Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 250
Wyniki wyszukiwania dla: FILTR WYJŚCIOWY FALOWNIKA
-
Precyzyjna kompensacja zniekształceń harmonicznych prądu przez równoległy filtr aktywny
PublikacjaW artykule zaprezentowano cztery źródłaniedokładnej kompensacji harmonicznych prądu przez filtraktywny. Są nimi: niedokładna synchronizacja z napięciem siecizasilającej, opóźnienia wprowadzane w układzie sterującym,fluktuacje napięcia w obwodzie pośredniczącym orazzniekształcenia napięć generowanych przez przekształtnikenergoelektroniczny spowodowane głównie czasem martwym.W artykule przedstawiono wpływ zaproponowanych udoskonaleńalgorytmu...
-
Sterowanie silnikiem indukcyjnym za pomocą falownika prądu.
PublikacjaCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników badań symulacyjnych układu napędowego z silnikiem indukcyjnym i falownikiem prądu, w którym zastosowano dwie metody sterowania w zamkniętej pętli sprzężenia prędkościowego tj., sterowanie z orientacją względem wektora pola (FOC) oraz sterowanie oparte na modelu multiskalarnym (MMB).
-
Diagnostyka łączników falownika napięcia w czasie rzeczywistym.
PublikacjaPrzedstawiono nową metodę detekcji i lokalizacji uszkodzeń tranzystorów w falownikach napięcia zasilających silniki indukcyjne. Jako zmienną diagnostyczną wykorzystano stosunek wartości składowej stałej do amplitudy podstawowej harmonicznej prądu obciążenia. Tak zdefiniowana zmienna zapewnia poprawne wykrywanie i lokalizację uszkodzeń zarówno w stanie ustalonym, jak i w stanach przejściowych. Proponowana metoda została zweryfikowana...
-
Modulacja 3D-SVPWM z kompensacją napięcia niezrównoważenia i balansowaniem napięć DC dla czterogałęziowego falownika 3L-NPC
PublikacjaPrzedstawiono realizację algorytmu modulacji napięcia 3D-SVPWM (ang. 3-Dimensional Space Vector Pulse Width Modulation) z kompensacją napięcia niezrównoważenia dla trójpoziomowego czterogałęziowego falownika 3L-NPC (ang. 3-Level Neutral-Point-diode-Clamped Converter). Do wyznaczania współczynników wypełnień w modulacji szerokości impulsów zastosowano liniowe funkcje kształtu czworościennego elementu skończonego z węzłami, których...
-
Filtr ułamkowoopóźniający o przestrajanej szerokości pasma realizowany w dziedzinie DFT
PublikacjaW pracy zaproponowano implementację filtrów ułamkowoopóźniających o zmiennym opóźnieniu i szerokości pasma, bazującą na dyskretnych charakterystykach częstotliwościowych. Użycie zaproponowanych charakterystyk i struktury z próbkowaniem w dziedzinie częstotliwości pozwala na wydajną numerycznie implementację takiego filtru. Ponieważ zaproponowane charakterystyki są równoważne projektowaniu filtrów ułamkowoopóźniających za pomocą...
-
Zastosowanie dyskretnej transformaty falkowej do diagnostyki uszkodzeń falownika napięcia.Zastosowanie Komputerów w Nauce i Technice.XIII cykl seminariów zorganizowanych przez PTETiS, Oddział Gdańsk.
PublikacjaW artykule przedstawiono nową metodę diagnostyki falownikowego układu napędowego z silnikiem indukcyjnym, umożliwiającą wykrywanie i identyfikację uszkodzeń falownika napięcia, polegających na braku przewodzenia jednego z łączników. Istotą metody jest monitorowanie poziomów sygnałów diagnostycznych w trzech fazach falownika. Sygnał diagnostyczny zdefiniowano jako iloraz sumy wartości maksymalnej i minimalnej współczynników aproksymacji...
-
Zmodyfikowane sterowanie silnikiem indukcyjnym zasilanym z falownika prądu
Publikacja.
-
Nieliniowe sterowanie silnikiem indukcyjnym zasilanym z falownika prądu
Publikacja.
-
Bezczujnikowe sterowanie maszyną indukcyjną zasilaną z falownika prądu
Publikacja.
