Filters
total: 2375
-
Catalog
- Publications 1563 available results
- Journals 9 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 198 available results
- Inventions 1 available results
- Projects 30 available results
- Laboratories 7 available results
- Research Teams 16 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 519 available results
- Events 29 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: ANALITYKA PROCESOWA
-
Wdrażanie zorientowanego procesowo systemu zarządzania jakością w małej organizacji - studium przypadku.
PublicationW artykule podano na przykładzie małej organizacji informacje dotyczące praktycznego zastosowania opisanej w dwóch poprzednich numerach Q jakości metodyki wdrażania podejścia procesowego do zarządzania jakością wg normy ISO 9001:2000.
-
Chromatografia jonowa - efektywne narzędzie w badaniach analitycznych
PublicationMonitoring środowiska a co za tym idzie dostarczenie rzetelnych informacji o stanie poszczególnych jego elementów jest obecnie jednym z najważniejszych zadań stawianych przed chemikami analitykami. Nie ulega żadnym wątpliwością fakt, że w analityce próbek środowiskowych szczególną rolę odgrywają techniki chromatograficzne. W artykule przedstawiono podstawowe informacje o chromatografii jonowej - technice, która obecnie uważana...
-
Isotope-labeled substances in analysis of persistent organicpollutants in environmental samples
PublicationUltratrace analysis of persistent organic pollutants (POPs) in environmental samples requires very sophisticated methods for both sample preparation and instrumental analysis. The complex matrix requires a multi-stage procedure. Each stage is a potential source of error, as a consequence of which the final result of analysis could be a source of misinformation rather than information. The individual stages and the procedure as...
-
XLVII-lecie pracy naukowo-dydaktycznej profesora Rromualda Zielonko
PublicationPrzedstawiono biografię naukową oraz przegląd dorobku dydaktycznego i organizacyjnego Profesora Romualda Zielonko, profesora zwyczajnego, byłego Prodziekana ds. Naukowych, aktualnie Kierownika Katedry Metrologii i Systemów Elektronicznych, którego cała działalność zawodowa związana jest z Wydziałem Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej.
-
Konkurencyjność operacyjna i strategiczna współczesnego przedsiębiorstwa - organizacji procesowej
PublicationW publikacji zawarto artykuły prezentujące zarówno wyniki badań naukowych, jak i doświadczenia praktyczne w pięciu obszarach tematycznych: podejście procesowe w różnych koncepcjach i metodach zarządzania, metody doskonalenia procesów - założenia ideowe a praktyka zastosowania, technologie informatyczne w zarządzaniu procesami, zarządzanie procesami w łańcuchach i sieciach logistycznych, organizacja procesowa - problemy projektowania...
-
Kalibracja przyrządów analitycznych, wykorzystanie gazowych mieszanin wzorcowych. Calibration of analitycal instruments, utilization of gaseous standard mixtures
PublicationScharakteryzowano techniki kalibracji jakościowej i ilościowej. Przedstawiono również rolę gazowych mieszanin wzorcowych w procesie kalibracji przyrządów analitycznych oraz wpływ wyboru techniki sporządzania gazowych standardów na spójność pomiarową.
-
PRACE WYDZIAŁU INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
Journals -
Kontrola procesowa za pomocą technik czujnikowych nowych metod selektywnego oczyszczania biogazu ze związków uciążliwych zapachowo
PublicationW obecnym czasie dużą uwagę zwraca się na opracowanie efektywnej technologii oczyszczania biogazu do gazu wysokometanowego. Głównym celem rozprawy doktorskiej było opracowanie ekonomicznie opłacalnych absorbentów do efektywnego oczyszczania strumieni biogazu z substancji uciążliwych zapachowo. Procesy absorpcji fizycznej prowadzono z wykorzystaniem zaprojektowanych i otrzymanych dotąd jeszcze nie publikowanych sorbentów na bazie...
-
KM supported process improvement
PublicationThe corporate universe nowadays is full of change initiatives andimprovement philosophies. However,only few have proved successful enough to be integrated into regular operations a worldwide leading companies.In this context Six Sigma projects and Lean action workouts emerge as he most effective practices.In this paper we argue that there is a considerable potential to enhance them using Knowledge Management methodology and benefit...
