Search
Filters
total: 569
-
Catalog
Search results for: CIŚNIENIE HYDRODYNAMICZNE
-
Pressure and capacity in hip joint afte injury.
PublicationPraca przedstawia zarys analitycznego wyprowadzenia równania Reynoldsa do wyznaczania rozkładów wartości ciśnienia w szczelinie sferycznego stawu biodrowego człowieka po udarze w nieustalonym ruchu impulsywnym. W wyprowadzonym modelu uwzględniono lepkosprężyste właściwości cieczy synowialnej oraz stochastyczny opis chropowatości chrząstki stawowej. Numeryczne wartości ciśnienia wyznaczono w programie Mathcad 2001 przy wykorzystaniu...
-
Numerical modeling of wave-seabed-structure interaction.
PublicationPraca doktorska przedstawia propozycję nowoczesnego rozwiązania obciążeń hydraulicznych przy uwzględnieniu nieliniowych oddziaływań pomiędzy falą wodną, przepuszczalnym dnem i porowatą konstrukcją morską. Nabrzeże pionowe, falochron podwodny i falochron kompozytowy były obiektem eksperymentów numerycznych, których wyniki były weryfikowane przy użyciu wyników laboratoryjnych (niszczących i nieniszczących). Krótki przegląd bieżącej...
-
The influence of the local pipeline leak on water hammer properties
PublicationPrzedstawiono wyniki eksperymentalnej i numerycznej analizy zjawiska uderzenia hydraulicznego. Pomiary przeprowadzono dla przewodu MDPE o długości 36 m, w którym zamodelowano lokalną nieszczelność. W tym celu, w pewnej odległości od zaworu umieszczonego na końcu przewodu zainstalowano kształtki imitujące lokalny wyciek. Przeprowadzono analizę otrzymanych charakterystyk ciśnienia i wyznaczono parametry: okres oscylacji, amplitudę...
-
Analiz umov roboty sitkovyh diskiv robota dla pidvodnogo cisenia korpususudna. Avtomatizacia**2003 nr 37 s. 35-38, 3 rys. bibliogr. 6 poz. Analiza warunków pracy tarcz szczotkowych robota do prac podwodnych przy kadłubie statku.
PublicationAnaliza hydrodynamiczna tarcz czyszczących oraz właściwe określenie układusterowania robota podwodnego, przeznaczonego do czyszczenia tej części kadłuba statku, która znajduje się w wodzie, mają doprowadzić do takiego rozwiązania aby nakłady finansowe na eksploatację podwodnego systemu były minimalne. W tym celu zbadano warunki pracy tarcz szczotkowych głowicy roboczej i przeprowadzono wstępną analizę oporów brodzenia tarczy gładkiej...
-
Optimization of steam cycles with respect to supercritical parameters
PublicationArtykuł zawiera analizę budowanych aktualnie bloków nadkrytycznych stosowanych na świecie. W pracy przeprowadzono analizę obiegów z pojedynczym oraz podwójnym przegrzewem międzystopniowym dodatkowo z regeneracyjnym podgrzewem wody zasilającej odpowiednio z sześcioma, siedmioma, ośmioma, dziewięcioma oraz dziesięcioma wymiennikami regeneracyjnymi. Obliczenia wykonywano dla różnych wartości temperatur i ciśnienia pary świeżej, różnych...
-
Modelling hydraulic and capillary-driven two-phase fluid flow in unsaturated concretes at the meso-scale with a unique coupled DEM-CFD technique
PublicationThe goal of the research was to demonstrate the impact of thin porous interfacial transition zones (ITZs) between aggregates and cement matrix on fluid flow in unsaturated concrete caused by hydraulic/capillary pressure. To demonstrate this impact, a novel coupled approach to simulate the two-phase (water and moist air) flow of hydraulically and capillary-driven fluid in unsaturated concrete was developed. By merging the discrete...
-
Kierunek wzrostu strumienia mocy w układzie napędu i sterowania hydrostatycznego. Graficzne przedstawianie mocy strat energetycznych oraz mocy rozwijanych w elementach układu. Część I. Układy ze sterowaniem dławieniowym szeregowym prędkości silnika hydraulicznego obrotowego
PublicationZaproponowano i uzasadniono wykres przedstawiający kierunek wzrostu strumienia mocy narastającej od wału lub tłoczyska silnika hydraulicznego do wału pompy, mocy narastającej w wyniku wymuszania przez moce strat energetycznych występujących w elementach układu i sterowania hydrostatycznego. Przedstawiono interpretację graficzną mocy strat energetycznych występujących w elementach układów, a także mocy rozwijanych przez te elementy....
