Filtry
wszystkich: 2007
-
Katalog
- Publikacje 1648 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 10 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 54 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 35 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 7 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 5 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 9 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 9 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 106 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 14 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 110 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: silnik hydrauliczny
-
Audyty architektoniczne jako narzędzie kreowania dostępności obiektów uczelnina przykładzie wybranych domów studenckich Politechniki Łódzkiej
Publikacja -
Model of the reciprocating engine using iterative procedures of the transient torque calculation
PublikacjaPrzedstawiony w pracy model silnika spalinowego uzależnia wartość dynamicznego momentu od sygnału sterowania po skokowej zmianie nastawy oraz od historii dynamicznej silnika i czasu jaki upłynął od tej zmiany. Przedstawione wyniki badań potwierdzają zasadność takiego opisu modelowanego zjawiska. Można również zauważyć, że po pewnym czasie od chwili rozpoczęcia procesu rozpędzania przebieg momentu dynamicznego będzie przebiegał...
-
Dynamiczna aplikacja internetowa maszyny indukcyjnej w ujęciu obiektowym dla potrzeb symulacji obwodowej
PublikacjaTematem referatu jest dynamiczna aplikacja internetowa, która umożliwia symulację obwodową silnika indukcyjnego trójfazowego z wykorzystaniem interfejsu przeglądarki WWW. Model matematyczny silnika jest zdefiniowany w tzw. osiach naturalnych i sformułowany na podstawie metody energetycznej Lagrange’a. Do implementacji modelu maszyny w aplikacji internetowej wybrano projekt typu Web Forms, który jest składnikiem środowiska programistycznego...
-
Aspects nergtiques des transmissions hydrostatiques.
PublikacjaPrzedstawiono podstawy teoretyczne, wyniki badań laboratoryjnych oraz algorytmy umożliwiające symulacyjne określanie sprawności energetycznej napędów i sterowań hydrostatycznych. Programy komputerowe, oparte na opracowanych przez autora zależnościach, umożliwiają określanie wpływu na sprawność energetyczną: struktury układu umożliwiającej zmianę prędkości silnika hydraulicznego, współczynników strat energetycznych w elementach...
-
Eksploatacja Przepustów - Aspekty Techniczne I Prawne
PublikacjaPrzepusty są powszechnie stosowanym elementem infrastruktury komunikacyjnej. Otwarte systemy odprowadzania wód deszczowych wymagają korzystania z przepustów przede wszystkim pod drogami i liniami kolejowymi. W pracy przedstawiono warunki stosowania przepustów które zawarto w obowiązujących przepisach prawnych oraz Polskich Normach. Wskazano również na podstawowe problemy związane z utrzymaniem przepustowości hydraulicznej takich...
-
Instalecje oleju opałowego średniego lub ciężkiego strony od 94 do 97
PublikacjaArtykuł dotyczy spalania oleju opałowego średniego i ciężkiego w kotłach energetycznych i z tym związanego problemu ponoszonych kosztów energii podczas przesyłu paliwa w instalacji zasilającej palniki. Dla porównania efektywności wykorzystania energii w omówionych rozwiązaniach przeanalizowano stare i nowe systemy instalacji hydraulicznych dla oceny możliwości zmniejszenia ponoszonych kosztów dla trzech lat eksploatacji.
-
Diagnostyka układu przeniesienia momentu trakcyjnego pociągu szybkiego z wykorzystaniem obserwatorów stanu
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienie diagnostyki czujnika prędkości silnika i przekładni mechanicznej pociągu. W celach diagnostycznych zastosowano obserwatory stanu do obliczania prędkości obrotowej silnika i momentu obciążenia. Analiza chwilowych wartości obliczonej prędkości obrotowej oraz momentu obciążenia pozwala na diagnozowanie stanu układu transmisji momentu trakcyjnego. Zaprezentowano wyniki badań symulacyjnych i eksperymentalnych...
