Search
Filters
total: 207
filtered: 155
-
Catalog
Chosen catalog filters
Search results for: PRZEMIANY OKSYDATYWNE I TERMOOKSYDATYWNE
-
Przemiany termooksydatywne wybranych olejów oliwkowych i oleju rzepakowego, zachodzące w czasie ogrzewania i smażenia
PublicationOmówiono przemiany termooksydatywne zachodzące w tłuszczu podczas procesu smażenia oraz wpływ produktów powstających w wyniku tych przemian na zdrowie człowieka. Na przykładzie wybranych olejów oliwkowych (Extra virgin, Pomace i Sansa) oraz oleju rzepakowego pokazano zależność wybranych wskaźników jakości tłuszczów smażalniczych (LK, LOO, L.An, zawartość frakcji polarnej oraz polimerów i dimerów TAG) od czasu smażenia i rodzaju...
-
Dodatki ograniczające przemiany termooksydatywne tłuszczów.
PublicationScharakteryzowano przemiany termooksydatywne tłuszczów. Omówiono możliwości ograniczenia powstawania produktów mających niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka. Uzasadniono możliwość zastąpienia przeciwutleniaczy syntetycznych związkami naturalnymi.
-
Wpływ rodzaju oleju oliwkowego na jego przemiany termooksydatywne w procesie głębokiego smażenia. Porównanie z olejem rzepakowym
PublicationPorównywano zmiany w medium smażalniczym (3 rodzaje oliwek, olej rzepakowy) podczas kontrolowanego procesu smażenia kawałków chleba w głębokim tłuszczu. Olej ekstra virgin wykazywał większą tendencję do polimeryzacji niż pozostałe badane oleje. W olejach oliwkowych w porównaniu z olejem rzepakowym powstawało znacznie mniej wtórnych produktów przemian (nienasycone aldehydy i ketony).
-
Influence of cabbage juices on oxidative changes of rapeseed oil and lard
PublicationCelem badań było określenie wpływu soków wyizolowanych z kapusty surowej i kiszonej na przemiany oksydatywne i termooksydatywne tłuszczów roślinnych (na przykładzie oleju rzepakowego podwójnie ulepszonego) i zwierzęcych (na przykładzie smalcu). Tłuszcze te ogrzewano w temperaturze 100 0C z sokami z kapusty w układzie modelowym przez 6 godzin, pobierając co 1,5 godz. próbki do badań.Po procesie ogrzewania tłuszczów w obecnosci soków...
-
Wpływ temperatury procesu na przemiany tłuszczu podczas głębokiego smażenia
PublicationBadano wpływ temperatury w zakresie 160 - 190 C na przemiany termooksydatywne tłuszczów smażalniczych. Miarą degradacji tłuszczu była zmiana jego lepkości. Stwierdzono, że wzrost temperatury i czasu smażenia powoduje wzrost lepkości tłuszczu. Szybkość tych zmian była różna dla różnych surowców tłuszczowych. Wyznaczono równania opisujące wzrost lepkości tłuszczów w funkcji czasu dla temperatur: 160, 175 i 190 C.
-
Nierównowagowe przemiany fazowe
PublicationWoda jest substancją, która występuje najczęściej w naturze i może przyjmować różne stany skupienia. Przemiany fazowe zachodzące w wodzie są przedmiotem naszego codziennego doświadczania. Mogą one zachodzić spontanicznie, lub także mogą być one inicjowane przez człowieka w różnego rodzaju maszynach i urządzeniach. Do najbardziej ciekawych przemian, które zachodzą w tym płynie są kondensacja i flashing. Oba te zjawiska mogą być...
-
Przemiany ustrojowe w Republice Estonii
PublicationWe współczesnym europejskim wymiarze systemów politycznych szczególne miejsce zajmuje ustrój polityczny Republiki Estonii. Przemiany społeczno-polityczne lat dziewięćdziesiątych XX w. sprzyjały kształtowaniu się nowych instytucji, ukierunkowanych na urzeczywistnianie wartości demokracji parlamentarnej i rozwiązania rynkowe. Formalnoprawne uregulowania odnoszą się do zachodnioeuropejskich standardów oraz kontynuują system demokracji...