-
Graphical presentation of the power of energy losses and power developed in the elements of hydrostatic drive and control system. Part I. Rotational hydraulic motor speed series throttling control systems
PublicationZaproponowano i uzasadniono wykres przedstawiający kierunek wzrostu strumienia mocy narastającej od wału lub tłoczyska silnika hydraulicznego do wału pomopy, mocy narastającej w wyniku wymuszania przez moce strat energetycznych występujących w elementach układu i sterowania hydrostatycznego. Przedstawiono interpretację graficzną mocy strat energetycznych występujących w elementach układów, a także mocy rozwijanych przez te elementy....
-
Influence of Acute Jugular Vein Compression on the Cerebral Blood Flow Velocity, Pial Artery Pulsation and Width of Subarachnoid Space in Humans
PublicationCelem pracy jest zaprezentowanie wyników badań dotyczących oceny wpływu silnego obustronnego zwężenia żył szyjnych na amplitudę pulsacji i zmiany szerokości przestrzeni podpajęczynówkowej, prędkość przepływu mózgowego krwi, obwodowe ciśnienie krwi oraz możliwe relacje między wymienionymi parametrami.
-
Influence of pressure on heat transfer during pool boiling on smooth tube bundle
PublicationPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych wrzenia wody, metanolu i R141b na pęu rur głądkich w warunkach podcisnienia i ciśnienia atmosferycznego
-
Influence of porous coating on heat transfer during R22 and R134a flow boiling.
PublicationPrzedstawiono wpływ powłoki porowatej na przenoszenie ciepła i spadku ciśnienia podczas wrzenia w przepływie czynników chłodniczych, R22 i R134a.
-
Badanie skutków zwarć łukowych w rozdzielnicach osłoniętych
PublicationW pracy przedstawiono metody obliczania mocy i energii łuku elektrycznego, jak również ciśnienia oraz temperatury gazu wewnątrz rozdzielnic osłoniętych z izolacją powietrzną pod-czas zwarć łukowych. W celu ograniczenia skutków niskonapięciowych zwarć łukowych przedstawiono oryginalną i dotąd nie spotykaną metodę jednofazowego wyłączania trójfazowych zwarć łukowych.Przeprowadzono analizę przepływu gazu przez szczelinowe i kanałowe...
-
Changes in bacterial cells induced by high pressure at subzero temperature
PublicationW publikacji przedstawiono wyniki badań dotyczące zmian jakie zachodzą w komórkach bakterii Escherichia coli po działaniu wysokiego ciśnienia w ujemnej temperaturze. Stwierdzono, że w wyniku działania ciśnienia 193 MPa zachodzącą zmiany w błonie cytoplazmatycznej i ścianie komórkowej bakterii. W tych warunkach następowała prawie całkowita utrata wewnątrzkomórkowego ATP z komórek badanych szczepów znajdujących się w fazie logarytmicznej....
-
Badanie wpływu rodzaju obciążeń testujących na wytrzymałość zmęczeniową stopu łożyskowego
PublicationPrzedstawiono wyniki badań nad wytrzymałością zmęczeniową warstwy ślizgowej dwuwarstwowej taśmy łożyskowej wykonanej ze stopu AlSn11,3Cu1,2. Badania przeprowadzono za pomocą testera SKMR-1. Przedstawiono metodykę badań, zaobserwowane pęknięcia zmęczeniowe badanych próbek oraz oszacowano odpowiadające im krytyczne wartości naprężeń w warstwie ślizgowej. Porównano i przeanalizowano wartości naprężeń generowanych w próbkach przy różnych...
-
Effects of acute hypercapnia on the amplitude of cerebrovascular pulsation in humans registered with a non-invasive method
PublicationCelem pracy jest przedstawienie wpływu silnego zwiększenia ciśnienia dwutlenku węgla we krwi na amplitudę tętnienia naczyń mózgowych zarejestrowanego metodą bezinwazyjną.
