Search
Filters
total: 619
-
Catalog
- Publications 326 available results
- Journals 2 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 26 available results
- Inventions 5 available results
- Projects 3 available results
- Research Teams 2 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 160 available results
- Events 6 available results
- Open Research Data 87 available results
Search results for: REPREZENTACJA JĘZYKA NATURALNEGO
-
Przetwarzanie języka naturalnego
PublicationRozdział opisuje przetwarzanie języka naturalnego z podziałem na warstwy przetwarzania. Omawia też zagadnienie jakości przetwarzania na przykładzie poprawiania błędów i optymalizacji reguł.
-
Rozumienie pojęć języka naturalnego w procesie kognitywnym
Publication -
Cifrovaâ reprezentaciâ leksem russkogo âzyka
PublicationKonfrontowanie zasobów leksyki pokrewnych systemów języka etnicznego w celu określenia stopnia zbieżności przynależnych im homonimik wymaga stosowania wysublimowanych procedur językoznawczych mających na celu oszacowanie wspólnoty akustycznej zawartej w paralelnych parlacjach użytkowników owych języków. Ewidentne zróżnicowanie nawyków aktu artykulacji a zwłaszcza, co szczególnie istotne, nieświadomego procesu intelektualnej percepcji...
-
Neuronowe modele z atencją w przetwarzaniu języka naturalnego
PublicationCelem niniejszego rozdziału jest wprowadzenie w tematykę sieci neuronowych z atencją oraz ich zastosowań w przetwarzaniu języka naturalnego. Rozdział skupia się w szczególności na dokładnym omówieniu architektury modelu Transformer, wykorzystującego atencję jako podstawowy mechanizm swojego działania.
-
Przetwarzanie wyrażeń języka naturalnego w wyrażenia logiczne - system Denise
PublicationPo krótkim wprowadzeniu do systemów reprezentacji wiedzy i wnioskowania omówiono eksperymentalny system przetwarzania zdań w języku polskim w wyrażenia rachunku zdań i logiki pierwszego rzędu.
-
Przetwarzanie języka naturalnego -2022
e-Learning CoursesPrzetwarzanie języka naturalnego.
-
Przetwarzanie języka naturalnego -2023
e-Learning CoursesPrzetwarzanie języka naturalnego.
-
Przetwarzanie języka naturalnego -2024
e-Learning CoursesPrzetwarzanie języka naturalnego.
-
Przetwarzanie języka naturalnego -AITech-2023
e-Learning CoursesPrzetwarzanie języka naturalnego.
-
Przetwarzanie języka naturalnego -AITech-2024
e-Learning CoursesPrzetwarzanie języka naturalnego.
-
Les transducteurs à sorties variables
PublicationW przetwarzaniu języka naturalnego słowniki elektroniczne wiążą ze słowami informacje. Najwydajniejsza reprezentacja takich słowników używa maszyn ze skończoną liczbą stanów (automatów prostych lub automatów Mealy'ego). W tym artykule wzorując się na algorytmach bezpośredniej budowy minimalnego automatu deterministycznego proponujemy nowy typ automatu Mealy'ego. Ta nowa forma pozwala na szybkie obliczanie informacji wyjściowej...
-
Jan Daciuk dr hab. inż.
PeopleJan Daciuk received his M.Sc. from the Faculty of Electronics of Gdansk University of Technology in 1986, and his Ph.D. from the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics of Gdańsk University of Technology in 1999. He has been working at the Faculty from 1988. His research interests include finite state methods in natural language processing and computational linguistics including speech processing. Dr. Daciuk...
-
Finite automata for compact representation of language models in NLP
PublicationPrzedstawiona zostaje technika reprezentacji modeli języka w przetwarzaniu języka naturalnego wymagająca mało pamięci. Po krótkim omówieniu przyczyn poszukiwania oszczędnej reprezentacji takich modeli języka, pokazane jest, jak automaty skończone mogą być użyte w tym celu. Technika może być postrzegana jako zastosowanie i rozszerzenie doskonałej funkcji mieszającej z wykorzystaniem automatów skończonych. Pierwsze doświadczenia...
