Search
Filters
total: 3410
-
Catalog
- Publications 2337 available results
- Journals 5 available results
- People 347 available results
- Inventions 4 available results
- Projects 33 available results
- Laboratories 10 available results
- Research Teams 36 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 607 available results
- Events 29 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: JAKOŚĆ SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH
-
Wpływ rodzaju zanieczyszczenia powierzchni na jakość złączy lutowanych
PublicationLutowanie twarde jest jednym z podstawowych procesów spajania stosowanym coraz szerzej w przemyśle. Ze względu na własności wytrzymałościowe często wykorzystuje się złącza zakładkowe. Zastosowanie połączeń lutowanych na odpowiedzialne konstrukcje determinuje konieczność szczególnego dbania o jakość złączy m.in. przez odpowiednie oczyszczenie łączonych powierzchni. W pracy przedstawiono wyniki badań nieniszczących połączeń lutowanych...
-
Bazy wiedzy w wieloagentowym systemie do oceny technologii informatycznych - podział wiedzy i baz wiedzy
PublicationArtykuł prezentuje bazy wiedzy systemu agentowego do oceny technologii informatycznych. W części pierwszej przedstawiono podział wiedzy i baz wiedzy uwzględniający wiedzę dotyczącą samych technologii jak i kryteriów ich ocen oraz środowisk zastosowania technologii informatycznych. W części drugiej omówiono struktury poszczególnych baz wskazując jednocześnie na zachodzące (w nich i między nimi) relacje. Artykuł uwzględnia także...
-
Jakość krajobrazu wyrazem jakości systemu OOS.
PublicationW artykule omówiono potrzebę wzmocnienia roli krajobrazu w systemie OOS. Uznano, że jakość krajobrazu jest wyznacznikiem prawidłowości przeprowadzenia procedury OOS. Oceniono, że dotychczasowe sposoby ochrony krajobrazu były mało skuteczne z powodu traktowania go w OOS jako wyizolowanego komponentu środowiska oraz bagatelizowania jego znaczenia. Stało się punktem wyjścia dla zaprezentowania koncepcji wzmocnienia roli ocen krajobrazu....
-
Nadzór inwestorski - rodzaje i wpływ na jakość procesu wykonawczego
PublicationSprawowanie nadzoru inwestorskiego nad inwestycją jest jednym z aspektów przeprowadzania procesu inwestycyjnego na określonych przez ustawodawcę rodzajach obiektów. Jakość sprawowania nadzoru w dużej mierze definiuje poziom wykonawstwa i architektury, czyli uzyskanie zamierzonych i zakładanych w projekcie i specyfikacjach wartości użytkowych i parametrów technicznych dotyczących realizowanego obiektu, dlatego tak ważne jest, aby...
-
Wykorzystanie technologii informatycznych w kształceniu studentów na pierwszym roku studiów
PublicationNa ogół plany związane z wykorzystaniem Internetu i technik informatycznych na wyższych uczelniach obejmują wszystkich studentów, nie skupiając uwagi na specyficznych potrzebach i możliwościach studentów pierwszego roku studiów. Tymczasem to właśnie kandydaci w czasie wyboru uczelni jako pierwsi oceniają infrastrukturę technologiczną kampusu. Możliwość interaktywnego udziału w wirtualnym życiu uczelni i ciągły dostęp do Internetu...
-
Modele systemów zarządzania jakością
PublicationWspółczesne systemy zarządzania jakościa stają sie coraz bardziej złozone. Niniejszy rodział prezentuje próby modelowania tych systemów. Modele pozwalaja lepiej zrozumieć, wdrażać, stsosować i rozwijać te systemy w warunkach konkretnego przedsiebiorstwa.
-
Ewolucja dojrzałości informatycznych procesów wsparcia
PublicationTematem rozdziału jest ewolucja organizacji wsparcia, obejmując sześć wymiarów: procesy, usługi, projekty, technologię, wiedzę i kulturę organizacji. Szczególną uwagę poświęcono procesom opisując wspólny projekt badawczy Politechniki Gdańskiej i GE Money Bank oraz założenia dla wsparcie decyzji w ewolucji za pomocą modelu opartego na wiedzy.
-
Model funkcjonalny wpływu czynników na jakość produktu w branży piekarniczej
PublicationW artykule zostały przedstawione czynniki, które mają wpływ na jakość produktu w branży piekarniczej. Tym produktem jest pieczywo, a w szczególności chleb, który stanowi od 80% do 90% jego ogólnej produkcji. Autor wyodrębnił czynniki wpływające na jakość produktu i usystematyzował je, a następnie opisał. Podzielone one zostały na 3 grupy funkcjonujące w procesie produkcyjnym, a następnie na podgrupy. Podstawowe grupy czynników,...
-
Charakterystyka systemów opadowych w Polsce
PublicationCharakterystyka systemów opadowych w Polsce
-
Ocena funkcjonalna środowisk modelowania UML jako składowa wielokryterialnej oceny technologii informatycznych
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych stosowanych do wytwarzania oprogramowania. Jednym z komponentów takiego rozwiązania ma być system ekspertowy bazujący na wiedzy. Jako, że niezbędnym etapem prac będzie przygotowanie bazy wiedzy, konieczny będzie w pierwszej kolejności dobór adekwatnych parametrów. Autor prezentuje wyniki pierwszych, wstępnych badań nad środowiskami do...
-
Bibliotekarz, marka, jakość
PublicationUzupełnię w marcu 2018 r.
-
Psychologiczna jakość przedsiębiorcy
PublicationRozdział prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w grupie osób przygotowujących się do założenia własnej działalności gospodarczej w ramach projektu Gdańskiej Fundacji Przedsiębiorczości: Biznes na Start 8. Badania dotyczyły predyspozycji psychologicznych osób decydujących się na podjęcie roli przedsiębiorcy oraz rozwoju tych kompetencji w procesie preinkubacji, czyli pierwszym etapie projektu.
-
Dobór impulsów o zadanym widmie do systemów UWB
PublicationProblematyka dostosowania widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego do stanu zajętości widma fal radiowych została przedstawiona w artykule, z podziałem na następujące dwa zagadnienia: projektowanie postaci czasowej generowanych impulsów przy określonych założeniach dotyczących widma wynikowego oraz modyfikacja widma impulsów przez filtrację w dziedzinie częstotliwości. Artykuł zawiera także wyniki prac badawczych,...
-
Analiza przekrojowa efektywności systemów upadłościowych
PublicationArtykuł nawiązuje do zagadnień teorii instytucjonalnych, przy czym autor skupił się na analizie efektywności instytucji upadłości przedsiębiorstw. Zaprezentowane zostały wyniki badań przekrojowych, mające na celu ukazanie zależności pomiędzy efektywnością systemów upadłościowych a poziomem rozwoju gospodarek, mierzonym za pomocą różnych mierników oraz pomiędzy efektywnością systemów upadłościowych a innymi miernikami o charakterze...
-
Kreowanie zmian systemów produkcyjnych
PublicationUmiejętność szybkiej identyfikacji czynników zmiany i budowania impulsów sprawczych zmian pozwala na elastyczną adaptację systemu produkcyjnego do warunków globalnego rynku i budowanie przewagi konkurencyjnej. Kreowanie zmian systemów produkcyjnych wspiera metodyka identyfikacji czynników transformacji, której podstawę stanowi badanie wzajemnego wpływu zmian wielowymiarowych przestrzeni otoczenia i elementów systemu produkcyjnego.
-
Kierunki rozwoju inteligentnych systemów produkcyjnych
PublicationNiniejszy rozdział jest konsekwentnym rozwinieciem wybranych wniosków pracy [8]. W szczególności nadal aktualne pozostaje twierdzenie, że projektowanie Elastycznych Systemów Sterowania Produkcją nalezy do kręgu podstawowych kierunków prac badawczych o istotnym znaczeniu w nauce o inzynierii i zarządzania produkcją. Zatem po charakteryzowaniu trendów interpretacji elastyczności systemów produkcyjnych przystąpiono do analizy jej...
-
Jakość napięcia w sieciach SN zasilających podstacje trakcyjne
PublicationJakość napięcia zasilającego stanowi jedno z ważniejszych zagadnień dotyczących tematyki zasilania odbiorców. O stopniu odkształceń napięcia w danym punkcie decydują nie tylko parametry sieci zasilającej, ale również zainstalowane w tym punkcie odbiory. W artykule zaprezentowano wybrane wyniki pomiarów napięć i prądów w stacjach elektroenergetycznych zasilających, oprócz innych odbiorców, również podstacje trakcyjne.
-
Jakość napięcia w sieciach SN zasilających podstacje trakcyjne
PublicationJakość napięcia zasilającego stanowi jedno z ważniejszych zagadnień dotyczących tematyki zasilania odbiorców. O stopniu odkształceń napięcia w danym punkcie decydują nie tylko parametry sieci zasilającej, ale również zainstalowane w tym punkcie odbiory. W artykule zaprezentowano wybrane wyniki pomiarów napięć i prądów w stacjach elektroenergetycznych zasilających, oprócz innych odbiorców, również podstacje trakcyjne.
-
Zagadnienia bezpieczeństwa systemów operacyjnych
PublicationBezpieczeństwo systemów komputerowych wymaga ochrony takich zasobów jak konfiguracja systemu operacyjnego, aplikacje oraz dane. W pracy przedstawiono metodę zabezpieczania systemu operacyjnego Linux poprzez podział zasobów i ich zapis na różnych typach nośników: niemodyfikowalnych, z możliwością fizycznego zablokowania zapisu oraz modyfikowalnych. Opisany sposób pozwala na eliminację większości zagrożeń spowodowanych przełamaniem...
-
Trendy rozwoju systemów produkcyjnych
PublicationSystemy produkcyjne podlegają ciągłym zmianom. W artykule przedstawiono cechy warunkujące ten rozwój, które wynikają z oczekiwań i wymagań rynku. Wskazano również główne nurty rozwoju, na które mają również wpływ naciski wewnętrzne na poprawę efektywności funkcjonowania. Dało to podstawę do wyróżnienia czterech etapów rozwoju systemów produkcyjnych i wskazania powiązanych z nimi rozwiązań. Przedstawiono ponadto model systemu produkcyjnego...
-
Nowoczesne mechanizmy ochrony integralności systemów plików
PublicationJednym z najważniejszych zagadnień współczesnej informatyki jest zapewnianie bezpieczeństwa systemów komputerowych. Realne straty finansowe, które wynikają z ataków na systemy komputerowe z roku na rok są coraz większe. W artykule przedstawiono, opracowany przez autorów, innowacyjny system ochrony integralności plików o nazwie ICAR. System pozwala na wykrywanie zmian w plikach, a także, w odróżnieniu od dotychczas dostępnych systemów,...
-
Wpływ dawkowania zawiesiny ściernej na jakość docierania powierzchni płaskich
PublicationOmówiono technologie docierania jednotarczowego. Przedstawiono wyniki badań wpływu koncentracji mikroziaren ściernych w dawkowanej zawiesinie na wydajność i jakość obróbki powierzchni płaskich. analizowano wpływ podstawowych warunków docierania materiałów ceramicznych z uwzględnieniem intensywności dawkowanego ścierniwa.
-
Wpływ postaci dodatku bioaktywnych składników soku z ziemniaka na jakość pasztetów
Publication -
Ocena wpływu polityki zdrowotnej na jakość życia starzejącego się społeczeństwa w krajach UE
PublicationStarzenie się społeczeństw w Europie powoduje wiele problemów społecznych i ekonomicznych. Polityka zdrowotna i jakość opieki zdrowotnej wpływają na stan zdrowia osób starszych, a tym samym na jakość ich życia. Artykuł jest próbą oceny polityki zdro-wotnej w krajach Unii Europejskiej w kontekście jakości życia. Wykorzystano metodę Data Envelopment Analysis i koncepcję helmsmana, powszechnie stosowane do oceny różnych rodzajów polityki....
-
Analiza użytkowa systemów telekomunikacji satelitarnej
PublicationOpisano kierunki rozwoju osobistej telekomunikacji satelitarnej. Omówiono zapotrzebowanie na usługi świadczone przy użyciu techniki satelitarnej. Przeanalizowano doświadczenia wynikające z eksploatacji systemów typu LEO i GEO, z punktu widzenia ich możliwości użytkowych i aktualnego zapotrzebowania rynku na usługi telekomunikacyjne dostarczane poprzez satelitę. Scharakteryzowano przydatność quasi-globalnego podsystemu Inmarsat-GAN...
-
Miłosz Wojaczek mgr
PeoplePochodzę ze Słupska, studiowałem w Koszalinie, Szczecinie, Gdańsku i Warszawie. Pracowałem w różnych miejscowościach - od miasteczek w województwie zachodniopomorskim po Stolicę. Od 2006 roku, z przerwami, mieszkam w Gdańsku. Jestem pracownikiem Centrum Usług Informatycznych Politechniki Gdańskiej - stanowisko: Specjalista Grafik. W 2017 roku otrzymałem Nagrodę Rektora Politechniki Gdańskiej za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej...
-
Katedra Algorytmów i Modelowania Systemów
PublicationPrzedstawiono podstawowe informacje nt. Katedry Algorytmów i Modelowania Systemów Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki PG. W szczególności przedstawiono rys historyczny, działalność dydaktyczną, badania podstawowe, nagrody i wyróżnienia oraz ofertę dla przemysłu.
-
Jakość oprogramowania w zwinnym podejściu do zarządzania projektami informatycznymi
PublicationCel: Celem artykułu jest ocena, czy wykorzystanie podejścia zwinnego Scrum w organizacji podnosi jakość wytwarzanego oprogramowania oraz próba uzyskania odpowiedzi na pytanie, jak nowelizacja Przewodnika po Scrumie (Scrum Guide) z listopada 2020 roku wpłynęła na proces wytwarzania oprogramowania. Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Przyjętą metodyką badawczą jest przegląd literatury przedmiotu oraz badania własne autora....
-
Franchising w ujęciu Dynamiki Systemów
PublicationZaprezentowano syntezę teorii franchisingowych, prezentowanych w literaturze światowej. Dokonano przeglądu alternatywnych teorii franchisingowych. W oparciu o analizę założeń podejścia Dynamiki Systemów zaproponowano zastosowanie tego podejścia do wyjasnienia zjawiska zmian struktury własnościowej w systemach franchisingowych.
-
Ujednolicone kryterium oceny stanu kompatybilności międzysystemowej wąsko- i ultraszerokopasmowych systemów radiokomunikacyjnych
PublicationNiniejszy referat zawiera propozycję ujednoliconegokryterium oceny stanu kompatybilności międzysystemowej różnych systemów radiokomunikacyjnych zajmujących to samo pasmo częstotliwości. W szczególności pozwala to na porównywanie różnych typów transmisji ultraszerokopasmowych pod kątem ich odporności na zakłócenia wąskopasmowe oraz wpływu na jakość transmisji wąskopasmowych. Przedstawiono także sposób obliczania szerokościprzedziału...
-
Metody zapewniania bezpieczeństwa systemów operacyjnych
PublicationCelem pracy było opracowanie nowych metod zapewniania bezpieczeństwa systemów operacyjnych opartych o trwały zapis istotnych danych systemowych na niemodyfikowalnych nośnikach oraz wykonanie mechanizmów kontroli dostępu do plików z wykorzystaniem skrótów kryptograficznych. Mechanizmy kontroli umożliwiają weryfikację poprawności treści plików oraz przywracanie ich oryginalnej treści w przypadku nieuprawnionej modyfikacji. Celem...
-
Techniki obsługi wyjątków w systemach informatycznych.
PublicationW pracy przedstawiono podstawowe techniki obsługi wyjątków oraz mechanizmy wspierające taką obsługę występujące w różnych platformach oprogramowania sekwencyjnego i rozproszonego.
-
Jakość, środowisko i bhp w systemach zarządzania. Wyd. 2
PublicationKsiążka przedstawia podstawy oraz wymagania dotyczące trzech najczęściej stosowanych w praktyce normatywnych systemów zarządzania - jakością (ISO 9001), środowiskiem (ISO 14001) oraz BHP (PN-N 18001). Omówiono podobieństwa i różnice tych systemów wskazując kontekst ich integracji w jednym systemie zarządzania. W wydaniu drugim (wydanie I -2003r.) wprowadzono uzupełnienia i korekty związane ze zmianami w omawianych standardach.
-
Praktyczne aspekty nauczania Inżynierii Systemów Alarmowych
PublicationGłównym celem stawianym systemom alarmowym jest ochrona życia, zdrowia oraz mienia. Systemy te zwiększają poczucie bezpieczeństwa, umożliwiają nadzór nad chronionymi obiektami oraz sygnalizują obecność zagrożenia - stąd też wynika ich coraz większa popularność zarówno wśród klientów biznesowych jak i indywidualnych. Rosnące zainteresowanie tematyką systemów alarmowych spowodowało konieczność wprowadzenia do procesu dydaktycznego...
-
Jakość Oprogramowania - 2022/23
e-Learning CoursesKurs dla 6 semestru studiów stacjonarnych inżynierskich. Strumień aplikacje.
-
Jakość Oprogramowania - 2021/22
e-Learning CoursesKurs dla 6 semestru studiów stacjonarnych inżynierskich. Strumień aplikacje.
-
Jakość Oprogramowania - 2023/24
e-Learning CoursesKurs dla 6 semestru studiów stacjonarnych inżynierskich. Strumień aplikacje.
-
Integracja systemów diagnostycznych w radiologii.
PublicationElektroniczne wytwarzanie, składowanie oraz prezentacja danych medycznych staje się coraz częściej koniecznością dyktowaną zarówno aspektami jakości i bezpieczeństwa jak i warunkami ekonomicznymi. W artykule omówiono wymagania oraz proces integracji systemów diagnostycznych (PACS) i prezentacyjnych w radiologii. Rozpatrzono przykładowe studium przypadku dla Zakładu Radiologii AMG w Gdańsku.
-
Bezpieczeństwo funkcjonalne systemów sterowania i zabezpieczeń
PublicationW referacie przedstawia się wybrane zagadnienia oceny bezpieczeństwa funkcjonalnego w kontekście wymagań zawartych w dyrektywach europejskich ATEX 100a i ATEX 137 oraz w rozporządzeniu w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz.U. 2003, Nr 143, Poz. 1393). Część referatu poświęcono wybranym zagadnieniom analizy bezpieczeństwa funkcjonalnego...
-
Jakość w inżynierii ontologii
PublicationW artykule podjęto rozważania na temat tego, czy metodologie w inżynierii ontologii są potrzebne i jak tworzyć ontologie wysokiej jakości. Dokonano przeglądu istniejących metod inżynierii ontologii, jakimi są OntoClean, Methontology i NeOn. Przedstawiono praktyczne wykorzystanie tych metod przy tworzeniu prostej ontologii opisującej świat uczelni wyższych. Podjęto próbę porównania i oceny wspomnianych metodologii w kontekście budowy...
-
Czynniki i procesy wpływające na jakość środowiska wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do przygotowywania posiłków
PublicationJakość powietrza wewnętrznego w różnego typu pomieszczeniach od niemal pół wieku stanowi jeden z istotnych tematów poruszanych przez naukowców wielu obszarów nauk takich jak chemia, medycyna, inżynieria środowiska czy projektowanie i konstruowanie systemów wentylacji. Specyficznym (pod względem źródeł emisji, typu oraz ilości zanieczyszczeń mogących występować w powietrzu pomieszczenia) rodzajem mikrośrodowiska wewnętrznego, stanowiącym...
-
Sławomir Ostrowski dr inż.
PeopleSławomir Ostrowski is a research and didactic employee employed as an Assistant Professor in the Department of Informatics in Management at the Faculty of Management and Economics of the Gdańsk University of Technology. In 2018, he obtained a PhD in economic sciences in the discipline of management science. A graduate of uniform Master's-engineering studies in Management (specialization: IT Technology Management) at the Faculty...
-
Ocena języków systemów ekspertowych dla celu implementacji baz wiedzy Systemu Wieloagentowego
PublicationW pracy dokonano oceny wybranych narzędzi do implementacji modelu baz wiedzy systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Narzędzia te to języki programowania systemów ekspertowych. Jakkolwiek bardzo dobrze sprawdzają się one w zastosowaniach związanych z gromadzeniem wiedzy w postaci zarówno faktów, jak i reguł to może się okazać, że nie udaje się z ich wykorzystaniem zrealizować wszystkich wymagań zdefiniowanych...