-
Influence of porous coating on heat transfer during flow boiling of R22, R134a and R407C
PublicationPrzedstawiono wpływ pwłoki porowatej w pozionej rurce podczas wrzenia w przepływie i spadku ciśnienia czynników chłodniczych R22, R134a i R407C.
-
Simulations of high-pressure fluid flow in a pre-cracked rock specimen composed of densely packed bonded spheres using a 3D CFD model and simplified 2D coupled CFD-DEM approach
PublicationW artykule zastosowano dwa różne podejścia do opisu jednofazowego przepływu płynu w wstępnie spękanej próbce skały o niskiej porowatości pod wysokim ciśnieniem. Głównym celem pracy było bezpośrednie porównanie rozkładu ciśnień, gęstości i prędkości płynów we wstępnie pękniętej próbce. Zachowanie próbki imitującej skałę zostało opisane przez gęsto upakowane połączone kohezją kulki z nakładającymi się na siebie elementami. Pierwsze...
-
Skutki zwarć łukowych w średnionapięciowych rozdzielnicach okrętowych z izolacją powietrzną
PublicationW artykule scharakteryzowano moc i napięcie łuku, jak również przedstawiono model termodynamiczny służący do obliczania ciśnienia i temperatury gazów w otoczeniu łuku zwarciowego. Przedstawiono przykładowy układ elektrowni okrętowej i zasilania najważniejszych odbiorników na statku do przewozu kontenerów, w tym 600 kontenerów chłodzonych. Na podstawie parametrów prądnic i silników, odbiorników zasilanych z rozdzielnicy głównej...
-
Użycie współrzędnych funkcji prądu do rozwiązania zadania odwrotnego przepływu nieściśliwego lepkiego na powierzchniach cylindrycznych
PublicationW artykule zawarto metodę rozwiązywania dwuwymiarowego zagadnienia projektowania kształtu ścian kanału cylindrycznego (np. kanał między-łopatkowy) dla zadanego na nich rozkładu ciśnienia. Układ równań Naviera-Stokesa dla ustalonego przepływu nieściśliwego lepkiego w obrotowym układzie współrzędnych (φ, z) jest transformowany do układu współrzędnych funkcji prądu (ψ, z'). Właściwości przekształcenia pozwalają na wyznaczenie pola...
-
Impact of commutation unit design on hydraulic axial pump performance.
PublicationPrzedstawiono zależność pomiędzy konstrukcją mechanizmu rozrządu hydraulicznych pomp wielotłoczkowych osiowych a sprawnością i ciśnieniem pracy osiąganą przez te pompy. Zaprezentowano wyniki badań doświadczalnych.
-
Horizontal flow boiling of refrigerants inside porous coated tube.
PublicationPrzedstawiono wyniki badań przejmowania ciepła i spadku ciśnienia podczas wrzenia czynników chłodniczych R22, R134a i R407C w poziomej rurce z wewnętrzną powłoką porowatą.
-
Experimental investigation of a two-phase thermosiphon.
PublicationPrzedstawiono wyniki badań dwufazowego, termosyfonowego wymiennika ciepła. W szczególności uwzględniono wpływ podziałki rur oraz wartość ciśnienia w płaszczu na gęstość przenoszonego strumienia ciepła.
-
ANALIZA PRZEBIEGÓW ZMIAN TEMPERATURY CZYNNIKA ROBOCZEGO W CYLINDRZE ORAZ KANALE SPALIN WYLOTOWYCH SILNIKA O ZS DLA POTRZEB DIAGNOSTYCZNYCH - STAN BADAŃ
PublicationCharakter przebiegów zmian ciśnienia i temperatury czynnika roboczego w silniku o zapłonie samoczynnym jest istotnym źródłem informacji diagnostycznych. Pozwalają na analizę stanu technicznego zarówno aparatury paliwowej jak i układu cieplno - przepływowego. Dotyczy to zarówno temperatury i ciśnienia gazów w czasie całego cyklu pracy silnika o ZS wewnątrz cylindra, jak i tych samych parametrów dotyczących spalin, rejestrowanych...
-
Fabrication and characterization of anode supported solid oxide fuel cells
PublicationW tej pracy, napylanie aerozolowe zawiesiny proszków jest oceniane jako metoda osadzania cienkich elektrolitów tlenkowych ogniw paliwowych. Metoda ta jest tania, prosta i mam zalety w stosunku do szeroko stosowanej metody sitodruku. Wpływ parametrów osadzania: stężenie zawiesiny, ciśnienie robocze są w artykule omawiane.
-
Effect of pH and high pressure at sub-zero temperature on the viability of some bacteria
PublicationCelem badań było określenie przeżywalności Escherichia coli i Staphylococcus aureus zawieszonych w soku jabłkowym (pH 3,8) po działaniu ciśnienia 193MPa w temperaturze -20°C. Stwierdzono, że bezpośrednio po działaniu ciśnienia przeżywalność badanych szczepów bakterii nie zmieniała się znacząco. Jednakże liczba komórek zmniejszała się z czasem przechowywania ciśnieniowanych prób. Żywe komórki mikroorganizmów nie były wykrywane w...
-
Klocki samopompujące w łożyskach hydrodynamicznych = Self-pumping pads in the hydrodynamic bearings
PublicationWe współpracy z firmą ALSTOM HYDRO (Szwajcaria), zespół Katedry Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Politechniki Gdańskiej przeprowadził symulacje przepływowe kilku rozwiązań konstrukcyjnych mających na celu zwiększenie niezawodności turbin wodnych. W artykule opisano jedno z takich rozwiązań - tak zwane łożysko z klockami samopompującymi. Głównym celem jest uzyskanie przepływu oleju w układzie smarowania łożyska hydrodynamicznego...
-
Hybrydowe łożysko okrętowego wału głównego smarowane wodą - koncepcja i pierwsze badania eksperymentalne.
PublicationReferat dotyczy okrętowych łożysk wałów śrubowych z polimerową panwią smarowanych wodą. Przedstawiono w nim wybrane wyniki badań łożyska z typową panwią oraz łożyska z tą samą panwią, ale z nieco zmienionym kształtem rowków smarnych. Zmiana ta, wprowadzona przez autorów, miała na celu polepszenie warunków wytworzenia się hydrodynamicznego filmu smarnego i zapewnienia pracy łożyska przy tarciu płynnym, czego nie stwierdzono w łożysku...
-
Nie lekceważ barów. Armatura na kanalizacyjnych przewodach ciśnieniowych
PublicationProblemy stosowania armatury na sieciach wodociągowych. Nadrzędność elementu wysokości ciśnienia. Jakość armatury. Problemy minimalizacji ceny, kryterium masy. Paradoks niskiej ceny i wysokich kosztów eksploatacji.
-
Influence of anodes fabrication conditions on properties of solid oxide fuel cells
PublicationW pracy zamieszczono wyniki badań tlenkowych ogniw paliwowych różniących się warunkami przygotowania anody. Poszczególnego ogniwa różniły się ciśnieniem ściskania, temperaturą spiekania i składem anody.
-
Leszek Osiecki dr hab. inż.
People -
Wysokociśnieniowe uszczelnienia ruchu obrotowego wału hydraulicznych maszyn wyporowych
PublicationW artykule przedstawiono wyniki badań mające na celu wytypowanie węzła uszczelniającego wał silnika hydraulicznego zapewniającego najwyższą trwałość przy smarowaniu wodą. Parametry pracy: ciśnienie 2 MPa i minimalna prędkość poślizgu uszczelek 2 m/s. Opisano również nowatorski przyrząd, na którym przeprowadzono pomiary wszystkich parametrów węzła uszczelniającego.
-
Mikrokomputerowy rejestrator pracy palownicy.
PublicationPrzedstawiono system pomiarowy do rejestracji parametrów wytwarzania pali betonowych. System pozwala na rejestrację i wizualizację takich parametrów jak głębokość i prędkość posuwu głowicy wiercącej, ciśnienie oraz wydatek zawiesiny bentonitowej, prędkość obrotową i remont głowicy. Na podstawie zarejestrowanych wyników możliwe jest utworzenie pełnej dokumentacji wykonanych pali.
-
Driver influence on tyre/road noise generated by vehicle in road traffic.Wpływ kierowcy na hałas generowany przez pojazd w ruchu drogowym.
