Filters
total: 1596
-
Catalog
- Publications 963 available results
- Journals 1 available results
- People 89 available results
- Inventions 4 available results
- Projects 5 available results
- Laboratories 8 available results
- Research Teams 11 available results
- Research Equipment 10 available results
- e-Learning Courses 494 available results
- Events 10 available results
- Offers 1 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: NIEZAWODNOŚĆ OPROGRAMOWANIA
-
Integrated protection/restoration in survivable multilayer architectures
PublicationArtykuł przedstawia nową koncepcję projektowania wielowarstwowych architektur sieci przeżywalnych, wykorzystującą informację międzywarstwową do zabezpieczania odtwarzania na wypadek pojedyńczej awarii węzła lub łącza w sposob zapobiegający propagacji awarii. Oryginalne zadanie optymalizacji całej zintegrowanej architektury przeżywalnej sformułowano jako zadanie programowania całkowitego. Jest ono NP-zupełne i zaproponowano algorytm...
-
Inteligentne superkomputery wirtualne do prognozowania trendów w finansach
PublicationW pracy zaproponowano wykorzystanie infrastruktury superkomputerów wirtualnych do obliczeń inteligentnych w finansach. Ponieważ zaawansowane metody wymagają dużych mocy obliczeniowych, omówiono gridy obliczeniowe rozumiane jako superkomputery wirtualne ze szczególnym uwzględnieniem środowiska obliczeniowego dla cyberwaluty Bitcoin. Ponadto zaproponowano programowanie genetyczne do opracowania strategii inwestycji giełdowych. Na...
-
AMRA Application of MSS Reliability Analysis for Electrical Low-Voltage Systems
ProjectsProject realized in Department of Electrical Power Engineering according to BPN/BSK/2021/1/00006/U/00001 agreement
-
Seminarium popularnonaukowe na WETI
EventsWETI zaprasza na seminarium popularnonaukowe adresowane do uczniów szkół licealnych Trójmiasta i Pomorza. Więcej informacji na stronie WETI.
-
Dyfuzyjne spalanie turbulentne metanu w strudze: analiza numeryczna płomienia Sandia D
PublicationDyfuzyjne spalanie turbulentne jest najpowszechniej występującym w zastosowa-niach przemysłowych rodzajem tego procesu. Jednak jego dokładny opis wciąż sprawia trudności i obserwuje się rozwój konkurujących modeli implementowanych w podejściu RANS (Reynolds Averaged Navier Stokes), a współcześnie coraz częściej także w metodzie dużych wirów (LES) o czym świadczą liczne publikacje [13, 16, 18, 21]. W niniejszej pracy przedstawiono...
-
Teledetekcja w diagnostyce żelbetowych elementów konstrukcyjnych
PublicationPomiary teledetekcyjne przy użyciu naziemnych skanerów laserowych to nowo-czesne narzędzie pracy wykorzystywane nie tylko w geodezji, ale też w medycynie, inżynierii produkcji, a nawet kryminalistyce. W obszarze inżynierii budowlanej znajduje on zastosowanie w badaniu geometrii budowli(hale przemysłowe) i obiektów inżynier-skich(mosty, wiadukty), a także w pracach związanych z inwentaryzacją obiektów. Skaning laserowy pozwala na...
-
TELEDETEKCJA W DIAGNOSTYCE ŻELBETOWYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH
PublicationPomiary teledetekcyjne przy użyciu naziemnych skanerów laserowych to nowoczesne narzędzie pracy wykorzystywane nie tylko w geodezji, ale też w medycynie, inżynierii produkcji, a nawet kryminalistyce. W obszarze inżynierii budowlanej znajduje on zastosowanie w badaniu geometrii budowli(hale przemysłowe) i obiektów inżynierskich(mosty, wiadukty), a także w pracach związanych z inwentaryzacją obiektów. Skaning laserowy pozwala na...