-
Gra słowna do pozyskiwania wiedzy językowej
PublicationW artykule opisano implementację gry słownej w pytania, będącej modelem wyszukiwarki kontekstowej oraz narzędziem do pozyskiwania wiedzy o pojęciach języka naturalnego. Zdefiniowano określenie wyszukiwania kontekstowego oraz przedstawiono opis algorytmu znajdującego obiekty na podstawie ich cech. Scharakteryzowano przyjętą reprezentację wiedzy oraz sposób uczenia się w kontekście innych znanych projektów poruszających problem akwizycji...
-
Ontology-Aided Software Engineering
PublicationThis thesis is located between the fields of research on Artificial Intelligence (AI), Knowledge Representation and Reasoning (KRR), Computer-Aided Software Engineering (CASE) and Model Driven Engineering (MDE). The modern offspring of KRR - Description Logic (DL) [Baad03] is considered here as a formalization of the software engineering Methods & Tools. The bridge between the world of formal specification (governed by the mathematics)...
-
Tomasz Maria Boiński dr inż.
PeopleI’m associated with the University since the year 2000 when I started my studies in Computer Science on the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics. After graduating with honors in 2005, I applied for doctoral studies. During his studies and immediately afterward I was involved in cooperation with Hogart from Warsaw, in the implementation of business solutions in Gdynia company Elektronika SA (Infor FMS SunSystems)...
-
Generowanie tekstu z użyciem sieci typu Transformer
PublicationOpisano działanie wybranych modeli uczenia maszynowego znajdujących zastosowanie w przetwarzaniu języka naturalnego w szczególności wy- korzystywanych do generowania tekstu. Przedstawiono również model BERT i jego różne wersje, a także praktyczne wykorzystanie modeli typu Transformer. Przedstawiono ich działanie w aplikacji zmieniającej nastrój tekstu w sposób sekwencyjny.
-
Natural language dictionaries implemented as finite automata
PublicationRozdział przedstawia wykorzystanie automatów skończonych jako słowników języka naturalnego. Podane są podstawy teoretyczne. Omówione są zastosowania: realizacja doskonałej funkcji mieszającej, analizy i syntezy morfologicznej, poprawiania pisowni i dopisywania znaków diakrytycznych, wydobywanie informacji. Podano algorytmy tworzenia automatów oraz omówiono sposoby reprezentacji automatów z uwzględnieniem kompresji.
-
Zastosowanie systemów chatter-bot do wspomagania zarządzania
PublicationCelem rozdziału jest analiza systemów przetwarzania języka naturalnego do wspomagania zarządzania na przykładzie chatter-botów - tzw. wirtualnych konsultantów - systemów informatycznych, które potrafią odpowiadać na pytania zadawane w języku naturalnym. Przedstawiono zakres zastosowań systemów, główne czynniki wpływające na ich funkcjonalność, analizę kosztów wdrożenia i efektywności inwestycji oraz przykłady komercyjnych zastosowań.
-
"Computing with words" concept applied to musical information retrieval
PublicationW artykule zaproponowano wykorzystanie koncepcji "przetwarzania słów języka naturalnego" do znalezienia związku pomiędzy wybranymi parametrami dźwięków muzycznych a subiektywnie postrzeganą barwą. W pierwszej kolejności przedstawiono klasyczne metody mapowania parametrów mierzalnych i ich subiektywnych odpowiedników, następnie zbudowano bazę wiedzy w oparciu o wyniki testów subiektywnych. W procesie obróbki wykorzystano metodę...
-
"Computing with word" concept applied to musical information retrieval
PublicationW artykule zaproponowano wykorzystanie koncepcji "przetwarzania słów języka naturalnego" do znalezienia związku pomiędzy wybranymi parametrami dźwięków muzycznych a subiektywnie postrzeganą barwą. W pierwszej kolejności przedstawiono klasyczne metody mapowania parametrów mierzalnych i ich subiektywnych odpowiedników, następnie zbudowano bazę wiedzy w oparciu o wyniki testów subiektywnych. W procesie obróbki wykorzystano metodę...
