Filtry
wszystkich: 2633
wybranych: 2135
-
Katalog
- Publikacje 2135 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 5 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 141 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 17 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 38 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 4 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 14 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 8 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 246 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 23 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 1 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: jakość energii elektrycznej
-
Badania eksperymentalne laboratoryjnego modelu miernika impedancji pętli zwarciowej.
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych laboratoryjnego modelu miernika impedancji pętli zwarciowej. Badania przeprowadzono dla parametrów badanego obwodu i miernika, jakie można spotkać w praktyce. Wyniki badań przedstawione w formie wykresów wykazują, że miernik ten charakteryzuje się dobrymi parametrami metrologicznymi.
-
Metody doboru miejsc zainstalowania zasobników energii w sieciach elektroenergetycznych niskiego napięcia
PublikacjaW związku z rosnącą liczbą źródeł odnawialnych przyłączanych do sieci niskiego napięcia (nn) jakość energii elektrycznej w tej sieci ulega pogorszeniu. Jedną z metod jej poprawiania jest instalowanie zasobników energii, tj. baterii akumulatorów, superkondensatorów czy kół zamachowych. Zasobniki energii są w stanie złagodzić dobową zmienność obciążenia, skompensować moc bierną i wyższe harmoniczne oraz zmniejszyć asymetrię obciążenia...
-
Wpływ farm wiatrowych na pracę systemu elektroenergetycznego.
PublikacjaPrzedstawiono wybrane zagadnienia związane z praca farmy wiatrowej w systemie elektroenergetycznym, a w tym z jej wpływem na zmiany poziomów napięc i jakość energii elektrycznej.
-
Wind Turbine Operation in Electric Power System.Advanced Modelling
PublikacjaW monografii przedstawiono zagadnienia związane z pracą elektrowni wiatrowych w systemie elektroenergetycznym, a w tym przedstawiono wpływ elektrowni wiatrowych na system elektroenergetyczny (jakość energii elektrycznej). Omówiono zasady modelowania elektrowni wiatrowych różnych typów, tj. z generatorami asynchronicznymi i synchronicznymi, pracujących w systemie elektroenergetycznym. Przestawiono wybrane modele elektrowni wiatrowych...
-
Zastosowanie uchwytów magnetycznych w procesie budowy jednostek offshore stoczni X
PublikacjaW tekście przedstawiono nowe rozwiązania rozwiązania procesu montażu elementów konstrukcyjnych w jednostkach offshore stoczni X. Nowa proponowana metoda, polegająca na zastosowaniu uchwytów magnetycznych i pozwala na skrócenie czasu montażu z trzech godzin do półtorej godziny, tj. o 50%. Ponadto w metodzie tej obniżone zostaną koszty materiałów oraz energii elektrycznej. Czas wykonania jednostki offshore ulegnie również skróceniu...
-
The Impact of Micro-Sources on Voltage Distortions in a Power Grid
PublikacjaThe increase in the number of photovoltaic (PV) systems integrated with low voltage (LV) grids has led to a great need to analyse the impact of these systems on the quality of electricity and the reliability of its supply. This paper presents and compares the energy quality requirements imposed by various countries on photovoltaic plants. Then, based on real object tests and simulation in DIgSILENT PowerFactory, the impact has...
-
Stanowisko laboratoryjne do pomiaru impedancji pętli zwarciowej
PublikacjaZnajomość wartości impedancji pętli zwarciowej umożliwia określenie warunków napięciowych oraz zwarciowych w systemie elektroenergetycznym. Zmierzona wartość impedancji pętli pozwala oszacować spadki napięcia w rozpatrywanej sieci, które bezpośrednio wpływają na jakość zasilania energii elektrycznej dostarczanej odbiorcom.W referacie przedstawiona została propozycja przebiegu ćwiczenia oraz laboratoryjnego stanowiska pomiarowego...
-
Monitoring górnej sieci trakcyjnej z wykorzystaniem bezprzewodowej sieci sensorowej – węzeł pomiarowy
PublikacjaWraz ze wzrostem prędkości pojazdów trakcyjnych rośnie potrzeba utrzymania sieci trakcyjnej w odpowiednim stanie technicznym. Konieczny jest ciągły monitoring i diagnostyka pozwalające wykrywać zjawiska pogarszające jakość odbioru energii z sieci trakcyjnej. Jedną z metod jest umieszczenie czujników przyspieszenia na górnej sieci trakcyjnej. Analiza przebiegu tej wielkości fizycznej pozwoli określić stan układu sieć jezdna - odbierak...
-
Modelowanie nierównomiernego nasycenia nabiegunnika generatora synchronicznego
PublikacjaW artykule przedstawiono koncepcję modelu obwodowego generatora synchronicznego (GS) w układzie współrzędnych naturalnych. W równaniach modelu uwzględniono zarówno niesinusoidalny rozkład uzwojeń, jak i nierównomierne nasycenie nabiegunników. Do wyznaczenia indukcyjności własnych i wzajemnych uzwojeń GS zastosowano zmodyfikowaną metodę funkcji opisujących rozłożenie przestrzenne uzwojeń. Nierównomierne nasycenie nabiegunników GS...
-
Driving the Image of an Electricity Supplier through Marketing Activities
PublikacjaThe aim of this study is to determine how marketing actions undertaken within the marketing mix by electricity providers influence their image. Referring to the Stimulus-Organism-Response (SOR) theory, research hypotheses were formulated, and a regression model was constructed, assuming positive impacts of selected marketing actions of electricity providers on their image. A quantitative approach was employed to test the research...
-
Market Price Prediction of Property Rights from Gas Fired Plants or Plants with Total Installed CHP Source Capacity Below 1 MW until 2025
PublikacjaThe resolution on the Polish Energy Policy until 2030 (PEP-30) was adopted by the Council of Ministers on 10 November 2009. The document specifies the combined electricity and heat generation as a direction of pursuing the goals of energy efficiency, fuel and energy supply security, competitive fuel and energy markets development, and reduction of the energy sector’s environmental impact. PEP-30 assumes that electricity generation...
-
MARKAL long-term power generation scenarios for Poland: Increasing the share of renewable energy sources by 2040
PublikacjaIn this paper, renewable energy sources (RES) support mechanisms in Poland was presented with perspec-tives of proposed support system modifications, discussed in the project of Renewable Energy Act. In ad-dition, MARKAL model of RES support mechanism was presented, taking into account technology-specific multiplication factors. Two model runs with emission trading system in place and two additional runs without emission trade...
-
MARKAL LONG-TERM POWER GENERATION SCENARIOS FOR POLAND: INCREASING THE SHARE OF RENEWABLE ENERGY SOURCES BY 2040
PublikacjaIn this paper, renewable energy sources (RES) support mechanisms in Poland was presented with perspectives of proposed support system modifications, discussed in the project of Renewable Energy Act. In addition, MARKAL model of RES support mechanism was presented, taking into account technology-specific multiplication factors. Two model runs with emission trading system in place and two additional runs without emission trade were...
-
Electricity Supplier Switching Process in Poland – a Process Based on the General Distribution Agreement
PublikacjaPoland, as a Member State of the European Union, is committed to respect the common rules on the electricity market, among other things. One of the most important examples of these regulations is the perception of energy as a commodity subject to competitive market mechanisms. Competitive processes introduced in the national electricity market enable energy consumers, i.a., choice of electricity supplier under the TPA formula....
-
Start-up of a power unit of a thermal power plant auxiliary systems with supply from a hydropower plant
PublikacjaThis article discusses the issues related to a power unit of a thermal power plant start-up with the use of a hydropower plant. Hydropower plant can supply and will enable start-up of auxiliary equipment in a power unit of a thermal power plant. Due to high capacity of auxiliary drives, start-up of auxiliaries in a thermal power plant after blackout (and boiler shutdown) is not possible from emergency energy sources in the power...
-
CHARAKTERYSTYKA JAKOŚCI ODCIEKÓW Z OSADÓW ŚCIEKOWYCH ODWADNIANYCH I STABILIZOWANYCH W ZŁOŻACH TRZCINOWYCH
PublikacjaW dużych oczyszczalniach ścieków osady ściekowe są często zagospodarowywane energetycznie, zarówno przez monospalarnie (gdzie termicznie przekształcane są jedynie osady ściekowe), jak i w biogazowniach. Inną metodą jest tzw. recykling organiczny, połączony z odzyskiem pierwiastków nawozowych (azot i fosfor). Jest on realizowany m.in. przy rolniczym wykorzystaniu osadów, rekultywacji terenów zdegradowanych czy kompostowaniu. Podane...
-
Sieć sensorowa do rejestracji drgań górnej sieci trakcyjnej w celach diagnostyki eksploatacyjnej
PublikacjaWraz ze wzrostem prędkości kolejowych pojazdów elektrycznych zwiększają się wymagania utrzymania sieci trakcyjnej w odpowiednim stanie technicznym. Ciągły monitoring i diagnostyka pozwalają wykrywać pogarszającą się jakość odbioru prądu z sieci jezdnej. Jedną z metod jest umieszczenie czujników przyspieszenia na przewodzie jezdnym. Analiza przebiegu przyspieszenia pozwala określić jakość współpracy sieci jezdnej z pantografem....
-
Prognozowanie mocy wytwórczej farmy wiatrowej
PublikacjaCelem pracy było opracowanie metody obliczeniowej oraz budowa narzędzia programowego do określenia produkcji mocy farmy wiatrowej na podstawie standardowej prognozy pogody z wyprzedzeniem jednej doby. W pracy przedstawiono rzeczywistą charakterystykę generacji mocy wytwórczej przemysłowych farm wiatrowych zależnej od zmiennych warunków wiatrowych. Analizując dane pomiarowe można znaleźć pewne zależności charakterystyczne. Wpływ...
-
Metoda georadarowa w diagnostyce betonowych obiektów mostowych wzdłuż linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w Gdańsku
PublikacjaW pracy przedstawiono badania doświadczalne metodą georadarową betonowych obiektów mostowych wzdłuż nowopowstałej linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (PKM) w Gdańsku. Przedmiotem badań był wiadukt drogowy, ramowo łukowa oraz ramowa kładka dla pieszych. Pomiary wykonano za pomocą zestawu georadarowego Alladin z anteną o częstotliwości emitowanej fali równej 2 GHz. W artykule opisano także podstawy teoretyczne metody georadarowej...
-
Evaluation of technical efficiency of heat and electric power generation
PublikacjaThis paper presents an evaluation of technical efficiency and time-dependent changes in productivity of Polish professional electric power and heat&electric power stations by using Data Envelopment Analysis non-parametric method. The research covered the enterprises whose total available electric power amounted to about 98% of that of all professional thermal electric power stations in this country. The analysis has concerned...
-
Analiza widmowa sygnału zmian impedancji klatki piersiowej
PublikacjaW diagnostyce wielu chorób serca ważna jest ocena nie tylko jego pracy elektrycznej (na podstawie sygnału elektrokardiograficznego) lecz również pracy mechanicznej oraz sprzężenia elektromechanicznego w sercu. Zastosowanie metod pomiarowych pozwalających na badanie zarówno parametrów elektrycznych jak i mechanicznych serca jest szczególnie istotne w przypadku podejrzenia dyssynchronii. Do określenia synchroniczności mechanicznego...
-
Stanowisko do skanowania 3D nakładek odbieraków prądu lokomotyw
PublikacjaPrawidłowy odbiór prądu z sieci jezdnej trakcji elektrycznej jest jednym z podstawowych elementów niezawodnego funkcjonowania zelektryfikowanego transportu szynowego, zwłaszcza przy dużych prędkościach jazdy. Na jakość odbioru prądu wpływa konstrukcja sieci jezdnej i odbieraków prądu oraz stan techniczny i regulacja tych dwóch elementów. O jakości współpracy odbieraka prądu z siecią jezdną zasadniczo decydują: nacisk odbieraka...
-
The Possibility to use a Nuclear Power Plant as a Source of Electrical Energy and Heat
PublikacjaIn this article issues concernig the possibility of nuclear power plant (NPP) operation also as a source of heat, which means combined heat and power production, have been described. CHP work is possible and profitable only in those areas where high thermal power demand occurs, which means near city agglomerations such as Warsaw or the Tri-City. Two levels of thermal power delivered to the heating system have been considered. Preliminary...
-
COMPREHENSIVE MODELLING OF THE COST EFFECTIVNESS OF RAILWAY LINE ELECTRIFICATION
PublikacjaSubject of this paper is the mathematical model estimating the Economical threshold between usage of combustion engine traction and electrical traction for new and modernized railway passenger communication lines. Currently available models do not coincide with the whole complexity of the problem. The proposed model was implemented into Matlab and then validated on “Pomorska Kolej Metropolitalna” investment time-frame and its cost...
-
Uwarunkowania rozwoju lokalnego rynku energii - analiza przypadku
PublikacjaW artykule omówiono przypadek lokalnego rynku energii, na którym pojawił się nowy, duży odbiorca ciepła i energii elektrycznej. Znacząco zmieniło to uwarunkowania rozwojowe dla przedsiębiorstw energetycznych. Charakterystykę nowego odbiorcy przedstawiono we wcześniejszym artykule (Rynek energii nr 3/2006). Niniejsza publikacja przedstawia wyniki analiz uzupełniających opłacalności zastosowania układu skojarzonego do zasilania w...
-
WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE JAKOŚCI ENERGII W INSTALACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH
PublikacjaW referacie przedstawiono podstawowe parametry jakości energii elektrycznej, które podano w wymaganiach rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego [2] oraz normy PN – EN 50160 [1] zawierającej podstawowe wytyczne dla sieci elektroenergetycznych do 132 kV włącznie. Wymagania dla sieci wysokich napięć rozszerzono w oparciu o inne dokumenty mające zastosowanie w przypadkach szczególnych,...
-
A multi-criteria decision model for the introduction of electric storage multiple units on the partially electrified Gdynia-Hel railway
Publikacja: In this article a multi-criteria study of the use of independently powered electric multiple units on the partially electrified Gdynia Główna - Hel line was carried out. The use of (currently used) diesel and, as an alternative, electric and electric multiple units with an electric energy storage was considered. The analysis was carried out on the basis of three criteria for assessing the route service options, i.e. environmental,...
-
Diagnostyka wybranych problemów technicznych w sieciach energetyki zawodowej za pomocą rejestratorów jakości energii
PublikacjaArtykuł przedstawia wybrane sytuacje ruchowe, w których występowały problemy z utrzymaniem prawidłowej jakości energii elektrycznej w przyłączu odbiorcy sieci niskiego napięcia (nn) i średniego napięcia (SN) lub w miejscach generujących energię elektryczną. Wykorzystanie wysokiej klasy przyrządów do pomiaru jakości energii elektrycznej umożliwiających rejestrowanie stanów nieustalonych w przypadku zwarć, przerw napięciowych lub...
-
Odnawialne źródła energii
PublikacjaZgodnie z Prawem energetycznym (Ustawa z dnia 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw), odnawialne źródło energii (OZE) to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, aerotermalną, geotermalną, hydrotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów, a także...
-
Dylematy rozwoju rynków energii odnawialnej
PublikacjaW artykule przedstawiono mechanizmy wsparcia rozwoju źródeł energii wykorzystujących zasady energii odnawialnej. Przedstawiono stosowane w Unii Europejskiej zasady obrotu energią elektryczną ze źródeł odnawialnych.
-
Doświadczenia i wyzwania rynku energii.
PublikacjaPrzedstawiono oświadczenia i wyzwania rynku energii w Polsce w perspektywie ostatnich 25 lat.. Pokazano trendy rozwojowe elektroenergetyki.