-
Programowanie współbieżne i równoległe - laboratorium - 2022/23
e-Learning CoursesProgramowanie współbieżne i równoległe dla studentów WFTiMS
-
Programowanie współbieżne i równoległe - laboratorium - 2023/24
e-Learning CoursesProgramowanie współbieżne i równoległe dla studentów WFTiMS
-
Dydaktyczne stanowisko laboratoryjne do zdalnego zarządzania elementami instalacji elektrycznej budynku
PublicationW artykule przedstawiono metody zdalnego monitorowania i sterowania urządzeniami instalacji elektrycznej standardu KNX. W szczególności zwrócono uwagę na możliwości wykorzystania programu ETS, biblioteki Falcon, serwera OPC wraz z oprogramowaniem typu SCADA oraz sterownika umożliwiającego zdalne zarządzanie instalacją za pomocą przeglądarki internetowej z dowolnego komputera podłączonego do sieci Internet. Przedstawiono elementy...
-
Planowanie rozwoju sieci dystrybucji energii elektrycznej na obszarach miejskich = Planning of development of the urban electricity distribution network
PublicationReferat przedstawia opis rozwiązania problemu planowania rozwoju sieci dystrybucji energii elektrycznej na obszarach miejskich. Rozwiązanie uzyskuje się w drodze zaprogramowania rozwoju z wykorzystaniem algorytmu genetycznego. Uwzględniane są dane o zawodności istniejącej infrastruktury i jej ograniczenia przesyłowe. Podjęto również próbę odwzorowania możliwych do wyboru tras prowadzenia linii kablowych. Funkcja zdatności rozwiązania...
-
A system for multitask noisy speech enhancement.
PublicationW artykule przedstawiono ogolną charakterystyke opracowanego systemu rejestracji i rekonstrukcji mowy. Artykuł zawiera opis składników systemu, ktory jest oprogramowaniem zawierającym zaawansowane narzędzia służące poprawie zrozumiałości mowy. Zaimplementowane narzędzia systemu umożliwiają wyszukiwanie nagrań dźwiękowych i ich obróbkę przy pomocy zaimplementowanych pluginów. W artykule przedstawione wykorzystane w systemie algorytmy...
-
Szansa skoku cywilizacyjnego czy skok szans Pomorza?
PublicationPolskie regiony w ostatniej dekadzie uzyskały wsparcie środkami strukturalnymi Unii Europejskiej o wyjątkowej skali. Daje to możliwośc skokowego pokonania progów cywilizacyjnego rozwoju. Podstawą tego przyspieszenia jest planowanie i programowanie strategiczne. Proces długiego trwania rozwoju opisuje foresight regionalny będący wariantem rozwoju. Dylemat rozwoju Pomorza polega na wyborze ścieżek rozwoju: pogłębionej, specjalizacji...
-
Systemy Wbudowane
e-Learning CoursesWykład dotyczący systemów sterowanych omawiający podstawowe elementy każdego systemu - jednostkę sterującą i ich rodzaje, układy wejściowe i wyjściowe. Układy współpracujące, metodykę tworzenia oprogramowania.
-
L(1a) MP WIMiO Niezawodność i bezpieczeństwo maszyn i systemów (PG 00042124)
e-Learning Courses -
L(1b) MP WIMiO Niezawodność i bezpieczeństwo maszyn i systemów (PG 00042124)
e-Learning Courses -
Bezpieczeństwo i higiena pracy, WIMiO, Mechatronika, I st., stacjonarne, (PG_00055368), semestr zimowy 2023/2024, prowadzący: dr inż. Sławomir Sommer
e-Learning CoursesKurs dla Kierunku: Mechatronika (WM), I stopnia - inżynierskie, stacjonarne, 2023/2024 - semestr zimowy (obecnie sem. 1), Student wyjaśnia pojęcia ergonomii. Opisuje jej cele i obszar zastosowań. Definiuje układ człowiek - maszyna - otoczenie. Projektuje środowisko pracy człowieka biorąc pod uwagę zasady projektowania. Stosuje różne modele człowieka. Prezentuje bezpieczeństwo i niezawodność układu człowiek - maszyna - otoczenie.
-
System sterowania czujnikami z wykorzystaniem sieci bezprzewodowej w standardzie ieee 802.15.4
PublicationBezprzewodowe sieci sensorowe najczęściej wykorzystywane są w systemach pomiarowo-kontrolnych. Przy realizacji systemu wykorzystano mikrokontroler z rdzeniem Cortex-M3 jako kontroler sieci oraz przekaźniki ZigBee pracujące przy częstotliwości 2,4 GHz. System wymagał stworzenia modułów komunikacyjnych łączących kontroler i przekaźnik radiowy za pomocą interfejsu SPI oraz zaimplementowania stosu odpowiadającego potrzebom aplikacji....
-
Analiza właściwości mikrokontrolerów do zastosowania w układach sterowania napędami elektrycznymi
PublicationPrzedstawiono wymagania stawiane mikrokontrolerom stosowanym w sterownikach napędu elektrycznego. Dokonano przeglądu najpopularniejszych układów. Omówiono szerzej trzy przykładowe typy mikrokontrolerów o różnym stopniu złożoności, pochodzące od różnych producentów. Zwrócono uwagę na funkcjonalność i parametry warunkujące możliwość wykorzystania ich w założonym zastosowaniu. Rozważono wydajność wbudowanych jednostek arytmetyczno-logicznych....
-
System laboratoryjny do identyfikacji uszkodzeń parametrycznych analogowych układów elektronicznych
PublicationPrzedmiotem artykułu jest komputerowy system laboratoryjny do testowania parametrów funkcjonalnych analogowych układów elektronicznych w dziedzinie czasu. W systemie wykorzystano dwa generatory 33120A oraz multimetr 34401A dołączone do komputera za pośrednictwem interfejsu RS232. Oprogramowanie sterujące pracą systemu zrealizowano w środowisku Matlab. W systemie zaimplementowano metodę testowania polegającą na pobudzaniu układu...
-
Przegląd metod pomiaru temperatury przewodów linii napowietrznych wysokiego napięcia
PublicationW artykule przedstawiono przegląd metod pomiaru temperatury napowietrznych linii wysokiego napięcia stosowanych w celu poprawy niezawodności eksploatacji i w celu wyznaczania dopuszczalnej obciążalności linii. Omówiono system DOL dynamicznej obciążalności linii oraz bezdotykowe metody pomiaru temperatury: pomiar z użyciem pasywnych czujników SAW (ang. Surface acoustic wave sensor), DTS (distributed temperature sensing) z wykorzystaniem...
-
Analysis of nonlinear effects as a diagnostic tool
PublicationMetody analizy efektów nieliniowych nieliniowej analizy sygnałów na wyjściu testowanych obiektów umożliwiają badanie występowania defektów i uszkodzeń w materiałach i elementach elektronicznych, co jest niezbędne w predykcji niezawodności. W odniesieniu do elementów biernych bardzo skutecznym narzędziem okazuje się być wskaźnik trzeciej harmonicznej (THI - Third Harmonic Index). W artykule bardziej szczegółowo opisano pomiary parametru...
-
Klocki samopompujące w łożyskach hydrodynamicznych = Self-pumping pads in the hydrodynamic bearings
PublicationWe współpracy z firmą ALSTOM HYDRO (Szwajcaria), zespół Katedry Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Politechniki Gdańskiej przeprowadził symulacje przepływowe kilku rozwiązań konstrukcyjnych mających na celu zwiększenie niezawodności turbin wodnych. W artykule opisano jedno z takich rozwiązań - tak zwane łożysko z klockami samopompującymi. Głównym celem jest uzyskanie przepływu oleju w układzie smarowania łożyska hydrodynamicznego...
-
Pomiary szumów i zakłóceń
PublicationPraca zawiera uzasadnienie potrzeby doskonalenia techniki pomiarów szumów i zakłóceń, zwłaszcza sygnałów losowych - zarówno ergodycznych jak i niestacjonarnych, z wykorzystaniem sprzętu komputerowego. Przedstawione zostały uwarunkowania aparaturowe mające zasadniczy wpływ na algorytmiczne wyznaczanie wielkości charakteryzujących szumy i zakłócenia po procesie ich digitalizacji. Podane zostały także przykładowe zastosowania wspomaganych...
-
Wizyjna metoda oceny przemieszczeń poprzecznych mobilnych systemów GNSS i INS w procesie wyznaczania trajektorii osi toru kolejowego
PublicationW referacie przedstawiono metodę pomiaru przemieszczeń poprzecznych kolejowej platformy zawierającej systemy pomiarowe GNSS, INS, MLS oraz fotogrametryczny. Do pomiaru przemieszczeń poprzecznych zastosowano system fotogrametryczny składający się z kamer wizyjnych, oświetlaczy, kontrolera systemu pomiarowego, oraz oprogramowania do akwizycji plików. Zaprezentowano algorytm przetwarzania plików rastrowych w celu pomiaru przemieszczeń....