-
Przemiany małych miast w województwie pomorskim
PublicationPrzedstawiono wyniki badań procesów przemian małych miast w województwie pomorskim. Zbadano zmiany zaludnienia od 1990 r. i typy zmian demograficznych od 1995 r. Podjęto próbę wyjaśnienia ich przyczyn. W stopniu ograniczonym dostępnością informacji, dla krótszego okresu (od 1995 lub 2000) przeanalizowano powiązania miast z otoczeniem oraz przemiany ich struktury gospodarczej.
-
Przemiany strukturalne i reforma systemu bankowego w Polsce
PublicationW pracy przedstawiono przemiany strukturalne w systemie bankowym w Polsce, jako element dostosowania się do wymogów stawianych przez Unię Europejską. Procesy systemowych i strukturalnych przekształceń w systemie bankowym rozpatrzono jako konieczność stworzenia bezpiecznego i efektywnego systemu bankowego, pozwalającego bankom komercyjnym na funkcjonowanie w warunkach konkurencji i ryzyka.
-
Przemiany azotu organicznego w komunalnych oczyszczalniach ścieków
PublicationW pracy przedstawiono przemiany koloidalnego i rozpuszczonego azotu organicznego w komorach osadu czynnego czterech komunalnych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych w Polsce północnej. Średnie stężenia DON i CON w ściekach oczyszczonych mechanicznie zmieniały się w zakresie 1,8-2,9 g N/m3 oraz 7,6-13,6 g N/m3, co stanowiło odpowiednio 4,9-8,3% oraz 16,6-41,1% azotu organicznego. W ściekach oczyszczonych biologicznie zaobserwowano...
-
Przestrzeń publiczna a przemiany miasta
PublicationPraca składa się z dwunastu rozdziałów. Pierwsza część ma charakter wprowadzający do problematyki przestrzeni publicznej. W rozdziale drugim autorka przywołuje wybrane i ważne dla przedmiotu badań koncepcje teoretyczne oparte na modelu wieloparadygmatycznym. Rozdział trzeci osnuty jest wokół antycznego wzorca przestrzeni publicznej, który ze względu na niezwykłe bogactwo rozwiązań w tym zakresie wywodzi się właśnie z tego pnia....
-
Architektura stoczni i jej przemiany
Publication -
Behavior of lipids in biological wastewater treatment plant processes
PublicationLipidy (oleje, smary, tłuszcze oraz długołańcuchowe kwasy tłuszczowe) są istotnym składnikiem ścieków. Ich ilość np. w ściekach komunalnych stanowi około 30-40% ogólnej wartości ChZT. Przemiany lipidów w procesach biologicznego oczyszczania są obiektem wielu badań, mimo to nie są do końca poznane i zrozumiane. W pracy przedstawiono przegląd literatury dotyczący przemian lipidów w trakcie tlenowego i beztlenowego oczyszczania ścieków...
-
Motywy przemiany w Trylogii (Słowacki – Sienkiewicz)
Publication -
Współczesne przemiany struktury miast i obszarów metropolitalnych
PublicationArtykuł związany jest z problemem równoważenia rozwoju przestrzennego współczesnych miast. Poruszono w nim kwestie związane z "cyklem życia" miasta oraz roli procesów rewitalizacji i suburbanizacji we współczesnych przemianach struktur miejskich
-
Przemiany polskiego handlu zagranicznego w procesie integracji europejskiej
PublicationW artykule analizowany jest wpływ integracji europejskiej na transformację handlu zagranicznego Polski. Badaniem objęty jest okres lat 1980-2003 oraz 2004 - lipiec 2005.
-
Phase transitions and microstructure of emulsion systems prepared with acylglycerols/zinc stearate emulsifier
PublicationZbadano przemiany fazowe jakim ulegają układy emulsyjne w czasie procesu emulgowania, prowadzonego w obecności emulgatora acyloglicerolowego modyfikowanego stearynianem cynku. Rodzaj przemian mikrostrukturalnych jakim ulegały emulsje zależny był w głównej mierze od temperatury oraz zawartości fazy wodnej. Obserwowano powstawanie emulsji typu W/O, która wraz z obniżaniem temperatury ulegała inwersji prowadzącej do powstania dyspersji...
