Wyszukiwarka
prof. dr hab. inż. Janusz Datta
Zatrudnienie
- Kierownik katedry w Katedra Technologii Polimerów
- Profesor w Katedra Technologii Polimerów
Publikacje
Filtry
wszystkich: 181
Katalog Publikacji
Rok 2017
-
A comparative study on selective properties of Kraft lignin–natural rubber composites containing different plasticizers
PublikacjaEffect of plasticizer type on the kraft lignin–nat- ural rubber composite microstructure and selected proper- ties was determined. The composites were prepared with addition of a commonly used naphthenic oil plasticizer to study the decomposition product of polyurethane (glyc- erolysate) and its characteristics. Kraft lignin powder was incorporated into the natural rubber matrix in amounts of 10 and 40 parts per 100 parts of natural...
-
Badania struktury chemicznej (metodami FTIR i NMR) oraz własności termicznych (metodą DSC) materiałów i ustalenie rodzaju tworzywa sztucznego - Numer umowy: 032257
PublikacjaPrzeprowadzono badania struktury chemicznej (metodami 1H NMR oraz FTIR) oraz własności termicznych (metodą DSC) materiałów pobranych z dostarczonych obiektów i ustalono typ tworzywa sztucznego z jakiego zostały wykonane dostarczone obiekty.
-
Cast polyurethanes obtained from reactive recovered polyol intermediates via crude glycerine decomposition process
PublikacjaIn this work, the possibility of applying intermediates from polyurethane waste recycling in polyurethane synthesis was presented. Polyurethanes were synthesised in a two-step method using a mixture of petrochemical polyol and glycerolysate, used as a reactive component, 4,4-diphenylmethane diisocyanate (MDI) and 1,4-buthanediol (BD). Glycerolysates were produced during decomposition of polyurethane elastomer by crude glycerine...
-
Development of nanoscale morphology and role of viscoelastic phase separation on the properties of epoxy/recycled polyurethane blends
PublikacjaA novel and cost-effective approach towards the modification of epoxy matrix has been developed using recycled polyurethane for the first time without sacrificing any of the intrinsic properties of the resin. Polyurethane, recycled from waste foam by glycolysis process (RPU), was found to be very effective in improving the properties of the thermosetting resin based on Diglycidyl ether of bisphenol-A (DGEBA). The effect of the...
-
Effect of sisal fiber filler on thermal properties of bio-based polyurethane composites
PublikacjaThis work is mainly focused on study of thermal and thermomechanical properties of obtained bio-based polyurethane (coded as bio-PU) composites via using different types of bio-components (bio-glycol, modified soybean oil and sisal fiber) in the procedure. The chemical structure, morphology and mechanical properties were also investigated and described in this manuscript in order to know more perfect characterization of produced...
-
Environmental impact and industrial development of biorenewable resources for polyurethanes
PublikacjaPolyurethanes are among the most developed types of polymers. They are produced from the three primary components, i.e., polyols, low-molecular-weight glycols used as chain extenders, and diisocyanates. Until recently, all these substrates have been obtained via petrochemical processes. A decrease in petroleum-based resources and new ecological trends in chemistry, chemical technology, and materials engineering have generated increasing...
Rok 2014
-
A mathematical model of rheological behavior of novel bio-based isocyanate-terminated polyurethane prepolymers
PublikacjaIn this paper, the results of rheological study on isocyanate-terminated polyurethane prepolymers, containing modified soybean oil residues incorporated into the chemical structure are described. Isocyanate-terminated prepolymers were synthesized from 4,4′-diphenylmethane diisocyanate and the mixture of hydroxylated soybean oil and commercial polyether. The measurements were performed by using rotary rheometer R/S-CPS+ (Brookfield,...
-
Chemical modifications of natural oils and examples of their usage for polyurethane synthesis
PublikacjaNatural oils have been used in the production of plastics for a long time. However, the number of studies dedicated to polyurethane research has shown an increase only recently. Usually, petrochemical components are used in polyurethane synthesis. Nowadays, there have been attemptsmade to replace polyols in polyurethanes with the modified oils and other natural raw materials. It is a promising and important scenario because the...
