Wyniki wyszukiwania dla: ARCHITEKTURA FRAME - MOST Wiedzy

Wyszukiwarka

Wyniki wyszukiwania dla: ARCHITEKTURA FRAME

Filtry

wszystkich: 3790
wybranych: 2464

wyczyść wszystkie filtry


Filtry wybranego katalogu

  • Kategoria

  • Rok

  • Opcje

wyczyść Filtry wybranego katalogu niedostępne

Wyniki wyszukiwania dla: ARCHITEKTURA FRAME

  • Śródmieście Gdyni jako zabytek

    Publikacja

    - Rok 2011

    W rozdziale omówiono ochronę wielkoprzestrzennych układów urbanistycznych na przykładzie śródmieścia Gdyni. Wprowadzona w 2007 ochrona śródmieścia Gdyni poprzez wpisanie układu do rejestru zabytków, dała możliwość podjęcia wielu różnych działań rewaloryzacyjnych i popularyzatorskich. Przeprowadzono też eksperymentalne działania związane z połączeniem mechanizmów ochrony i publicznego finansowania.Dzieło zbiorowe przygotowane przez...

  • Kinematyka jako odpowiedź na współczesną potrzebę tworzenia przestrzeni = KINEMATICS AS AN ANSWER TO THE CURRENT NEED TO CREATE A RE-CONFIGURABLE SPACE

    Publikacja

    - Rok 2014

    Przestrzeń re-konfigurowalna pojawiły się w sztuce i architekturze już w pierwszej połowie XX wieku jako forma odpowiedzi na na pytania, które stawia przed nią świat. Nasze życie i potrzeby zmieniają się niesamowicie dynamicznie. Postfordowski model społeczeństwa sprzyja generowaniu zjawisk, których jeszcze rok temu nie brano pod uwagę. Stąd architektura próbuje stanowić odpowiedź na problemy jeszcze niezaistniałe. Jedną z jej...

  • Telekomunikacyjna sieć rdzeniowa dla zastosowań specjalnych

    Publikacja

    W referacie opisano propozycje architektur telekomunikacyjnych sieci rdzeniowych, które charakteryzują się cechami umożliwiającymi wykorzystanie ich w zastosowaniach specjalnych, np. Straży Granicznej. Przedstawiono ogólną koncepcję sieci rdzeniowych w kontekście Sieci Następnej Generacji (Next Generation Network). Przedstawione architektury sieci IP QoS/sieci rdzeniowych takie jak DiffServ, MPLS, GMPLS, ASON/GMPLS. Zaproponowano...

  • Leveraging spatio-temporal features for joint deblurring and segmentation of instruments in dental video microscopy

    Publikacja

    - Rok 2021

    In dentistry, microscopes have become indispensable optical devices for high-quality treatment and micro-invasive surgery, especially in the field of endodontics. Recent machine vision advances enable more advanced, real-time applications including but not limited to dental video deblurring and workflow analysis through relevant metadata obtained by instrument motion trajectories. To this end, the proposed work addresses dental...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Parallelization of video stream algorithms in kaskada platform

    Publikacja

    - Rok 2011

    The purpose of this work is to present different techniques of video stream algorithms parallelization provided by the Kaskada platform - a novel system working in a supercomputer environment designated for multimedia streams processing. Considered parallelization methods include frame-level concurrency, multithreading and pipeline processing. Execution performance was measured on four time-consuming image recognition algorithms,...

  • Politics and urban artifacts in cities: what are they and how are they interconected?