-
Przemiany, stężenia i oznaczanie pozostałości środków farmaceutycznych w środowisku
PublicationOpisano drogi obiegu i przedostawania się farmaceutyków do środowiska orazzakres ich występowania w poszczególnych elementach biosfery. Przedstawionotakże znane metodyki przygotowania próbek i oznaczeń końcowych pozostałościfarmaceutyków w próbkach środowiskowych.
-
Przemiany przestrzenne przedmieść i wsi, a oczekiwania społeczne w okresie po 1989 roku w Polsce
PublicationRozwój miast na przestrzeni wieków to zmieniający się krajobraz, który ewoluuje wraz ze zmianami funkcjonalnymi miast i pojawianiem się coraz to nowych w nim elementów będących konsekwencją postępu technicznego oraz społecznego. Oczekiwania użytkowników przestrzeni zmieniają się i ewoluują równolegle z przekształceniami na płaszczyźnie społecznej, ekonomicznej, kulturowej czy przestrzennej. Spowodowane są zarówno potrzebami, jak...
-
Przemiany w otaczającym świecie : Człowiek i środowisko : Poradnik w ważnych decyzjach.
PublicationTreść książki ujęto w trzech częściach, które ujmują: przygotowanie czytelnika, poznanie wiedzy, wykorzystanie praktyczne treści.
-
Przemiany w przestrzennym zróżnicowaniu poziomu życia ludności w państwach Unii Europejskiej
PublicationPrzedmiotem monografii jest ocena przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w państwach członkowskich Unii Europejskiej w ujęciu dynamicznym oraz wskazanie dysproporcji w tym zakresie, a także badanie występowania konwergencji społecznej i wpływu wzrostu gospodarczego na poziom życia ludności. Mimo że problematyka poziomu życia ludności państw jest szeroko omawiana w literaturze ekonomicznej, to jednak prezentowana monografia...
-
Przemiany polskiego rynku walutowego na drodze do Unii Gospodarczej i Walutowej
Publication -
Przemiany azotu organicznego w komorach osadu czynnego z biologicznym usuwaniem związków biogennych
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań analiz przemian koloidalnego i rozpuszczonego azotu organicznego (CON i DON) zachodzących komorach osadu czynnego z biologicznym usuwaniem związków biogennych. W tym celu wykonano pomiary w skali technicznej (profile w komorach osadu czynnego) oraz badania laboratoryjnych reaktorach nieprzepływowych z osadem pobranym z dwóch oczyszczalni komunalnych zlokalizowanych w północnej Polsce (Gdańsk -...
-
Wędrówki gdańskich cmentarzy. Przemiany miejsc pochówków w metropolii od średniowiecza do czasów współczesnych
PublicationCelem artykułu było syntetyczne prześledzenie przemian gdańskich nekropolii na tle rozwoju zespołu osadniczego i wskazanie, jak badania nad cemtarzami mogą być wykorzystane do poszerzenia wiedzy na temat historii urbanizacji Gdańska od średniowiecza do współczesności.
-
Przemiany strukturalne warstwy wierzchniej stopu Al-Si za pomocą nadtapiania laserowego w niskiej temperaturze
PublicationPrzedstawiono technologię laserowego nadtapiania w warunkach kriogenicznych stopu Al-Si przy mocy wiązki lasera 1500-6000 W. Wykazano wzrost odporności na korozję i zużycie ścierne po nadtapianiu. Uzasadniono obserwowane efekty utworzeniem struktury nanokrystalicznej i amorficznej.
-
Effect of structure modification with potassium on grains layer creation process and phase transitions
PublicationZbadano szkła germanianowo-ołowiowe i krzemianowo bizutowe. Wartwy metalicznych granul wytwarzano w nich poprzez redukcję powierzchni w atmosferze wodoru. Praca dotyczy wpływu potasu na tworzenie się warstwy granul oraz na procesy topnienia i krzepnięcia granul w trakcie obróbki termicznej.
-
Przemiany metaboliczne in vitro przeciwnowotworowej pochodnej imidazoakrydonu, C-1311, i jej wpływ na aktywność wybranych izoenzymów cytochromu P450
PublicationPrzedmiotem badań przedstawionych w niniejszej pracy jest aktywna przeciwnowotworowo pochodna należąca do grupy imidazoakrydonów, tj. C-1311, i jej analog 8-metoksylowy, związek C-1330, zsyntetyzowane w Katedrze Technologii Leków i Biochemii Politechniki Gdańskiej. Wstępne badania wykazały brak wyraźnej reaktywności C-1311 i C-1330 wobec wybranych rekombinantowych ludzkich izoenzymów cytochromu P450,...
