Filters
total: 2908
-
Catalog
- Publications 1697 available results
- Journals 29 available results
- Publishing Houses 3 available results
- People 488 available results
- Inventions 18 available results
- Projects 47 available results
- Laboratories 5 available results
- Research Teams 6 available results
- e-Learning Courses 580 available results
- Events 35 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: ANALITYKA ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA
-
Przydatność wybranych kruszyw mineralnych do sorpcji fosforu podczas doczyszczania ścieków bytowych
PublicationBadania przeprowadzono na specjalnym stanowisku z trzema parami kolumn wypełnionych złożami filtracyjnymi poszczególnych materiałów, stosując dla każdego z nich po dwa nominalne obciążenia hydrauliczne: 20 i 40 dm3/d. W trakcie badań wykluczono z dalszych prób materiał nr 2, stwierdzając jego nieprzydatność do praktycznego wykorzystania, ze względu na jego intensywne ługowanie i wypłukiwanie, skutkujące narastającą kolmatacją złóż...
-
Wykorzystanie PIX 112 do usuwania jonów arsenu z wody podziemnej w procesie koagulacji powierzchniowej w złożu filtru piaskowo-piroluzytowego
PublicationArtykuł jest podsumowaniem badań przeprowadzonych w skali ułamkowo-technicznej oraz doświadczeń z trzyletniej eksploatacji niewielkiej stacji oczyszczania wody podziemnej. Wykazano, że zastosowanie koagulacji powierzchniowej związkami żelaza (dawkowanie koagulantu, napowietrzanie/mieszanie, filtracja przez złoże kwarcowo-piroluzytowe), pozwala skutecznie usunąć zawarte w ujmowanej wodzie jony arsenu do ilości zgodnej z wymaganiami...
-
Osady powstające w systemie kanalizacji deszczowej zlewni zurbanizowanej -przegląd literatury
PublicationNa terenie zlewni zurbanizowanej nieodzownym elementem infrastruktury technicznej jest system kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Podstawowym zadaniem kanalizacji deszczowej jest bezpieczne odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z terenu zlewni do odbiornika. Z przepływem ścieków deszczowych bezpośrednio związane jest tworzenie się osadów w całym systemie kanalizacyjnym. Oprócz zawiesiny (w przeważającej...
-
Zanieczyszczenia żywności i ich wpływ na ludzkie zdrowie
PublicationW pracy opisano zanieczyszczenia żywności metalami ciężkimi, fluorkami oraz pestycydami i farmaceutykami, w tym antybiotykami hormonami oraz związkami endokrynnymi. Omówiono również oddziaływanie tych zanieczyszczeń na organizm człowieka.
-
Toxicity assessment of sediments associated with the wreck of s/s Stuttgart in the Gulf of Gdańsk (Poland)
PublicationPrzeprowadzono badania w pobliżu wraku s/s Stuttgart zalegającego przy Polskim wybrzeżu (Zatoka Gdańska) i stanowiącego źródło zanieczyszczenia w formie WWA i PCB. Przeprowadzono oznaczenia śladowych zanieczyszczeń organicznych oraz badania toksykologiczne aby oszacować ryzyko ze strony wraku i jego pozostałości. W wyniku badań można stwierdzić, że tylko siły grawitacyjne i kształt dna morskiego są czynnikami wpływającymi na transport...
-
Speciation Analysis of Chromium in Environmental Samples
PublicationW artykule przedstawiono i omówiono w sposób krytyczny dane literaturowe na temat:- źródeł emisji związkow chromu do środowiska,- specjacji chromu w poszczególnych elementach środowiska- oddziaływania chromu na organizmy żywe,- procedur analitycznych wykorzystywanych w badaniach specjacji chromu i próbkach środowiskowych
-
Metoda PMRA oceny ryzyka przedsięwzięć informatycznych.
PublicationArtykuł prezentuje metodę PMRA (ang. Process Model-based Risk Assessment) oceny ryzyka przedsięwzięć informatycznych. W metodzie PMRA zaproponowano identyfikację ryzyka na podstawie własności strukturalnych modeli procesów. Dla tego celu opracowano model ryzyka wyprowadzony z rozszerzonego meta-modelu procesów biznesowych oraz wyposażony w język wzorców do opisu ryzyka. Zdefiniowano model bazy wiedzy o ryzyku obejmującej modele...