-
Torque transmission diagnostic system for high-speed train using state-space observer
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienie diagnostyki czujnika prędkości silnika i przekładni mechanicznej pociągu. W celach diagnostycznych zastosowano obserwatory stanu do obliczania prędkości obrotowej silnika i momentu obciążenia. Analiza chwilowych wartości obliczonej prędkości obrotowej oraz momentu obciążenia pozwala na diagnozowanie stanu układu transmisji momentu trakcyjnego. Zaprezentowano wyniki badań symulacyjnych i eksperymentalnych...
-
Kompensacja drgań w napędzie z silnikiem klatkowym
PublikacjaW artykule zaproponowano możliwość wykorzystania maszyny elektrycznej do kompensacji drgań momentu transmitowanego do obciążenia za pośrednictwem przekładni zębatej. Redukcje drgań na wale wyjściowym przekładni uzyskano w wyniku generowania odpowiedniej składowej zmiennej momentu elektromagnetycznego w silniku asynchrownicznym. Zaproponowano wykorzystanie bezczujnikowego układu sterowania momentem kompensującym do synchronizacji...
-
Metody badania form odkształceń stojana maszyn elektrycznych.
PublikacjaOmówiono podstawy, cechy i zalecenia wykonania klasycznej analizy modalnej,eksploatacyjnej analizy modalnej i najnowszej analizy eksploatacyjnych form odkształceń (ODS FRF) w zastosowaniu do maszyn elektrycznych. Do analizy eksploatacyjnych form odkształceń sformułowano wzór działania na widmach oraz wprowadzono dekompozycję kształtu formy odkształceń. Na podstawie przykładowych badań silnika indukcyjnego małej mocy wykazano różnice...
-
Current measurement and analysis for induction motor diagnostics
PublikacjaPrzedstawiono sposób diagnozowania łożysk tocznych w silnikach indukcyjnych z wykorzystaniem pomiarów i analizy prądu zasilającego silnik. Zaprezentowano metodę pomiarową i opracowania danych diagnostycznych. Uzyskano zgodność częstotliwości składowych widma prądu otrzymanych z badań teoretycznych i eksperymentalnych.Podano wyniki badań łożysk o róznych uszkodzeniach i prawdopodobieństwa poprawnych diagnoz.
-
HYDRAULIKA IS 2022/2023 (lato)
Kursy OnlineDruga część zajęć z zakresu hydrauliki (po części HYDRAULIKA ZIMA, prowadzonej w semestrze zimowym). Program obejmuje modele przepływów filtracyjnych, obliczanie reakcji hydrodynamicznej, przepływy w korytach otwartych, strumienie swobodne, modelowanie zjawisk i pomiary hydrauliczne.
-
HYDRAULIKA IS 2021/2022 (lato)
Kursy OnlineDruga część zajęć z zakresu hydrauliki (po części HYDRAULIKA ZIMA, prowadzonej w semestrze zimowym). Program obejmuje modele przepływów filtracyjnych, obliczanie reakcji hydrodynamicznej, przepływy w korytach otwartych, strumienie swobodne, modelowanie zjawisk i pomiary hydrauliczne.
-
Barbara Wolnik
Osoby -
Klaudia Skelnik dr
Osobydr Klaudia Skelnik Prodziekan Wydziału Prawa i Administracji Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku, doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o bezpieczeństwie, absolwent studiów MBA zarządzanie bezpieczeństwem, mgr politologii w specjalizacji ustrojowo-samorządowej, posiadająca podyplomowe wykształcenie wyższe w zakresie prawa Unii Europejskiej, Edukacji dla bezpieczeństwa, Bezpieczeństwa i Higiena Pracy oraz szereg kursów i szkoleń...
-
Electronic structure of TbBa2Cu3O7
PublikacjaW pracy wykonano obliczenia kwantowomechaniczne struktury elektronowej hipotetycznego materiału TbBa2Cu3O7 (Dy123) metodą FP-LAPW (full potential - linearized augmented plane wave) w ramach formalizmu DFT (density functional theory) stosując przybliżenie GGA (generalized gradient approximation). Ze względu na silne oddziaływania korelacyjne elektronów 4f w atomie Tb zastosowano dodatkowo poprawkę kulombowską U w ramach modelu...
