Wyszukiwarka
dr hab. inż. arch. Piotr Samól
Zatrudnienie
- Profesor uczelni w Katedra Historii, Teorii Architektury i Konserwacji Zabytków
- Kierownik katedry w Katedra Historii, Teorii Architektury i Konserwacji Zabytków
Publikacje
Filtry
wszystkich: 44
Katalog Publikacji
Rok 2023
-
Kościół franciszkanów Świętego Andrzeja Apostoła w Barczewie: badania i prace konserwatorskie w latach 2018-2023
PublikacjaArtykuł stanowi sprawozdanie z prac konserwatorskich prowadzonych w kościele franciszkańskim w Barczewie przez firmę Gorek Restauro wraz z odniesieniem do wynikow badań terenowych: architektonicznych, archeologicznych i konserwatorskich
-
Kościół św. Andrzeja w Barczewie. Historia przekształceń zespołu franciszkańskiego
PublikacjaKościół św. Andrzeja w Barczewie jest jedyną zachowaną świątynią klasztorną na Warmii, której początki sięgają średniowiecza. Porzucone przez franciszkanów w połowie XVI w. założenie klasztorne zostało odbudowane staraniem kardynała Andrzeja Batorego – bratanka króla Stefana i przekazane bernardynom. Batory zaczął wznosić także unikalną centralną kaplicę grobową, w której umieścił podwójny cenotaf dłuta Willema van den Blocke....
-
The Novel Findings About the Hussite’s Warfares in the Gdansk/Danzig Surrounding in the Late Summer of 1433
PublikacjaOne of the most spectacular episodes during the Hussite Wars was the Czech raid through the lands of the Teutonic Order up to the Baltic Sea in 1433. Although historians and then-witnesses focused on the sacked Cistercian Abbey in Oliva and soldiers filling the bottles with seawater, the scale of damages in the main harbour of Prussia and its surroundings has not been the subject of research yet. Furthermore, most scholars treatthe...
-
Where the Second World War in Europe broke out: the land-scape history of Westerplatte, Gdańsk/Danzig
PublikacjaWesterplatte is known as the place where the Second World War in Europe broke out. However, its history covers many other events involving Polish, German, