Pale stalowe w budownictwie mostowym i hydrotechnicznym
PublicationScharakteryzowano zastosowanie pali stalowych w nowoczesnym budownictwie mostowym i hydrotechnicznym. Przedstawiono przykłady zastosowań w konstrukcjach mostowych oraz portowych zrealizowane w kraju.
-
Międzynarodowe Stowarzyszenie dla Mostów i Konstrukcji Inżynierskich święciło 80 lat swego istnienia
Publication...
-
O znaczeniu szkła w budownictwie i architekturze
PublicationO znaczeniu szkła w budownictwie i architekturze
-
MODELOWANIE NIEKTÓRYCH ODDZIAŁYWAŃ DYNAMICZNYCH NA KONSTRUKCJE TRYBUN OBIEKTÓW SPORTOWYCH
PublicationW artykule przedstawiono badania i symulacje numeryczne dotyczące modelowania oddziaływań dynamicznych od pojedynczego kibica i grupy kibiców tańczących specyficzny taniec „Labado”. Zakres prac obejmuje badania doświadczalne oraz rozwiązanie problemu odwrotnego identyfikacji dynamicznej funkcji obciążenia. Weryfikację poprawności funkcji obciążenia wykonano na przykładzie danych pomiarowych i numerycznych dla stadionu żużlowego...
-
Analiza numeryczna i badania doświadczalne wpływu usytuowania stężeń na nośność wyboczeniową modelu kratownicy
PublicationIn the present research the results of experimental test and numerical analyses of a model of a typical truss are presented. The truss linear buckling analysis and non linear static analyses with respect to material and geometrical nonlinearity are conducted. For different stiffnesses and location of braces, the critical load and limit load for the truss are calculated and the threshold bracing stiffness is found. The results of...
-
O analizach kratownicy ze ściskanym pasem dolnym
PublicationPraca poświęcona jest analizom stateczności kratownicy poddanej obciążeniu skierowanemu pionowo ku górze. Przedstawione zostały badania wpływu stężeń usytuowanych w pasie górnym na nośność wyboczeniową konstrukcji. Przedstawiony został model zastępczy kratownicy w formie ściskanego pasa dolnego na podłożu sprężystym. Analizie poddano również wpływ sztywności skrętnej podpór skrajnych na wartość obciążenia krytycznego.