-
Artificjal environment for simulation of emergent behaviour
PublicationPrzedstawiono opracowane środowisko dla modelowania zjawisk, w których współdziałanie wielu prostych jednostek prowadzi do powstawania złozonych struktur. Sposób oddziaływania jednostki zawarty jest w jej strukturze, która interpretowana jest poprzez specjalnie zdefiniowany język podobny do Prologu.
-
A process approach to innovation
PublicationOmówiono zarządzanie wiedza zawarta w innowacjach w ujęciu systemowo procesowym.
-
Optymalizacja procesów biologicznych w oczyszczalni ścieków typu SBR
PublicationObiektem zainteresowania jest biologiczna, sekwencyjna oczyszczalnia ścieków (Sequ-encing Batch Reactor – SBR). Jest to złożony system sterowania z powodu nieliniowej dyna-miki, niepewności, wielu skal czasu, wielowymiarowości i braku wystarczającej liczby pomia-rów. Warunkiem koniecznym zachodzenia większości procesów biologicznych jest dostar-czenie bakteriom oczyszczającym ścieki, odpowiedniej ilości tlenu, za pomocą instalacji...
-
Symulacje numeryczne procesów degradacji podłoża pod nawierzchniami płytowymi.
PublicationPrzedstawiono metodykę poszukiwania przyczyn uszkodzeń eksploatacyjnych nawierzchni terminalu kontenerowego. Prezentowane symulacje numemryczne weryfikowano pomiarem ugieć prowadzonym na konstrukcji obciążanej obciążeniem użytkowym. Podsumowaniem analiz jest przedstawienie możliwości optymalizacji projektu naprawy analizowanych nawierzchni.
-
Pomiar szybkości procesów biochemicznych w laboratoryjnym reaktorze nieprzepływowym
PublicationEfektywność procesu denitryfikacji i podwyższonego biologicznego usuwania fosforu w oczyszczalniach z biologicznym usuwaniem związków biogennych zależy w znacznym stopniu od dostępności związków węgla organicznego. Powszechnie stosowane w oczyszczalniach komunalnych wielofazowe układy osadu czynnego, umożliwiają efektywny przebieg procesów biologicznego usuwania związków organicznych, azotu i fosforu. Uzyskanie niskich stężeń związków...
-
Symulator szybkich procesów dynamiki reaktora jądrowego wodno ciśnieniowego
PublicationArtykuł przedstawia symulator dynamiki reaktora jądrowego (RJ) zbudowany w oparciu o punktowe modele matematyczne procesów reaktora typu wodnego ciśnieniowego (ang. Pressurized Water Reactor – PWR) i zaimplementowany w środowisku MATLAB/Simulink. Symulator wykorzystywany jest obecnie jako narzędzie pomocne w dydaktyce i wstępnych badaniach w zakresie energetyki jądrowej na Politechnice Gdańskiej. W pierwszej części artykuł Autorzy...
-
Analityczne Modelowanie Procesów Przepływu: Analiza Obliczalności Modelu Stanowego
PublicationW pracy przedstawiono równania opisujące zjawisko przepływu cieczy oraz gazów w długich rurociągach. Oparłszy się na podziale rurociągu na małe segmenty, opisuje się dyskretne dynamiczne równanie tego procesu. Przedstawia się dowód, że macierz rekombinacji stanu (A), która potencjalnie może być przyczyną osobliwości równania stanu przepływu, jest nieosobliwa dla skończonych i niezerowych przedziałów kwantyzacji w czasie i przestrzeni....
-
Nadzorowanie drgań procesów obróbkowych przy dużych prędkościach skrawania.
PublicationW pracy przedstawiono zmodyfikowaną metodę nadzorowania drgań narzędzie-przedmiot obrabiany w procesie frezowania szybkościowego za pomocą sterowania optymalno-liniowego prędkością obrotową wrzeciona, z uwzględnieniem pochylenia osi narzędzia w celu uniknięcia skrawania z udziałem ścina. Podano opis dynamiki skrawania, niestacjonarnego modelu obliczeniowego z wykorzystaniem modelu modalnego freza, oraz sposobu nadzorowania. Zamieszczono...
-
Wpływ cech opakowania żywności na robotyzację procesów logistycznych.