-
Mobile system for on-road measurements of air pollutants
PublicationW pracy zaprezentowano prototyp mobilnej stacji diagnostycznej do pomiarów stężeń typowych zanieczyszczeń powietrza (C6H6, NO2, NOx, CO i CO2) pochodzących z komunikacji w miastach. Nowością proponowanego systemu jest możliwość przeprowadzania pomiarów emisji zanieczyszczeń wzdłuż ciągów komunikacyjnych i w miejscach, w których nie mogą być zastosowane stacjonarne stacje monitoringowe. W proponowanym rozwiązaniu, urządzenie...
-
Metody Analizy Technicznej - laboratorium - 2022
e-Learning CoursesLaboratorium z przedmiotu Metody Analizy Technicznej dla kierunku Technologia Chemiczna, spec. Analityka techniczna i przemysłowa.
-
Socioeconomic consequences of mercury use and pollution
PublicationW przeszłości działalność ludzka powodowała emisje rtęci do biosfery bez większego zainteresowania się skutkami tej emisji dla zdrowia ludzi i środowiska. W pracy przedstawiono różne drogi narażenia na rtęć ludzi i środowiska. Konsumpcja ryb jest główną drogą narażenia na działanie metylowych związków rtęci. Ludzie narażeni są również na wdychanie dużych ilości gazowej rtęci w formie elementarnej. Proponuje się aby analizować kompletny...
-
Chapter 4. Use of permeation passive samplers in air monitoring
PublicationTechnika dozymetrii pasywnej znalazła szerokie zastosowanie w monitoringu powietrza. Z uwagi na posiadane zalety stanowi ona alternatywne rozwiązanie w stosunku do aktywnych technik wykorzystywanych w monitorowaniu poziomu zanieczyszczeń powietrza.
-
Książki, które dają wiedzę, inspirację i narzędzia
EventsRanking najważniejszych książek w pracy projektanta procesów uczenia się i wykładowcy akademickiego. Tytuły w kategoriach: neurobiologia, psychologia, dobrostan, współpraca, narzędzia, badania edukacyjne, biografie.
-
Mateusz Sondej dr inż.
PeopleUrodziłem się 5 lipca 1985 roku w Gdyni. W 2010 roku ukończyłem jednolite studia magisterskie na Wydziale Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej (kierunek Budownictwo, specjalność Konstrukcje Betonowe) z oceną końcową bardzo dobry. W 2013 roku ukończyłem Studium pedagogiczne przy Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG. W 2017 roku obroniłem rozprawę doktorską pt. „Analizy wyboczeniowe metalowych silosów z blachy falistej...
-
Passive sampling techniques for monitoring pollutants in water
PublicationPraca przeglądowa poświęcona technice dozymetrii pasywnej. Omówiono charakterystykę wybranych próbników pasywnych wykorzystywanych w analityce zanieczyszczeń wody. Ponadto przedstawiono zalety i wady technik pasywnych oraz opisano obszar praktycznego zastosowania próbnikow pasywnych.
-
Abnormal features of Macoma balthica (Bivalvia) in the Baltic Sea: alerting symptoms of environmental adversity?
PublicationOpisano badania zmian morfologicznych i histopatologicznych populacji mięczaków z Morza Bałtyckiego. Objawy te są związane z niekorzystnymi zmianami w środowisku (obniżenie poziomu stężenia rozpuszczalnego tlenu, występowanie siarkowodoru, podwyższona biodostępność zanieczyszczeń).
-
Rozdział 2.2.1. Strukturalizacja przyrodnicza obszaru województwa pomors-kiego. W: [Praca zbiorowa] Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego. Gdańsk: Marpress**2002 s. 18-31, 1 rys. Tom 8 Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowe- go w województwie pomorskim. Diagnosis of natural-cultural environment´scondition and the idea of its protection in Pomeranian Voivodship. Red. A.Kostarczyk, M. Przewoźniak.
Publication...