-
Wybrane zagadnienia adsorpcyjnych systemów klimatyzacyjnych.
PublicationPraca przedstawia bieżące trendy w wykorzystaniu adsorpcyjnych systemów. Szczególną uwagę zwraca się na systemy niskotemperaturowe adsorpcyjne pracujące w układach otwartych. Wydajność chłodnicza adsorpcyjnego systemu klimatyzacyjnego znacząco zależy od efektywności osuszacza, która to efektywność związana jest z dynamiką sorpcji oraz pojemnością adsorbera. Przedstawiono stanowisko do badań wymiany ciepła w procesie adsorpcji,...
-
Wpływ parametrów docierania na jakość powierzchni powłok Cr2O3.
PublicationPrzedmiotem niniejszej rozprawy doktorskiej były badania wpływu wybranych parametrów docierania na jakość powłoki ceramiki Cr2O3. Analizowano wpływ wielkości ziarna, nacisków, prędkości i czasu docierania na wartości parametrów chropowatości powierzchni i ubytek liniowy powłoki ceramicznej nałożonej metodą plazmową na podłoże stalowe. Badania realizowano wg planowanego eksperymentu na docierarce jednotarczowej ze standardowym (pierścieniowym)...
-
Odrębności i wzajemne powiązania systemów bezpieczeństwa transportu
PublicationKażdego dnia w systemie transportowym na świecie ginie ponad 3 tys. osób, z czego większość w wypadkach drogowych. Z punktu widzenia zarządzania bezpieczeństwem, każdy z systemów gałęziowych jest zorganizowany w inny sposób. Dotyczy to baz danych, instytucji zarządzających infrastrukturą transportową i badających wypadki, systemów monitorujących ruch pojazdów, pociągów i statków. Pomimo wielu odrębności w funkcjonowaniu poszczególnych...
-
Analiza systemów ewakuacyjnych dla współczesnych statków pasażerskich
PublicationReferat przedstawia charakterystykę systemów ewakuacyjnych stosowanych na współczesnych statkach, przewożących na pokładzie dużą ilość osób. Przedstawiono rozwiązania akceptowane przez przepisy i powszechnie stosowane oraz analizę ich zasadniczych cech. Uwzględniono systemy ratunkowe łodziowe i tratwowe oraz morskie systemy ewakuacyjne. Przedstawiono również przykłady opracowanych koncepcji systemów innowacyjnych.
-
Badania i analiza systemów radiolokalizacyjnych do zastosowań specjalnych
PublicationW artykule scharakteryzowano wpływ nadmiernego uzależnienia różnych dziedzin aktywności od systemów nawigacji satelitarnej GNSS oraz przedstawiono podstawy funkcjonowania systemów radiolokalizacyjnych i radionawigacyjnych wraz z omówieniem zalet i wad różnych struktur systemów i metod estymacji położenia pod względem ich zastosowania w systemach do zastosowań specjalnych. Zaprezentowana została także zasada działania naziemnych...
-
Stanowisko do analizy sygnałów współczesnych systemów adiokomunikacyjnych
PublicationW referacie zaprezentowano budowę stanowiska służącego do analizy sygnałów współczesnych systemów radiokomunikacyjnych. Stanowisko to pozwala na badanie szerokiego zakresu systemów łączności radiowej pracujących w paśmie od 20 MHz do 3,6 GHz. Poprzez zastosowanie programowego modułu cyfrowego przetwarzania sygnału, możliwe jest łatwe przystosowanie stanowiska do badania wybranego systemu radiokomunikacyjnego.
-
Wybrane aspekty architektur rozproszonych systemów komputerowych
PublicationScharakteryzowano architekturę systemu klasy grid w odniesieniu do wybranych aspektów architektur systemów rozproszonych. Przedstawiono wnioski wyciągnięte na podstawie prac projektowych prowadzonych nad systemem Comcute na Politechnice Gdańskiej. Omówiono kluczowe wymagania, jakim powinny sprostać tej klasy systemy.