-
Stabilność pracy silnika indukcyjnego zasilanego z falownika napięcia. Zastosowanie Komputerów w Nauce i Technice. XII cykl seminariów zorganizowanych przez PTETiS, Oddział Gdańsk.
PublikacjaW artykule zamieszczono wstępne wyniki badań analizy stabilności silnika indukcyjnego zasilanego z falownika napięcia. Przedstawiono model matematyczny silnika indukcyjnego oraz określono warunki pracy układu przyjmując założenia dla wyznaczenia równań opisujących pracę układu napędowego w stanie ustalonym. Określono transmitancję silnika indukcyjnego w celu wyznaczenia zakresu jego stabilnej pracy. Wykazano możliwość wystąpienia...
-
Równoległy filtr aktywny sterowany ze sprzężeniem od prądu zasilającego - badania laboratoryjne
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badń laboratoryjnych dla układu filtru aktywnego sterowanego predykcyjnie ze sprzężeniem od prądu zasilającego. Jakość kompensacji harmonicznych prądu realizowana przez badany układ została porównana z poziomem kompensacji tych prądów osiąganym w układzie otwartym oraz układem łączącym w sobie zalety obydwu układów w jednym algorytmie. Badania laboratoryjne przeprowadzono dla pracy filtru z mocą...
-
Detekcja i lokalizacja uszkodzeń falownika napięcia w czasie rzeczywistym
PublikacjaW artykule przedstawiono nową metodę detekcji i lokalizacji uszkodzeń tranzystorów w falownikach napięcia. Jako zmienną diagnostyczną wykorzystano stosunek składowej stałej do podstawowej harmonicznej. Tak zdefiniowana zmienna zapewnia poprawne wykrywanie i lokalizację uszkodzeń niezależnie od warunków pracy napędu. Metoda została sprawdzona poprzez badania symulacyjne i eksperymentalne.
-
Kryteria oceny strefy kontaktowej grunt-filtr syntetyczny w warunkach zmiennych stanów wód
Publikacja -
Microstrip line with short-circuited edge as a high-pass filter operating up to millimeter-wave frequencies
PublikacjaPrzedstawiono prosty planarny filtr górnoprzepustowy wykorzystujący linię mikropaskową ze zwartym brzegiem. Układy zaprojektowano w taki sposób, aby pasmo przepustowe rozpoczynało się w zakresie K lub Ka. Wykonano dwa prototypy: na podłożu w postaci warstwy dielektrycznej wykonanej z ceramiki alundowej oraz na podłożu organicznym o niskiej przenikalności elektrycznej. Wykazano dużą zgodność teoretycznych i pomierzonych charakterystyk...
-
Detekcja i lokalizacja nieprzewodzenia tranzystorów falownika napięcia na podstawie analizy prądu obciążenia
PublikacjaPrzedstawiono nową metodę detekcji i lokalizacji nieprzewodzenia tranzystorów w falownikach napięcia zasilających silniki indukcyjne małej mocy. Metoda bazuje na monitorowaniu wartości dwóch sygnałów dia-gnostycznych. Pierwszy z nich, wskaźnik braku przepływu prądu, wykorzystano w celu detekcji uszkodzeń. Drugi, stosunek wartości średniej prądu do wartości średniej bezwzględnej, zawiera informacje umożliwiające lokalizację uszkodzonych...
-
Multiple frequency tracker with improved tracking Capabilities
PublikacjaW pracy zaproponowano prostą modyfikację znanego z literatury wieloczęstotliwościowego adaptacyjnego filtra wycinającego, prowadzącą do istotnej poprawy jego charakterystyk nadążania.
-
efficient fractional delay hilbert transform filter in the farrow structure
PublikacjaIn this paper the design and application of a Fractional Delay Hilbert Transform Filter (FDHTF) into an adaptive sub-sample delay estimation between two separated sinusoidal signals is considered. The FDHTF incorporates the functions of Hilbertian and variable fractional delay filtering of the incoming signal simultaneously, in one stage. In traditional approach each of these operations was performed separately. Obtained value...