-
Ocena nośności konstrukcji pylonu Mostu Rędzińskiego po 10 latach eksploatacji. Propozycje działań utrzymaniowych
PublikacjaPylon mostu podwieszonego jest głównym elementem konstrukcyjnym przenoszącym niemal całe obciążenie z przęseł na fundamenty. W Moście Rędzińskim bardzo ważną rolę w pracy pylonu odgrywa rygiel dolny. Jest to żelbetowy element obciążony rozporem wynikającym z pochylenia nóg pylonu oraz reakcjami z przęseł. Jest zatem silnie rozciąganą i zginaną belką, ekscentrycznie sprężoną. Po ujawnieniu zarysowań w ryglu przystąpiono do kompleksowej...
-
Analiza przyczyn pożaru w Centrum Naprawy Felg w Gdańsk - Osowa
PublikacjaOpinia dotyczy przyczyn pożaru w magazynie budynku CNF w Gdańsk Osowa wskutek przeciązenia silnika wyciągu powietrza.
-
Report on investigation of turbine blade from main engine turbocharger 420.34 from M/V "Nordstraum"
PublikacjaWykonano badania pęknięcia na łopatce turbiny turbodoładowania silnika głównego. Ustalono, ze przyczyną pęknięcia była korozja międzykrystaliczna.
-
Ryszard Strzelecki prof. dr hab. inż.
Osoby -
Projektowanie siłowni okrętowych,P,Oceanotechnika,sem.02, zimowy 22/23
Kursy OnlineProcedura doboru układów napędowych, pędników, dobór silnika głównego i zespołów prądotwórczych, projektowanie instalacji rurociągowych w siłowni, tworzenie planu siłowni, analiza bilansów energetycznych i cieplnych
-
Effects of dispersion on predicting longitudinal concentration profiles in activated sludge reactors
PublikacjaW pracy przedstawiono wpływ dyspersji na prognozowanie stężeń azotu amonowego w komorach osadu czynnego w oczyszczalni ścieków Gdańsk-Wschód. W tym celu wykorzystano jednowymiarowe równanie adwekcji-dyspersji z członem źródłowym (szybkością nitryfikacji). Współczynnik dyspersji został wyznaczony na podstawie pomiarów znacznika fluoroscencyjnego. Model został zweryfikowany w oparciu o pomiary stężeń azotu w 6 sekcjach komory tlenowej...
-
Pale wkręcane ATLAS
PublikacjaOmówiono nową technologię pali ATLAS. Przedstawiono przykłady zastosowania w odniesieniu do gruntów silnie uwarstwionych. Przedyskutowano metody obliczeń.
-
Possible efficiency increasing of ship propulsion and marine power plant with the system combined of marine diesel engine, gas turbine and steam turbine
PublikacjaW rozdziale przedstawiono koncepcję układu kombinowanego okrętowego lub morskiej pływającej elektrowni dużej mocy złożonego z silnika głównego tłokowego oraz skojarzonych z nim turbiny gazowej mocy i układu turbiny parowej, wykorzystujących energię zawartą w spalinach wylotowych silnika głównego tłokowego. Rozpatrywano możliwości zastosowania takich układów w układach okrętowych z punktu widzenia sprawnościowego. Podano możliwości...
-
Bezczujnikowy układ sterowania maszyną asynchroniczną z filtrem silnikowym
PublikacjaW referacie przedstawiono układ sterowania bezczujnikowego silnikiem indukcyjnymi o mocy 22kW z filtrem silnikowym. Układ regulacji oparty jest na modelu multiskalarnym silnika, w którym do opisu dynamiki wybrano jak zmienne stanu strumień skojarzony z uzwojeniami stojana oraz prąd stojana. Przeprowadzono badania eksperymentalne w układzie regulacji z obserwatorem prędkości kątowej, z uwzględnieniem parametrów filtru, w pełnym...
-
Operation of diesel engines as the index of their reliability and safety
PublikacjaPrzedstawiono propozycję ilościowej interpretacji działania systemów technicznych która jest rozpatrywana jako wielkość fizyczna z jednostką miary zwaną dżulosekundą [dżulxsekunda]. Wykazane zostanie też, że taka interpretacja działania może być uznana za wskaźnik niezawodności, a w szczególnych przypadkach - wskaźnik bezpieczeństwa funkcjonowania takiego sytemu. Do uzasadnienia takiej przydatności wspomnianego działania silnika...
