Filters
total: 1894
filtered: 1529
-
Catalog
- Publications 1529 available results
- Journals 10 available results
- People 76 available results
- Inventions 16 available results
- Projects 21 available results
- Laboratories 4 available results
- Research Teams 8 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 208 available results
- Events 4 available results
- Open Research Data 17 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: WODA WODOCIĄGOWA
-
Lotne związki organiczne w wodzie - występowanie oraz metody izolacji i oznaczania
PublicationOpisano źródła zanieczyszczeń wody powierzchniowej i wody do picia lotnymi związkami organicznymi w tym: lotnymi związkami fluorowcoorganicznymi i ropopochodnymi a także zagrożenia jakie stwarzają te związki oraz metody ich izolacji i oznaczania. Przedstawiono schemat technik izolacji i oznaczania końcowego. Opisano m.in: metodę wykorzystującą bezpośrednie dozowanie próbki wody do kapilarnej kolumny chromatograficznej oraz metody...
-
Wybrane zagadnienia związane z zagospodarowaniem wód opadowych. Od redaktora
PublicationWprowadzenie redaktora do zagadnmienia zeszytu. Wody opadowe - ilość, zagospodarowanie, alternatywa
-
Podziemny element. Skrzynka rozsączająca - świadomy wybór
PublicationProblemy wyboru skrzynki rozsączającej wody opadowe. Charakterystyczne rozwiązania, problemy, konsekwencje
-
Unieszkodliwianie cieczy powstających podczas procesu przemywania zaolejonego piasku roztworami surfaktantów
PublicationBadano zachowanie się w środowisku wybranych olejów bazowych oraz emulsji olej/woda powstającej podczas oczyszczania zaolejonych gruntów. Badania skupiły się na zbadaniu podatności na biodegradację dodekanu, syntetycznego oleju bazowego typu polialfaolefin oraz dwóch mineralnych olejów bazowych Testem Zamkniętej Butelki (OECD 301D). Sprawdzono również możliwość unieszkodliwienia cieczy powstającej podczas przemywania zaolejonego...
-
Badania zwilżalności materiałów porowatych
PublicationMetoda wzniesienia kapilarnego polega na wyznaczeniu przyrostu kwadratu masy od czasu podczas wnikania cieczy w pory między upakowanymi kulkami w rurce (kapilarze). Metodę omówiono w odniesieniu do badań własnych dla układów: kulki szklane-woda i kulki szklane-dekan. Otrzymane wyniki, zarówno dla cieczy badanej, jak i wzorcowej, przedstawiono jako przekształcone równanie Washburna i obliczono kat zwilżania
-
An investigation on wetting of porous materials
PublicationPośrednie metody oceny zdolności zwilŜania drobnych cząstek lub materiałów porowatych wymagają wyboru cieczy odniesienia, dla której kąt zwilŜania jest równy zeru. W badaniach własnych zastosowanometodę wzniesienia kapilarnego oraz metodę flotacji filmowej dla układów mikrokulki szklane-woda i mikrokulki szklane-dekan. Uzyskane dane dla cieczy odniesienia i dla cieczy badanej wprowadzano dozmodyfikowanego równania Washburn'a i...
-
Sterowanie kolumną rektyfikacyjną z wykorzystaniem nieliniowego algorytmu predykcyjnego
PublicationPopularną metodą rozdziału ciekłych mieszanin wieloskładnikowych jest rektyfikacja, stosowana w różnych gałęziach przemysłu. W artykule rozważana jest mieszanina etanol-woda. Przedstawiono powszechnie stosowany nieliniowy model dwuskładnikowej kolumny rektyfikacyjnej, dokonano jego dyskretyzacji i zaimplementowano w środowisku MATLAB/Simulink. Następnie zaprojektowano układ sterowania wykorzystując nieliniowy algorytm predykcyjny....
-
Zagospodarowanie wód opadowych
PublicationWody opadoiwe. Powstawanie spływu, problemy ekologicznbe i techniczne kanalizowania. Rozwiązania problemu.