-
Degradacja i Recykling Poliuretanów
PublikacjaW pracy przedstawiono zagadnienia związane z degradacją i recyklingiem poliuretanów, m.in. recyklingiem materiałowym, recyklingiem chemicznym, odzyskiem energetycznym, biodegradacją i recyklingiem organicznym. Przedstawiono również aktualne trendy w zagospodarowaniu odpadów poliuretanowych.
-
Effect of hydroxylated soybean oil and bio-based propanediol on the structure and thermal properties of synthesized bio-polyurethanes
PublikacjaThe aim of this work was to obtain bio-polyurethanes using synthetic compounds and bio-components, i.e. bio-glycols. Bio-polyurethanes were prepared by means of the prepolymer method. Prepolymers were synthesized from 4,4′-diphenylmethane diisocyanate (MDI) and a polyol mixture containing 75% by weight of commercial polyether and 25% by weight of hydroxylated soybean oils (H2 or H3), the latter being obtained in the reaction with...
Rok 2018
-
A New Approach to Chemical Recycling of Polyamide 6.6 and Synthesis of Polyurethanes with Recovered Intermediates
PublikacjaA new efficient method for the chemical decomposition of polyamide 6.6 by the glycolysis and amino-glycolysis processes was proposed. The glycolysis was conducted using the mass excess of ethylene glycol (EG) as a decomposing agent in the presence of a catalyst. Also, a mixture of EG and triethylenetetramine was used as another decomposing agent in the amino- glycolysis process. The described process of decomposition did not...
-
Effect of molar ratio [NCO]/[OH] groups during prepolymer chains extending step on the morphology and selected mechanical properties of final bio‐based thermoplastic poly(ether‐urethane) materials
PublikacjaThe main aim of this work was to investigate the effect of [NCO]/[OH] molar ratio used during the prepolymer chain extending step (with bio‐based diols) on the chemical structure, and thermomechanical and mechanical properties of thermoplastic poly(ether‐urethane)s. Thermoplastic poly(ether‐urethane)s were obtained from bio‐based polyol (polytrimethylene ether glycol), bio‐based glycol (1,4‐butanediol or 1,3‐propanediol), and 4,4'diphenylmethane...
Rok 2008
-
Advanced coating of interior of tanks for rising environmental safety - novel applications of polyurethanes
Publikacja -
Advanced coating of interior of tanks for rising environmental safety of tankers - novel applications of polyurethanes
PublikacjaOpisano technologię nanoszenia ciekłego systemu poliuretanowego na niewygrzewane elementy stalowe i stalowo-betonowe oraz sposób łączenia powłoki poliuretanowej z wymienionymi materiałami, a także między sobą przy użyciu odpowiednich środków adhezyjnych. Scharakteryzowano metodę utylizacji i odzysku polioli z zużytych w badaniach powłok poliuretanowych w recyklingu surowcowym poprzez zastosowanie małoczšsteczkowych glikoli jako...
-
Advanced coating of Tank Interior as means of Rising Environmental Safety of Tankers/RIM technology
Publikacja -
Badanie stabilności chemicznej prepolimerów etero-uretanowych
PublikacjaPrepolimery eterouretanowe otrzymywano na podstawie oligoeterolu (Rokopolu D2002 lub PTMG 1000) i użytego w nadmiarze 4,4-diizocyjanianodifenylometanu. Określono wpływ szybkości obrotów trzpienia wiskozymetru, temperatury, procentowej zawartości grup NCOoraz rodzaju użytego oligoeterolu na lepkość otrzymanych produktów. Oceniono stabilność omawianych prepolimerów w toku przechowywania ich w ciągu 4 tygodni (zmiana zawartości...
Rok 2005
-
Analiza termiczna poliuretanów wygrzewanych w krótkich czasach
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań lanych elastomerów uretanowych (LEU) wykonanych metodą różnicowej kalorymetrii skaningowej (DSC) i dynamiczno-mechanicznej analizy termicznej (DMTA). LEU syntezowano metodą prepolimerową z diizocyjanianu (MDI), oligo(adypinianu butylenowo-etylenowego) diolu (Poles 55/20) i przedłużano glikolem butylenowym zawierającym katalizator DABCO. Uzyskane poliuretany poddawano wygrzewaniu w krótkich czasach...
-
Badanie NMR oligo(alkileno-estro-etero)dioli - monomerów do syntezy elastomerów uretanowych
PublikacjaCelem pracy było ustalenie rozkładu merów w zsyntezowanych oligo(alkileno-estro-etero)diolach. Ich budowę scharakteryzowano na podstawie danych z analizy widm ^1H NMR, których interpretacji dokonano wykorzystując widma COSY. Z wartości integracji odpowiednich sygnałów ustalono średnią długość cząsteczki polimeru i stopień przereagowania substratów reakcji. Bardziej szczegółowe informacje o strukturze, w tym o rozkładzie różnych...
Rok 2007
-
Analiza TG-FTIR poliuretanów otrzymanych z glikolizatów
PublikacjaCelem pracy było zbadanie możliwości wykorzystania glikolizatów otrzymanych w reakcji odpadowej pianki poliuretanowej z 1,3-propanodiolem w syntezie poliuretanów oraz zbadanie budowy i odporności termicznej (TG-FTIR) poliuretanów z glikolizatów.
-
Budowa i analiza termiczna glikolizatów otrzymanych w reakcji odpadów poliuretanowych z 1,3-propanodiolem
PublikacjaW pracy przedstawiono warunki otrzymywania glikolizatów z polieterouretanów i glikolu 1,3-propylowego przy wykorzystaniu KOH jako katalizatora. Scharakteryzowano stabilność termiczną glikolizatów posługując się metodą TG oraz TG-FTIR.
Rok 2006
-
Analiza właściwości wytrzymałościowych elastomerów uretanowych napełnionych włóknem szklanym
PublikacjaCelem pracy było otrzymanie elastomerów uretanowych napełnionych niewielką ilością włókna szklanego o długości ok. 5 mm oraz zbadanie wpływu włókna na właściwości wytrzymałościowe otrzymanego materiału.Poliuretany syntezowano metodą dwuetapową. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że włókno szklane o zastosowanej długości i w przyjętej ilości nie powoduje wzrostu wytrzymałości na rozciąganie oraz wydłużenia względnego przy...
Rok 2015
-
Badania dotyczące ustalenia poziomu polipropylenu i polietylenu w mieszaninie polimerowej - Raport z badań zleconych - Numer umowy: 031664
PublikacjaBadanie składu chemicznego (metodą FTIR oraz metodą rozpuszczania na gorąco w ksylenie), własności termicznych (metodą DSC) oraz stabilności termicznej (metodą TGA) mieszaniny polimerowej złożonej głównie z wtórnego polietylenu i polipropylenu
-
Charakterystyka faz rozdmuchu preform z poli(tereftalanu etylenu) w procesie rozdmuchiwania z jednoczesnym ich rozciąganiem
PublikacjaScharakteryzowano proces wytwarzania pojemników PET w procesie rozdmuchiwania z jednoczesnym rozciąganiem półfabrykatów w postaci preform. Największy nacisk położono na szczegółowe omówienie poszczególnych etapów procesu rozdmuchiwania oraz etapów pracy maszyny rozdmuchowej. Omówiono też wybrane zagadnienia przepływu powietrza podczas procesu rozdmuchiwania butelek. Poruszono również problem przemian fazowych tworzywa PET występujących...
-
Chemical identification of rubber fender sample and hardness and density measurements
PublikacjaScope of testing: Chemical identification of rubber fender sample and hardness and density measurements. - Raport z badań zleconych - Numer umowy: 031178
-
Chemical structure, thermal and mechanical characterization of bio-based polyurethane composites filled with microcrystalline cellulose
PublikacjaOver the past several decades, the interest in replacing the synthetic components used in the production of polymers and composites with their natural counteparts has been growing. Biocomposites belong to the group of materials produced with the use of renewable raw materials. There has been a recent surge of interest in the industrial applications of composites containing natural fibres reinforced with biopolymers. Biopolymers...
-
Effect of kenaf fibre modification on morphology and mechanical properties of thermoplastic polyurethane materials
PublikacjaThe presented study examined the morphology and mechanical properties of biocomposites obtained from kenaf natural fibre and thermoplastic polyurethane. Kenaf was modified using various methods, namely: acetylation, blocked isocyanate, maleic anhydride and permanganate treatment. Those methods and ways of carrying out of surface modifications were not studied before on kenaf/thermoplastic polyurethane composites. Different fibre...