-
Operation of technical systems as the index of reliability and safety ofthem
PublikacjaPrzedstawiono propozycję ilościowej interpretacji działania systemów technicznych, która jest rozpatrywana jako wielkość fizyczna z jednostką miary zwaną dżulosekundą [dżulxsekunda]. Wykazane zostanie też, że taka interpretacja działania może być uznana za wskaźnik niezawodności, a w szczególnych przypadkach - wskaźnik bezpieczeństwa funkcjonowania takiego sytemu. Do uzasadnienia takiej przydatności wspomnianego działania silnika...
-
Determination of probabilities defining safety of a sea-going ship during performance of a transportation task in stormy weather conditions
PublikacjaThe paper presents the possibility of applying the theory of semi-Markov processes to determine the limiting distribution for the process of changes of technical states being reliability states of the systems of sea-going ships significantly affecting safety of such ships, which include main engine, propeller and steering gear. The distribution concerns the probabilities of occurrence of the said states defined for a long time...
-
Opinia na temat celowości oraz zakresu rzeczowego remontu tokarki karuzelowej FKD-60/80. Ekspertyza techniczna opracowana na zlecenie ENEROMONTAŻ-PÓŁNOC GDYNIA S.A.
PublikacjaOpracowana Opinia Jednostki Naukowej dotyczyła ciężkiej tokarki karuzelowej typu FKD-60/80 ze sterowaniem CNC. Na podstawie przeprowadzonego w miejscu użytkowania tej obrabiarki audytu, dokonano oceny obecnego stanu maszyny oraz przeanalizowano przyczyny awarii, które zdarzały się w okresie jej eksploatacji. Zakres analizy przyczyn stanów awaryjnych obejmował: - awarie zespołu elektrowrzeciona oraz układów hydraulicznych zawartych...
-
Modeling of unsaturated water flow in highly heterogeneous soils.
PublikacjaTematem pracy jest modelowanie przepływu wody w gruntach nienasyconych o podwójnej porowatości, które charakteryzują się obecnością dwóch podobszarów porowatych o skontrastowanych parametrach hydraulicznych. Jako punkt wyjścia przyjęto, że w skali lokalnej przepływ w obu podobszarach jest opisany równaniem Richardsa. Przedstawiono wyprowadzenie dwóch modeli przepływu w skali makroskopowej przy użyciu metody homogenizacji asymptotycznej....
-
Modelling water flow in unsaturated porous media: Accounting for nonlinear permeability and material heterogeneity
PublikacjaW pracy przedstawiono problematykę matematycznego modelowania przepływów w nienasyconych ośrodkach porowatych, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch aspektów. Pierwszym z nich jest obliczanie średniego współczynnika przewodności hydraulicznej między węzłami siatki w numerycznym rozwiązaniu równania przepływu nienasyconego. Drugim zagadnieniem jest wpływ lokalnej zmienności parametrów ośrodka porowatego (współczynnika przewodności...
-
Numeryczna analiza wpływu budowy podpory mostu na rzece Wiśle na przepływ i rozmycie dna koryta rzeki
PublikacjaW artykule opisano wyniki hydraulicznej analizy wpływu jednego z filarów mostu w Kwidzynie na zmianę pola prędkości przepływu i warunków transportu rumowiska w rzece Wiśle, powodujących lokalne rozmywanie dna koryta rzeki w rejonie filara zlokalizowanego w nurcie rzeki. Bezpośrednią przyczyną podjęcia badań były zaobserwowane podczas budowy mostu lokalne rozmycia dna w sąsiedztwie podpory nr 24.
-
Falochrony, progi podwodne oraz zjawiska hydrodynamiczne w akwenach chronionych.
PublikacjaW pracy przedstawiono osiągnięcia XXX Kongresu Żeglugi PIANC w zakresie projektowania, modelowania falochronów i progów podwodnych. w Pracy skoncentrowano się na następujących zagadnieniach: roli badań modelowych w poprawnej ocenie pracy falochronów narzutowych oraz falochronów pływających; przydatności modelu numerycznego w ocenie efektywności barier praciwfalowych; hydraulicznych i ekologicznych zaletach nowoczesnych prefabrykatów...
-
Ekspertyza naukowo-techniczna dotyczącą wybranych parametrów geowłóknin Elcen
PublikacjaPrzedmiotem ekspertyzy były badania parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych geowłóknin o symbolach: 150, 200, 300, 400, 500 i 600. W ramach prac badawczych określono następujące parametry techniczne: - masa powierzchniowa, - grubość pod obciążeniem: 2, 20 i 200 kPa, - wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie względne (metodą szerokich próbek), - siła przy przebiciu statycznym (metodą CBR), - charakterystyczna...
-
Napędy elektryczne i hydrauliczne, LABORATORIUM, OCE, sem 6, lato 2022-23, (PG_00045113)
Kursy OnlineLaboratorium z zakresu układów napędowo-technologicznych jednostek pływających z elektryczną i hydrauliczną transmisją mocy. WIMiO, IO, kier. Oceanotechnika, Specjalność: Siłownie i Urządzenia Oceanotechniczne, rok 3, sem 6
-
Napędy elektryczne i hydrauliczne, L, OCE, sem 6, lato 2021-22, (PG_00045113)
Kursy OnlineLaboratorium z zakresu układów napędowo-technologicznych jednostek pływających z elektryczną i hydrauliczną transmisją mocy. WIMiO, IO, kier. Oceanotechnika, Specjalność: Siłownie i Urządzenia Oceanotechniczne, rok 3, sem 6
-
Possibility of valuation of operation of marine diesel engines
PublikacjaW artykule zaproponowano interpretację wartościującą działania okrętowych silników spalinowych, które (podobnie jak przedstawione mechanice klasycznej działania Hamiltona i Maupertiusa oraz działanie wynikające ze zmiany pędu ciała) jest rozpatrywane jako wielkość fizyczna o jednostce miary zwanej dżulosekundą [dżulsekunda]. Przedstawiono oryginalną metodę analizy i oceny działania silników o zapłonie samoczynnym w ujęciu energetycznym...
-
Rich magnetic phase diagram in the Kagome-staircase compound Mn3V2O8
PublikacjaNa podstawie pomiarów podatności magnetycznej i ciepła właściwego monokryształu Mn3V2O8 skonstruowano diagram fazowy. Właściwości magnetyczne związku są silnie anizotropowe.
-
SYMPTOMY ASYMETRII WIRNIKA W UKŁADACH NAPĘDOWYCH O ZMIENNEJ PRĘDKOŚCI KĄTOWEJ WAŁU Z SILNIKIEM KLATKOWYM
PublikacjaW artykule przedstawiono badania eksperymentalnesymptomów asymetrii wirnika silnika indukcyjnego klatkowego wynikającej z uszkodzenia. Uwzględniono współczesne struktury układów sterowania napędami o zmiennej prędkości kątowej wału, sterowania z pomiarem prędkości kątowej wału oraz sterowaniabezczujnikowego. Wyniki przeprowadzonych badań znajdują zastosowanie w diagnostyce układu napędowego. Wybór sygnału diagnostycznego istotnie...
-
Światłowodowa koherentna tomografia optyczna (OCT) w zastosowaniach technicznych
PublikacjaKoherentna tomografia optyczna jest szybko rozwijającą się metodą obrazowania przekrojów wewnętrznych struktur. Pierwotnie używana do celów biomedycznych, może znaleźć szerokie zastosowanie do badań materiałowych. Jest to uniwersalna technika pomiarowa charakteryzująca się wysoką rozdzielczością (rzędu pojedynczych mikrometrów), połączoną z możliwością obrazowania optycznych ośrodków silnie rozpraszających światło. W artykule przedstawione...