-
Przepompownia wskazana
PublicationProblem zgarożeń odcofkowych. Przełamanie naporu spiętrzonej wody w rzece, wymuszenie odpływu
-
ZMYND10 - Mutation Analysis in Slavic Patients with Primary Ciliary Dyskinesia
Publication -
Analysis of the internal shell stability of the cylindrical vertical double-shell tank under the condition of the hydrostatic test
PublicationUtrata stateczności płaszcza wewnętrznego w pionowym stalowym zbiorniku może wystąpić jeżeli podczas próby wodnej słup wody w przestrzeni międzypłaszczowej będzie miał większą wysokość niż w zbiorniku wewnętrznym. W artykule przeprowadzono analizę jaka różnica poziomów wody podczas próby wodnej może zagrażać stateczności płaszcza wewnętrznego w zbiorniku o pojemności od 10000 m3 do 100000 m3.
-
Dodatek wapna hydratyzowanego jako środka adhezyjnego do mieszanek mineralno-asfaltowych
PublicationW artykule omówiono rolę wapna hydratyzowanego dodawanego do mieszanek mineralno-asfaltowych. Przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych odporności betonu asfaltowego na działanie wody i mrozu. Przedstawiono wyniki badań terenowych weryfikujących działanie wapna hydratyzowanego w mieszankach mineralno-asfaltowych. Stwierdzono, że wapno hydratyzowane jest znakomitym środkiem adhezyjnym i zwiększa odporność betonu asfaltowego na...
-
Triaquabis(tri-tert-butoxysilanethiolato)barium
PublicationReakcja metalicznego baru z tri-tert-butoksysilanotiolem w obecności śladów wody daje [Ba(C12H27O3SSi)2(H2O)3]. Atom baru koordynowany jest przez dwie reszty silanotiolanowe w sposób chelatujący (jako O,S-ligandy) oraz przez atomy tlenu z trzech cząsteczek wody, tworząc międzycząsteczkową sieć wiązań wodorowych typu O--H...O i O--H...S.
-
Badania polimerowych łożysk ślizgowych wału śrubowego małej jednostki pływającej.
PublicationReferat prezentuje założenia oraz wyniki wstępnych badań teoretycznych i eksperymentalnych smarowanych wodą polimerowych łożysk ślizgowych wału śrubowego małej jednostki pływającej. Głównym problemem badawczym jest wyjaśnienie czy w smarownych wodą panwiach wału śrubowego możliwe jest uzyskanie stabilnego smarowania hydrodynamicznego. Autor przedstawia model obliczeń teoretycznych oraz specjalnie zaprojektowane i wykonane...
-
The influence of disinfection by-products on swimmers and swimming pool staff
PublicationW większości przypadków na basenach kąpielowych stosuje się chlorowanie jako metodę dezynfekcji wody. Produkty uboczne dezynfekcji, a także ich negatywny wpływ na zdrowie człowieka jest dobrze znany. Dezynfekcja wody prowadzi do tworzenia się produktów ubocznych. W pracy omówiono negatywny wpływ owych produktów zarówno na kąpiących się jaki i personel przebywający w hali basenowej
-
Nieustalony przepływ w rurociągach pod ciśnieniem – eksperyment a teoria
PublicationUderzenie hydrauliczne w przewodach pod ciśnieniem to zjawisko gwałtownych zmian ciśnienia będących następstwem szybkich w czasie zmian prędkości. Przyczynami powstawania uderzenia hydraulicznego mogą być zarówno przypadkowe zdarzenia (np. przerwy w dostawie prądu do stacji pomp, awaria pomp), jak i niewłaściwe eksploatowanie instalacji (np. nieprawidłowe zamykanie lub otwieranie zaworów). Przeciwdziałanie skutkom tego zjawiska...
-
Nowe prace badawczo-rozwojowe pomp i silników hydraulicznych w Katedrze Hydrauliki i Pneumatyki
PublicationW artykule scharakteryzowano nowy typ silników hydraulicznych satelitowych o małych objętościach roboczych zasilanych olejem mineralnym i zasilanych wodą. Ponadto scharakteryzowano pompy wielotłoczkowe osiowe z rozrządem krzywkowym o zmiennej wydajności typu PWK. Przedstawiono wyniki wstępnych badań silników satelitowych przy zasilaniu olejem i przy zasilaniu wodą. Przedstawiono również kierunki badań rozwojowych nad silnikami...
-
Zintegrowane sterowanie systemami wodociągowymi - struktury i algorytmy'' - cz. I.
PublicationOperacyjne sterowanie systemami wodociągowymi (SW) posiada dwa zasadnicze aspekty: sterowanie hydrauliką i sterowanie jakością wody. Pomiędzy procesami hydrauliki i jakości wody występują interakcje, co stanowi przesłankę, by procesy te przy rozważaniu problemu sterowania SW traktować łącznie. Łączne traktowanie procesów sterowania hydrauliką i jakością wody jest bardzo trudnym zadaniem. Skuteczne jego rozwiązanie powinno integrować...
-
Volatile organohalogen compounds in human urine: the effect of environmental exposure
PublicationW pracy przedstawiono wyniki oznaczania lotnych związków chlorowcoorganicznych w próbkach moczu pochodzących m.in. od dawcow narazonych na kancerogeny w miejscu pracy i dawcow spozywajacych wode poddana procesowi uzdatniania przez chlorowanie. Do izolacji i wzbogacania analitów z moczu, posiadającego skomplikowaną matrycę, wykorzystano technikę analizy fazy nadpowierzchniowej nad cienką warstwą cieczy z samoczynną generacją ciekłego...
-
Zastosowanie metod spektroskopowych do charakterystyki nanokompozytów Ag-TiO2
PublicationNanocząstki Ag-TiO2 zawierające od 1,5 do 8% mol. srebra otrzymano poprzez hydrolizę tetraizopropylo tytanianu w mikroemulsji woda-AOT-cykloheksan, zawierającej w fazie wewnętrznej prekursor cząstek srebra i następnie redukcję jonów srebra. Charakterystyka otrzymanych fotokatalizatorów Ag-TiO2 obejmowała, wyznaczenie właściwości absorpcyjnych, energii pasma wzbronionego (Eg), powierzchni właściwej BET, badanie aktywności fotokatalitycznej...
-
Volumetric and acoustic properties of D-mannitol in aqueous sodium or magnesium(II) chloride solutions over temperature range of 293.15 to 313.15 K
PublicationWykorzystując zmierzone wartości gęstości oraz prędkości rozchodzenia się dźwięku wyznaczono pozorne objętości molowe i pozorne ściśliwości molowe D- mannitolu w (1, 5 i 10) % wodnych roztworach chlorku sodu oraz chlorku magnezu(II). Obliczono graniczne wartości pozornych wielkości molowych, odpowiednie funkcje przeniesienia oraz współczynniki rozszerzalności. Otrzymane wielkości powiązano z oddziaływaniami D-mannitol -sól (NaCl...
-
Ocena skuteczności płukania przewymiarowanych sieci wodociągowych metodą ukierunkowanego przepływu na podstawie jakości popłuczyn
PublicationOcenę skuteczności płukania 77 km sieci przeprowadzono wielokryterialnie na bazie symulacyjnego odwzorowania jego przebiegu, w tym dokonano oszacowania hydraulicznego stanu wybranych rurociągów przed i po płukaniu. Wzrost sprawności hydraulicznej płukanych rurociągów jest zróżnicowany zależnie od funkcji, jaką pełnią w układzie wodociągowym, ich średnicy i rodzaju materiału. Najlepsze efekty uzyskano w płukaniu sieci rozdzielczej...
-
Wysokość progresywnej fali regularnej ulegającej załamaniu przed morską budowlą hydrotechniczną
PublicationTransformacja progresywnej fali regularnej w strefie brzegowej wraz z koncepcją równoważnej fali głębokowodnej. Warunki załamania fali progresywnej. Analiza nomogramów do odczytu: wskaźnika głębokości wody w miejscu załamania fali (poprawa błędnego wzoru) oraz wskaźnika wysokości fali załamującej się przed morską budowlą hydrotechniczną (rozbudowa algorytmu budowy nomogramu poprzez uwzględnienie warunku Miche'a stromości granicznej...
-
Evaluation of hydrogen degradation susceptibility of high-strength weldable steel subjected to cathodic polarization in sea-water
PublicationOcenę podatności stali spawalnych o wysokiej wytrzymałości ich złączy spawanych na kruchość wodorową przeprowadzono z wykorzystaniem próby rozciągania ze stałą, niską szybkością odkształcenia w środowisku wody morskiej przy polaryzacji katodowej. Wykonano próby elektrochemiczne przenikania wodoru w wodzie morskiej dla oceny dyfuzji i pułapkowania wodoru. Badano wpływ bakterii redukujących siarczany na absorpcję wodoru w środowisku...
-
Zastosowanie izolacji cieplnej przy wykonywaniu złączy w warunkachspawania izobarycznego
PublicationArtykuł dotyczy badań nad zastosowaniem izolacji cieplnej jako metody ograniczenia chłodzącego wpływu wody na spawalność stali o podwyższonej wytrzymałości. Wykazano, że odizolowanie płyty spawanejw warunkach izobarycznych od wody warstwą izolatoraw postaci styropianu powoduje znaczący spadek twardości maksymalnej badanych złączy ze spoiną czołową i pachwinową. Wskazano kierunki dalszych badań, któremogą przyczynić się do poprawy...
-
Obliczeniowe przepływy ścieków w kanalizacji
PublicationOgólne zasady obliczeń hydraulicznych. Określanie ilości ścieków. Ścieki sanitarne, wody opadowe. Różnice pomiędzy metodami.
-
Zagospodarowanie wód opadowych
PublicationWody opadowe. Problemy funkcjonowania systemów, zasadność rozwiązań alternatywnych. Przegląd rozwiązań, propozycje zasad ich stosowania
-
BADANIA MATERIAŁOWE USZKODZONEJ RURY COIL TUBING RISERA Z1
PublicationW ramach ekspertyzy wykonano analizę materiałową i określono przyczyny uszkodzenia rury risera wody zatłaczającej.
-
Miedziane instalacje - długowieczny materiał.
PublicationPrzedstawiono zalety i wady miedzi, jako materiału na rury do przesyłu wody pitnej i grzewczej.
-
Potrzeby wodne gospodarstwa wodnego. Spadek konsumpcji.
PublicationOmówiono zjawisko spadku wielkości zużycia wody w domu. Problem wiarygodności prognozy. Ocena dalszego rozwoju zjawiska.
-
9-(Trichloroacetylimino)acridine monohydrate
PublicationThe title compound, alternatively called N-acridin-9(10H)-ylidene-2,2,2-trichloroacetamide monohydrate, C15H9Cl3N2O·H2O, crystallizes in space group P21/c with Z = 4. The acridine moieties are arranged in layers, tilted at an angle of 15.20 (4)° relative to the ac plane, while adjacent molecules pack in a head-to-tail manner. Acridine and water molecules form columns along the b axis held in place by a network of hydrogen...
-
Water: Drinking
PublicationOpisano źródła organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń wody do picia w tym: lotnych związków chlorowcoorganicznych, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych bifenyli, fenoli, kwasów chlorooctowych, aldehydów, ketonów itp. a także metody ich oznaczania. Przedstawiono schemat technik izolacji i oznaczania końcowego oraz schemat metod wykorzystujących analizę fazy nadpowierzchniowej. Opisano...
-
Proton hydration in aqueous solution: FTIR studies of HDO spectra
PublicationW artykule scharakteryzowano sfery hydratacyjne protonu w roztworze wodnym na podstawie pomiarów widm FTIR wody półciężkiej (HDO), rozcieńczonej izotopowo w H2O. Wyniki eksperymentalne skonfrontowano z obliczonymi metodami chemii kwantowej strukturami niewielkich klasterów wodnych typu H+(H2O)n. Otrzymane geometrie optymalne porównano z odległościami międzyatomowymi otrzymanymi na podstawie położeń pasm HDO. Pierwsza sfera hydratacyjna...
-
Analysis of drinking water
PublicationOpisano źródła organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń wody do picia w tym: lotnych związków chlorowcoorganicznych, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych bifenyli, fenoli, kwasów chlorooctowych, aldehydów, ketonów itp. a także metody ich oznaczania. Przedstawiono schemat technik izolacji i oznaczania końcowego oraz schemat metod wykorzystujących analizę fazy nadpowierzchniowej. Opisano...