-
Effect of starch fillers on the dynamic mechanical properties of rubber biocomposite materials
PublikacjaIn the paper the results of dynamic mechanical study of the biocomposites containing one of two types of (potato or corn) strach used as fillers in different amount were discussed. The composites were obtained from rubbery mixture containing natural rubber (NR) as a main component. Thermomechanical analyses (by DMA) showed that the used quantity of strach fillers only slightly influence on the glass transition temperature of vulcanizates.
Rok 2004
-
Badania NMR oligo(alkileno-estro-etero)dioli monomerów do syntezy elastomerów uretanowych.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań NMR uzyskane dla oligo(alkileno-estro-etero)dioli otrzymanych w wyniku polikondensacji kwasu adypinowego z mieszaniną glikolu etylenowego i alfa- i gama-dihydroksy-oligooksypropylenu o Mn=450g/ml.
-
Badanie wpływu ilości katalizatora i czasu wygrzewania na właściwości elastomerów uretanowych.
PublikacjaW artykule opisano syntezę lanych elastomerów uretanowych metodą dwuetapową, w której jako przedłużacz zastosowano roztwór katalizatora DABCO w glikolu butylenowym (0,2%, 0,3% i 0,4%). Przedstawiono wyniki pomiarów wybranych właściwości poliuretanów o różnej budowie, poddanych wygrzewaniu w krótkich czasach w temperaturze 110 st.C. Stwierdzono, że wydłużenie czasu wygrzewania w przyjętym zakresie wartości wpływa korzystnie na...
-
Badanie wpływu temperatury i czasu wygrzewania na właściwości elastomerów uretanowych.
PublikacjaOpisano syntezę lanych elastomerów uretanowych metodą prepolimerową oraz wyniki pomiarów właściwości otrzymanych polimerów poddanych wygrzewaniu w krótkich czasach w jednej z trzech temperatur: 100, 110 i 120 st. C. Do oceny właściwości termicznych zastosowano metodę DSC i DMT. Stabilność termiczną zbadano za pomocą TGA. Właściwości mechaniczne oznaczono przy użyciu maszyny wytrzymałościowej. Ustalono, że za optymalny czas wygrzewania...
Rok 2011
-
Badania termiczne elastomerów poliuretanowych wytworzonych z prepolimerów zsyntetyzowanych z udziałem glikolizatów
PublikacjaZaprezentowano sposób otrzymywania elastomerów poliuretanowych metodą dwuetapową z prepolimerów zsyntetyzowanych z handlowego diizocyjanianu (MDI) i glikolizatu wytworzonego z poprodukcyjnych odpadów poliuretanowych. W drugim etapie prepolimer poddawano reakcji z mieszaniną glikolu BDO i oligoestrolu (Poles 55/20).Uzyskano materiały o właściwościach elastoplastycznych. Odporność na temperaturę wyznaczono z termogramów TG/DTG,...
-
Characteristic of elastomers from the rubber mixtures (NR) containing devulcanizate compounds
PublikacjaW pracy omówiono wyniki badań elastomerów otrzymanych w procesie wulkanizacji mieszanek kauczukowych napełnionych kredą i dodatkowo zawierających różne udziały dewulkanizatu. Dewulkanizaty natomiast otrzymano z pyłu gumowego metodą termomechaniczną. Otrzymane elastomery poddano badaniom w warunkach statycznych i przeprowadzono je na maszynie wytrzymałościowej. Określono wpływ czasu wulkanizacji, ilości napełniacza mineralnego oraz...
Rok 2016
-
Badanie próbek materiałów (HDPE, LLDPE) metodami FTIR, DSC, MFI i oznaczenie własności w statycznej próbie rozciągania oraz ustalenie przyczyny zniszczenia elementu wykonanego z LLDPE -
PublikacjaBadania próbek materiałów HDPE i LLDPE obejmowały: analizę struktury chemicznej materiałów (metodą FTIR), wyznaczenie wskaźnika szybkości płynięcia własności (MFR i MVR), własności termicznych (metodą DSC) oraz własności w statycznej próbie rozciągania. Na podstawie otrzymanych wyników ustalono prawdopodobną przyczynę zniszczenia elementu konstrukcyjnego wykonanego z LLDPE.