-
Semi-incremental addition of strings to a cyclic finite automaton
PublicationMaszyny o skończonej liczbie stanów są szeroko stosowane jako słowniki w przetwarzaniu języka naturalnego. Odznaczają się szybkim czasem przetwarzania i małymi wymaganiami pamięciowymi. Przedstawiamy nowy algorytm dodawania nowych słów do języka cyklicznego automatu skończonego. Algorytm jest rozszerzeniem na automaty cykliczne półprzyrostowego algorytmu Watsona dla automatów acyklicznych. Przekształcenie jest dokonane w duchu...
-
Szymon Olewniczak mgr inż.
PeopleI've been a part of the Gdansk University of Technology since 2013, when I started my bachelor's degree in computer science at the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics. After receiving my master's degree in 2019, I've been working as an assistant at the Department of Computer Architecture. Since 2024, I am also the deputy head of my department. My research interests revolve around various NLP related topics,...
-
Sravnitel'no-sopostavitel'nyj analiz cifrovoj reprezentacii leksem s differencirovannoj akcentuaciej
PublicationArtykuł poświęcony jest językoznawczej analizie kontrastywnej dźwięków mowy systemów języka cechujących się "płynnym" akcentowaniem homograficznych leksemów. Język rosyjski jest na wskroś reprezentatywnym przykładem takiego właśnie systemu. W prezentowanej tu metodzie analizy materiałem wyjściowym są cyfrowe nagrania mowy żywej artykułowanej przez lektorów języka rosyjskiego. Akustyczna (cyfrowa) reprezentacja leksemów o tożsamej...
-
Gazetteer compression technique based on substructure recognition
PublicationAutomaty skończone są najlepszą formą reprezentacji słowników do przetwarzania języka naturalnego. Przedstawiamy nową technikę kompresji, która jest szczególnie użyteczna w stosunku do pewnego rodzaju słowników. Zastępujemy wielokrotnie występujące podstruktury ich niepowtarzalnymi reprezentantami. Do ich znalezienia traktujemy wektor przejść jako tekst i stosujemy technikę kompresji tekstu w stylu Ziv-Lempel, która znajduje powtórzenia...
-
Konfrontowanie reprezentatywnych struktur spektralnych odpowiedzi impulsowej kanału głosowego
PublicationEwidentne zróżnicowanie nawyków artykulacyjnych charakterystyczne dla dźwięków mowy różnych języków zmusza do odnajdywania znaczących podobieństw nie w obrazie akustycznym mowy swobodnej, a jedynie w jej zawoalowanych fragmentach odpowiedzialnych za przekaz kodu informacji (sensu). W pracy omówiono metody i rezultaty automatycznego kwalifikowania wybranych leksemów trzech systemów języka na podstawie konfrontowania ich cyfrowych...
-
Metody rozwiązywania problemu zapisu norm prawnych w postaci ontologii OWL
PublicationArtykuł dotyczy problemu zapisu norm prawnych w postaci umożliwiającej systemom komputerowym automatyczne przetwarzanie treści tych norm i ich interpretowanie. Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania komputerów do podawania bieżącego stanu prawnego oraz pełnienia funkcji doradczej. W artykule opisana jest realizacja tego zagadnienia opierająca się na zapisie norm prawnych w postaci ontologii wyrażonych w języku OWL. Zapis...
-
Deep neural networks for data analysis
e-Learning CoursesThe aim of the course is to familiarize students with the methods of deep learning for advanced data analysis. Typical areas of application of these types of methods include: image classification, speech recognition and natural language understanding. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z metodami głębokiego uczenia maszynowego na potrzeby zaawansowanej analizy danych. Do typowych obszarów zastosowań tego typu metod należą:...
-
Metody wyszukiwania informacji w bazach multimedialnych.
PublicationW artykule przedstawiono przegląd zagadnień związanych z wyszukiwaniem informacji zawartych w bazach multimedialnych. Przegląd ten został oparty o zrealizowany projekt badawczy pt.: "Nowe metody wyszukiwania informacji multimedialnej w sieciach telekomunikacyjnych". Eksperymenty badawcze prowadzone w ramach projektu obejmowały wdrożenie wybranych metod sztucznej inteligencji do celów akwizycji i rozpoznawania obiektów muzycznych,...
-
Semi- incremental construction of minimal cyclic finite state automata usingcontinuation classes.
PublicationMinimalne automaty skończone są często wybierane do przedstawiania słowników morfologicznych języka naturalnego. Wśród ich zalet znajdują się duża szybkość rozpoznawania i małe wymagania pamięciowe. Tłumaczenie opisów morfologicznych opartych o klasy kontynuacji na minimalne, cykliczne automaty skończone jest tradycyjnie dokonywane w kilku fazach, zawierających tworzenie automatu niedeterministycznego z przejściami etykietowanymi...
-
Zastosowanie przetwarzania rozmytego w animacji komputerowej
PublicationReferat przedstawia projekt systemu ekspertowego do tworzenia animacji komputerowych. Założono, iż wykorzystanie reguł animacji tradycyjnej i przetwarzania rozmytego może przyspieszyć proces tworzenia animacji komputerowych i pozwoli uzyskiwać animacje o wysokiej jakości wizualnej, nie ustępujące anima-cjom przygotowanym w całości przez animatora. Wejściem do systemu jest prosta animacja oraz opis ruchu pożądanego przez użytkownika....
-
Wyszukiwanie informacji z wykorzystaniem algorytmu Ontology Clustering by Directions
PublicationArtykuł opisuje algorytm Ontology Clustering by Directions. Algorytm ten ma na celu wspieranie użytkowników w formułowaniu ontologicznych zapytań. Ontologiczne zapytania służą do wydobywania informacji sformułowanych za pomocą ontologii opisanych np. językiem OWL. Artykuł przedstawia rodzaje języków wykorzystywanych do formułowania ontologicznych zapytań. W szczególności opisuje języki, które mają być przyjazne użytkownikom. Na...
-
Katarzyna Wojan dr hab.
PeopleDr habil., assiociate professor, Polish linguist, lexicographer, bibliographer; Finnish, Russian, Slavonic languages; confrontative linguistics, lexicology, lexicography, history of Polish lexicography, translation studies, intercultural communication, reception of Polish literature abroad, translations Editor-in-Chief of the Journal "Studia Rossica Gedanensia" (annual)
-
Wewnętrzna reprezentacja konglomeratowej bazy wiedzy w systemie RKaSeA
PublicationNiniejszy artykuł prezentuje koncepcję wewnętrznej reprezentacji wiedzy ontologicznej zastosowaną w nowo opracowanym systemie zarządzania wiedzą ontologiczno-regułową RKaSeA. Reprezentacja ta stanowi praktyczne wdrożenie opublikowanej wcześniej koncepcji modularyzacji bazy wiedzy polegającej na jej podziale na semantyczne jednostki - konglomeraty. Opracowana metoda reprezentacji stanowi zarazem rozwinięcie wprowadzonej wcześniej...
-
Projektowanie systemów informatycznych z wykorzystaniem języka korzyści
PublicationCelem rozdziału jest prezentacja możliwości zastosowania języka korzyści zamiast języka wymagań w projektowaniu systemów informatycznych. W części pierwszej został przedstawiony problem złożoności wymagań pozyskiwanych od klienta. Scharakteryzowano podstawowe pojęcia: inżynierii wymagań i języka wymagań oraz wskazano na ich znaczenie. W części drugiej przedstawiono koncepcję języka korzyści. Omówiono język korzyści z punktu widzenia...
-
Automaty jako narzędzia w przetwarzaniu języka
PublicationRozdział zawiera definicję, notację i chcarakterystykę automatów oraz algorytmy ich przekształcania, umożliwiające ich skuteczne wykorzystanie w przetwarzaniu języka.
-
Filmowość języka poetyckiego Czesława Miłosza
PublicationArtykuł rozwija tezę o filmowości wczesnej poezji Czesława Miłosza, przedstawia jej przesłanki na tle nowatorskich prądów epoki, omawia zastosowanie pojęć języka filmu jako adekwatnych wobec synekdochicznej techniki obrazowania noblisty. Prezentuje ją jako algorytm strukturalny świata poetyckiej wielogłosowości. Ukazuje związek etyki, filozofii, teologii z obrazowaniem wiersza. Dowodzi, że rozwój techniki synekdochiczno-filmowej...
-
Metoda pomiaru skażenia środowiska naturalnego.
PublicationSkażenie środowiska przez energetykę konwencjonalną jest ważkim argumentem na korzyść energetyki odnawialnej. Badanie poziomu skażenia środowiska naturalnego rozpoczyna się od pomiarów tego skażenia. Pomiary muszą być wykonane w licznych punktach pomiarowych rozmieszczonych w rozległym terenie. Pomiary muszą być wykonane według dobrze metodycznie opracowanego harmonogramu pomiarów opisanego teorią planowania eksperymentu....
-
Metoda pomiaru skażenia środowiska naturalnego
PublicationBadanie poziomu skażenia środowiska naturalnego rozpoczyna się od pomiarów tego skażenia, które są bardzo pracochłonne, między innymi ze względu na konieczność ich wykonania w licznych punktach pomiarowych rozmieszczonych w rozległym terenie. Pomiary muszą być wykonane według dobrze metodycznie opracowanego harmonogramu pomiarów opisanego teorią planowania eksperymentu, który wnosi błąd metody pomiarowej ze względu na jego realizację...
-
Ontologia języka wzorców projektowych dla systemów Smart Cities
PublicationW artykule przedstawiono definicję języka wzorów projektowych Smart Cities w postaci ontologii. Jako, że wdrażanie rozwiązania Smart City jest trudne, drogie i ściśle związane z problematyką dotycząca danego miasta, wiedza nabywana podczas pojedynczego wdrożenia jest wiedzą niezwykle cenną. Zdefiniowany przez nas język wspiera zarządzanie ww. wiedzą jako, że pozwala on na ekspresję rozwiązania, które bazując na najlepszych praktykach...
-
Wulkanizaty kauczuku naturalnego otrzymane z użyciem plastyfikatorów pochodzenia roślinnego
PublicationCelem niniejszej pracy było zbadanie wpływu epoksydowanych olejów roślinnych na wybrane właściwości wul-kanizatów kauczuku naturalnego. Jako plastyfikatorów użyto epoksydowanego oleju sojowego oraz epoksydo-wanego oleju palmowego. Wpływ olejów naturalnych porównano także z wulkanizatami przygotowanymi bez użycia zmiękczaczy, jak i zawierającymi olej maszynowy, pochodzący z przerobu ropy naftowej. Zbadano wpływ rodzaju...
-
Wpływ technicznych włókien celulozowych na wybrane właściwości kompozytów kauczuku naturalnego
PublicationCelem niniejszej pracy było zbadanie wpływu technicznych włókien celulozowych (dodanych w ilości 10, 20, 30 i 40 phr) jako naturalnego napełniacza na wybrane właściwości kompozytów na osnowie kauczuku naturalnego. Zbadano właściwości wulkanizatów przy statycznym rozciąganiu, w próbie rozdzierności, a także twardość, elastyczność przy odbiciu oraz ścieralność otrzymanych materiałów. Wyniki badań zostały porównane z wulkanizatem...
-
Zespolona pulsacja chwilowa w analizie i konwersji głosu
PublicationPrzedstawiona rozprawa doktorska dotyczy badania głosu z wykorzystaniem reprezentacji sygnału mowy za pomocą zespolonej pulsacji chwilowej (ICF od ang. Instantaneous Complex Frequency). Zespolona pulsacja chwilowa opiera się na koncepcji rzeczywistej częstotliwości chwilowej (IF od ang. Instantaneous Frequency), która estymuje częstotliwość sygnału w każdej chwili czasu jako pochodną jego fazy chwilowej. Główną zaletą takiego podejścia...
-
Pseudostany w diagramach maszyny stanowej języka UML 2.0
PublicationKluczowymi pojęciami w odniesieniu do obiektowych baz danych są obiekty i ich klasy. Aspekt dynamiczny obiektów w systemach intensywnie wykorzystujących dane może być modelowany przy wykorzystaniu diagramów maszyn stanowych. Semantykę tego rodzaju diagramów w wersji 2.0 języka UML znacząco rozbudowano o szereg kategorii pojęciowych. Do najistotniejszych z nich należą pseudostany obiektów. Pozwalają one na precyzyjną specyfikację...
-
Propozycje form nauczania języka specjalistycznego na lektoratach dla studentów architektury
PublicationArtykuł przedstawia propozycje metod nauczania języka obcego (hiszpańskiego) specjalistycznego dla studentów architektury oparte na założeniach współczesnej andragogiki. Punktem wyjścia dla opracowania działań nazwanych przez autorkę ''projektami otwartymi'' jest humanistyczny model nauczania dorosłych opracowany przez M.S. Knowlesa.
-
Reprezentacja danych dźwiękowych w kontekście metod uczenia maszynowego
PublicationDźwięk odgrywa kluczową rolę w przekazywaniu informacji lub ostrzeganiu o niebezpieczeństwie. Do opracowania wydajnego cyfrowego asystenta głosowego zdolnego do efektywnej współpracy z człowiekiem niezbędne jest użycie algorytmów opisujących sygnał dźwiękowy w formie cyfrowej. W poniższej pracy skategoryzowano i opisano najpowszechniejsze metody opisu sygnałów audio używanych jako wejścia dla algorytmów uczenia maszynowego. Wskazano...
-
Rzadka reprezentacja sygnału niestacjonarnego w technice oszczędnego próbkowania
PublicationPrzedstawiono zastosowanie techniki oszczędnego próbkowania do rekonstrukcji sygnału niestacjonarnego na podstawie skompresowanych próbek w dziedzinie czas-częstotliwość. Zastosowano nadmiarowy algorytm z różnymi słownikami aby znaleźć rzadką reprezentację sygnału. Wyniki symulacji potwierdzają, że zastosowanie oszczędnego próbkowania pozwala na rekonstrukcję sygnału niestacjonarnego z małej liczby losowo pobranych próbek, z niewielką...
-
Modelowanie struktur sieci diagnostyczno-pomiarowych z wykorzystaniem języka SMOL
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję własnego języka służącego do modelowania, a w przyszłości również do symulacji i optymalizacji struktur sieci diagnostyczno-pomiarowych. Język ten przeznaczony jest do wsparcia dedykowanego środowiska SMO, Sieciowego Monitora Obiektów, służącego do projektowania i symulacji wielokomputerowych systemów, które przeznaczone są do zarządzania w szerokim sensie (obserwacji, monitorowania, diagnozowania,...
-
Managing distributed architecture with Extendet WS-CDl
PublicationZaprezentowano problem wykorzystania języka WSCDL w warstwie zarzadzania usługami w architekturze systemu rozproszonego. Zaproponowano rozszerzenie modelu CDLExt uwzględniając istotne charakterystyki usług. Skoncentrowano się na zależności między usługami a innymi artyfaktami IT oraz określono atrybuty QoS wynikajace z tych zależności. Zaprezentowano implementację tego modelu oraz dalsze kierunki rozwoju CDLExt.
-
Zastosowania ontologii: Tworzenie scenariuszy negocjacyjnych z wykorzystaniem języka WS-CDL
PublicationIstnieje mozliwość formalnego zapisu przebiegu różnego rodzaju przedsięwzięć. Jedną z mozliwości zapisu scenariusza przedsięwzięcia jest wykorzystanie języka WS-CDL. Zaprezentowano metodę tworzenia konkretnej choreografii przedsięwzięcia w tym języku. Zwrócono uwagę na taniec negocjacyjny, w tym definicje ról, związków oraz typów kanałów komunikacyjnych. Dodatkowo zaproponoano środowisko wykonania scenariuszy zapisanych w tym języku.