-
NARAŻENIA NAPIĘCIOWE SILNIKÓW INDUKCYJNYCH ZASILANYCH Z FALOWNIKÓW NAPIĘCIA
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienia związane z narażeniami izolacji silników pracujących w układach napędowych z falownikami napięcia. Znaczne stromości napięć oraz zjawiska falowe w przewodach zasilających powodują przyspieszoną degradacje izolacji maszyn. Rozwiązaniem jest stosowanie filtrów biernych na wyjściu falownika.
-
Open-transistor fault diagnostics in voltage-source inverters by analyzing the load current
PublikacjaA novel method is presented for the detection andisolation of open-transistor faults in voltage-source invertersfeeding low-power AC motors. The method is based onmonitoring two diagnostic signals, one indicating sustained nearzerovalues of output current and thus permitting fault detection,the other permitting the isolation of the particular transistorwhich went faulty. The latter signal is the ratio of the averagephase current...
-
Control of Sensorless Electric Drive with Inverter Output Filter
PublikacjaW artykule przedstawiono układ sterowanie silnikiem asynchronicznym pracyjący bez pomiaru prędkości obrotowej. Zastosowano nowy rodzaj obserwatora prędkości obrotowej będący połączeniem liniowego obserwatora oraz obserwatora zakłóceń. Jako zakłócenia potraktowano siłę elektromotoryczną indukowaną w silniku. Aby umożliwić poprawną pracę układu z filtrem wyjściowym falownika zastosowano symulator dynamiki filtru do wyznaczenia prądów...
-
Piotr Chrzan prof. dr hab. inż.
OsobyUrodził się w 1954 r. w Sopocie. Jest absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Gdańskiej (1978). W 1980 r. podjął pracę na Wydziale Elektrycznym w zespole prof. Jerzego Jaczewskiego. W 1988 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych, habilitację w 1999 r., w zakresie elektrotechniki: energoelektroniki i automatyki napędu, a tytuł profesora w 2017 r. Był promotorem 6 obronionych prac doktorskich (w tym 3 z wyróżnieniem)....
-
Witold Sterpejkowicz-Wersocki dr inż.
OsobyW 1994 r. rozpoczął studia magisterskie na Wydziale Hydrotechniki Politechniki Gdańskiej na kierunku Budownictwo Wodne, które ukończył 20.09.1999 r. uzyskując tytuł zawodowy mgra inż. W 2000 r. rozpoczął studia doktoranckie na Wydziale Inżynierii Środowiska i Budownictwa Wodnego Politechniki Gdańskiej. Rozprawę doktorską pod kierunkiem Pana dr hab. inż. Adama Bolta, prof. PG p.t.: "Kryteria oceny stabilności strefy kontaktowej...
-
The PWM current source inverter with IGBT transistors and multiscalar model control system
PublikacjaW niniejszym artykule przedstawiono struktury układów sterowania maszyny indukcyjnej zasilanej z falownika prądu. Przedstawiono metodę modulacji szerokości impulsów dla falownika prądu. Pokazano modele matematyczne maszyny indukcyjnej klatkowej zasilanej z falownika prądu. Przedstawiono trzy układy regulacji sterowania multiskalarnego z czego dwa są nowe. Rozważania teoretyczne zweryfikowano za pomocą badań symulacyjnych.
-
Składowa zerowa prądu w układzie elektrowni wiatrowej z generatorem synchronicznym z magnesami trwałymi
PublikacjaJednym z rodzajów generatorów stosowanychobecnie w elektrowniach wiatrowych są generatory synchronicznez magnesami trwałymi. Do współpracy generatora zsiecią elektroenergetyczną konieczne jest zastosowanie przekształtnikówenergoelektronicznych. W układzie elektrowniwiatrowej każdy z przekształtników - falownik sieciowy i falownikmaszynowy - jest źródłem składowej zerowej napięcia.Napięcie składowej zerowej można zaobserwować, dokonującpomiaru...
-
Bezczujnikowy układ sterowania maszyną asynchroniczną z filtrem silnikowym
PublikacjaW referacie przedstawiono układ sterowania bezczujnikowego silnikiem indukcyjnymi o mocy 22kW z filtrem silnikowym. Układ regulacji oparty jest na modelu multiskalarnym silnika, w którym do opisu dynamiki wybrano jak zmienne stanu strumień skojarzony z uzwojeniami stojana oraz prąd stojana. Przeprowadzono badania eksperymentalne w układzie regulacji z obserwatorem prędkości kątowej, z uwzględnieniem parametrów filtru, w pełnym...