-
Wpływ budowy złożonych warstw powierzchniowych i nano-warstw na trwałość kompozytów poliestrowo-szklanych w środowisku wodnym
PublicationModyfikacja nanocząstkami warstw laminatów stosowanych na małe jednostki pływające powinno spowodować korzystne zmiany morfologii mikrostruktury, podwyższyć odporność udarową i zwiększyć odporność na działanie wody. Celem naukowym pracy, dotyczącej degradacji kompozytów polimerowych stosowanych w budowie małych jednostek pływających, była charakterystyka porównawcza materiałów warstwowych aktualnie proponowanych przez przemysł...
-
Analysis of drinking water
PublicationOpisano źródła organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń wody do picia w tym: lotnych związków chlorowcoorganicznych, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych bifenyli, fenoli, kwasów chlorooctowych, aldehydów, ketonów itp. a także metody ich oznaczania. Przedstawiono schemat technik izolacji i oznaczania końcowego oraz schemat metod wykorzystujących analizę fazy nadpowierzchniowej. Opisano...
-
Wpływ ascenzji wód piętra kredowego na jakość wód plejstoceńskiego poziomu wodonośnego w zachodniej części Żuław Gdańskich = The influence of ascent from cretaceous to pleistocene aquifer on the groundwater quality in the western part of Vistula River Delta
PublicationZachodnia część delty Wisły jest regionem zasobnym w wody podziemne. Występują one w utworach kredy górnej i plejstocenu. Szczególnie korzystne warunki hydrogeologiczne występują w pogrzebanej dolinie wypełnionej piaskami i żwirami, przebiegającej wzdłuż zachodniej granicy Żuław Gdańskich. W zasilaniu plejstoceńskiego poziomu wodonośnego w tym rejonie znaczący udział ma ascenzja wód z pietra kredowego. Udział ten zaznacza się...
-
Wpływ parametrów reakcji acydolizy na stopień wbudowania się kwasu kaprylowego w triacyloglicerole oleju rzepakowego.
PublicationBadano wpływ wybranych parametrów enzymatycznej acydolizy na stopień wbudowywania się kwasu kaprylowego w cząsteczki oleju rzepakowego. Zmieniano stosunki molowe reagentów, czas reakcji, ilośc wody w preparacie enzymatycznym, środowisko reakcji. Stwierdzono, że najkorzystniejsze warunki wbudowywania się tego kwasu w cząsteczki TAG były przy następujących parametrach: zawartość wody w preparacie enzymatycznym - 10%; stosunek molowy...
-
Numerical simulation of rapidly varied water flow in the ´Wild River´ type water slide
PublicationPrzedstawiono numeryczną analizę przepływu w zjeżdżalni wodnej typu "Dzika Rzeka". Jako model matematyczny przyjęto równania przepływu wody płytkiej. Wobec szybkozmiennego ruchu wody do rozwiązania zastosowano metodę objętości skończonych. Numeryczną symulację przepływu wykonano na trójkątnej siatce niestrukturalnej. Wyniki obliczeń porównano z obserwacjami na obiekcie rzeczywistym zainstalowanym w parku wodnym w Sopocie. Dodatkowo...
-
Characteristics of the Radunia river and its catchment in view of WFD
PublicationCelem Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW), między innymi problemami jest ochrona śródlądowych wód powierzchniowych, zabezpieczenie przed dalszym pogorszenien ich stanu i poprawa stanu ekosystemów wodnych. Badania Rzeki Raduni i jej zlewni zostały wykonane przez Instytut Budownictwa Wodnego i Politechnikę Gdańską. Dotyczyły one wód śródlądowych (rzeki, jeziora, zbiorniki), ich hydrologii, hydrauliki i jakości wody. Rzeka jest istotna...
-
Efektywność usuwania żelaza, manganu i amoniaku z wód podziemnych na złożu "Filtralite" w porównaniu z tradycyjnymi materiałami filtracyjnymi
PublicationPrzedstawienie badań porównawczych materiałów filtracyjnych oraz omówienie rozwoju technologi uzdatniania wody w tym zakresie. Ocena przydatności materiału filtracyjnego "Filtralite" w usuwaniu żelaza, manganu i azotu amonowego. Wielomiesięczne badania porównawcze pracy dwóch kolumn filtracyjnych przeprowadzone w skali ułamkowo-technicznej na Stacji Uzdatniania Wody "Lipce" w Gdańsku. Porównanie skuteczności usuwania żelaza, manganu...