PublicationOpisano wybrane zagadnienia dotyczące wpływu cech opakowań żywności na robotyzację procesów logistycznych. Uwzględniono kryteria wyboru opakowań jednostkowych stosowanych w przemyśle żywnościowym oraz ich udział w budowie systemu dystrybucji żywności z wykorzystaniem różnych systemów zrobotyzowanych w przeładunku, transporcie i magazynowaniu (ptm). Stwierdzono zależność między opakowaniem, jego tworzywem, kształtem i pojemnością,...
-
Analiza harmoniczna procesów elektrochemicznych zachodzących w warunkach niestacjonarnych.
Publication.
-
Specyfika budowlanego przedsięwzięcia inwestycyjnego z perspektywy procesów logistycznych
PublicationW artykule omawia sie specyficzne cechy procesu budowlanego z perspektywy działań logistycznych, prezentuje się rownież najbardziej istotne czynniki determinujące działalność logistyczną w toku przygotowania i realizacji przedsięwzięcia budowlanego.
-
Generowanie nieregularnej siatki terenu przy uwzględnieniu procesów hydrologicznych
PublicationFraktalne metody generowania terenu należą do jednych z najbardziej podstawowych, jednak często są stosowane do struktur regularnych. Proponowany algorytm, w oparciu o własności triangulacji Delaunay oraz diagramu Voronoi, znajduje zastosowanie przy dynamicznym generowaniu nieregularnej siatki trójkątów. Pozwala to na wizualizację realistycznego terenu z uwzględnieniem procesów hydrologicznych w jego ukształtowaniu.
-
Mikromocowy procesor analogowy CMOS do wstępnego przetwarzania obrazu
PublicationW artykule przedstawiono scalony analogowy układ wizyjny (ang. vision chip), który wykonuje splotowe niskopoziomowe algorytmy przetwarzania obrazów w czasie rzeczywistym. Układ prototypowy został wykonany w technologii CMOS 0,35 μm i zawiera matrycę SIMD procesorów analogowych o rozmiarze 64 x 64. Wymiary topografii matrycy wynoszą 2,2 mm x 2,2 mm, co daje gęstość 877 procesorów na mm2. Matryca pobiera moc mniejszą niż 0,4 μW (poniżej...
-
Mikromocowy procesor analogowy CMOS do wstępnego przetwarzania obrazu
PublicationW artykule przedstawiono projekt i wyniki badań scalonego analogowego układu wizyjnego, który wykonuje splotowe niskopoziomowe algorytmy przetwarzania obrazu w czasie rzeczywistym. Układ prototypowy został wykonany w technologii CMOS 0,35 μm i zawiera matrycę SIMD procesorów analogowych o rozmiarze 64 x 64. Wymiary topografii matrycy wynoszą 2,2 mm x 2,2 mm, co daje gęstość 877 procesorów na mm2. Matryca pobiera moc mniejszą niż...
-
Procesor efektów dźwiękowych do gitary na urządzenia mobilne
PublicationW rozdziale przedstawiono sposób działania procesora efektów dźwiękowych do gitary, składającego się z układu elektronicznego i aplikacji pracującej w czasie rzeczywistym na urządzeniach mobilnych z systemem Android. W pierwszej części zaprezentowano układ (przejściówkę) w postaci przedwzmacniacza zasilanego z baterii, do którego podłącza się gitarę oraz urządzenie mobilne. W drugiej części referatu przedstawiono zaś proces przetwarzania...
-
Analiza procesów cieplnych zachodzących w skraplaczu płaszczowo-rurowym
PublicationW artykule przedstawiony został algorytm obliczeń cieplnych skraplacza płaszczowo- rurowego. Ten wymiennik ciepła wpływa na efektywność działania całego układu, w którym jest zastosowany. Z tego powodu, dobór odpowiedniego wymiennika do całej instalacji nie jest prosty i jest ściśle związany z szeregiem założeń projektowych, które znacząco wpływają na poprawną pracę urządzenia oraz całej instalacji. Prawidłowe określenie współczynników...