-
Układy napędowe z silnikami indukcyjnymi i filtrami wyjściowymi falowników : Zagadnienia wybrane. - J. Guziński.
PublikacjaMonografia przedstawia zagadnienia związane z układami napędowymi z silnikami indukcyjnymi i filtrami wyjściowymi falowników. Pokazano problemy składowej zerowej, prądów łożyskowych oraz układów do ograniczania niekorzystnych efektów zasilania falownikowego. Omówiono wybrane struktury filtrów wraz z zaleceniami projektowymi. Skupiono się na estymacji zmiennych stanu oraz metodach sterowania przy uwzględnieniu modelu filtru sinusoidalnego....
-
Exact generation of voltage vector in voltage inverter with pulse width modulation
PublikacjaW artykule zaproponowano metodę modulacji szerokości impulsów dla falownika napięcia. Proponowana metoda rozwiązuje problemy związane z kompensacją czasów martwych oraz kompensacją wpływu parametrów łączników energolelektronicznych na napięcie wjściowe falownika. W artykule zaprezentowano metodę kompensacji między innymi pojemności pasożytniczych tranzystorów, dyskretyzacji czasów załączeń tranzystorów. Przedstawiona metoda modulacji...
-
Sterowanie maszyną pierścieniową zasilaną z przekształtnika prądu
PublikacjaW referacie przedstawiono nową koncepcję sterowania maszyną pierścieniową zasilaną od strony wirnika z falownika prądu. W referacie pokazano strukturę tranzystorowego dwukierunkowego falownika prądu. Zagadnienia teoretyczne potwierdzono badaniami symulacyjnymi.
-
Square Root Raised Cosine Fractionally Delaying Nyquist Filter - Design and Performance Evaluation
PublikacjaIn this paper we propose a discrete-time FIR (Finite Impulse Response) filter which is applied as a square root Nyquist filter and fractional delay filter simultaneously. The filter enables to substitute for a cascade of square root Nyquist filter and fractional delay filter in one device/algorithm. The aim is to compensate for transmission delay in digital communication system. Performance of the filter as a matched filter is...
-
Optimal fractional sample delay filter with variable delay. [online] W: On- line Symposium for Electronics Engineers. Techonline Bedford, Massachu- setts, USA. [Dostęp: 15 stycznia**2002]. Dostępny w World Wide Web: http: //www.techonline.com/community/ed_resource/feature_article/14917[6 s.5 rys.] Optymalny filtr ułamkowo-opóźniający o zmiennym opóźnieniu.
PublikacjaW pracy zaprezentowano koncepcję filtru ułamkowo-opóźniającego o zmiennym o-późnieniu optymalnego w sensie Czebyszewa. Najpierw przedstawia jest numery-cznie wydajna metoda projektowania optymalnych filtrów ułamkowo-opóźniają-cych oparta na zespolonym algorytmie Remeza. W pracy pokazano, że można jąuprościć w przypadku projektowania filtrów ułamkowo-opóźniających. Pokazuje-my również, że jest możliwe dalsze zmniejszenie...
-
Porównanie metod filtracji w dziedzinie widma DFT
PublikacjaW niniejszej pracy zaprezentowano porównanie metod filtracji w dziedzinie częstotliwości,czyli w dziedzinie widma DFT. Opisano i omówiono podstawowe metody filtracji: bez zeropaddingu, z zeropaddingiem oraz metodę Cheh Pana. Pokazane i porównane zostały wyniki eksperymentów dla typowych aplikacji, jakimi są filtr dolnoprzepustowy i filtr różniczkujący.
-
Adaptacyjny neuronowy regulator generatora synchronicznego.
PublikacjaPrzedstawiono adaptacyjny neuronowy regulator generatora synchronicznego składający się z adaptacyjnego regulatora napięcia i adaptacyjnego stabilizatora systemowego minimalizujących zadane funkcje celu. Sygnał wyjściowy regulatora tworzony jest jako suma ważona obydwu regulatorów.