-
Fotokataliza z wykorzystaniem TiO2
PublicationOpisano podstawy teoretyczne fotokatalizy z wykorzystaniem TiO2 i mechanizmzanieczyszczeń oraz fizykochemię powierzchni półprzewodnikowych tlenków me-tali. Opisano również zastosowanie TiO2 do oczyszczania wód i ścieków orazdo degradacji zanieczyszczeń w fazie gazowej.
-
BADANIE REZYSTANCJI ELEKTRYCZNEJ ŻYŁ WYBRANYCH PRZEWODÓW
PublicationW artykule omówiono wymagania przepisów w zakresie sprawdzania rezystancji elektrycznej przewodów niskiego napięcia. Podano wyniki badań rezystancji elektrycznej dla wybranych przewodów miedzianych. Na podstawie analiz fizykochemicznych określono zawartość zanieczyszczeń w miedzi.
-
Związki organiczne, ich źródła emisji i wpływ na jakość powietrza wewnętrznego
PublicationCałkowite wyeliminowanie związków organicznych z powietrza wewnętrznego jest niemożliwe. Z tego powodu oprócz prognozowana poziomu stężeń analitów z grupy lotnych związków organicznych na podstawie znajomości parametrów kształtujących jakość powietrza wewnętrznego konieczna jest również kontrola poziomu stężeń tych związków w powietrzu wewnętrznym. Scharakteryzowanie składu chemicznego zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego oraz...
-
Modelowanie osiągów niskoemisyjnych ogniw paliwowych za pomocą modeli matematycznych typu CFM.
PublicationW artykule przedstawiono matematyczny model rurkowego ogniwa paliwowego i jego implementację do własnego kodu typu CFM (Computational Flow Mechanics) o nazwie COM-GAS. Kody numeryczne CFM pozwalają przewidzieć podstawowe parametry ogniwa takie jak: prąd, napięcie, skład spalin etc. Napięcie generowane przez ogniwo paliwowe wyznaczono na podstawie rozszerzonego równania Nernsta. Skład spalin oszacowano opierając się o stałą równowagi...
-
Sztohholm : ''Europejska Zielona Stolica 2010'' - tytuł dla miasta przyjaznego środowisku naturalnemu
PublicationTytuł "The European Green Capital Award" (EGCA) jest co roku przyznawana miastu europejskiemu, które przoduje w promocji rozwiązań urbanistycznych przyjaznych środowisku naturalnem. Co roku Komisja Europejska tytuł "Zielonej Stolicy Europy" przyznaje miastu, które całościowo poprawiło stan środowiska miejskiego poprzez konkretne działania. Wnioski samorządów miast są oceniane na podstawie wyników w zakresie wysokich standardów...
-
Krajobraz wyznacznikiem skuteczności ocen środowiskowych.
PublicationArtykuł omawia rolę oceny oddziaływania na krajobraz i aspekty wizualne w podnoszeniu efektywności systemu OOS. Ocena dotychczasowych sposobów ochrony krajobrazu, mało skutecznych z powodu traktowania go w procedurze OOS jako wyizolowanego komponentu środowiska, oraz bagatelizowania jego znaczenia,stała się punktem wyjścia do zaprezentowania koncepcji wzmocnienia roli ocen krajobrazowych za pomocą badania sąsiedztwa funkcji,...
-
Rachunek kosztów_AG_S_22/23
e-Learning CoursesNa kursie są umieszczane materiały które mają być pomocą w prowadzeniu przedmiotu "Rachunek kosztów" dla studentów kierunku Analityka Gospodarcza II stopnia, semestr 3, studia stacjonarne.
-
Rachunek kosztów_AG_S_23/24
e-Learning CoursesNa kursie są umieszczane materiały które mają być pomocą w prowadzeniu przedmiotu "Rachunek kosztów" dla studentów kierunku Analityka Gospodarcza II stopnia, semestr 3, studia stacjonarne.
-
Wykorzystanie wyników badań składu wód atmosferycznych orazpowierzchniowych do oceny oddziaływania transportu drogowegona środowisko
PublicationZasadniczym celem pracy doktorskiej było określenie poziomu stężeń szeregu toksycznych składników śladowych obecnych w próbkach opadów atmosferycznych i wód spływnych oraz powierzchniowych zbieranych na terenie miejskim (centrum Gdańska) oraz na obszarze zlokalizowanym w zasięgu oddziaływania arterii komunikacyjnej o wysokim natężeniu ruchu pojazdów mechanicznych (Obwodnica Trójmiejska). Założeniem wykonanych badań było: (1) opracowanie...
-
Nowe aplikacje technologii hydrofitowej w gospodarce komunalnej
PublicationW pracy przedstawiono doświadczenia pracowników Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej odnoszące sie do nowych zastosowań metody hydrofitowej w zagospodarowaniu ścieków i osadów ściekowych. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące obiektów hydrofitowych: (I) lokalnych przeznaczonych do biologicznego oczyszczania ścieków (pochodzących od 15 do 750 mieszkańców) znajdujących się w Darżlubiu, Wieszynie,...
-
Filip Pawlak mgr inż.
People -
Daria Filipiak-Kowszyk dr inż.
PeopleDaria Filipiak-Kowszyk graduated from the High School in 2008. She continued her education at the Faculty of Geodesy and Spatial Management in Olsztyn (1st and 2nd degree studies), obtaining the title of Master of Science in 2013. In 2013, she started working at the Faculty of Civil and Environmental Engineering at the Gdańsk University of Technology as an assistant. In 2019, she obtained the title of doctor of technical sciences.
-
System dostępu zdalnego do rozproszonych laboratoriów badawczych
PublicationPowszechne stosowanie wirtualizacji oraz coraz częstsze łączenie laboratoriów badawczych w środowiska rozproszone powoduje powstanie nowych problemów z organizacją infrastruktury oraz dostępem do niej uczestników eksperymentów badawczych. W pracy przedstawiono architekturę, koncepcję budowy i przykład realizacji systemu dostępu zdalnego do rozproszonych laboratoriów badawczych budowanych w oparciu o środowiska wirtualizacyjne.
-
Problemy czystości instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w obiektach służby zdrowia.
PublicationPrzedstawiono rodzaje zanieczyszczeń przedostających się do klimatyzowanych pomieszczeń poprzez elementy wentylacji. Omówiono zagrożenia, jakie w związku z tym występują w obiektach służby zdrowia. Przedstawiono metody oczyszczania przewodów powietrznych z uwzględnieniem specyfiki tych obiektów.
-
Monitoring and analytics of atmospheric air pollution
PublicationPrzedstawiono podstawowe informacje dotyczące: celów i zadań monitoringu i analityki powietrza atmosferycznego, specyficznych wymogów jakie muszą spełniać monitory zanieczyszczeń, tendencji rozwojowych w zakresie kontroli jakości powietrza atmosferycznego oraz klasyfikacji metod i technik pomiarowych.
-
Przemysł, zanieczyszczenie i klimat
PublicationW wielu doniesieniach literaturowych można znaleźć informacji o stale rosnącej średniej temperaturze na ziemi. Wiele gałęzi przemysłu bezpośrednio wpływa na klimat. Niektóre z nich, takie jak przemysł węglowy, paliwowy czy energetyczny, uznawane są za szczególnie problematyczne. Większość ludzi nie zdaje sobie jednak sprawy jak bardzo pozostałe gałęzie przemysłu mogą wpływać na zanieczyszczenie środowiska. Niektóre z nich pośrednio,...
-
Zastosowanie techniki dozymetrii pasywnej do oceny jakości powietrza wewnętrznego. Application of passive sampling technique for assessment of indoor air quality
PublicationJakość powietrza wewnętrznego jest istotnym parametrem wpływającym na dobre samopoczucie i zdrowie człowieka. Kluczowego znaczenia nabiera więc jego nieustanna kontrola i oznaczanie zawartości zanieczyszczeń, które występują w nim na bardzo niskich poziomach stężeń. Do pomiarów jakości powietrza wewnętrznego często wykorzystywana jest (znana od ponad pół wieku) technika dozymetrii pasywnej. W literaturze nadal pojawiają się doniesienia...
