Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 793
wybranych: 225
-
Katalog
- Publikacje 225 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 19 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 3 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 4 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 4 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 179 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 5 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 353 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
Wyniki wyszukiwania dla: PRZETWARZANIE RÓWNOLEGŁE I ROZPROSZONE
-
Efficient parallel query processing by graph ranking
PublikacjaW artykule analizujemy przybliżony algorytm dla problemu szukania drzewa spinającego o minimalnym uporządkowanym indeksie chromatycznym, co znajduje zastosowanie w równoległym przetwarzaniu zapytań w relacyjnych bazach danych. Podajemy nowe oszacowanie uporządkowanego indeksu chromatycznego drzewa, które prowadzi do uzyskania lepszej funkcji dobroci wspomnianego algorytmu.
-
Architektura systemu Comcute
PublikacjaPrzedstawiono architekturę systemu Comcute realizującego masywne przetwarzanie rozproszone wykorzystujące powszechny wolontariat użytkowników komputerów w sieciach rozległych.
-
Parallel scheduling by graph ranking
PublikacjaNr dokum.: 73017Praca dotyczy jednego z nieklasycznych modeli kolorowania grafów - uporządkowanego kolorowania. Celem było uzyskanie wyników, które mogo być wykorzystane w praktycznych zastosowaniach tego modelu, do których należą: równoległe przetwarzanie zapytań w relacyjnych bazach danych, równoległa faktoryzacja macierzy metodą Choleskiego, równoległa asemblacja produktu z jego części składowych. W pracy wskazano uogólnienia...
-
Podstawowe mechanizmy przetwarzania współbieżnego i równoległego
PublikacjaZaprezentowano podstawową problematykę przetwarzania współbieżnego w systemach z podziałem czasu oraz przetwarzania równoległego w systemach o wielu jednostkach przetwarzających. Omówiono podsta-wowe mechanizmy synchronizacyjne i komunikacyjne dla tych typów przetwarzania. Podano klasyczne rozwiązania w zakresie synchronizacji procesów i ich wykonywania w ujęciu systemowym. Artykuł powstał na bazie zarówno badawczych prac autora...
-
Acceleration of decision making in sound event recognition employing supercomputing cluster
PublikacjaParallel processing of audio data streams is introduced to shorten the decision making time in hazardous sound event recognition. A supercomputing cluster environment with a framework dedicated to processing multimedia data streams in real time is used. The sound event recognition algorithms employed are based on detecting foreground events, calculating their features in short time frames, and classifying the events with Support...
-
Podstawowe mechanizmy systemu Linux w przetwarzaniu rozproszonym
PublikacjaLinux to otwarty, ciągle rozwijany system operacyjny. Dostępność kodu źródłowego oraz pełnej dokumentacji zaowocowała rozwojem wielumechanizmów wspierających przetwarzanie rozproszone. W systemie Linuxzaimplementowane zostały proste mechanizmy typu gniazda czy potoki jak i bardziej zaawansowane typu współdzielenie systemu plików czy możliwość tworzenia klastrów opartych o migracji procesów czy przekazywanie komunikatów. Narzędzia...
-
Mechanizmy komunikacji w rozproszonych systemach specjalnego przeznaczenia
PublikacjaZadania ochrony i bezpieczeństwa granic państwa realizowane przez Straż Graniczną wymagają wsparcia ze strony nowoczesnych systemów Technologii Informacyjnych (TI) uwarunkowanych ich specjalnym przeznaczeniem. Z uwagi na charakter tej służby, rozwiązania dla jej potrzeb muszą być realizowane jako systemy rozproszone umożliwiające przenoszenie i przetwarzanie informacji głosowych oraz różnorodnych danych, w tym specjalnego przeznaczenia....
-
Telekomunikacyjne wsparcie narzędziowe działań zapobiegawczych w zakresie akwizycji, dystrybucji i wymiany informacji w procesie koordynacji i współpracy służb
PublikacjaPotrzeba prowadzenia efektywnego procesu współpracy służb i organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe wymaga wsparcia ze strony nowoczesnych systemów telekomunikacyjnych, uwarunkowanych ich specjalnym przeznaczeniem. Z uwagi na charakter działań, rozwiązania dla potrzeb koordynacji i współpracy muszą być realizowane jako systemy rozproszone umożliwiające przenoszenie i przetwarzanie informacji multimedialnych,...
-
Rozproszone systemy kogeneracji
PublikacjaPrzedstawiono rozproszone systemy kogeneracji . pokazano układy kogeneracyjne opalane gazem.
-
Rozproszone kolorowanie grafów
PublikacjaW pracy rozważany jest rozproszony model obliczeń, w którym struktura systemu jest reprezentowana przez graf bezpośrednich połączeń komunikacyjnych. W tym modelu podajemy nowe, rozproszone algorytmy kolorowania grafów wraz z dokładną analizą teoretyczną i wynikami eksperymentów obliczeniowych.
-
Przetwarzanie języka naturalnego
PublikacjaRozdział opisuje przetwarzanie języka naturalnego z podziałem na warstwy przetwarzania. Omawia też zagadnienie jakości przetwarzania na przykładzie poprawiania błędów i optymalizacji reguł.
-
Sterowanie rozproszone układami zasilania bezprzerwowegopracującymi równolegle
PublikacjaW referacie przedstawiono propozycję jednofazowego systemu zasilania bezprzerwowego (UPS) zbudowanego w oparciu o pracujące równolegle moduły przekształtników DC-AC-DC-AC z separacją galwaniczną. Opisano opracowany i zastosowany w układzie system komunikacji pomiędzy modułami oparty na warstwie fizycznej CAN, obsługujący sterowanie rozproszone typu master-slave pozwalające na uzyskanie wysokiej dyspozycyjności systemu UPS. Układy...
-
Równoległe obliczenia grup podobieństw dla wielowymiarowych danych w środowisku Beesy Cluster
PublikacjaOpisano podejście do analizy danych opartej na grupowaniuelementów podobnych do siebie. Przedstawiono realizację tego zadania z użyciem jednego z najprostszych algorytmów, dla którego dokonano zrównoleglenia podstawowej operacji wyznaczania podobieństwa stanowiącej najbardziej kosztowny element algorytmu. Przedstawiono opis dystrybucji zadań, metodą obliczania podobieństwa i sposób składowania danych wyjściowych. Zaprezentowano...
-
Przetwarzanie sygnałów akustycznych w pasywnym systemie hydrolokacyjnym
PublikacjaW niniejszym rozdziale omówiono ogólną budowę, zasadę działania oraz przedstawiono przetwarzanie sygnałów akustycznych w pasywnym systemie hydrolokacyjnym z holowaną anteną hydroakustyczną. W pojęciu ''przetwarzanie sygnałów akustycznych'' zawarto wszelkie operacje na sygnałach analogowych, takich jak wzmacnianie, filtracja próbkowanie, a przede wszystkim - na sygnałach cyfrowych pozyskanych w procesie próbkowania. Cyfrowe operacje...
-
Rozproszone kolorowanie grafów
PublikacjaW pracy zaprezentowano nowy rozproszony algorytm kolorowania grafów. Przeprowadzone eksperymenty pokazują, że daje on lepsze wyniki niż znany wcześniej algorytm trywialny.
-
Rozproszone łamanie szyfrów
PublikacjaZaprezentowano podstawowe techniki łamania szyfrów symetrycznych i asymetrycznych o stosunkowo niewielkiej długości kluczy. Przedstawiono ogólną charakterystykę metod łamania szyfrów. Ilustracją tych metod jest zaprezentowana aplikacja służąca do łamania haseł lub badania odporności haseł na odgadnięcie.
-
Aplikacja wspomagająca przetwarzanie sekwencji dna: moduł edycji chromatogramu
PublikacjaModuł edycji chromatogramu jest częścią większej aplikacji, służącej do wspomagania przetwarzania danych pochodzących z sekwencjonowania DNA. Aplikacja skonstruowana jest z odrębnych, samodzielnych programów, które współpracują dwiema drogami - poprzez popularne formaty plików, co umożliwia wprowadzenie do modułów danych opracowanych częściowo w aplikacjach zewnętrznych, oraz poprzez przesyłanie danych pomiędzy modułami, co usprawnia...
-
Rozproszone przechowywanie zapasowych kopii danych
PublikacjaPokazano metodę wykorzystania systemu przetwarzania rozproszonego do zabezpieczenia instytucji przed skutkami ataku hakerskiego połączonego ze zniszczeniem bazy danych tej instytucji. Metoda ta polega na wplataniu pakietów danych do materiałów audio-video ściąganych przez internautów korzystających z serwisów filmowych Video-on-Demand i przechowywaniu danych w rozproszeniu na setki lub nawet tysiące komputerów.
-
Szybkie przetwarzanie częstotliwościowo-cyfrowe.
PublikacjaPrzedstawiono metodę szybkiego przetwarzania częstotliowściowo-cyfrowego opartą na beżpośrednim porównaniu równoległym. Omówiono realizację praktyczną przetwornika z wykorzystaniem układu programowalnego typu ACEX1K firmy ALTERA. Propnowana metoda może być wykorzystana do pomiaru prędkości kątowej silników elektrycznych, jak również do realizacji szybkich przetworników częstotliwości na napięcie.
-
Skojarzone układy rozproszone zasilane paliwem gazowym.
PublikacjaOmówiono znaczenie stosowania w energetyce i ciepłownictwie skojarzonej gospodarki cieplno-elektrycznej. Przedstawiono pojęcie generacji rozproszonej oraz wskazano typowe przykłady technologii stosowanych w źródłach rozproszonych. Podano główne przyczyny zainteresowania nimi i rozwoju tych technologii. Scharakteryzowano, ostatnio zrealizowane w krajowym ciepłownictwie, wybrane przykłady zastosowań skojarzonych źródeł rozproszonych,...
-
Obliczenia rozproszone w syntezie obrazów parametrycznych
PublikacjaArtykuł prezentuje rozproszony system przetwarzania danych dla potrzeb syntezy obrazów parametrycznych. Zastosowano w tym celu metodę Compute Server.
-
Termiczne przetwarzanie biomasy i odpadów
PublikacjaPrzedmiotem wystąpienia był proces pirolizy tworzyw sztucznych, biomasy oraz hydroliza osadów ściekowych. Przedstawiono wyniki i charakterystykę powstałych w procesie produktów ciekłych, stałych i gazowych.
-
Przetwarzanie zespołowe: przykłady, algorytmy i systemy
PublikacjaScharakteryzowano pracę zespołową i dokonano klasyfkacji zespołów w zależności od osiąganych przez te zespoły wyników. Przedstawiono zasady przetwarzania zespołowego oraz zilustrowano je reprezentatywnymi przykładami. Podano w jaki sposób można wspomagać komputerowo funkcje kooperacji, koordynacji i komunikacji oraz nawiązano do kooperacyjno-iteracyjnej metody wytwarzania oprogramowania. Sformułowano trzy podstawowe algorytmy przetwarzania...
-
Biotechnologiczne przetwarzanie keratyny oraz jej wykorzystanie
PublikacjaW pracy przedstawiono metody przetwarzania pierza obejmujące procesy hydrolizy enzymatycznej. Uciążliwy produkt uboczny przemysłu drobiarskiego może być zastosowany do produkcji biokompozytów, biomateriałów, jako nawóz organiczny oraz pasza dla zwierząt.
-
Rozproszone elektrociepłownie gazowe w woj. pomorskim. Cz. I
PublikacjaPrzedstawiono ideę skojarzonej gospodarki cieplno-elektrycznej oraz generacji rozproszonej.
-
Rozproszone elektrociepłownie gazowe w woj. pomorskim. Cz. II
PublikacjaScharakteryzowano nowo zrealizowane elektrociepłownie gazowe na terenie woj. pomorskiego.
-
Aplikacja wspomagająca przetwarzanie sekwencji dna: moduł dopasowań
PublikacjaBiologia molekularna jest obecnie bardzo dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki. Wzrost mocy obliczeniowej komputerów pozwala na coraz szybszą i dokładniejszą analizę wielocząsteczkowych biologicznych polimerów. Poniższy artykuł przedstawia jeden z modułów programu AlignGator - modułowego systemu przeznaczonego do analizy DNA. Omawiany moduł pozwala na tworzenie, oraz edycję wielodopasowań. W początkowej części artykułu opisane...
-
Przetwarzanie wstępne i segmentacja zniszczonych dokumentów archiwalnych.
PublikacjaW pracy przedstawiono problemy związane z pozyskiwaniem, wstępnym przetwarzaniem oraz segmentacją zniszczonych dokumentów archiwalnych. Zaproponowane zostały algorytmu lokalizacji dokumentu, ekstrakcji liter oraz dopasowywania regionów tekstu do wzorców.
-
Wstępne przetwarzanie dźwięku przeznaczonego do odsłuchu wielokanałowego.
PublikacjaW pracy opisano opracowane metody wstępnego przetwarzania plików dźwiękowych przeznaczonych do odsłuchu w systemie wielokanałowym. Umożliwiają one synchronizację i normalizację głośności. Normalizacja uwzględnia wpływ położenia głośników w panoramie odsłuchowej. Opis metod poprzedza krótka analiza głównych mechanizmów odpowiedzial-nych za lokalizację dźwięku przez człowieka.
-
Przetwarzanie strumieni multimedialnych z użyciem klastra obliczeniowego
PublikacjaZaprezentowano docelową funkcjonalność platformy KASKADA oraz sposób konstrukcji kolejnych warstw. Przedstwiono metodę opisu zadań oraz metodę implementacji zadań uzytkowych (framework), których głównym celem jest analiza strumieni multimedialnych dla identyfikacji charakterystycznych obiektów (np. twarzy) oraz niebezpiecznych zdarzeń 9np. bójka0. Zaprezentowano również strategie wykonania tych zadań na komputerze klastrowym w...
-
Przetwarzanie strumieni multimedialnych na klastrze komputerowym Galera
PublikacjaSformułowano problemy przetwarzania strumieni multimedialnych w czasie rzeczywistym. Rozpatrzono różne możliwości realizacji tego typu przetwarzania i na tej podstawie opracowano wymagania na platformę KASKADA ułatwiające wykonanie tego typu zadań na klastrze komputerowym o wysokiej wydajności przetwarzania. Podano architekturę takiej platformy oraz sposób jej implementacji. Dokonano oceny przydatności tej platformy przetwarzania...
-
Object oriented grid computing for computational electromagnetics
PublikacjaArtykuł opisuje bibliotekę WiCommGrid napisaną w języku java, która realizuje ideę wymiany informacji pomiędzy węzłami środowiska rozproszonego z zastosowaniem programowania zorientowanego obiektowo. Biblioteka ta przystosowana jest do współdziałania z wieloma systemami operacyjnymi oraz z rożnym środowiskiem sprzętowym. Zbudowaną aplikację zastosowano do zrównoleglonych obliczeń rozkładu pola elektromagnetycznego w oparciu o algorytm...
-
Aplikacje rozproszone jako bazowe usługi w inteligentnej przestrzeni obliczeniowej
PublikacjaZaprezentowano rozwój trendów w przetwarzaniu rozproszonym i ich wpływ na tworzenie nowego typu systemów przetwarzania informacji. Ten rodzaj systemów jest w sposób naturany zintegrowany ze środwiskiem, gdzie znajduje się użytkownik. Przedyskutowano sposób implementacji odpowiednich metod na bazie architekury SOA. Przedstawiono projekt inteligentnej ściany jako przykład tego rodzaju aplikacji.
-
Rozproszone systemy teleinformatyczne: inteligencja, autonomia, racjonalność i bezpieczeństwo kooperacji
PublikacjaWzrostowi inteligencji i autonomii podmiotów komunikacji systemów teleinformatycznych towarzyszy rozszerzanie paradygmatu analizy i projektowania w stronę podmiotów indywidualnie racjonalnych (egoistycznych). Wymaga to zastosowania metod teorii gier niekooperatywnych. W referacie pokazano przykłady zachowań egoistycznych określonych jako "wymuszanie pierwszeństwa" i "fałszywe tablice" odpowiednio w środowisku wireless multihoming...
-
JAK SKUTECZNIE WPROWADZIĆ SZTUCZNĄ INTELIGENCJĘ W OCHRONIE OSÓB I MIENIA
PublikacjaSztuczna inteligencja w ochronie osób i mienia stanowi jedno z kluczowych wyzwań współczesnej technologii oraz bezpieczeństwa. Dynamiczny rozwój nowych technologii implikuje konieczność nie tylko zrozumienia ich potencjału, ale również planowania strategicznego, efektywnej alokacji zasobów oraz adaptacji w istniejących strukturach organizacyjnych. Celem niniejszego opracowania jest szczegółowa analiza procesu wdrażania sztucznej...
-
Rozproszone, skojarzone układy gazowo-parowe w krajowej energetyce i ciepłownictwie
PublikacjaScharakteryzowano układy technologiczne kilku wybranych elektrociepłowni zasilanych różnorodnym paliwem gazowym.
-
Rozproszone, skojarzone układy gazowo-parowe w krajowej energetyce i ciepłownictwie
PublikacjaPrzedstawiono i scharakteryzowano ostatnio zrealizowane w krajowej energetyce wybrane przykłady układów gazowo-parowych realizujących skojarzoną gospodarkę cieplno-elektryczną.
-
Przetwarzanie i wnioskowanie z wiedzy o różnym poziomie zaufania
PublikacjaOntologie i bazy wiedzy wykorzystuje się w wielu zastosowaniach, takŜe takich, w których wnioskowanie ma charakter krytyczny, jak np. w przypadku systemów medycznych. W rozdziale przedstawione zostały kwestie zaufania do danych przechowywanych w bazach wiedzy i pobieranych z zewnętrznych źródeł. Opisane zostały przykłady uwzględnienia aspektów zaufania wykorzystujące kartograficzną reprezentację wiedzy - nowe podejście opracowane...
-
Przetwarzanie zapytań w rozproszonej bazie wiedzyopartej na logice opisowej
PublikacjaRozdział prezentuje podstawy algorytmu Spider przetwarzania zapytań asercjonalnych (typu ABox) w rozproszonej bazie wiedzy opartej na logice opisowej. Algorytm Spider może być stosowany w celu integracji wiedzy z różnych źródeł. W rozdziale pokrótce przedstawiono zasadę kartograficznej reprezentacji wiedzy, sposób odwzorowywania terminologii różnych źródeł oraz oszacowano złożoność obliczeniową przedstawianego algorytmu.
-
Przetwarzanie zapytań do terminologii ontologiiniepewnych opartych na logice opisowej
PublikacjaSystemy informatyczne oparte na bazach wiedzy stają się coraz bardziej popularne. Znacząca ilość istniejących systemów do opisu wiedzy wykorzystuje ontologie. Budując ontologie, bardzo często zakłada się, że informacje w nich przechowywane są pewne. W niektórych jednak zastosowaniach takie założenie może nie być do końca prawdziwe. Niniejszy Rozdział wprowadza w tematykę ontologii niepewnych oraz prezentuje propozycje rozszerzenia...
-
Dystrybucja, archiwizacja i przetwarzanie strumieni multimedialnych na platformie KASKADA
PublikacjaZaprezentowano metody przetwarzania strumieni multimedialnych na platformie KASKADA. Przedstawiono koncepcję dystrybucji strumieni do zadań obliczeniowych wykonywanych na poszczególnych węzłach klastra komputerowego. Zaprezentowano w jaki sposób dane strumieni są konwertowane i dostosowywane do wykorzystywania przez algorytmy obudowane w tzw. Ramkę KASKADA. Przedstawiono projekt i implementację archiwum strumieni multimedialnych...
-
Przetwarzanie wyrażeń języka naturalnego w wyrażenia logiczne - system Denise
PublikacjaPo krótkim wprowadzeniu do systemów reprezentacji wiedzy i wnioskowania omówiono eksperymentalny system przetwarzania zdań w języku polskim w wyrażenia rachunku zdań i logiki pierwszego rzędu.
-
Przetwarzanie i analiza obrazów sonarowych powierzchni dna basenu portowego
PublikacjaW artykule przedstawiono problemy związane z poszukiwaniem obiektów zalegających na dnie basenu portowego.
-
Zastosowanie naziemnego skaningu laserowego i przetwarzanie danych : Elementy żelbetowe
PublikacjaMonografia prezentuje wyniki badań nad wykorzystaniem naziemnego skaningu laserowego w pomiarach belek żelbetowych poddawanych niszczeniu. Publikacja składa się z 6 rozdziałów: Rozdział I: Wstęp do zagadnienia. Rozdział II: Zginane belki żelbetowe i mechanizm ich niszczenia. Rozdział III: Technologia naziemnego skaningu laserowego. Rozdział IV: Badania nad naziemnym skaningiem laserowym przy niszczeniu belek żelbetowych. Rozdział...
-
Przetwarzanie wielkoskalowych danych w ochronie zdrowia - możliwości i korzyści
PublikacjaW rozdziale przedstawiona została idea, pojęcia związane z przetwarzaniem wielkoskalowych danych oraz uogólniona architektura aktualnie wykorzystywanych tego typu systemów w zastosowaniach medycznych. Opisano funkcje oferowane przez bazowe elementy architektury ze szczególnym uwzględnieniem możliwości komponentu analityki dużych zbiorów danych medycznych. Na bazie dostępnej literatury przedmiotu dokonano zestawienia kluczowych...
-
Aktywna Termografia Dynamiczna - przetwarzanie serii obrazów w diagnostyce medycznej
PublikacjaAktywna termografia dynamiczna (ATD) jest metodą obrazowania zmian temperatury na powierzchni badanego obiektu w czasie jako odpowiedź na zastosowane pobudzenie zewnętrzne (ogrzewanie lub chłodzenie). Celem badania jest określenie właściwości obiektu w czasie trwania termicznych procesów przejściowych, takich jak grzanie lub chłodzenie. Obiekt badany jest pobudzany sygnałem cieplnym (zewnętrznie) lub farmakologicznie (wewnętrznie)....
-
Rozproszone mechanizmy obrony przed niekooperacyjnym zachowaniem węzłów w wieloskokowych sieciach bezprzewodowych
PublikacjaW chwili obecnej rosnącym zagrożeniem dla funkcjonowania sieci staje się niekooperacyjne zachowanie węzłów, tzn. ataki polegające na przyjęciu przez nie procedur funkcjonowania niezgodnych ze standardem, aby uzyskać niesprawiedliwą przewagę nad innymi węzłami.Jest to możliwe na skutek obecnego podejścia do projektowania mechanizmów sieciowych, nastawionego na maksymalizację ogólnej efektywności przy jednoczesnym założeniu pełnej...
-
Parallel query processing and edge ranking of graphs
PublikacjaArtykuł poświęcony jest problemowi szukania drzewa spinającego o minimalnym uporządkowanym indeksie chromatycznym. Jednym z zastosowań jest poszukiwanie optymalnych harmonogramów w równoległym przetwarzaniu zapytań w relacyjnych bazach danych. Podajemy nowe oszacowanie funkcji dobroci przybliżonego algorytmu autorstwa Makino, Uno i Ibaraki wraz z rezultatami testów komputerowych przeprowadzonych dla grafów losowych.
-
Czynniki wpływające na magnetyczne pole rozproszone elementów konstrukcyjnych wykonanych ze stali węglowych
PublikacjaPrzeprowadzono badania próbek wykonanych ze stali węglowej lokalnie odkształconych plastycznie. Badano wpływ lokalnej deformacji na rozkład magnetycznego pola rozproszonego wokół próbek w zależności od warunków panujących podczas deformowania oraz wykonywania pomiarów. Na podstawie porównania rezultatów otrzymanych dla próbek o różnej historii stwierdzono, iż rejestrowane anomalie rozkładu MPR są spowodowane w głównej mierze przepływem...
-
Teleinformatyczna akwizycja i przetwarzanie danych dla potrzeb diagnostyki środowiska aglomeracji miejskich
PublikacjaRozdział przedstawia koncepcję aktualnie opracowywanego systemu służącego do monitorowania hałasu i ruchu drogowego w aglomeracjach miejskich, stanowiącego funkcjonalną część szerszego rozwiązania dotyczącego monitorowania środowiska w miastach. System taki składa się z rozmieszczonych w mieście autonomicznych i uniwersalnych stacji monitorujących oraz serwera gromadzącego, przetwarzającego i prezentującego wyniki z wykorzystaniem...