-
Analiza modelu ułamkowego rzędu procesów szybkich reaktora jądrowego
PublicationW artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące rozwiązań numerycznych punktowego modelu ułamkowego rzędu kinetyki neutronów oraz wymiany ciepła w reaktorze jądrowym. Zbudowano model ułamkowego rzędu z sześcioma grupami neutronów opóźnionych wraz równaniami wymiany ciepła. Model matematyczny został zaimplementowany w środowisku Matlab i zbadany symulacyjnie dla skoków reaktywności. Przeprowadzono analizę wpływu wybranych parametrów...
-
Optymalizacja procesów biologicznych w oczyszczalni ścieków typu SBR
Publicationiologiczna oczyszczalnia ścieków jest skomplikowanym systemem sterowania. Jednym z istotnych i kosztownych procesów tam zachodzących jest napowietrzanie ścieków. Prawidłowy jego przebieg ma decydujący wpływ na stopień oczyszczenia ścieków i koszty operacyjne pracy oczyszczalni. W związku z tym prowadzone są prace badawcze nad optymalizacją procesów biologicznych, pozwalającą redukować koszty, np. zużycie energii. W artykule opracowano...
-
Problemy naukowo-techniczne w działalności eksperckiej profesora Stefana Perycza
PublicationProf. Stefan Perycz obok działalności dydaktycznej, naukowej i publikacyjnej przywiązywał dużą wagę do prac eksperckich. Często uczestniczyłem w tych pracach. W opracowaniu przedstawiono 3 przykłady interesujących przypadków niesprawności i awarii turbin oraz wniosków eksperckich.
-
Działalność Profesora Stanisława Hueckla w zakresie hydrotechnicznych konstrukcji stoczniowych
PublicationPublikacja o charakterze okolicznościowym dla uczczenia pamięci Profesora Stanisława Hueckla w 20 rocznicę śmierci. Omawia dokonania Profesora w zakresie hydrotechnicznych konstrukcji stoczniowych. Szczegółowo przedstawiono współpracę autora przy projektowaniu doku suchego SD-I w Gdyni i badaniach z nim związanych.
-
Model gotowości procesowej urzędu miejskiego dojścia do Smart City
PublicationPrezentowana książka dostarczyć ma nową perspektywę spojrzenia na Smart City. Dotychczas koncentrowano się na opisie Smart City lub na opisie miast, książka ta przedstawia drogę pomiędzy miastem, a Smart City, wskazując urząd miejski jako kluczową instytucję zarządzającą procesami przejścia na tej drodze. Aby pokazać tę drogę konieczne było przeprowadzenie badań miast. W książce przedstawiono badania dziesięciu polskich, dużych...
-
Podejście procesowe do zarządzania jakością wg wymagań normy PN-EN ISO 9001:2001
PublicationPrzedstawiono koncepcję wdrażania procesowego podejścia do zarządzania jakością, w tym pierwsze trzy etapy tego podejścia: zrozumienie procesów, ich identyfikacja i określenie powiązań między nimi.
-
Zastosowanie chromatografii jonowej w analityce opadów i osadów atmosferycznych = Application of ion chromatography in atmospheric precipitation and deposit analysis
PublicationNajwiększy udział w dostawie zanieczyszczeń z atmosfery do powierzchni ziemi w regionach położonych w znacznych odległościach od źródeł emisji ma depozycja mokra (opady i osady atmosferyczne). Wody opadowe i wody spływne (również powstające z osadów atmosferycznych) dostają się wraz z zawartymi w nich związkami toksycznymi do wód powierzchniowych i gruntowych, które stanowią źródło wody pitnej. Pojawiła się więc konieczność stałego...
-
Zastosowanie chromatografii gazowej w analityce technicznej do charakterystyki ksylenu technicznego na potrzeby rejestracji w systemie REACH
PublicationW pracy przedstawiono metodykę badań ksylenu technicznego w celu jego charakterystyki zgodnie z wymaganiami rejestracyjnych systemu REACH. W badaniach zastosowano technikę chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (GC-FID) oraz w sprzężeniu ze spektrometrią mas (GC-MS) Chromatografia gazowa umożliwia wykonanie dwóch fundamentalnych oznaczeń tego typu mieszaniny – tzn. zbadania czystości mieszaniny oraz identyfikacji...
-
WYKORZYSTANIE CHROMATOGRAFII JONOWEJ (IC-PAD) W ANALITYCE JONÓW CYJANKOWYCH OBECNYCH W PESTKACH POLSKICH JABŁEK I MORELI
PublicationJony cyjankowe zawarte w próbkach pestkach jabłek pochodzą z rozpadu glikozydów cyjanogennych. Główne rośliny jadalne, w których występują glikozydy cyjanogenne to migdały, sorgo, maniok, owoce pestkowe i pędy bambusa. Cyjanoglikozydy występują często w częściach roślin niespożywanych przez człowieka np. pestkach moreli. Jednakże, ze względu na domniemane właściwości antynowotworowe pestki moreli są dostępne w sklepach ze zdrową...
-
Identyfikacja procesów o parametrach zmieniających się w sposób pseudookresowy
Publication.
-
Oznaczanie zawartości wodoru dyfundującego w stopiwie dla procesów wysokowodorowych
PublicationCelem pracy było opracowanie równań umożliwiających porównywanie wskazań dwóch najczęściej stosowanych metod oznaczania ilości wodoru dyfundującego w stopiwie (metody rtęciowa i glicerynowa). Podawane w literaturze zależności nie obejmują zakresu ilości wodoru stopiwie występującego podczas spawania podwodnego. Przedstawiono wyniki oznaczania zawartości wodoru metodami glicerynową i rtęciową dla ustalonych warunków oraz wyznaczono...
-
Potrzeby MŚP regionu pomorskiego w zakresie metod nadzorowania procesów
PublicationOdpowiednie stosowanie zasad orientacji procesowej decyduje o skuteczności i efektywności systemów zarządzania jakością. Poniższe opracowanie przedstawia wyniki badań pilotażowych mających wstępnie odpowiedzieć na pytanie w jakim stopniu małe i średnie firmy regionu pomorskiego są świadome znaczenia i przygotowane do systemowo ujętego nadzorowania swoich procesów.
-
Audit wewnętrzny procesów systemu zarządzania jakością. Perspektywa małych organizacji
PublicationPrzedstawio metodykę auditowania procesów systemów zarzadzania jakością oraz specyficzne uwarunkowania z tym związane występujące wmałych organizacjach.
-
Modelowanie procesów produkcyjnych i usługowych z wykorzystaniem pakietu AweSim.
PublicationW artykule omówiono możliwości pakietu AweSim w zakresie konstrukcji sieciowych modeli obsługi. Pokazano sposoby konstrukcji sieci działań oraz zaprezentowano praktyczne wykorzystanie pakietu. Artykuł jest podsumowaniem doświadczeń naukowych i dydaktycznych autorów w zakresie modelowania sieciowego w szeroko pojętej technice komputerowej.
-
Metoda 5S jako narzędzie modelowania procesów na stanowisku pracy.
PublicationOmówiono metodę 5S, która pozwala na analizowanie i modelowanie procesów zachodzących na stanowisku pracy. Przedstawiono istotę, zasady wdrożenia i korzyści wypływające z zastosowania tej metody.
-
Identyfikacja i analiza procesów jako element integracji systemów zarządzania.
PublicationW niniejszym rozdziale omówiono problematykę integracji systemów zarządzania Autor wskazuje istotne znaczenie identyfikacji i analizy procesów dla możliwości integracji systemu zarządzania jakością, środowiskiem i bezpieczeństwem pracy. Przedstawia czynniki wspomagające integrację i korzyści z niej wynikające.
-
MODEL OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW JAKO NARZĘDZIE DO OPTYMALIZACJI PROCESÓW BIOLOGICZNYCH
PublicationW artykule pokazano przykład zastosowania modelu oczyszczalni ścieków jako narzędzia do optymalizacji pracy oczyszczalni. W tym celu dla przykładowej oczyszczalni ścieków opracowano model komputerowy, który następnie poddano symulacji dynamicznej. W artykule opisano wyniki symulacji dla systemu trójfazowego w procesie Bardenpho, uzupełnionym komorą predenitryfikacji (układ zbli- żony do JHB). Model komputerowy oczyszczalni ścieków...
-
Skuteczność nowoczesnych algorytmów optymalizacji czerpiących inspirację z procesów naturalnych
PublicationZe względu na nieistnienie uniwersalnego algorytmu optymalizacji rozwiązującego wszystkie problemy naukowo techniczne opracowywanie nowych i wydajniejszych obliczeniowo algorytmów optymalizacyjnych wciąż jest popularnym zadaniem. Przeglądając literaturę z dziedziny optymalizacji można zauważyć trend tworzenia „wymyślnych” algorytmów opartych na procesach naturalnych. W artykule sprawdzono skuteczność nowo powstałych algorytmów...
-
Model szyny integracyjnej danych i ontologii procesów Smart Cities
PublicationW artykule przedstawiono propozycję modelu szyny integracyjnej wykorzystywanego w projektowaniu architektur systemów Smart Cities. Model takiej szyny staje się niezbędny przy projektowaniu architektur wysokopoziomowych (ang. high level architecture), w ramach których procesy silosowe organizacji powinny być widziane z pespektywy jej ontologii. Aby taka szyna mogła być wykorzystywana przez dowolne miasta zaproponowano rozwiązanie...
-
Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem narzędzi iGrafx Process 2015
PublicationKsiążka przeznaczona jest dla studentów studiów ekonomicznych, w programie których znajdują się przedmioty związane z modelowaniem i symulacją procesów biznesowych, ale także dla analityków wykorzystujących narzędzia informatyczne do opisu i wizualizacji procesów. Poszczególne zagadnienia zostały zamknięte w 14 rozdziałach. W rozdziale 1 omówiono podstawowe zagadnienia definicyjne związane z podejściem procesowym oraz zarządzaniem...
-
Modelowanie procesów słuchowych w celu oceny ryzyka uszkodzeń słuchu
PublicationW rozdziale przedstawiono sposób modelowania fizjologicznych procesów zachodzących w systemie słuchowym. Opisano szczegółowo autorską metodę oceny szkodliwego oddziaływania hałasu na słuch. W rozdziale opisano również kocepcję psychoakustycznej dozymetrii hałasowej. Bazuje ona na wyznaczaniu wartości czasowego przesunięcia progu słyszenia w pasmach krytycznych słuchu. Uwzględnia również efekty wywołane przez refleks akustyczny....
-
Nowe metodyki kontroli procesowej oczyszczania silnie zanieczyszczonych, alkalicznych ścieków przemysłowych.
PublicationŚcieki po-oksydacyjne z produkcji asfaltów naftowych, charakteryzują się wysokim stopniem złowonności oraz eko-toksyczności, głównie przez znaczną zawartość szerokiego spektrum lotnych i średnio-lotnych związków organicznych, w tym związków tleno-, siarko- i azoto-organicznych, a także węglowodorów alifatycznych i aromatycznych. Obecność większości z nich, wpływa negatywnie na bakterie zawarte w osadzie czynnym, w biologicznej...
-
Analitycal Chemistry: An Indian Journal
Journals -
Chłodzenie Współczesnych Procesorów Komputerowych. Część 2.Badania doświadczalne mikrostrugowego-minikanałowego modułu do chłodzenia procesora
PublicationArtykuł poświęcony ocenie standardowych i współczesnych metod chłodzenia procesorów komputerowych. W jego części pierwszej ("TCHK" nr 8/2013, s. 332-338) przedstawiono charakterystykę techniczną typowych ukłądów chłodzenia takich procesoró oraz wyniki badań doświadczalnych wykonanych przez autorów z konwencjonalnymi konstrukcjami radiatorów. W publikacji pokzazano zdjęcia wykonane kamerą termowizyjną, obrazujące m. innymi rozkłąd...
-
Technika spektrometrii mas rozcieńczania izotopowego jako narzędzie dla poprawy jakości wyników analitycznych
PublicationTechnika spektrometrii mas rozcieńczania izotopowego (IDMS) jako pierwotna technika pomiarowa jest bezpośrednio związana z układem SI i odgrywa niezwykle istotną rolę w zapewnieniu spójności pomiarowej - jest zalecana przede wszystkim w przeprowadzaniu badań certyfikacyjnych. Z tego względu znajduje się coraz powszechniejsze zastosowanie w analityce chemicznej a w szczególności w zakresie analityki środowiskowej. W pracy przedstawiono...