-
Bio polyetherurethane composites with high content of natural ingredients: hydroxylated soybean oil based polyol, bio glycol and microcrystalline cellulose
PublikacjaIn our study, we focused on obtaining bio-polyurethane composites using bio-components such as bio glycol, modified natural oil-based polyol, and microcrystalline cellulose (MCC). The pre-polymer method was used to prepare the bio polyurethane matrix. Prepolymer was synthesized using 4,4’-diphenylmethane diisocyanate (MDI) and a polyol mixture containing 50 wt.% of commercial polyether and 50 wt.% of hydroxylated soybean oil (H3)....
-
Effect of high loading of titanium dioxide particles on the morphology and selected properties of natural rubber-based composites
PublikacjaThe aim of this work was to prepare and characterize the natural rubber vulcanizates contained different amounts of titanium dioxide particles. At first rubber mixture was prepared using a laboratory two-roll mill and then samples were vulcanized in a hydraulic press. The formulation of rubber mixture and rubber-processing technique is based on our earlier investigations. Materials were obtained at the different titanium dioxide...
Rok 2010
-
Badanie stabilności prepolimerów estrouretanowych
PublikacjaPrepolimery estrouretanowe otrzymywano na podstawie oligoeestrolu ("Poles 55/20) i użytego w nadmiarze 4,4-iizocyjanianodifenylometanu. Określono wpływ szybkości obrotów trzpienia wiskozymetru, temperatury, procentowej zawartości grup NCO na wartości lepkości tych produktów. Oceniono stabilność prepolimerów w toku przechowywania w ciągu 4 tygodni (zmiana zawartości grup NCO). Budowę chemiczną uzyskanych prepolimerów ustalono...
Rok 2012
-
Badanie wytrzymałości warstwowych połączeń elementówpoliuretanowo-stalowych
PublikacjaOpracowano skład systemu poliuretanowego oraz warunki jego nanoszenia na elementy stalowe, które nie wymagały dalszego ich wygrzewania. Zbadano wpływ stopnia rozwinięcia powierzchni płaskownika na wytrzymałość mechaniczną połączeń poliuretanowo-stalowych. Analizowano również wpływ czasu odparowywania rozpuszczalnika z kleju oraz jego grubość na wytrzymałość połączeń między materiałami.
-
Effect of glycols used as glycolysis agents on chemical structure and thermal stability of produced glycolysates
PublikacjaZaprezentowano warunki glikolizy poliuretanowych odpadów piankowych, przy użyciu różnych glikoli oraz wyniki badań budowy chemicznej glikolizatów oraz ich właściwości termicznych.
Rok 2022
-
Bio‑derived polyurethanes obtained by non‑isocyanate route using polyol‑based bis(cyclic carbonate)s—studies on thermal decomposition behavior
PublikacjaNon-isocyanate polyurethanes (NIPUs) constitute one of the most prospective groups of eco-friendly materials based on their phosgene-free synthesis pathway. Moreover, one of the steps of their obtaining includes the use of carbon dioxide (CO 2 ), which allows for the promotion of the development of carbon dioxide capture and storage technologies. In this work, non- isocyanate polyurethanes were obtained via three-step synthesis...
Rok 2023
-
Challenges and recent advances in bio-based isocyanate production.
PublikacjaPolyurethanes (PUs) are key players in the plastics industry. According to the Global Polyurethane Market (2019–2023), their value in the global market reached $95.13 billion in 2019 and is expected to grow at a compound annual growth rate of 12%. This is in line with the increase in the number of research papers and patents on the synthesis and application of petroleum-based PUs (P-PUs) and biomass or green PUs (G-PUs) (from 67 657...
-
Fabrication and Characterization of Green Polyurethane Foams with Enhanced Vibration Damping Capability
PublikacjaOver the past decades, there has been an intensive development of the technologies and innovations aimed at increasing the quality of life. This development largely concerns the comfort of use of everyday products that, among others, are products of the automotive, construction, or furniture industries. Considering the increase in the comfort of using products such as cars, houses, and flats, one of the comfort features of their...
Rok 2020
-
Diamine derivatives of dimerized fatty acids and bio-based polyether polyol as sustainable platforms for the synthesis of non-isocyanate polyurethanes
PublikacjaA series of environmentally friendly non-isocyanate polyurethanes (NIPUs) were successfully prepared via the polyaddition reaction of bio-based polyether polyol-based cyclic carbonate with diamine derivative of dimerized fatty acids. The syntheses of NIPUs were realized by the three-step method in the absence of toxic solvents and, importantly, the process of carbonation did not require the use of elevated pressure. The effect...