-
Przemiany przestrzenne w obrębie średniowiecznego założenia klasztornego karmelitów przy kościele św. Józefa w Gdańsku w świetle wykopalisk archeologicznych
PublicationArtykuł dotyczy prac archeologicznych prowadzonych w latach 2017-2019 oraz opracowań architektonicznych wykonywanych w latach 2018-2019. Wprowadza nowe ustalenia na temat przekształceń zespołu karmelickiego w późnym średniowieczu tj. dla okresu po 1464 - ok. 1520. Ponadto wskazuje na możliwe usytuowanie zabudowań szpitala św. Jerzego (przed 1335 - przed 1464).
-
Związki metaloorganiczne w glebach i osadach dennych - występowanie, przemiany i oznaczanie = Metallorganic compounds in soils and sediments - occurence, transformations and determination
PublicationW oparciu o literaturę poświęconą występowaniu i sposobom oznaczania wybranych związków metaloorganicznych rtęci, cyny, ołowiu, selenu i arsenu, przedstawiono źródła ich występowania, zastosowanie oraz mechanizm toksycznego działania. Przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z analityką specjacyjną oraz scharakteryzowano podstawowe etapy procedury analitycznej, stosowanej do oznaczania związków metaloorganicznych (Hg, Sn,...
-
Badanie przemian chemicznych i fizykochemicznych tłuszczów smażalniczych skomponowanych na bazie oleju rzepakowego
PublicationNa bazie oleju rzepakowego przygotowano 6 tłuszczów do smażenia: 3 produkty częściowo uwodornione oraz 3 zawierające dodatki stabilizujące - przeciwutleniacze i substancję antypieniącą polidimetylosiloksan. Jako próby odniesienia stosowano olej rzepakowy bez dodatków oraz 2 frytury handlowe. Tłuszcze poddawano ogrzewaniu w temp. 190 C, przez 3 dni, po 6 godz. dziennie. Badano przemiany chemiczne (LK, zawartość oraz skład frakcji...
-
Zmiany wybranych parametrów fizykochemicznych olejów oliwkowych i oleju rzepakowego w czasie procesu głębokiego smażenia
PublicationBadano przemiany zachodzące w tłuszczu podczas procesu głębokiego smażenia. Jako medium smażalnicze stosowano oleje oliwkowe (extra virgin, pomace, sansa) oraz olej rzepakowy. Określano zachodzące w nich zmiany zawartości frakcji polarnej, sumy dimerów i polimerów, wzrost współczynnika załamania światła oraz względne ubytki wagowe i procentowe kwasów 18:1, 18:2 i 18:3. Stwierdzono dobrą korelację pomiedzy przyrostem frakcji polarnej...
-
Wpływ ustroju politycznego i nastrojów społecznych na przemiany funkcjonalno-przestrzenne założeń pałacowo-parkowych dawnych Prus Wschodnich po 1944 roku
PublicationZałożenia pałacowo-parkowe zawsze stanowiły ważny element krajobrazu kulturowego regionu. II wojna światowa jednak nieodwracalnie zmieniła ich funkcję. Skutkiem tego m.in. założenia w dawnych Prusach Wschodnich utraciły swoich właścicieli i przestały odgrywać dotychczasową rolę rezydencji rodowych.Niektóre z tych obiektów zostały spalone przez Armię Czerwoną w 1945r. (Słobity) lub ograbione przez miejscową ludność i w rezultacie...
-
Effect of crystalline emulsifier composition on structural transformations of water-in-oil emulsions: Emulsification and quiescent conditions
Publication -
Sacrum - Profanum, Profanum-Sacrum, Przemiany funkcji budowli sakralnych w XX wieku = Sacrum-Profanum, Profanum-Sacrum, Transformations of function of sacral buildings in 20th century
PublicationPublikacja dotyczy aktualnych problemów zwiazanych z procesami desakralizacji i resakralizacji obiektów. złozony problem dotyczy krajów zarówno Europy wschodniej i zachodniej. Ulegają mu obiekty różnych obrządków i wyznań. Problem dotyczy zarówno samej architektury jak i przemian społecznych.