    This research, analyses the effect of politics on a city and its image, via their control over the formation or changes on urban artifacts. It analyses the concepts introduced in Aldo Rossi’s architectural monograph, The Architecture of the City, in the chapter titled ‘Politics as Choice’, and his idea that a city’s image is a reflection of its political institutions and the choices people in authority make. Monuments and architecture...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Improving signal quality of a speech codec using hybrid perceptual-parametric algorithm

    W artykule zaprezentowano hybrydową architekturę parametryczno-perceptualną kodeka mowy. Jego podstawę stanowi kodek CELP, który wspomagany jest kodekiem perceptualnym. Celem zastosowania proponowanej metody jest uzyskanie poprawy jakości kodowania sygnału mowy. Badaniom poddano dwie architektury, z których w jednej dźwięczne części sygnału rezydualnego kodeka CELP kodowane są perceptualnie. Drugi z proponowanych kodeków dokonuje...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Fast rns scaling of signed numbers based on the chinese remainder theorem

    Publikacja

    - Rok 2006

    Przedstawiono architekturę szybkiego skalera resztowego dla liczb ze znakiem dla modułów 5-bitowych opartego na chińskim twierdzeniu o resztach. W architekturze zastosowano wyznaczanie projekcji ortogonalnych przy użyciu funkcji logicznych 5 zmiennych, sumator kodulo m/k oraz wejściowy konwerter do systemu resztowego. Operacja modulo m/k jest wykonywana przy zastosowaniu drzewa 4-operandowych sumatorów modulo 2m/k i końcowego...

  • PROBLEMY ZWIĄZANE Z ZASTOSOWANIEM NANOTECHNOLOGII W TERMOIZOLACJI BUDYNKÓW

    Publikacja

    Budownictwo i architektura były zawsze ściśle związane z rozwojem technologicznym a ciągły postęp w badaniach nad inżynierią materiałową pozwalał na uzyskiwanie bardziej wydajnych i wytrzymałych materiałów. Dotyczy to nie tylko elementów konstrukcyjnych budynku ale także technologii związanych z jego wykończeniem. Obecnie coraz większą rolę w budownictwie i architekturze odgrywa pojęcie nanotechnologii. Dziedzina nauki, zdawałoby...

  • Architektoniczna przestrzeń idei jako forma rewitalizacji obszarów mieszkaniowych

    Publikacja

    Obiekt architektoniczny inkluzywnie powstający w zwartej tkance miejskiej nie zawsze jest możliwy do zrealizowania w formie obiektu budowlanego. W trudnych do doinwestowania strefach, formą aktywizacji społecznej i przydania przestrzeni wyjątkowych wartości mogą być tymczasowo powstające struktury architektoniczne. Tymczasowość nie umniejsza ich celowości realizacji określonych potrzeb, a przekazana treść i uzyskane doświadczenia...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Non-compulsory practical education programme for modernist heritage

    A non-compulsory programme for students of architecture that contains more specialised topics beyond the basic subjects is an important educational tool. The advantages include classes in smaller groups, the possibility of practical exercises in real field conditions and the benefits of meeting professional practitioners. This type of programme is particularly useful for teaching architectural heritage of the 20th Century, its...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Meeting Modernisms in Gdynia

    The paper focused on the architectural heritage of the city of Gdynia, in Poland, built in 1920s and 1930s. The city was established (founded) on the seaside of the Baltic Sea as the only port of Poland – a country that regained independence after Versailles Treaty. The history of the city, built from scratch is outstanding in Europe. Modernist architecture of the city is represented by buildings built for different purposes: housing,...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Using Rule-Based System for Monitoring Marine Navigation Data Processing

    Publikacja

    Processing marine navigational data requires sophisticated software solutions. Typically, specialized tools called processors are analyzing raw data from different sensors. It becomes important to create the monitoring software that is able to validate and verify processing components integrated into the final system. Drools®business rule management platform provides a core business rules engine, web authoring and rules management...

  • Integracja sztuki i techniki w kontekście przekazywania nastroju poprzez obiekt architektoniczny

    Publikacja

    - Rok 2014

    Analizując twórczość architektoniczną pod kątem badanych relacji między twórcą i odbiorcą architektury, można wyabstrahować zagadnienie integracji sztuki i techniki w obiekcie architektonicznym. Szczególnym aspektem wspomnianych relacji jest przekazywany nastrój. Jego opisanie wymaga zauważenia wielu płaszczyzn procesu odbioru obiektu architektonicznego, wszelkich konotacji tego obiektu w rzeczywistości fizycznej i symbolicznej...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • The paradigm change of flexible production systems desing

    Publikacja

    - Rok 2007

    Niniejszy artykuł pokazuje zmiany paradygmatu projektowania i eksploatacji elastycznych systemów produkcyjnych, na przykładzie różnych modeli systemów nowej generacji NGMS (Next Generation Manufacturing System). Dokonano analizy porównawczej wybranych rozwiązań w przedmiotowym obszarze, formułując prognozy rozwojowe w oparciu o zaproponowane megatrendy rozwojowe: miniaturyzacji, sieciowości (networking), mobilności, i wirtualizacji....

  • Novel Cast Polyurethanes Obtained by Using Reactive Phosphorus-Containing Polyol: Synthesis, Thermal Analysis and Combustion Behaviors

    Phosphorus-containing polyol applications in polyurethane synthesis can prevent volatilization of flame retardants and their migration on the surface of a material. In this work, novel cast polyurethanes were prepared by a one-step method with the use of different amounts of phosphorus-containing polyol, 4,4′–diphenylmethane diisocyanate and 1,4-butanediol. The chemical structure, thermal, physicochemical and mechanical properties...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Metody wprowadzania informacji do mobilnych dokumentów interaktywnych oparte na identyfikacji podobnych treści

    Artykuł dotyczy nowatorskiej architektury dokumentu pozwalającej na szybsze wprowadzanie informacji i wydajniejsze ich przetwarzanie. Dokumenty opracowywane zgodnie z przedstawioną architekturą charakteryzują się tym, że są wykonywalne, mobilne, interaktywne oraz inteligentne. Dokumenty te aktywnie współpracują z użytkownikiem podczas wprowadzania treści oraz są w stanie automatycznie przemieszczać się w Internecie. Ponadto dokumenty,...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Quality of Resilience in IP-based Future Internet Communications

    Publikacja

    - Rok 2011

    Internet Przyszłości (zwany również Internetem 3.0 czy też NGN) jest następnym krokiem ewolucji Internetu. Prace badawcze związane z nową architekturą obejmują szerokie spektrum zagadnień, a zwłaszcza: architekturę sieci (protokoły), technologie sieciowe, aplikacje, itd. W tym artykule zakładamy wykorzystanie koncepcji Differentiated Services (DiffServ). W szczególności, proponujemy podejście ochrony zróżnicowanej ruchu. Jest ono...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • The Impact of Contemporary Technology on Shell Structures: Material and Light Solutions

    With the development of technology and the materials used, shell structures have developed into more complex forms. This article is a comparison between contemporary and historical shell structures. The change is an effect of the evolution in the design process that is the result of parametric design thinking. The study aims to investigate the impact of new technologies on the architectural form of shell structures. Was there any...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Examining Quality of Hand Segmentation Based on Gaussian Mixture Models

    Publikacja

    Results of examination of various implementations of Gaussian mix-ture models are presented in the paper. Two of the implementations belonged to the Intel’s OpenCV 2.4.3 library and utilized Background Subtractor MOG and Background Subtractor MOG2 classes. The third implementation presented in the paper was created by the authors and extended Background Subtractor MOG2 with the possibility of operating on the scaled version of...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Response of high voltage disconnector under seismic excitation - experimental and numerical study

    Publikacja

    The efficiency of the energetic infrastructure system is a very import safety issue in the region experienced by the ground motion. The aim of the present paper is to show the results of the experimental and numerical study focused on the earthquake-induced response of the high voltage disconnector, which is an important element of energetic network. First, the impact tests as well as the sweep-sine shaking table tests were conducted....

  • Fortyfikacje Gdańska - granice miasta.

    Publikacja

    - Architektura & Biznes - Rok 2004

    W pracy przedstawiono unikatowe na skalę europejską zachowane fragmenty systemu fortyfikacji Gdańska oraz znaczenie, jakie mają dla budowy współczesnego wizerunku miasta i ożywiania jego przestrzeni publicznej.

  • Nieproszony gość z Charkowa.

    Publikacja

    Analiza mozliwości wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa budynku Derżpromu w Charkowie.

  • Gotowy na eksperyment. [Wywiad z dr hab. inż. arch. Erwinem Herzbergerem z Uniwersytetu w Stuttgarcie]

    Wywiad z dr hab. inż. arch. Erwinem Herzbergerem - profesorem w Instytucie Projektowania i Prezentacji (Institut fr Darstellen und Gestalten Lehrstuhl I) na Wydziale Architektury i Urbanistyki Uniwersytetu w Stuttgarcie na temat jego sposobu nauczania studentów odczuwania przestrzeni i eksperymentalnego podejścia do tematu projektowania. Wywiad przeprowadzony został podczas polsko-niemieckich studenckich warsztatów pt. ''Taki...

  • Historia pewnego teatru - następstwo czasu

    Publikacja

    Artykuł jest opracowaniem krytycznym i ustosunkowaniem się autora do formy przebudowy teatru Wybrzeże w Gdańsku.

  • Nadmorski Dwór w Gdańsku Brzeźnie

    Publikacja

    Artykuł stanowi krytykę architektoniczną nowego osiedla mieszkaniowego Nadmorski Dwór w Gdańsku Brzeźnie (proj. MAARTE). Realizacja zdobyła II miejsce w ogólnopolskim konkursie Budowa Roku 2011 (Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa) i Platynowe Wiertło w konkursie, organizowanym przez BOSCH Elektronarzędzia w kategorii Budownictwo Mieszkaniowe.

  • Technologiczny Park w Gdyni

    Publikacja

    Krytyka architektoniczna III i IV etap rozbudowy Pomorskiego Parku Naukowo - Technologicznego w Gdyni (PPNT), powstałego na terenach pokomunikacyjnych dawnej zajezdni autobusowej (proj. AEC Krymow i Partnerzy). Realizacja projektu została sfinansowana z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2007-2013 oraz środków budżetowych miasta Gdyni.

  • Fasady zabytkowe

    Publikacja

    - Architektura-Murator - Rok 2018

    Konserwacja zabytków nie jest zamkniętą księgą niezmiennych praw i zasad. Zmienia się wraz z kolejnymi epokami.I nie jest zbiorem sztywnych reguł, które dają się zastosować bez refleksji i wiedzy. W każdym przypadku prac prowadzonych na konkretnej fasadzie konieczne jest postawienie diagnozy właściwej dla rozpatrywanego przypadku i umiejętne znalezienie środków zaradczych w tej konkretnej jednostkowej sytuacji. Trzeba umieć ocenić...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Usterki na dachu płaskim budynku wielorodzinnego

    Publikacja

    Błędy projektowe ora zwykonawcze wpływają bezpośrednio na bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowania obiektów budowlanych, także mieszkalnych. Usunięcie usterek i doprowadzenie budynków do właściwego stanu technicznego wymaga od właścicieli dużego zaangazowania finansowego. W przypadku nieprawidłowości występujących na stropodachach, w tym dachach płaskich, powoduje to również istotne utrudnienia i uciążliwości eksploatacyjne. Niektóre...

  • Fasady przeszklone

    Publikacja

    Podstawową rola człowieka ą użytkową okna w budynku jest zapewnienie dostępu światła dziennego i widoku z wnętrza na otoczenie. Zastosowanie powierzchni szklanych wiąże się jednak również z innymi procesami użytkowania budynku. Artykuł skupia się na termicznych i świetlnych właściwościach szkła i zasadach ich wykorzystania w kształtowaniu komfortowego środowiska wnętrza przy użyciu możliwie najmniejszych nakładów energetycznych....

  • Miasto i wiatr

    Publikacja

    Wiatr jest poziomym lub prawie poziomym ruchem powietrza względem powierzchni ziemi wywołanym różnicą ciśnień. Na terenie otwartym, niezabudowanym jego działanie jest modyfikowane przez ukształtowanie terenu i zróżnicowanie materiałowe podłoża, które nagrzewa się w odmienny sposób. Na obszarach silnie zurbanizowanych zjawiska aerodynamiczne na poziomie wysokości zabudowy są bardzo złożone. Powietrze nie trafia bowiem na płaskie...

  • Bezpieczeństwo ewakuacji

    Publikacja

    Artykuł poświęcony jest bezpieczeństwu ewakuacji z obiektów osób z ograniczoną sprawnością, w tym osób z niepełnosprawnością. Omówione zostały zagadnienia przygotowania obiektów do samodzielnej lub z pomocą ekip ratowniczych ewakuacji osób z ograniczeniami fizycznymi i zaburzoną percepcją wzroku lub słuchu. Wskazano na braki w prawodawstwie, w szczególności w warunkach technicznych, które nie wskazują odpowiednich rozwiązań technicznych...

  • Młode Miasto

    Publikacja

    - Architektura-Murator - Rok 2015

    Krytyka Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku

  • Dworzec Łódź Fabryczna

    Publikacja

    - Architektura-Murator - Rok 2017

    Krytyka architektoniczna dworca Łódź Fabryczna

  • Stacja Kultura w Rumi

    Publikacja

    Krytyka architektoniczna przebudowy fragmentu dworca kolejowego w Rumi na bibliotekę miejską.

  • Dworzec Sopot Centrum

    Publikacja

    Krytyka architektoniczo-urbanistyczna dworca kolejowego Sopot

  • Pomorska Kolej Metropolitalna

    Publikacja

    - Architektura-Murator - Rok 2016

    Krytyka architektoniczna Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w Gdańsku

  • Trzy dzielnice, trzy rewitalizacje. Dolny Wrzeszcz.

    Publikacja

    Opis programu rewitalizacji dzielnicy Dolny Wrzeszcz w Gdańsku.

  • Innowacyjne dworce kolejowe

    Publikacja

    Współczesny dworzec kolejowy zmienia swoje oblicze w stosunku do dworców, jakie znamy z przeszłości. Obecnie realizowane obiekty stanowią najczęściej wielkie wiaty, przekrywające przestrzeń publiczną placów dworcowych. Przestrzeń ta stanowi jednocześnie rdzeń komunikacyjny łączący przystanki różnych środków transportu w jeden zintegrowany węzeł przesiadkowy. W nowoczesnych dworcach do niezbędnego minimum ograniczane są pomieszczenia...

  • Przegląd Czytelnia

    Publikacja

    Propozycja czterech publikacji, polecanych jako lektura dla architektów: Czasopismo eVolo z 2010 roku pod tytułem „Skyscrapers od the Future”. Znalazło się w nim m.in. 30 prac przysłanych na światowy konkurs architektoniczny na „najbardziej awangardowe idee dla wertykalnej intensywności” – 09 Skyscraper Competition; (2) „Urban Interventions. Personal Projects in Public Spaces” pod redakcją Roberta Klantena i Matthiasa Hubnera,...

  • Nowe inwestycje na Politechnice Gdańskiej

    Publikacja

    Współczesne uczelnie wyższe są wyznacznikiem prestiżu, nowoczesności i innowacyjności. Miasteczka akademickie przekształcają się w wielofunkcyjne struktury, dzięki czemu stają się katalizatorami rewitalizacji lub rozwoju struktur miejskich. Obok funkcji typowo oświatowych powstają zaplecza badawczo-rozwojowe, parki naukowo-technologiczne, ośrodki sportowe, multiteki, centra konferencyjne, muzea, a nawet galerie sztuki. Politechnika...

  • Centrum Nanotechnologii w Gdańsku

    Publikacja jest prezentacją zrealizowanego budynku Centrum Nanotechnologii "B" Politechniki Gdańskiej. Punktem odniesienia dla autorów projektu był zespół historycznych obiektów kampusu Politechniki Gdańskiej, zrealizowanych w stylu neorenesansu niderlandzkiego. Odniesienia do zabudowy historycznej nie są jednak zapożyczeniami ani bezpośrednimi przeniesieniami. Nowo projektowany budynek jest architekturą na wskroś współczesną,...

  • Współczesne krajobrazy pamięci

    Założenia pomnikowe są przestrzennymi nośnikami pamięci zbiorowej, wnoszącymi w naturalny krajobraz kompozycje będące wynikiem integracji różnych sztuk plastycznych. Ta wielkoprzestrzenna formuła miejsca pamięci rozwinęła się w polskiej sztuce pomnikowej w latach 60-tych XX wieku. Artyści zainspirowani nowatorskimi koncepcjami projektowymi (min. Formą Otwartą Oskara Hansena) zaczęli kreować przestrzenne wizualizacje pamięci w miejscach...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Pragmatyzm bez rewolucji - o urbanistyce Gdańska

    Publikacja

    Artykuł zawiera syntezę polityki przestrzennej miasta Gdańska, realizowanej w ciągu ostatniej dekady.

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Ocena wpływu inwestycji na zdrowie w świetle badań nad terapeutycznymi właściwościami krajobrazu. Health Impact Assessment and the investigations of landscape therapeutic features.

    Praca przedstawia tematykę oceny wpływu inwestycji na zdrowie w świetle badań nad terapeutycznym wpływem krajobrazu na zdrowie człowieka. Ocenę wpływu inwestycji na zdrowie – uzupełniającą stosowaną w Unii Europejskiej procedurę ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ) – zaprezentowano jako narzędzie umożliwiające ochronę zdrowia człowieka w przypadku realizacji szkodliwych dla niego inwestycji. Wiele działań, jak oddzielenie budynków...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Primum non necere, czyli jak uczyć, żeby nie szkodzić

    Niezbędna dla projektanta znajomość teorii kompozycji, stylów, kierunków,mód architektonicznych musi stanowić element wspomagający wciąż kształconą i pielęgnowana wrażliwość i umiejętność ekspresyjnego wyrażania emocji, przy użyciu form przestrzennych. Każdy student jest jedynym właścicielem i dysponentem swojej osobowości. To ona określa wrażliwość, ustala granice prywatności, rządzi emocjami i kreuje sposób ekspresji.

  • Palmiarnia / Gdańsk

    Publikacja

    Palmiarnia w Parku Oliwskim zyskała nową formę w wyniku rozpoczętego w 2016 roku procesu rewitalizacji, podjętego w celu ochrony zabytkowych budynków, dostosowania ich do obecnych wymagań, a przede wszystkim podkreślenia kulturowych wartości dawnego ogrodu opackiego. Efektem prac rewitalizacyjnych jest dynamiczna, przejrzysta forma, zbudowana z zastosowaniem nowych technologii. Rotunda wraz z odrestaurowaną zabytkową oranżerią...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • HOSPICJUM CARITAS/OLSZTYN

    Publikacja

    Obiekt hospicjum stacjonarnego Caritas dla dzieci w Olsztynie wzbudza pozytywne uczucia nie tylko u mieszkańców miasta, lecz także profesjonalistów. To miejsce całodobowej intensywnej opieki stacjonarnej w ostatnich miesiącach życia dziecka, ale też przestrzeń, w którym rodzina uzyskuje wsparcie i uczy się postępowania w tej trudnej sytuacji. To funkcja bez wątpienia niezwykle potrzebna w wymiarze społecznym, ale jednocześnie działanie...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Centrum aktywności / Lubawa

    Publikacja

    Stworzenie przestrzeni publicznej wpływającej pozytywnie na społeczne relacje – poczucie sprawczości, odpowiedzialności oraz współuczestnictwa jednostek w życiu lokalnej społeczności – wymaga wzięcia pod uwagę nie tylko obecnych oczekiwań jej użytkowników. Taka przestrzeń powinna również przewidywać i kształtować przyszłe aspiracje wspólnoty. Otwarte w 2020 roku Centrum Aktywności Społecznej zaprojektowane przez Autorską Pracownię...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • W klimacie zmian

    Publikacja

    Artykuł ma charakter popularnonaukowy. Dotyczy tendencji projektowania i budowania obiektów architektonicznych zgodnie z tendencjami środowiskowymi. Prezentuje ewolucje podejścia, która zaobserwować można w ciąg ostatnich 30 lat oraz zarysowuje tendencje na przyszłości.

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym