Search
Filters
total: 3079
-
Catalog
- Publications 2186 available results
- Journals 3 available results
- People 136 available results
- Inventions 10 available results
- Projects 14 available results
- Laboratories 4 available results
- Research Teams 11 available results
- e-Learning Courses 384 available results
- Events 47 available results
- Offers 1 available results
- Open Research Data 283 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: SYTUACJA PRZESTRZENNA
-
Trudności ochrony środowiska w planowaniu przestrzennym–struktura problemu
PublicationArtykuł zawiera ogólną systematykę negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze. Autor omawia trudności zapobiegania przez planowanie przestrzenne zagrożeniom środowiska. Analizuje strukturę problemu, wskazując czynniki: społeczne, gospodarcze, prawne i polityczne, w tym rolę: motywacji, hierarchii wartości, świadomości ekologicznej, przekonań. Autor wskazuje też działania prowadzące do ograniczenia zagrożeń.
-
Efektywność filtracji przestrzennej sygnałów w przeciwdziałaniu spoofingowi GPS
PublicationPrzedstawiono metodę przeciwdziałania spoofingowi GPS poprzez formowanie minimum charakterystyki kierunkowej układu antenowego. Opisano metodykę i wyniki badań tłumienia sygnałów niepożądanych w obecności szumu. Zaprezentowano rezultaty statystycznej analizy wpływu filtracji przestrzennej na tłumienie prawdziwych sygnałów GPS. W podsumowaniu wykazano korzyści wynikające z użycia przyjętej metody, w...
-
Główne tendencje przemian struktury funkcjonalno - przestrzennej współczesnych miast
PublicationW artykule zawarto omówienie podstawowych tendencji przekształceń współczesnych miast, w tym ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki miast polskich.
-
KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI PRZESTRZENNEJ U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Publication -
Lokalne tradycje wzornicze w kreacji przestrzennej budownictwa kaszubskiego
PublicationKaszubskie wzornictwo rozumiane jest w tym opracowaniu nie tylko jako formy obiektów, wzory detali technicznych/technologicznych, ale także, zgodnie z powszechnym rozumieniem, jako meble, przedmioty użytkowe, zdobienia w materiale konstrukcyjnym i wykończeniowym oraz elementy dekoracyjne. Na Kaszubach wykształciły się charaktery-styczne dla tego regionu układy zabudowań, schematy organizacji przestrzeni w skali wsi, zagrody i domu...
-
Wody opadowe – problemy w planowaniu przestrzennym. Zarządzanie ryzykiem.
PublicationNowe prawo wodne. Zagadnienia związane z planowaniem zagospodarowania przestrzennego. Wprowadzenie elementu zarządzania ryzykiem. Warunki dla aktywnej ochrony przeciwpowodziowej na obszarach zurbanizowanych.
-
Kształtowanie przestrzennej efektywności energetycznej w zespołach zabudowy mieszkaniowej
PublicationGłównym celem tego artykułu było wytyczenie kluczowych kierunków projektowych w ekologicznych zespołach zabudowy mieszkaniowej strefy klimatu umiarkowanego, pod względem przestrzennej efektywności energetycznej. Dokonano tego poprzez studia przypadków, analizę porównawczą i zestawienie wyników krytycznych parametrów związanych z przestrzenną efektywnością energetyczną w wybranych reprezentatywnych kompleksach mieszkaniowych. Ze...
-
Scenariusze przekształceń struktury funkcjonalno - przestrzennej obszaru metropolitalnego Trojmiasta
PublicationArtykuł dotyczy mozliwych scenariuszy rozwoju przestrzennego obszaru metropolitaklnego Trójmiasta. Ujeto w nim mozliwe przesłanki kształtowania tychże oraz konsekwencje dla struktury obszaru.
-
Pasmo Gdańsk-Kartuzy a teoretyczny model urbanizacji funkcjonalno-przestrzennej
PublicationOpracowanie przypomina koncepcje tzw. "korytarzy osiedleńczych" tworzonych przez pasma zurbanizowane, w skład których wchodziły wyodrębnione strukturalne jednostki osadnicze. Pasma te były obsługiwane przez wiązki infrastruktury technicznej a dostępność do poszczególnych jednostek i ich wielkości wynikały z warunków i możliwości technicznych środków komunikacji masowej, oraz możliwości fizycznych człowieka określanych parametrami...
-
Algebraic periods of self-maps of a rational exterior space of rank 2
PublicationArtykuł stanowi kompletny opis okresów algebraicznych dla odwzorowań wymiernej przestrzeni zewnętrznej rangi 2 w siebie.
-
Internetowy portal wspomagający symulacje i analizę sytuacji krytycznych w regionie oraz zespołowe podejmowanie decyzji
PublicationOmówiono internetowy portal dostepowy zintegrowanego systemu służącego do analizy sytuacji wyjatkowych, wizualizacji przestrzennej kluczowych obiektów infrastruktury wraz z numerycznymi ocenami różnego typu zagrożeń terrorystycznych lub katastrof naturalnych. Portal zapewnia interakcję pomiędzy rozproszonymi grupami terenowymi oraz centrami zarządzania sytuacjami kryzysowymi, również decydentami, współdzieloną wizualizację wyników...
-
SYMULACJA PRACY UKLADU SPREZARKOWEJ POMPY CIEPLA Z PROEKOLOGICZNYMI CZYNNIKAMI CHLODNICZYMI
PublicationArtykuł poświęcony jest zagadnieniu symulacji pracy układu sprężarkowej pomy ciepła. Prawidłowe zaprojektowanie instalacji oraz jej właściwa eksploatacja pozwala na mniejsze koszty eksploatacyjne. Dokładna analiza techniczno-ekonomiczna pozwala na dobór elementów instalacji o możliwie największej sprawności, a zatem niskim zapotrzebowaniu energii. Zastosowanie układów opartych o przyszłościowe, proekologiczne czynniki chłodnicze...
-
Modelowanie i symulacja zachowania zespołu mięśni szkieletowych układu ramię-przedramię
PublicationPraca jest poświęcona modelowaniu zachowania zespołu mięśni szkieletowych poprzecznie prążkowanych, które działają w układzie ramię-przedramię. W pracy zaproponowano dwa nowe modele obliczeniowe: model zachowania mięśnia (model mięśnia) oraz model zachowania zespołu mięśni układu ramię-przedramię (model zespołu mięśni). Wykonano badania numeryczne modelu mięśnia i modelu zespołu mięśni oraz uzyskano zadowalające wyniki weryfikacji...
-
Symulacja obróbki na bazie pliku CLData za pomocą oprogramowania Matlab
PublicationW artykule przedstawiono niekonwencjonalne podejście w modelowaniu obrabiarek. Obrabiarkę, którą zamodelowano, jest 5-osiowa frezarka ze stołem wychylno-obrotowym. Poza opracowanymi równaniami opisującymi ruchy poszczególnych osi, utworzono model graficzny w oprogramowaniu Matlab. Program umożliwia również wczytanie ścieżek obróbkowych wygenerowanych w systemie CAM. Przeprowadzono symulację przykładowych ścieżek i opisano inne...
-
Koncepcja, modelowanie i symulacja układu napędowego prototypu samochodu elektrycznego "ELV001"
PublicationAbstract: In this paper a conception, modelling and simulation tool for drive system of the prototype electric vehicle ''ELV001'' have been presented. The design and building of this vehicle have been carried out in frame of the project: ''Building a market of electric vehicle and charging infrastructure - fundamentals of energy safety''. The simulation tools are of great assistance to engineers and researchers to reduce product-development...
-
Symulacja komputerowa w projektowaniu procesów i systemów wytwórczych - wybrane zagadnienia.
PublicationPrzedstawiono analizę literaturową zagadnienia symulacji jako techniki używającego komputera do naśladowania działań rozmaitych rzeczywistych systemów lub procesów wytwórczych. W artykule poruszono takie zagadnienia jak: obszary zastosowania symulacji komputerowej w zakresie procesów i systemów wytwórczych, podstawowe pojęcia występujące w symulacji komputerowej procesów i systemów wytwórczych, model systemu wytwórczego, zasady...
-
Numeryczna symulacja przepływu wody po katastrofie zapory Malpasset we Francji.
PublicationPrzedstawiono wyniki numerycznej symulacji przepływu powodziowego w dolinierzeki Reyran we Francji, wywołanego historyczną katastrofą zapory wodnej Malpasset w 1959 roku. Rozwiązanie równań przepływu wody płytkiej, które przyjęto jako matematyczny model zjawiska, wykonano metodą objętości skończonych. Wyniki obliczeń porównano z dostępnymi danymi historycznymi, zaobserwowanymi w trakcie i po katastrofie w dolinie rzeki....
-
Modelowanie i symulacja zachowania mięśnia szkieletowego o różnych własnościach dynamicznych.
PublicationPrzedstawiono nieliniowy model zachowania mięśnia szkieletowego, który uwzględnia różnorodne własności dynamiczne poszczególnych odcinków mięśnia. Opisane są zasady obliczania współczynników modelu w przypadku modelu mięśnia wypoczętego i zmęczonego. Zaprezentowane zostały zasymulowane ekscentryczne i koncentryczne skurcze oraz bilanse energetyczne dla poszczególnych zachowań mięśnia.
-
Płeć jako determinanta w podejmowaniu decyzji menedżerskich w sytuacjach kryzysowych
PublicationProblem badawczy niniejszej rozprawy określona pytanie: „czy i w jaki sposób płeć wpływa na skuteczność podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych?”. Analiza literatury z dziedziny zarządzania wykazała małą liczbę badań, dlatego rozszerzoną ją na psychologię, psychologię ewolucyjną, psychologię edukacji, neuropsychologię i socjologię. Przedmiotem pracy są decyzje menedżerskie podejmowane zarówno bezpośrednio przed zaistnieniem,...
-
Artysta i analityk. Big data w przestrzeni kultury
PublicationTekst rozważa rolę Big Data - ogromnych zbiorów danych - w badaniu kultury oraz w jej tworzeniu. Przedmiotem analiz jest również wpływ tej technologii na twórczość artystyczną, w tym na współczesną architekturę i urbanistykę. Przedstawione zostały scenariusze potencjalnej przyszłej roli Big Data w społeczeństwie.
-
Sztuka w przestrzeni publicznej miasta - konfrontacja czy dopełnienie?
PublicationCelem artykułu jest próba pokazania języka dialogu sztuki publicznej i przestrzeni miejskiej.
-
Informacyjna warstwa przestrzeni komercyjnej - smart city a wizerunek miasta
PublicationW artykule przedstawiono wielopoziomowy wpływ technologii informacyjnych na przestrzeń miasta. Na wstępie zaprezentowano krótką charakterystykę smart city, która została rozpatrzona w kontekście przestrzeni komercyjnych. W dalszej części rozważono kwestię "ukrytej" inteligencji wspomagającej w mieście różnorodne procesy. Omówiono także zasięg emisji informacji w przestrzeni komercyjnej. Najważniejsze miejsce w artykule zajmuje...
-
Integracja funkcji z formą w przestrzeni e-Uczelni
PublicationObecnie kampus uczelni wyższej traktowany jest jako globalny ośrodek wytwarzania i wymiany wiedzy. W artykule wskazano kierunek przemian środowisk akademickich, który dotyczyć ma nie tylko samego procesu informatyzacji na szczeblu organizacyjno-informacyjnym, lecz także sposobu traktowania struktury architektonicznej kampusu z wyodrębnieniem węzłów funkcjonalnych. Wyraża się to poprzez udział nowych technologii w kształtowaniu...
-
Wpływ przestrzeni martwej na stratyenergetyczne w pompach wielotłoczkowych
PublicationZdefiniowano pojęcie przestrzeni martwej w pompach wielotłoczkowych. Opisano zjawiska zachodzące w tej przestrzeni. Wskazano na możliwości minimalizacji strat energetycznych wywołanych zmianą objętości cieczy występujących w przestrzeni martwej.
-
Wyznaczanie położenia trójwymiarowego sita w przestrzeni roboczej robota
PublicationSystemy wizyjne są coraz częściej stosowane w różnego rodzaju zrobotyzowanych stanowiskach produkcyjnych do sterowania, nadzorowania oraz kontroli pracy robotów spawających. Niniejsza praca opisuje dalszy rozwój systemu wizyjnego powstałego w firmie AIC w Gdyni, którego zadaniem jest integracja danych otrzymywanych z obrazu uzyskanego z kamery oraz pochodzących z laserowego czujnika odległości. Przedstawiono sposób dopasowania...
-
Europejskie wyzwania spójności polskiej przestrzeni : regiony, metropolie, transport
PublicationRegiony kreują spójnosc terytorialną Europy. Regionalny system terytorialny ulega transformacji zależnej od procesu równoważenia rozwoju. Strategia rozwoju regionalnego w Europie i w Polsce w powiązaniu z rozwojem przestrzennym. Metropolie i regiony metropolitarne jako wyraz globalizacji. Dwa mechanizmy rozwoju metropolii: interaktywnego oddziaływania kapitałowego i ''rozlewania'' struktur miejskich. Transport jako infrastruktura...
-
Komercjalizacja przestrzeni - wnioski do dalszych badań i studiów
PublicationW artykule zawarto podsumowanie wszystkich wątków poruszonych w poszczególnych artykułach zamieszczonych w niniejszym tomie. Jednoczesnie zawarto w nim wnioski do dalszych badań i studiów nad komercjalizacją przestrzeni.
-
Molo w Sopocie jako szczególny przykłd przestrzeni komercyjnej
Publication -
Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni
PublicationBrak wzroku w znaczący sposób ogranicza dostęp do informacji płynących z otoczenia, stąd osoby z dysfunkcjami wzroku podczas poruszania się w środowisku zurbanizowanym, narażone są na wiele niebezpieczeństw zagrażających ich życiu i zdrowiu. Tą sytuację pogłębiają braki w infrastrukturze przestrzeni publicznej, co w konsekwencji uzależnia osoby niewidome i słabo-widzące od pomocy innych. Przestrzeń nieprzystosowana do potrzeb osób...
-
Miejsca handlu ulicznego w przestrzeni publicznej współczesnego miasta
PublicationPlac targowy w przestrzeni publicznej współczesnego miasta posiada różnorodne znaczenie, często stawiany jest w dwóch granicznych spojrzeniach, od formy negatywnie wpływającej na daną przestrzeń, po element mogący w znaczący sposób przyciągnąć oko turysty oraz stworzyć atmosferę swojskości w przestrzeni publicznej miasta. W poniższym artykule spróbujemy się przyjrzeć, jakie znaczenie mają miejsca handlu targowego w przestrzeni...
-
Rewitalizacja przestrzeni miejskiej poprzez wydarzenia i inicjatywy sportowe
PublicationArtykuł opisuje powiązania pomiędzy procesami rewitalizacji przestrzeni miejskiej, a wydarzeniami i inicjatywami sportowymi różnej skali i rangi. Można wyodrębnić trzy główne uwarunkowania występowania tych powiązań: 1) podczas organizacji największych wydarzeń sportowych o zasięgu globalnym, takich jak igrzyska olimpijskie oraz mistrzostwa Świata i Europy w piłce nożnej; 2) podczas przedsięwzięć aktywizujących mieszkańców w formie...
-
Modelowanie przepływu oleju w przestrzeni międzysegmentowej łożyska wzdłużnego.
PublicationW świetle różnego rodzaju badań i analiz rzeczywistych konstrukcji łożyskowych, wartość temperatury wlotowej do szczeliny smarowej ma istotne znaczenie dla pracy i bezpieczeństwa łożyska. W artykule przedstawiono model MES przestrzeni międzysegmentowej oraz wyznaczone pole temperatur łożyska nośnego EW Dychów. Pozwala on określić rozkład temperatury oleju na wlocie do szczeliny.
-
Tożsamość a autentyzm przestrzeni publicznej współczesnych wielkoskalowych założeń urbanistycznych.
PublicationArtykuł dotyczy problematyki kształtowania przestrzeni publicznej, realizowanej jako element wielkoskalowych zamierzeń i projektów urbanistycznych. Poruszono w nim zagadnienia tożsamości tych przestrzeni oraz możliwych zagrożenb dla ich autentyzmu. Kluczowa kwestią jest przy tym zagadnienie tematyzacji przestrzeni publicznej - jej przejawów i zagrożeń, które to zjawosko niesie
-
Port jachtowy jako element przestrzeni publicznej miasta nadmorskiego
PublicationRozprawa dotyczy zbadania i przedstawienia możliwości włączenia obiektów morskiego portu jachtowego w przestrzeń publiczną miasta, wykorzystania jego potencjału do jej kształtowania i rozwoju oraz sposobów wielofunkcyjnego zagospodarowania towarzyszącej mu infrastruktury. W celu opisania relacji między przestrzenią publiczną, a portem jachtowym przeanalizowano przekształcenia terenów nadwodnych w miastach portowych, zidentyfikowano...
-
Wpływ niebieskiej infrastruktury na kształtowanie niebieskiej przestrzeni miejskiej
PublicationPojęcie niebieskiej infrastruktury stanowi nie tylko element związany z retencją wód opadowych w mieście, ale także czynnik kształtujący przestrzeń urbanistyczną oraz potencjalny zasób przestrzenny miast. W wyniku oddziaływania tkanki wodnej na ukształtowanie, funkcjonowanie oraz charakter otaczającej przestrzeni urbanistycznej mamy do czynienia z unikalną przestrzenią – tzw. niebieską przestrzenią miejską, której istotny element...
-
Nowe drogi w krajobrazie podmiejskim - różne aspekty przestrzeni
PublicationW artykule zaprezentowano zagrożenia przestrzeni podmiejskiej, powodowane rozwojem systemu drogowego. Omówiono aspekty kulturowe, przyrodnicze, krajobrazowe, funkcjonalno-przestrzenne, ekonomiczne i użytkowe, związane z realizacją i funkcjonowaniem tras drogowych na przykładzie obwodnic i dróg planowanych w rejonie aglomeracji gdańskiej. Na tym tle ukazano procedurę ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ), jako narzędzia łagodzenia...
-
Co po planie? Problem uzyskania wysokiej jakości przestrzeni
PublicationArtykuł dotyczy problematyki współczesnej koncepcji zabudowy obszaru Młodego Miasta. Omówione w nim zostały wyzwania stojące przed projektantami obszaru oraz problematyka koniecznych dalszych działan projektowych.
-
Co po planie? Problem uzyskania wysokiej jakości przestrzeni
PublicationArtykuł dotyczy problematyki współczesnej koncepcji zabudowy obszaru Młodego Miasta. Omówione w nim zostały wyzwania stojące przed projektantami obszaru oraz problematyka koniecznych dalszych działan projektowych.
-
Nowy Urbanizm jako strategia strukturalizacji amorficznych przestrzeni podmiejskich
PublicationArtykuł dotyczy zagadnioenia Nowego Urbanizmu jako jednej z możliwych strategii projektowych służących przezwyciężaniu amorficznego modelu rozwoju struktur podmiejskich. Jednocześnie wskazano w nim na zagrożenia dla tożsamości i autentyzmu miasta jakie wiążą się z kwestią stosowania tej metody projektowej.
-
Możliwości logiki metody kreowania przestrzeni jako definicja architektury
PublicationPolemika przedstawiająca rozumienie architektury jako procesu projektownia jako materialno-racjonalną metodę stawiającą architekta na równi z rzemieślnikiem.Przedstawiana -omawiana ''metoda pięciu struktur jest jedną z wielu praktycznych metod projektowania.
-
Przestrzeń przyjazna niewidomym = Space Friendly For Blind
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienia związane z dostępnością przestrzeni publicznej dla osób z dysfunkcjami wzroku. Zwrócono uwagę na wykorzystanie pozawzrokowych bodźców przestrzennych w kształtowaniu środowiska zabudowanego. Przestrzenie, w których wykorzystywane są multisensoryczne doznania przestrzenne stają się przyjazne dla wszystkich użytkowników, gdyż spełniają zmieniające się potrzeby ludzi. W artykule przedstawiono fakturowy...
-
Wgłębne zagęszczenie podłoża oraz przestrzenna analiza MES posadowienia wieżowca Sea Towers w Gdyni
PublicationW artykule opisano wgłębne zagęszczenie podłoża oraz przestrzenną analiza MES posadowienia wieżowca Sea Towers w Gdyni. Fundament budynku obejmuje żelbetową płytę opartą na układzie trzech zespołów ścian szczelinowych oraz na gruncie. Ze względu na konieczność współpracy z gruntem pod płytą, zaprojektowano i wykonano zagęszczenie podłoża za pomocą wibratorów wgłebnych systemu Kellera. Przedstawiono przebieg robót oraz badania kontrolne....
-
Architektura i układ przestrzenny portu gdyńskiego lat międzywojennych jako dziedzictwo kulturowe
PublicationW rozprawie podjęto przedstawienie dwóch głównych składowych krajobrazu kulturowego portu gdyńskiego - przestrzeni portowej jako zrealizowanej myśli planistycznej oraz zbudowanymi na terenie kompleksu obiektami architektonicznymi. Analiza zasobu w jego najistotniejszym - z punktu widzenia dziedzictwa kulturowego - podejściu historycznym okresu dwudziestolecia międzywojennego dowodzi znacznych, tkwiących w nim, wartości historycznych....
-
Urbanistyczne aspekty kształtowania przestrzeni publicznej
EventsWykład wygłosi prof. dr hab. inż. arch. Piotr Lorens – kierownik Katedry Urbanistyki i Planowania Regionalnego na Wydziale Architektury PG, architekt Miasta Gdańska.
-
Konkurs na najlepszą przestrzen publiczną województwa pomorskiego 2006
PublicationArtykuł przedstawia przesłanki dla realizacji, cele oraz podsumowanie pierwszych doświadczeń regionalnego konkusu poświęconego najlepszym rozwiązaniom w zakresie kształtowania przestrzeni publicznej.
-
Zastosowanie filtracji przestrzennej do eliminacji spoofingu w systemie GPS
PublicationArtykuł podejmuje problematykę przeciwdziałania atakowi elektronicznemu typu spoofing w systemie GPS, polegającemu na niepowołanej transmisji imitacji sygnałów odbieranych z satelitów nawigacyjnych tego systemu. Odbiór sygnałów imitujących powoduje wyznaczenie nieprawidłowych wskazań czasu, położenia i prędkości odbiornika GPS. Proponowaną w artykule metodą ochrony odbiornika przed działaniem sygnałów imitujących jest adaptacyjna...
-
Zarządzanie rozwojem przestrzennym w kontekście przeobrażeń współczesnej doktryny urbanistycznej
PublicationArtykuł zawiera omówienie problemu zarządzania rozwojem przestrzennym miast w kontekście przemian współczesnej doktryny urbanistycznej.
-
Dedykowany System Informacji Przestrzennej w kontekście ochrony infrastruktur krytycznych
PublicationNowe zaawansowane narzędzia Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych mogą stanowić bardzo użyteczną pomoc podczas przewidywania różnego rodzaju zagrożeń jak również minimalizacji związanego z nimi ryzyka. Artykuł prezentuje Sieciowy System Informacji Przestrzennej dla Szacowania i Wizualizacji Infrastruktur Krytycznych i ich Zagrożeń, stworzony dla Urzędu Miejskiego w Gdańsku przez Politechnikę Gdańską. System ten jest przeznaczony...
-
Innowacyjne przestrzenie podziemne jako element kreacji miasta XXI wieku
PublicationTemat przewodni Ogólnopolskiej Naukowej Konferencji Doktorantów ''Miasto zwarte / miasto rozproszone'' oraz liczne publikacje o zjawisku ''rozlewania się'' miast, świadczą o żywym zainteresowaniu architektów i urbanistów tym problemem. Równolegle podejmowana jest tematyka związana z przeciwdziałaniem temu zjawisku. Dużo mówi się o intensyfikacji zabudowy, jeszcze więcej o rewitalizacji, czyli odzyskiwaniu dla miasta i potrzeb...
-
Systemy informacji przestrzennej i systemy ekspertowe w zarządzaniu hałasem
PublicationW referacie przedstawiono opis systemu ekspertowego, zintegrowanego z SIP, wspomagającego podejmowanie decyzji związanych z ochroną osiedli mieszkaniowych i centrów miast przed istniejącym hałasem transportowym. System nawiązuje do europejskiego i polskiego programu ochrony przed hałasem. Proponowany system opiera się częściowo na wynikach dostarczanych przez procedury programu ochrony, np. monitorowanie środowiska, sporządzanie...