-
Microstructural behavior of water-in-oil emulsions stabilized by fatty acid esters of propylene glycol and zinc fatty acid salts
PublicationZbadano wpływ składu emulgatorów acylopropylenoglikolowych, modyfikowanych mydłami cynku, na charakter przemian strukturalnych jakim ulegają emulsje W/O stabilizowane przez takie emulgatory. Badano zarówno etap emulgowania jak i mikrostrukturę oraz właściwości reologiczne otrzymanych emulsji.
-
Kształtowanie się i przemiany zbiorowości polonijnej w Estonii.**2002, 363s. bibliogr. 572 poz.Rozprawa doktorska (30.01.2003)Promotor: dr hab., prof. nadzw. B. Garbacik
PublicationW warunkach współczesnych przemian globalnych, ujawniajacych procesy unifi-kujące świat i jednocześnie dążenia do jego podziałów szczególne jest miej- sce społeczności diasporalnych, a w tym Polonii. Z jednej strony, stają się one globalną społecznością obywatelską globalna społecznością obywatelską , z drugiej zaś, ujawniają dążenia seperatystyczne, podejmują walkę o stwo- rzenie struktur własnej odrębności etnicznej i narodowej,...
-
Przemiany metaboliczne in vitro niesymetrycznych bisakrydyn w układach bezkomórkowych i w komórkach nowotworowych oraz określenie wpływu tych pochodnych na aktywność enzymów metabolizujących leki
PublicationPrzedmiotem badań prowadzonych w ramach niniejszej pracy doktorskiej są cztery niesymetryczne bisakrydyny: C-2028, C-2041, C-2045 i C-2053, wykazujące wysoką aktywność cytotoksyczną [Konopa i in. 2019]. Otrzymane wyniki wskazały, że każdy z pierścieni (imidazoakrydonu i 1-nitroakrydyny) obecny w strukturze badanych związków odgrywa inną rolę w wykazywanych przez nie właściwościach fizykochemicznych i biologicznych. Właściwości...
-
Przemiany na rynku pasażerskich usług transport. Praca zbiorowa pod red. K. Hebel, D. Tłoczyńskiego (A. Mendryk, J.Staszak-Winkler Wpływ pandemii na funkcjonowanie rynku zbiorowego transportu miejskiego) Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Publication -
Kultura polityczna diaspory polskiej. W: Przemiany cywilizacyjne i kulturo-we. Kwestie etniczne i polonijne. Prace dedykowane prof. Andrzejowi Chodup- skiemu w pięćdziesięciolecie urodzin. Red. A. Żukowski. Olsztyn: Univ. Warm-Mazur.**2002 s. 123-132
PublicationDiaspora polska stanowi jedną z najliczniejszych grup narodowościowych roz-proszonych na świecie. Istotnym wyróżnikiem Polonii jest jej kultura polity-czna, czyli ogół postaw, wartości i wzorów zachowań określających relacjępomiędzy władzą i obywatelem. Cechą kultury politycznej diaspory polskiejjest niezwykłe jej zróżnicowanie. Zauważa się w niej elementy kultury kon-serwatywno-liberalnej, liberalno-demokratycznej, jak...
-
Polonia w Estonii. Karty przeszłości i współczesność. W: Przemiany cywili-zacyjne i kulturowe. Kwestie etniczne i polonijne. Prace dedykowane prof.Andrzejowi Chodupskiemu w pięćdziesięciolecie urodzin. Red. A. Żukowski. Olsztyn: Univ. Warm.- Mazur.**2002 s. 151-162
PublicationPolonia estońska stanowi z jednej strony typową zbiorowość polonijną zamie- szkującą w byłym Związku Radzieckim, z drugiej zaś posiada ona swoją odręb- ność, wyznaczona okolicznościami społeczno-ekonomicznymi, jak i polityczno- kulturowymi.
-
Estryfikacja 1,2-propanodiolu kwasami tłuszczowymi oraz badanie wpływuotrzymanych acylopropanodioli na przemiany polimorficzne triacylogliceroli. **2003, 125 s. 26 rys. 35 tab. bibliogr. ???? poz. maszyn. Rozprawa doktorska /18.06.2003/ P. Gdań. Wydz. Chem. Promotor: prof. dr hab. inż. B. Drozdowski.