-
Modelowe badania degradacji wybranych pestycydów w próbkach ścieków procesowych
PublicationDegradacja jest naturalnym procesem rozkładu substancji organicznych obecnych w środowisku. Zanieczyszczenia środowiska emitowane ze źródeł antropogenicznych charakteryzują się wysoką toksycznością, trwałością i zdolnoscią do biokumulacji. Do tej grupy należą związki, które w zależności od elementów środowiska, w którym występują, mogą ulegać przemianom w wyniku różnych procesów fizycznych, chemicznych, biologicznych i fotochemicznych.
-
Budowa modelu zarządzania i rozwoju Uniwersyteckiego centrum Kompetencyjnego
PublicationArtykuł jest kontynuacją serii artykułów poświęconych tematyce integracji środowiska naukowego i biznesowego, proponowanym obszarom zmian, a także przedstawieniem modelu funkcjonowania zespołów projektowych, zbudowanych z przedstawicieli środowiska akademickiego, w tym również studentów i biznesowego. W artykule przedstawiono koncepcję autora dotyczącą powoływania w życie uniwersytecich centrów kompetencyjnych, jako narzędzi wspierających...
-
Powietrze wewnętrzne - wpływ na ludzkie zdrowie i samopoczucie.
PublicationJakość powietrza wewnętrznego (powietrza w pomieszczeniu użytkowym) jest istotną przyczyną złego samopoczucia użytkowników danych pomieszczeń. Praca zawiera zestawienie najważniejszych zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego,zarówno fizycznych, chemicznych jak i mikrobiologicznych wraz z ich potencjalnym efektem zdrowotnym.
-
Jakie będą oczyszczalnie 'jutra"?
PublicationRola oczyszczalni ścieków zaczyna wykraczać poza zapewnienie wysokiej efektywności usuwania zanieczyszczeń przy niskim wskaźniku zużycia energii. Obiekty te rozszerzają swoją funkcję w kierunku odzysku zasobów i stają się istotnymi elementami gospodarki o obiegu zamkniętym.
-
Rachunkowość zarządcza_ZII_AGII_N_22/23
e-Learning CoursesKurs jest przeznaczony dla niestacjonarnych studentów 2 lub 3 sem., kierunku Zarządzania, studiów II stopnia 3 i 4 semestralnych, oraz studentów 2 sem. kierunku Analityka Gospodarcza.
-
Real and virtual enviromnents in environmental engineering: approaches, models, technologies, and critical issues.
PublicationW pracy scharakteryzowano zagadnienia związane z projektowaniem systemów uwzględniającym ochronę środowiska.
-
Terminologia i funkcje geosyntetyków
PublicationPodstawowe definicje, klasyfikacja i funkcje geosyntetyków w budownictwie i inżynierii środowiska
-
Środowisko zarządzania projektem
PublicationW niniejszym rozdziale zawart jest przegląd wybranych elementów składowych oraz zasad funkcjonowania środowiska projektu. Środowisko to rózni się od środowiska, wktórym realizowane są procesy i działania powtarzalne. Należy zwrócić uwagę, że nie oznacza to, iż proces zarządzania projektem jest trudniejszy od zarządzania operacjami trwającymi - tyle tylko, że zarządzanie projektami stwarza odmienny, niepowtarzalny zestaw problemów.
-
Koncepcja systemu ekspertowego jako narzędzia ochrony przed hałasem.
PublicationPrzedstawiono koncepcję systemu ekspertowego wspomagającego podejmowanie decyzji związanych z ochroną osiedli mieszkaniowych i centrów miast przed istniejącym hałasem transportowym. System nawiązuje do europejskiego i polskiego programu ochrony przed hałasem. Proponowany system opiera się częściowo na wynikach dostarczanych przez procedury programu ochrony, np. monitorowanie środowiska, sporządzanie map hałasu, programy ochrony...
-
Rozdz. 4 Kształtowanie struktury przyrodniczo kulturowej. W: [Praca zbio-rowa] Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego.Gdańsk: Mar- press**2002 s. 72-88 + zał. 1 mapa. Tom 8. Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturo- wego w województwie pomorskim. Diagnosis of natural-cultural environment´s condition and the idea of its protction in Pomeranian Voivodship. Red. A. Kostarczyk, M. Przewoźniak.
Publication...
-
Rozdział 3.3. Prognoza skutków dalszego utrzymywania obecnego stanu dlaochrony wartości przyrodniczo-kulturowych. W: [Praca zbiorowa] Materiały domonografii przyrodniczej regionu gdańskiego. Gdańsk: Marpress**2002 s. 70- 71. Tom 8 Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowe-go w województwie pomorskim. Diagnosis of natural-cultural environment´scondition and the idea of its protection in Pomeranian Voivodship. Red. A.Kostarczyk, M. Przewoźniak.
Publication...
-
Features of ammonium-ions sorption by natural zeolites under dynamic conditions.
PublicationW pracy przedstawiono: charakterystykę naturalnych zeolitów, obszar ich praktycznego wykorzystania w zakresie adsorpcyjnego usuwania niektórych zanieczyszczeń z wód oraz wyniki badań procesu adsorpcji jonów amoniowych z wodnych roztworów modelowych (w układzie dynamicznym) na wybranych zeolitach naturalnych.
-
Metoda wyznaczania kontekstu dla aplikacji sterowania zdarzeniami
PublicationPrzedstawiono metodę rozszerzenia aplikacji poprzez wprowadzenie elementów kontekstu środowiska działania. Definicja kontekstu jest oparta na ogólnej ontologii kontekstu. dane poczodzace ze środowiska są przetwarzane przez okreslone warunki. Jako algorytm przetwarzania została wykorzystana śieć Petriego, dzieki czemu aplikacja może we właściwy sposób reagować na zdarzenia zachodzące w otoczeniu. W taki sposób są zbudowane aplikacje...
-
Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne morskich budowli hydrotechnicznych
PublicationW artykule przedstawiono najnowoczniejsze rozwiązania morskich budowli hydrotechnicznych. Rozpatrując poszczególne grupy tych budowli dochodzi się do wniosku, że niektóre z nich wymagają niezwykle wszechstronnych analiz w zakresie wzajemnego oddziaływania środowiska, samych budowli oraz podłoża. Analizy takie, wobec dokonywanego obecnie coraz bardziej szczegółowego rozpoznania oddziaływania środowiska, prowadzą do nowych rozwiązań...
-
Application of Immunological Techniques (from Vaccination to FinalMeasurements) in Determination of Pharmaceutical Residues in Environmental Samples
PublicationWiele biologicznie aktywnych związków wytwarzanych przez człowieka trafia ostatecznie do środowiska. Ich los środowiskowy pozostaje nadal wyzwaniem dla analityków środowiskowych i osób odpowiedzialnych za szacowanie ryzyka. Artykuł przedstawia przegląd jednej z najszerszych i bezpośrednich metod analiz środowiskowych - immunoanalitykę - ze szczególnych uwzględnieniem jej zastosowania do oznaczania jakościowego i ilościowego pozostałości...
-
Metoda hydrofitowa jako przykład zastosowania inżynierii ekologicznej w oczyszczaniu ścieków ze źródeł punktowych i obszarowych
PublicationOczyszczalnie hydrofitowe są obiektami, których praca symuluje warunki hydrauliczne oraz siedliskowe naturalnych ekosystemów bagiennych i jako takie są doskonałym przykładem zastosowania inżynierii ekologicznej. Nazwa angielska - "constructed wetlands" - oddaje istotę tych obiektów jako terenów podmokłych "skonstruowanych", czyli zaprojektowanych przez człowieka. Usuwanie zanieczyszczeń organicznych, związków biogennych, a także...
-
Changes of emissions and atmospheric deposition of mercury, lead and cadmium
PublicationPrzedstawiono informacje o zmianach emisji rtęci, ołowiu i kadmu w przeszłości, jak również przedyskutowano poziom aktualnych emisji tych zanieczyszczeń oraz ich scenariusze zmian w przyszłości. Przeanalizowano wpływ różnych parametrów na zmiany emisji w tym stopień implementacji różnych strategii kontroli emisji w Europie. Scenariusze zmian emisji w przyszłości oparte są na scenariuszach rozwoju gospodarczego w poszczególnych...