-
Effect of bio-based components on the chemical structure, thermal stability and mechanical properties of green thermoplastic polyurethane elastomers
PublikacjaIt seems to be obvious that conditions changes during polyols synthesis have impact on the polyols properties. Even the chemical formula is the same or similar, physicochemical properties and also molecular weight of polyols might be different and are significant in term of future polyurethanes properties and processing. In this work, fully bio-based poly(propylene succinate)s synthesized at different temperature conditions were...
Rok 2003
-
DSC and thermal stability investigation of novel poly(ester-ether) glycolsand poly(ester-ether)urethanes.
PublikacjaOtrzymano serie nowych poli(estro-etero)dioli z kwasu adypinowgo.........
Rok 2021
-
Eco-Friendly Ether and Ester-Urethane Prepolymer: Structure, Processing and Properties
PublikacjaThis study concerns bio-based urethane prepolymers. The relationship between the chemical structure and the thermal and processing parameters of bio-based isocyanate-terminated ether and ester-urethane prepolymers was investigated. Bio-based prepolymers were obtained with the use of bio-monomers such as bio-based diisocyanate, bio-based polyether polyol or polyester polyols. In addition to their composition, the bio-based prepolymers...
-
Eco-friendly Route for Thermoplastic Polyurethane Elastomers with Bio-based Hard Segments Composed of Bio-glycol and Mixtures of Aromatic–Aliphatic and Aliphatic–Aliphatic Diisocyanate
PublikacjaApplication of bio-based diisocyanates with low volatility instead petrochemical diisocyanates has positive impact on environment by reduction of hazardous effects on living organisms and lead to bio-based polyurethanes (bio-PUs) with good usage properties. This work was focused on the synthesis and chosen properties examination of partially bio-based thermoplastic polyurethane elastomers (bio-PUs) obtained using diisocyanate mixtures,...
Rok 2019
-
Efektywność działania środków przeciwstarzeniowych w procesie przyśpieszonego starzenia cieplnego
PublikacjaPrzedmiotem przedstawionych badań są wulkanizaty kauczuku naturalnego i butadienowo-styrenowego. Celem pracy było zbadanie efektywności działania środków przeciwstarzeniowych w procesie przyspieszonego starzenia cieplnego (w czasie 7 i 14 dni w temperaturze 70°C). Do badań wykorzystano dwie substancje przeciwstarzeniowe: komercyjnie dostępny przeciwutleniacz IPPD (N–fenylo-N′-izopropylo-p-fenylenodiamina) oraz ekologiczny przeciwutleniacz...
-
Evaluation of the glycerolysis process and valorisation of recovered polyol in polyurethane synthesis
PublikacjaIn this study, the glycerolysis of polyurethane (PU) foam and the applicability of obtained glycerolysate (GLY) for cast PUs were investigated. It was found that crude glycerine with purity grade of 84% might be successfully used for the glycerolysis. The optimal conditions were determined as follows: reaction time of 60 min at 220 °C using dibutyltin dilaurate catalyst (0.5%). Moreover, the purification of GLY by means of liquid-liquid...
Rok 2013
-
Effect of glycolysate obtained from polyurethane wastes on mechanical properties of rubber materials
PublikacjaThe paper presents the possibility of utilization of wastes from polyurethane foams. In this work the results of mechanical investigations of materials obtained from natural rubber mixtures with a mixture of glycolysate and biodiesel glycerine as a plasticizer are described. The measurements of mechanical properties showed rather good tensile strength, elongation at break and modules of extensions M100%, M200%, M300% of obtained...
-
Effect of modified soybeen oil amount on rheological characteriza-tion of polyurethane pre-polymers
PublikacjaPolyurethanes (Pu’s) are the polymeric materials which have got urethane groups in the structure. The properties of Pu’s depend both on the method of preparation and monomers used. Polyurethanes are produced by two methods known as one step or two step method called as “pre-polymers method”, especially for the case of segmented polyurethanes (SPU’s). These materials are thermoplastic block copolymers of the (AB)n type consisting...
wyświetlono 5989 razy