PublicationW pracy omówiono wkływ stylu jazdy kierowcy oraz stanu technicznego wybranych zespołów pojazdu na jego hałas generowany w ruchu drogowym. Wpływ został przeanalizowany w aspekcie takich parametrów, jak: prędkość jazdy, obciążenie kół siłami wzdłużnumi i poprzecznymi, ciśnienie w ogumieniu, obciążenie pionowe kół, zbieżność i inne.
-
Hydrodynamic model experiments with POD propulsors
PublicationPrzedstawiono serię badań modelowych dwóch pędników podowych. Pędniki te zostały zaprojektowane i zbudowane dla dwóch wersji dużego, załogowego modelu statku przeznaczonego do prób manewrowych. Jedna wersja ma pędnik pojedynczy a drugi układ dwupędnikowy. Obydwa modele były badane w kanale obiegowym. Celem eksperymentu było zmierzenie sześciu składowych siły i momentu hydrodynamicznego na pędniku w funkcji współczynnika posuwu...
-
The effect of pressure on heat transfer during pool boiling of water-Al2O3 and water-Cu nanofluids on stainless steel smooth tubes
PublicationPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych wrzenia nanocieczy woda-Al2O3 i woda-Cu o koncentracjach nanocząstek 0.01%, 0.1% oraz 1% przy ciśnieniu absolutnym 10 kPa, 100 kPa oraz 200k Pa.
-
The effect of pressure on heat transfer during pool boiling of water-Al2O3 and water-Cu nanofluids on stainless steel smooth tube
PublicationPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych wrzenia nanocieczy woda-Al2O3 i woda-Cu o koncentracjach nanocząstek 0.01%, 0.1% oraz 1% przy ciśnieniu absolutnym 10 kPa, 100 kPa oraz 200k Pa.
-
Obliczenia hydrauliczne
PublicationZasady obliczeń hydraulicznych. Modele obliczeń. Przewody ciśnieniowe. Przewody grawitacyjne.
-
Comparison of the powers of energy losses in a variable capacity displacement pump determined without or with taking into account the power of hydraulic oil compression
PublicationPowers of energy losses in a variable capacity displacement pump are compared with or without taking into account the power of hydraulic oil compression. Evaluation of power of liquid compression in the pump was made possible by the use of method, proposed by the Author, of determining the degree of liquid aeration in the pump. In the method of determining the liquid aeration in the pump and of powers of volumetric losses of liquid...
-
Wpływ struktury sterowania dławieniowego na straty i sprawność energetyczną liniowego silnika hydraulicznego
PublicationW pracy przedstawiono wyniki wcześniej niepublikowanych badań laboratoryjnych, które wykazują fundamentalny wpływ struktury sterowania dławieniowego na wielkość strat tarcia w siłowniku. Ciśnienie w gałęzi odpływowej z siłownika, będące rezultatem zastosowanej struktury sterowania dławieniowego, decyduje nie tylko o wielkości, ale i charakterze siły tarcia generowanej w węzłach uszczelnijących siłownika.
-
Efekty hydrauliczne i ekonomiczne zastąpienia zespołu hydroforni klasycznych przez pompownię
PublicationW referacie przedstawiono pozytywne efekty hydrauliczne i ekonomiczne zastąpienia siedmiu hydroforni ze zbiornikami wodno-powietrznymi przez pompownię sieciową z pompami o regulowanej wydajności przez przemiennik częstotliwości. Porównanie ciągłych pomiarów ciśnienia dowiodło o stabilizacji jego wartości w sieci po modernizacji podczas, gdy wskutek eksploatacji hydroforni amplituda pulsacji ciśnienia dochodziła do 0,3 MPa w odstępach...
-
Szybkie uziemniki do ograniczania skutków zwarć łukowych w okrętowych rozdzielnicach SN
PublicationW artykule scharakteryzowano moc i napięcie łuku, jak również przedstawiono model termodynamiczny służący do obliczania ciśnienia i temperatury gazów w otoczeniu łuku zwarciowego. Przedstawiono przykładowy układ elektrowni okrętowej i zasilania najważniejszych odbiorników na statku do przewozu gazu ziemnego w stanie ciekłym. Na podstawie parametrów prądnic i silników odbiorników zasilanych z rozdzielnicy głównej obliczono prądy...
-
Application of neural networks for identification of forcedness having effect on magnitude of turbine rotor vibration using pressure distribution in blade tip clearance.
PublicationW pracy sprawdzono, czy zastosowanie sieci neuronowych umożliwia identyfikację wymuszeń powstających w wyniku funkcjonowania maszyny jak i zależnych od jej stanu mechanicznego przy zastosowaniu rozkładu ciśnienia w uszczelnieniu nadbandażowym. Przeprowadzono pomiary rozkładu ciśnienia dla różnych warunków pracy, uwzględniając zmianę mimośrodu oraz zmianę skośnego ustawienia osi wirnika względem osi korpusu. Dokonano analiz przy...
-
Mikropompa elektrohydrodynamiczna na ciecz dielektryczną zasilana napięciem stałym
PublicationW niniejszym artykule zaprezentowano projekt i działanie miniaturowej pompy elektrohydrodynamicznej (EHD) zasilanej napięciem stałym przeznaczonej do chłodzenia elementów elektronicznych. Zmierzono natężenie przepływu cieczy oraz ciśnienie wytwarzane przez pracującą mikropompę. Maksymalne natężenie przepływu, 0,5 ml/min, uzyskano dla napięcia 12 kV. Zmierzone ciśnienie wyniosło 500 Pa przy przyłożonym napięciu 6 kV. Maksymalny...
-
Heat transfer during pool boiling of water, methanol and R141b on porous coated horizontal tube bundles
PublicationPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych wrzenia wody, metanolu i R141b na poziomym pęczku rur pokrytych metaliczna powłoką porowatą. Badania przeprowadzono dla podziałek rur 1.7d oaz 2d, przy ciśnieniu atmosferycznym i podciśnieniu.
-
Dyskusja rozwiązania numerycznego równania akustyki nieliniowej.
PublicationPrzedstawiono metodę numerycznego rozwiązania równania akustyki nieliniowej. Do rozwiązania problemu zastosowano metodę różnic skończonych i metodę elementów skończonych. Analizowano rozkłady ciśnienia fali płaskiej oraz fali rozchodzącej się w obszarze walcowym.
-
A surface panel method for hydrodynamic analysis of pod propulsors
PublicationPraca przedstawia zastosowanie metody elementów brzegowych do analizy hydrodynamicznych pędników azymutalnych, czyli do wyznaczania rozkładu ciśnienia i wielkości sił hydrodynamicznych dla pędnika o znanej geometrii i o znanych parametrach pracy.
-
Niekonwencjonalne koła pojazdów
PublicationPrzedstawiono sposoby zapobiegania skutkom utraty ciśnienia w oponach pneumatycznych. Zaprezentowano koła niepneumatyczne, zastosowane w pojeździe księżycowym. Omówiono wyniki badań kół kompozytowych. Przedstawiono najnowsze rozwiązania konstrukcyjne koł niepneumatycznych przeznaczonych do pojazdów mechanicznych.
-
Uwagi na temat zasady naprężeń efektywnych dla gruntów częściowo nasyconych.Krajowa Konferencja Mechaniki Gruntów i Fundamentowania.
PublicationW artykule zawarto krytyczny przegląd stosowalności klasycznego wzoru naprężeń efektywnych Bishopa oraz propozycję rozszerzenia tej zasady w zastosowaniu do gruntów częściowo nasyconych z uwzględnieniem zjawisk kapilarności,ciśnienia osmotycznego i wytrzymałości strukturalnej.
-
Badania wrzenia czynników chłodniczych w rurach o rozwiniętej powierzchni. Część I
PublicationPrzedstawiono wyniki pomiarów średniego współczynnika przejmowania ciepła oraz spadków ciśnienia przy wrzeniu w przepływie R22, R134a oraz R407c w dwóch rurkach gładkich (miedzianej i stalowej) oraz w rurce niskożebrowanej i śrubowo-formowanej.
-
Badania niestacjonarnych przepływów w uszczelnieniu nadbandażowym stopnia turbinowego.
PublicationPrzedstawiono wyniki obliczeń numerycznych metodami CFD rozkładu ciśnienia i prędkości w uszczelnieniu nadbandażowym stopnia turbinowego. Rezultaty przeanalizowano pod kątem zjawisk niestacjonarnych występujących w przepływach stopni turbinowych. Wyniki porównano z rezultatami badań eksperymentalnych.