Publication.
-
Kampus Politechniki Gdańskiej. Powstanie i rozwój
PublicationKsiążka dotyczy powstania i rozwoju zespołu architektonicznego Politechniki Gdańskiej. Przedstawia urbanistyczne przemiany zespołu na tle dzielnicy Wrzeszcz oraz powstanie i przemiany poszczególnych budynków.
-
Ukryte potoki Wrzeszcza
PublicationPrzemiany historyczne, rola systemu wodnego i jego potencjał w układzie przestrzennym dzielnicy Wrzeszcz.
-
The dynamic of processes responsible for transformation of nitrogen compounds in hybrid wetlands systems in a temperate climate.
PublicationAnalizowano ilościowe i jakościowe przemiany związków azotu po poszczególnych stopniach oczyszczania w hybrydowych systemach hydrofitowych w Wiklinie i Sarbsku.
-
Badanie mieszanek łoju wołowego z ciekłym lub uwodornionym olejem rzepakowym.
PublicationZbadano właściwości fizyczne mieszanek łoju wołowego z ciekłym lub uwodornionym olejem rzepakowym o różnym składzie procentowym. Oznaczano zawartość fazy stałej metodą NMR, stosując różne metody termostatowania badanych tłuszczów przed analizą. Charakterystyki topnienia wyznaczono metodą DSC. Przed wyznaczeniem krzywych topnienia stosowano takie same etapy termostatowania jak przed oznaczeniem zawartości fazy stałej. W mieszankach...
-
Acridinone antitumor agents: C-1311, C-1330 and C-1305 are metabolized by flavin-containing monooxygenase isoenzymes: FMO1, FMO3 and FMO5 with different rates
PublicationRekombinantowe ludzkie monooksygenazy flawinowe: FMO1, FMO3, FMO5 indukują przemiany metaboliczne wybranych do badań pochodnych akrydonu. Biotransformacja związków C-1311, C-1330 i C-1305 przez FMO prowadzi do jednego produktu o strukturze N-tlenku. Wyniki badań wskazują, że najbardziej podatna na przemiany wobec FMO jest pochodna triazoloakrydonu C-1305. Wydaje się więc, że głównymi enzymami pierwszej fazy przemian metabolicznych...
-
The transformation of Polish foreign trade in European integration process
PublicationW artykule analizowane są przemiany handlu zagranicznego Polski w warunkach integracji ze Wspólnotami Europejskimi. Okres analizy obejmuje lata 1980-2003 i 2004 - lipiec 2005.
-
Proces technologiczny w aspekcie teorii przemian jakościowych.
PublicationNa tle konwencjonalnego modelu procesu technologicznego przedstawiono wersję zmodyfikowaną, uwzględniającą najistotniejsze przemiany jakościowe. Wersję tę przetransformowano do procesu zautomatyzowanego z sugestią analizy uchwytnych przemian jakościowych.
-
Metabolic transformations of antitumor imidazoacridinone, C-1311, with microsomal fractions of rat and human liver
PublicationWykazano, że enzymatyczna aktywacja jest konieczna dla aktywności biologicznej pochodnej C-1311 (Symadex R), która znajduje się w II fazie badań klinicznych. Zbadano przemiany enzymatyczne tego związku w obecności frakcji enzymatycznych mikrosomalnych komórek wątroby szczura i ludzkiej. Badania te wykazały, że związek C-1311 jest bardziej podatny na przemiany w obecności frakcji mikrosomalnej niż S9 i cytozolowej. Inkubacja związku...
-
Eko-regionalizm w architekturze wsi – idea czy realna szansa odbudowy wiejskości?
PublicationArtykuł jest refleksją nad możliwością odrodzenia lokalnych form budownictwa wiejskiego dzięki rozwojowi architektury proekologicznej: "Swoisty eko-regionalizm w architekturze i budownictwie może wzmocnić odbudowę lokalnej specyfiki i lokalnej gospodarki wielu miejscowości. Wyrazisty wizerunek miejsca, kreowany przez architekturę i inne elementy zagospodarowania, sprzyja formowaniu tożsamości społecznej, poczuciu wspólnoty i rozwojowi...