-
Sposób oczyszczania płynu powrotnego po szczelinowaniu hydraulicznym
Wynalazki -
Maszyna hydrauliczna wielotłoczkowa osiowa ze sterowaniem elektrycznym
Wynalazki -
Badania wpływu dodatku biopolimeru na przepuszczalność piasku średniego
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badań współczynnika filtracji mieszaniny piasku średniego i gumy ksantanowej, dla różnych stężeń biopolimeru oraz różnych czasów utwardzania próbek. Badania wykonano w nowoczesnym Permeametrze wyposażonym w komorę trójosiową na stanowisku do badań przepuszczalności gruntów zanieczyszczonych w Centrum Wodnym SGGW. Badania potwierdziły, że dodatek biopolimeru do gruntu niespoistego powoduje znaczne...
-
Perspectives on developing an automated monitoring system for the EBPR process - experiences from a pilot WWTP.
PublikacjaZaburzenia procesu biologicznego usuwania fosforu (BUF) są często spowodowane rozcieńczeniem ścieków w wyniku dopływu wód opadowych. Podobne efekty zaobserwowano w trakcie serii badań przeprowadzonych w pilotowej oczyszczalni ścieków Hanower-Gummerwald. Celem tych badań było określenie maksymalnej przepustowości hydraulicznej obiektu. Wyniki badań zostały wykorzystane do opracowania systemu automatycznego monitoringu procesu BUF...
-
Efektywność intensyfikacji przejmowania ciepła na skutek rozwiniecia powierzchni.
PublikacjaZdefiniowano współczynnik intensyfikacji cieplno-hydraulicznej i zaproponowano jego wykorzystanie jako miary efektywności intensyfikacji przejmowania ciepła podczas wrzenia czynników chlodniczych w przepływie. Opracowaną metodę zastosowano w analizie wyników wlasnych badań wrzenia czynników R22, R134, i R407C w wybranych rurach o rozwiniętej powierzchni wewnętrznej. Dla ruruy nisko żebrowanej stwierdzono większą efektywność ontensyfikacji...
-
Ekspertyza dotycząca wpływu tlenków żelaza na nowy rurociąg ze stali nierdzewnej gat. 1.4307 podwieszany pod mostem stalowym nad rzeką Wisłą, który jest połączony z dwóch stron z magistralą wodociągową wykonaną z rur z żeliwa szarego.
PublikacjaPrzedmiotem niniejszej umowy jest dokonanie oceny wpływu na nowy rurociąg ze stali nierdzewnej (1.4307), związków żelaza rozpuszczonych w wodzie oraz związków żelaza odłożonych w starych przewodach z żeliwa szarego, a które to związki przemieszczają się pod wpływem zmian kierunku przepływu wody oraz uderzeń hydraulicznych. Ponadto przedmiot stanowi ocena wpływu produktów korozji na stan stali nierdzewnej i układu żeliwo/stal nierdzewna.
-
Napędy elektryczne i hydrauliczne, PROJEKT, OCE, sem 6, lato 2022-23, (PG_00045113)
Kursy OnlineProjekt z zakresu układów napędowo-technologicznych jednostek pływających z elektryczną i hydrauliczną transmisją mocy. WIMiO, IO, kier. Oceanotechnika, Specjalność: Siłownie i Urządzenia Oceanotechniczne, rok 3, sem 6
-
Napędy elektryczne i hydrauliczne, P, OCE, sem 6, lato 2021-22, (PG_00045113)
Kursy OnlineProjekt z zakresu układów napędowo-technologicznych jednostek pływających z elektryczną i hydrauliczną transmisją mocy. WIMiO, IO, kier. Oceanotechnika, Specjalność: Siłownie i Urządzenia Oceanotechniczne, rok 3, sem 6
-
Hubert Cieśliński dr hab. inż.
Osoby -
Anna Toruńska-Sitarz
OsobyToruńska-Sitarz Anna, dr (anna.torunska@ug.edu.pl, https://www.researchgate.net/profile/Anna_Torunska-Sitarz) – absolwentka Oceanografii na Uniwersytecie Gdańskim, adiunkt w Zakładzie Biotechnologii Morskiej na Wydziale Oceanografii i Geografii UG. Autorka kilkunastu publikacji naukowych, wykonawca w projektach krajowych i międzynarodowych finansowanych przez m.in. NCN, 7PR UE, COST, Interreg. Jej zainteresowania badawcze dotyczą...