-
POMIARY JAKOŚCI ENERGII W EKSPLOATACJI INSTALACJI I URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH ZAKŁADU PRZEMYSŁOWEGO
PublikacjaW referacie opisano wyniki pomiarów dla instalacji elektrycznych zakładu przemysłowego z szczegółowym uwzględnieniem baterii kondensatorów pracujących w obecności wyższych harmonicznych. Występowanie wysokich wartości harmonicznych prądowych w warunkach rezonansu pojemności baterii z indukcyjnością transformatora może być przyczyną przegrzewania i uszkadzania izolacji kondensatorowej. Analiza pomiarów z rejestratorów jakości energii...
-
Katedra Trakcji Elektrycznej.
PublikacjaPrzedstawiono zarys historii oraz działalności naukowo-badawczej i dydaktycznej Katedry Trakcji Elektrycznej Wydziału Elektrotechniki i Automatyki.
-
Jakość napięcia w sieciach SN zasilających podstacje trakcyjne
PublikacjaJakość napięcia zasilającego stanowi jedno z ważniejszych zagadnień dotyczących tematyki zasilania odbiorców. O stopniu odkształceń napięcia w danym punkcie decydują nie tylko parametry sieci zasilającej, ale również zainstalowane w tym punkcie odbiory. W artykule zaprezentowano wybrane wyniki pomiarów napięć i prądów w stacjach elektroenergetycznych zasilających, oprócz innych odbiorców, również podstacje trakcyjne.
-
Jakość napięcia w sieciach SN zasilających podstacje trakcyjne
PublikacjaJakość napięcia zasilającego stanowi jedno z ważniejszych zagadnień dotyczących tematyki zasilania odbiorców. O stopniu odkształceń napięcia w danym punkcie decydują nie tylko parametry sieci zasilającej, ale również zainstalowane w tym punkcie odbiory. W artykule zaprezentowano wybrane wyniki pomiarów napięć i prądów w stacjach elektroenergetycznych zasilających, oprócz innych odbiorców, również podstacje trakcyjne.
-
Audyt i monitorowanie energii. - Tł. z Plant Engineering. - Tyt. oryg.: Energy audits, monitoring drive data toward a solution / David Bovankovich.
PublikacjaW arytukule przedstawiono możliwości wykorzystania nowoczesnych rejestratorów jakości energii elektrycznej w poprawie efektywności energetycznej zakładów przemysłowych. W komentarzu podano możliwości techniczne przyrządów dostępnych na polskim rynku.
-
Urządzenia do konwersji i magazynowania energii
PublikacjaEfektywne akumulowanie energii elektrycznej stanowi rosnący problem, w szczególności ze względu na możliwość magazynowania energii otrzymanej przy pomocy systemów opartych na odnawialnych źródłach energii, a także ze względu na wzrastające zapotrzebowanie na przenośne urządzenia elektryczne o coraz większych wymaganiach energetycznych. W poniższej pracy zostały przedstawione dwa rodzaje urządzeń służące do konwersji i magazynowania...
-
Wstępna analiza systemów pneumatycznych i hydraulicznych w obiektach do pozyskiwania energii fal morskich
PublikacjaW pracy przedstawiono przegląd i analizę systemów hydraulicznych i pneumatycznych w elektrowniach wykorzystujących energię falowania mórz i oceanów. Zaprezentowano także uproszczone schematy przekładni hydrostatycznych do transmisji energii stosowanych w tego typu obiektach
-
Nowe wymagania jakości energii wytwarzanej przez elektrownie wiatrowe
PublikacjaZapewnienie odpowiedniego poziomu jakości energii w systemie elektroenergetycznym dla wszystkich odbiorców jest jednym z ważniejszych współczesnych problemów technicznych. Elektrownie wiatrowe coraz częściej instalowane w wielu miejscach wpływają w istotnym stopniu na stan jakości energii w rozległych obszarach sieci elektroenergetycznej w rejonie ich zainstalowania. W artykule przedstawiono najważniejsze negatywne oddziaływania...
-
Wykorzystanie energii wod podziemnych do celów ciepłowniczych.
PublikacjaPrzedstawiono wybrane przykłady zagospodarowania, do celów ciepłowniczych,zasobów energii wód podziemnych, charakteryzując bliżej zastosowany układ technologiczny źródła ciepła.
-
Jakość naszych przeżyć.
PublikacjaW opracowaniu rozpatrzono czynniki kształtujące przeżycia człowieka. Do najważniejszych czynników zalicza się: wychowanie, kształcenie, pracę, wzbudzane uczucia i codzienne doznania. Zaproponowano korzystanie z ankiety, która pozwala ocenić jakość naszych przeżyć.
-
Uwarunkowania rozwoju lokalnego rynku energii - analiza przypadku
PublikacjaOmówiono przypadek lokalnego rynku energii na którym pojawił się nowy, duży odbiorca ciepła i energii elektrycznej. Przeanalizowano uwarunkowania funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych na takim rynku i ich uwarunkowania rozwojowe.
-
Metody generowania energii
PublikacjaGenerowanie energii stanowi podstawę funkcjonowania społeczeństw i rozwoju gospodarki światowej. W różnych krajach kluczowe technologie, na których opiera się energetyka, są inne, co zależy zarówno od historycznych podstaw rozwoju tego sektora, postępu technicznego, jak i uwarunkowań politycznych, a co za tym idzie – legislacyjnych. W krajach Unii Europejskiej od wielu lat dominuje trend rozwoju energetyki opartej na źródłach...
-
Mechanizmy oszczędzania zużycia energii przez urzadzenia sieciowe
PublikacjaOmówiono zużycie energii elektrycznej przez urzšdzenia IT, w szczególnoci przez urzšdzenia sieciowe. Dokonano przeglšdu metod oszczędzania energii, w tym APM, ACPI, WOL, Power Management for ADSL. Przeanalizowano możliwoć wykorzystania mechanizmu autonegocjacji stosowanego w sieciach Ethernet do przełšczania szybkoci transmisji w celu oszczędzania zużycia energii.
-
Storing energy from renewable sources
PublikacjaOmówiono metody, urządzenia i sposoby magazynowania energii mechanicznej, elektrycznej, cieplnej i chemicznej z uwzględnieniem energii ze źródeł odnawialnych.
-
BADANIE REZYSTANCJI ELEKTRYCZNEJ ŻYŁ WYBRANYCH PRZEWODÓW
PublikacjaW artykule omówiono wymagania przepisów w zakresie sprawdzania rezystancji elektrycznej przewodów niskiego napięcia. Podano wyniki badań rezystancji elektrycznej dla wybranych przewodów miedzianych. Na podstawie analiz fizykochemicznych określono zawartość zanieczyszczeń w miedzi.
-
Wpływ technologii na konkurencyjność lokalnych rynków energii - zagadnienia wybrane
PublikacjaW artykule przedstawiono prognozy dotyczące lokalnych rynków energii w Polsce. Uwagę zwrócono na sektor wytwarzania
-
Jakość życia jest zmienna
PublikacjaChyba każdy z nas chciałby, aby jego życie było jak najpiękniejsze. Garść informacji o tym, jaka może być jakość życia i co się przez to rozumie - przedstawiono w tym artykule.
-
Jakość życia w rodzinie.
PublikacjaArtykuł stanowi kontynuację publikacji dotyczących jakości życia. Tym razem omawiana jest bardzo ważna sfera jakości życia człowieka, a mianowicie jakość życia rodzinnego, które stanowi istotny dla społeczeństwa obszar ludzkiej działalności.
-
Technologia ORC sposobem zagospodarowania energii odpadowej w ciepłowni
PublikacjaArtykuł podejmujący tematykę skojarzonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej, pozyskiwanych w oparciu o siłownię ORC. Przedstawiono w nim koncepcję zagospodarowania energii odpadowej w ciepłowni w postaci odzysku ciepła spalin z kotła wodnego do wytwarzania energii elektrycznej za pomocą kogeneracji w technologii ORC. Analizę termodynamiczną proponowanego rozwiązania wykonano dla dwóch płynów roboczych: etanolu i czynnika...