-
Wykorzystanie e-narzędzi w nauczaniu, egzaminacji i certyfikacji Autodesk
PublicationAutoryzowane Centrum Szkolenia Autodesk Politechniki Gdańskiej zostało założone w 1995 roku. Stanowiło odpowiedź na rosnące zainteresowanie zdobywaniem umiejętności obsługi oprogramowania typu CAD wśród studentów i młodych inżynierów. Rosnące zainteresowanie zaowocowało stopniowym wdrażaniem kolejnych narzędzi e-learningowych. Wraz ze zdobyciem statusu Autoryzowanego Akademickiego Partnera Autodesk w 2016 roku pojawiły się nowe...
-
Wpływ prawa na systemy informatyczne - studia przypadków
PublicationZgodność systemów informatycznych z prawem jest jednym z podstawowych wymagań względem systemów. Jednak transformacja przepisów prawa na wymagania względem oprogramowania nie jest łatwym zadaniem. W referacie zaprezentowano trzy różne rodzaje wpływu prawa na systemy informatyczne. W przypadku pierwszym, prawo reguluje określoną dziedzinę pozostawiając dowolność wyboru sposobu realizacji przepisów. W drugim przypadku, przepisy...
-
Wspomagane komputerowo określanie wymaganego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa z wykorzystaniem autorskiej aplikacji ProSIL
PublicationW referacie przedstawiony został autorski moduł oprogramowania ProSIL wspomagający zarządzanie bezpieczeństwem funkcjonalnym. W module ProSILen wykorzystuje się metody matrycy oraz grafów ryzyka. Referat nawiązuje w swej tematyce do zagadnień związanych z etapem określania specyfikacji wymagań bezpieczeństwa dla zidentyfikowanych funkcji bezpieczeństwa realizowanych przez systemy E/E/PE. Składa się ona z dwóch podstawowych grup...
-
Stanowisko laboratoryjne do badania transmisji DMA oparte na procesorze SHARC.
PublicationReferat przedstawia stanowisko w Laboratorium ''Integracja Sprzętu i Oprogramowania'', zapoznające studentów z cechami transmisji DMA w wersji zbliżonejdo tej z komputera IBM XT. Stanowisko oparto na zestawie uruchomieniowym''EZ-KIT Lite'' z procesorem sygnałowym ADSP-21061 z rodziny SHARC firmy Analog Devices. Zastosowane algorytmy i rozwiązania mają charakter ogólny i mogą być realizowane w zbliżonej formie również na...
-
Conception of on-line lamella´s thickness monitoring system for resawing process on sash-gangs saw
PublicationPrzedstawiono układ do automatycznego pomiaru grubości lameli po cięciu na pilarkach ramowych. Pomiar odbywa się metodą bezstykową za pomocą ultra precyzyjnych laserowych sensorów przemieszczeń. Sygnały z sensorów po obrobieniu za pomocą specjalnego oprogramowania były podstawą do oceny jakości wykonania lameli. Próby cięcia wykonano na pilarce ramowej PRW15M na Politechnice Gdańskiej, a pomiary na Shimane University w Matsue (Japonia)....
-
Pomiar wydajności systemów grafiki trójwymiarowej.
PublicationTworząc interakcyjny system graficzny należy mieć na uwadze wydajność zarówno sprzętu, jak i obsługującego go oprogramowania. Zaniedbanie analizy możliwości hardware'u i software'u grozi brakiem wydolności systemu i w efekcie koniecznością kosztownej modyfikacji sprzętu lub pracochłonnej (ze względu na przebudowę kodu) wymiany biblioteki graficznej. Oszacowanie wydajności systemu graficznego wydaje się zatem niezbędne w początkowym...
-
Designing world closures for knowledge-based system engineering
PublicationWraz z rozwojem komponentów opartych na wiedzy przed inżynierami oprogramowania postawione zostały nowe zadania. Jednym z nich jest zintegrowanie tych komponentów z innymi standarodowymi komponentami. Zrealizowanie tego zadania wymagało zdefiniowania języka komunikacji pomiędzy różnymi komponentami w celu wymiany informacji. W artykule omówiono problem wymiany informacji pomiędzy komponentami opartymi na wiedzy i komponentami opartymi...
-
Testing motional accuracy of a manufacturing machine - a task imposed on modern maintenance
PublicationArtykuł dotyczy zagadnień utrzymania ruchu maszyn w powiązaniu z problemami parametryzacji zautomatyzowanych napędów. Przedstawiono krótki przegląd i kierunki rozwoju wspomagania komputerowego w ramach zakładowych systemów utrzymania ruchu. Zwrócono uwagę na pomijanie w popularnie publikowanych graficznych modelach systemów informatycznych CIM, ich podsystemów dedykowanych dla wspomagania utrzymania ruchu maszyn, podczas gdy takie...
-
Usuwanie niejednolitego tła z obrazów tekstu przy użyciu zmodyfikowanego algorytmu wyostrzania i filtracji nieliniowej
PublicationCelem referatu jest przedstawienie algorytmu poprawy jakości obrazów zawierających tekst na niejednolitym tle. Pierwsza faza realizacji algorytmu obejmuje usunięcie tła poprzez wykorzystanie zmodyfikowanej operacji wyostrzania, w której od oryginalnego obrazu odejmowany jest wynik filtracji dolnoprzepustowej. W tym celu zaproponowano metodę wyznaczenia optymalnej wielkości maski filtru dolnoprzepustowego. W drugiej fazie działania...
-
Szymon Olewniczak mgr inż.
PeopleI've been a part of the Gdansk University of Technology since 2013, when I started my bachelor's degree in computer science at the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics. After receiving my master's degree in 2019, I've been working as an assistant at the Department of Computer Architecture. Since 2024, I am also the deputy head of my department. My research interests revolve around various NLP related topics,...
-
Projektowanie oprogramowania systemów - projekt - KSE+OPTO - 2024
e-Learning CoursesZajęcia projektowe dla specjalności Komputerowe Systemy Elektroniczne i Optoelektronika Realizacja zadania programistycznego z wykorzystaniem metod i narzędzi poznanych w ramach wykładu z przedmiotu "Projektowanie oprogramowania systemów".
-
Zarządzanie procesem innowacyjnym w polskich małych i średnich przedsiębiorstwach
PublicationZarządzanie procesem innowacyjnym stanowi wyzwanie dla menedżerów, nie tylko dużych przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy stają przed problemem czy i jakie działania przed-sięwziąć, aby efektywnie konkurować na rynku. Poziom innowacyjności polskich małych i średnich przedsiębiorstw nie świadczy dobrze o sposobie zarządzania procesem innowacyjnym. Jednak w nowym okresie programowania pojawią się środki przeznaczone na wdrożenia w firmach....
-
Budowa 3-osiowej maszyny frezującej CNC, wraz z doborem parametrów regulatorów w torach sterowania serwomechanizmów
PublicationW pracy przedstawiono proces tworzenia stanowiska laboratoryjnego - maszyny frezującej CNC, której osie poziome napędzane są poprzez serwomechanizmy, zaś oś pionowa napędzana jest przez silnik skokowy. Budowę stanowiska kończy proces programowania maszyny, wraz z doborem parametrów regulatorów w torach sterowania serwomechanizmów. W tym celu zostały wykorzystane kryteria: Hurwitza oraz optimum symetrii. Rezultaty strojenia regulatorów...
-
Wzorce identyfikacji ryzyka w projektach informatycznych
PublicationArtykuł prezentuje systematyczne podejście do identyfikacji ryzyka w projek-tach informatycznych, oparte na wzorcach ryzyka. Podejście zakłada jawne mo-delowanie rozważanego obszaru biznesowego, co pozwala na kontrolę zakresuidentyfikacji i zapewnia kompletność analiz. W artykule zastosowano to po-dejście wykorzystując RUP jako model odniesienia dla procesów wytwarzania o-programowania. Następnie omówiono eksperyment, w którym...
-
Programowanie studia I stopnia, s.2 Matematyki
e-Learning CoursesNotatki i materiały do wykładu i laboratorium z przedmiotu "Programowanie'
-
Programowanie obiektowe i analityka danych
e-Learning CoursesKurs stworzony na potrzeby przedmiotu Programowanie obiektowe i analityka danych.
-
Programowanie równoległe na architekturach wielordzeniowych
e-Learning CoursesKurs poświęcony zagadnieniom programowania równoległego na maszynach z pamięcią współdzieloną, w tym na wielordzeniowych CPU oraz GPU.
-
Programowanie równoległe na architekturach wielordzeniowych (2023-24)
e-Learning CoursesKurs poświęcony zagadnieniom programowania równoległego na maszynach z pamięcią współdzieloną, w tym na wielordzeniowych CPU oraz GPU.
-
Architektura dedykowanych systemów mikroprocesorowych 2022
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z architekturą systemów wieloprocesorowych i wielokomputerowych oraz z procesem wytwarzania i testowania oprogramowania realizującego zadane funkcje systemu czasu rzeczywistego.
-
Architektura dedykowanych systemów mikroprocesorowych 2024
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z architekturą systemów wieloprocesorowych i wielokomputerowych oraz z procesem wytwarzania i testowania oprogramowania realizującego zadane funkcje systemu czasu rzeczywistego.
-
Architektura dedykowanych systemów mikroprocesorowych 2023
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z architekturą systemów wieloprocesorowych i wielokomputerowych oraz z procesem wytwarzania i testowania oprogramowania realizującego zadane funkcje systemu czasu rzeczywistego.
-
Optymalne projektowanie konstrukcji inżynierskich 2023/24
e-Learning CoursesOptymalizacja to wybór najlepszego rozwiązania przy zadanym celu (określonym kryterium lub kryteriach w ramach optymalizacji jedno lub wielokryterialnej) z pewnego zestawu dostępnych alternatyw. W przypadku konstrukcji inżynierskich tym kryterium mogą być SGU, SGN lub inne. Optymalizacja posługuje się sformalizowanym językiem matematycznym w ramach różnych metod programowania matematycznego. Programowanie matematyczne lub optymalizacja...
-
Analiza modalna stalowego zbiornika walcowego z dachem stałym przy różnym poziomie wypełnienia
PublicationW branżach technicznych, takich jak przemysł chemiczny czy naftowy, stalowe zbiorniki walcowe są często wykorzystywane do magazynowania produktów płynnych. Z tego względu ich bezpieczeństwo i niezawodność to kluczowe aspekty, ponieważ ewentualne uszkodzenie konstrukcji może prowadzić do poważnych konsekwencji, a w skrajnych przypadkach nawet do katastrofy ekologicznej. Celem niniejszego referatu jest przedstawienie wyników badań...
-
Koncepcja analizy stanów emocjonalnych użytkowników w kontekście systemów zabezpieczeń transportowych
PublicationAutorzy, przywołując własne i światowe badania nad rozpoznawaniem emocji ludzkich z obrazu twarzy, wskazują na możliwość zastosowania algorytmów komputerowych i ich implementacji w komputerach osobistych (i innych urządzeniach personalnych wyposażonych w dostatecznie silny procesor obliczeniowy). Zastosowanie takiego rozwiązania może poprawić bezpieczeństwo użytkowania urządzeń, maszyn i pojazdów, których operatorzy muszą gwarantować...
-
ERGONOMIA I BEZPIECZEŃSTWO PRACY W TRANSPORCIE - L-15/C-15/L-0/P-0, Transport, WILIŚ, I stopnia - inżynierskie, stacjonarne, sem06, (PG_00044635), semestr letni 2023/2024, LATO
e-Learning CoursesKurs: Kierunek: Transport (WILiŚ), I stopnia - inżynierskie, stacjonarne, 2017/2018 - zimowy (obecnie sem. 6), Semestr: 2019/2020 - letni, Student wyjaśnia pojęcia ergonomii. Opisuje jej cele i obszar zastosowań. Definiuje układ człowiek - maszyna - otoczenie. Projektuje środowisko pracy człowieka biorąc pod uwagę zasady projektowania. Stosuje różne modele człowieka. Prezentuje bezpieczeństwo i niezawodność układu człowiek - maszyna...