-
Możliwości sterowania ilością wodoru dyfundującego w złączach spawanych
PublicationW pracy omówiono metalurgiczne i technologiczne czynniki wpływające na obecność wodoru dyfundującego w stopiwie uzyskanym w środowisku powietrznym i pod wodą oraz podano metody obniżania jego ilości. Przedstawiono wyniki badań ukierunkowanych na określenie wpływu warunków i parametrów spawania na nawodorowanie stopiwa. Opracowano i podano zależności umożliwiające prognozowanie zawartości wodoru w złączach wykonanych pod wodą...
-
Wielka rura
PublicationRury wielkośrednicowe ciśnieniowe z polietylenu. Zakres średnic. Nowa produkcja. Możliwości modyfikacji właściwości. Transport wodą odcinków kilkusetmetrowych.
-
Ogrzewanie basenów kąpielowych przy zastosowaniu kolektorów słonecznych
PublicationZaprezentowano rozwiązania techniczne kolektorów słonecznych oraz sposoby ich wykorzystywania do podgrzewania wody basenowej w układach hybrydowych.
-
Badanie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii do współpracy z blokami energetycznymi
PublicationArtykuł przedstawia analizę techniczną możliwości wykorzystania wody geotermalnej do wspomagania bloku energetycznego dużej mocy. Obiekty wykorzystane do analizy to obieg elektrowni Turów z turbiną 200MW i elektrowni Opole z turbiną 360MW. Proponowane rozwiązanie to zastosowanie i wykorzystywanie energii geotermicznej w chłodziarkach absorpcyjnych bromowo-litowych. Wyprodukowany w ten sposób chłód miałby wspomagać pracę skraplacza....
-
Environmemtal Degradation of Ramie Fibre Reinforced Biocomposites
PublicationThe estimation of environmental degradibility of different fibre reinforced biocomposites in Baltic sea and in compost with activated sludge under natural conditions is the subject of this paper. Two types of biocomposites, ramie fibre/ecoflex and ramie fibre/cellulose nanofibre reinforced corn starch resin, were studied.It was demonstrated that the biocomposites with natural fibre of ramie were degraded in compost faster than...
-
Environmental Degradation of Ramie Fibre Reinforced Biocomposites
PublicationThe degradation process of two kinds of biocomposites, Ramie fibre/Ecoflex R/E and ramie fibre/cellulose nanofibre reinforced corn starch resin R/CS, were studied. It was demonstrated that R/CS degraded faster in natural environments.
-
The new method of ZnIn2S4 synthesis on the titania nanotubes substrate with enhanced stability and photoelectrochemical performance
PublicationThe new method of ZnIn2S4 synthesis on the titania nanotubes substrate with enhanced stability and photoelectrochemical performance
-
The use of liquid crystal thermography for heat, fluid flow and biomedical research.
PublicationW ostatniej dekadzie termografia ciekłokrystaliczna (TLC) i cyfrowa analiza kolorowych obrazów była z powodzeniem stosowana w różnych aplikacjach technicznych, przemysłowych i biomedycznych. Cienkie warstwy ciekłokrystaliczne zastosowano dla uzyskania lokalnych pól temperatury, współczynników przekazywania ciepła i określenia rodzaju procesu. Materiał ciekłokrystaliczny można również zastosować do wizualizacji pól temperatury i...
-
Właściwości podłoża gruntowego jako czynnik determinujący proces inwestycyjny farmy wiatrowej
PublicationW artykule przedstawiono opis usterek i uszkodzeń fundamentu kołowegowieży turbinyelektrowni wiatrowej spowodowanych lokalnym osłabieniem podłoża gruntowego, będących następstwem błednego, na etapie prac przygotowawczychrozpoznania warunków gruntowychw stosunku do warunków rzeczywistych, zweryfikowanych na etapiewznoszenia obiektu. W czasie realizacji fundamentu nastąpiło jego zalanie woda gruntowąspowodowane wyłamaniem dna wykopu....