-
Porównanie właściwości układu napędowego z falownikiem napięcia i prądu
PublikacjaW referacie porównano dwa układy napędowe zasilane z falownika napięcia i prądu. Przed-stawiono budowę obydwu układów. Wyróżniono cechy szczególne oraz dwoistość struktur (dual relationships). Przedstawiono metodę szerokości impulsów dla falownika napięcia i prądu. Pokazano multiskalarne układy regulacji. Przedstawiono badania symulacyjne ukła-dów.
-
Estymacia stanu nieliniowych obiektów dynamicznych.
PublikacjaW wielu zagadnieniach z obszaru teorii i praktyki sterowania, w tym identyfikacji lub regulacji, oraz diagnostyki procesów, wykorzystywana jest ocena (estymacja) stanu obiektu dynamicznego. Dla obserwowanego procesu, który można opisać dyskretno-czasowym modelem Gaussa-Markowa, istnieje nieobciążony estymator minimalnowariancyjny stanu, znany jako filtr Kalmana.W pewnych praktycznych sytuacjach model Gaussa-Markowa może być jednak...
-
Modelowanie układu napędowego z silnikiem IPMSM z uwzględnieniem dyskretnego działania sterownika
PublikacjaOmówiono model układu napędowegoopracowany w środowisku Matlab/Simulink. Model składa się zsilnika IPMSM, falownika tranzystorowego oraz sterownikacyfrowego z zaimplementowanym algorytmem sterowania. Wprosty sposób odzwierciedlono dyskretną pracę sterownika,umożliwiając badania symulacyjne bezczujnikowego algorytmusterowania opartego na pomiarze szybkości zmian prądówfazowych silnika w poszczególnych podokresach modulacjinapięcia...
-
CMOS Low-Dropout Regulator With Improved Time Response
PublikacjaPrzedstawiono nową konfigurację regulatora o obniżonym spadku napięcia, w którym wykorzystano stopień wyjściowy z równoległym sprzężeniem napięciowym. Dzięki obniżonej rezystancji wyjściowej stopnia, uzyskano poprawę odpowiedzi impulsowej regulatora na szybką zmianę prądu wyjściowego.
-
Dokładne generowanie wektora napięcia wyjściowego w falowniku napięcia z modulacją szerokości impulsów
PublikacjaW artykule dokonano analizy wpływu parametrów tranzystorów mocy wykorzystanych do budowy falownika napięcia na dokładność generowania wektora napięcia wyjściowego. Zaproponowano metodę modulacji szerokości impulsów, w której zredukowany został wpływ zjawisk związanych z właściwościami tranzystorów mocy na napięcie generowane w falowniku. Przedstawiono przebiegi prądów fazowych falownika, w którym zaimplementowano proponowane rozwiązanie.
-
Output filter for voltage source inverter supplying induction motor
PublikacjaW artykule przedstawiono problemy związane z występowaniem składowej zerowej w falowniku napięcia. Jako rozwiązanie zastosowano filtr bierny składowej zerowej dodatkowo pełniący funkcję filtru sinusoidalnego. Filtr nie wprowadza zauważalnych przesunięć prądów i napięć na wejściu i wyjściu układu. Przedstawiono metodę doboru elementów filtru w prostokatnym układzie współrzędnych oraz wyniki badań symulacyjnych i eksperymentalnych....
-
A predictive estimation based control strategy for a quasi-resonant dc-link inverter
PublikacjaIn this paper the predictive estimation based control strategy for a quasi-resonant dc link inverter (PQRDCLI) is developed. Instead of direct measurement of dc link input inverter current – its estimation with one step prediction is applied. The PQRDCLI fed induction motor, controlled with a predictive current estimation stabilized inverter output voltage slopes independently of load. Moreover, reduction of overvoltage spikes...
-
Sterowanie mocą bierną w falowniku prądu sterowanym napięciowo
PublikacjaW artykule zaproponowano metodę sterowania mocą bierną falownika prądu ze sterowaniem multiskalarnym. Zmiennymi wyjściowymi układu multiskalanego sterowania silnikiem są składowe składowe wektora prądu stojana oraz napięcie zasilające obwód pośredniczący falownika. W artykule zaproponowano metodę sterowania mocą przekształtnika sieciowego,w którym wartość prądu obwodu pośredniczącego oraz napięcie zasilające obwód pośredniczący...
-
Minimal and maximal solutions of differential equations with a singularmatrix.
PublikacjaPraca dotyczy zagadnień początkowych dla układów równań różniczkowych z macierzą osobliwą. Równania różniczkowo-algebraiczne są szczególnym przypadkiem takich zagadnień.Stosując metodę iteracji monotonicznych pokazano, że przy pewnych założeniach problem wyjściowy ma ekstremalne rozwiązania w pewnym sektorze.Teoretyczne rozważania zilustrowano przykładem.
-
Ryszard Strzelecki prof. dr hab. inż.
Osoby -
Strategia wektorowej modulacji szerokości impulsów dla wielofazowych falowników napięcia
PublikacjaW artykule zaproponowano strategię wektorowej modulacji szerokości impulsów dla wielofazowych falowników napięcia. Zaproponowane rozwiązanie pozwala na niezależne formowanie napięć wyjściowych w n-fazowym falowniku dwupoziomowym z wykorzystaniem (n-1) wektorów aktywnych. Przedstawiony algorytm modulacji umożliwia dobór sekwencji wektorów aktywnych i pasywnych wymagającej minimalnej liczby przełączeń...
-
Adaptacyjna kompensacja wpływu czasu martwego w falowniku napięcia z modulacją szerokości impulsów.
PublikacjaPrzedstawiono nową metodę kompensacji wpływu czasu martwego na napięcia wyjściowe trójfazowego falownika mostkowego. Proponowana metoda umożliwia automatyczne dopasowanie parametrów kompensacji do aktualnych parametrów falownika i obciążenia, np. po zmianie przewodu łączącego falownik z obciążeniem. Adaptacja do nowych warunków polega na dostrajaniu wartości parametrów zależności opisującej napięcie błędu w funkcji prądu fazowego....
-
Self-Tuning Dead-Time Compensation Method for Voltage-Source Inverters
PublikacjaPrzedstawiono nową, kompleksową metodę kompensacji zniekształceń napięcia wyjściowego falownika z modulacją szerokości impulsów. Proponowana metoda umożliwia automatyczne dopasowanie parametrów charakterystyki kompensacyjnej do aktualnej konfiguracji falownika i obciążenia, np. po zmianie przewodu łączącego falownik z obciążeniem. Adaptacja do nowych warunków polega na dostrajaniu wartości parametrów zależności opisującej napięcie...
-
Boundary value problems for ordinary differential equations with deviated arguments
PublikacjaDyskutowane są równania różniczkowe z dwupunktowym nieliniowym warunkiem brzegowym z argumentami typu odchylonego. Podano warunki dostateczne które gwarantują iż problem wyjściowy ma kwazi-rozwiązania. Podano też warunki przy których problem ten ma rozwiązanie. Wyniki uzyskano stosując metodę iteracji monotonicznych.Badano też pewne nierówności różniczkowe z odchylonymi argumentami.
-
Sterowanie silnikiem asynchronicznym w układzie z filtrem wyjściowego falowania
PublikacjaW artykule zamieszczono wyniki badań symulacyjnych układu napędowego z filtrem wyjściowym falownika napięcia. Podano podstawowe źródła zaburzeń występujące w układach napędowych. Przedstawiono metody ograniczania zaburzeń w obwodzie wyjściowym falownika napięcia oraz zaproponowano nowy układ filtru wyjściowego przemiennika częstotliwości. Dokonano analizy matematycznej uwzględniającej parametry i własności modelu filtru dla układu...
-
Tracking analysis of a generalized adaptive notch filter
PublikacjaUogólniony adaptacyjny filtr wycinający służy do identyfikacji obiektów zmieniających się w sposób pseudookresowy. W pracy przedstawiono analizę własności śledzących takiego filtru a także omówiono zasady jego strojenia.
-
Problems of exact generation ofinverter output voltage
PublikacjaW pracy przedstawiono nową modyfikację modulatora szerokości impulsów. Rozważono problemy generacji dokładnej wartości napięcia wyjściowego falownika. Zaproponowano dwie metody generacji małej wartości napięcia.
-
Strategia sterowania falownikiem napięcia bez czasów martwych.
PublikacjaW artykule zaprezentowano metodę modulacji szerokości impulsów, w której wyeliminowano koniczność wprowadzania czasów martwych do sekwencji sterujących tranzystorami falownika. Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych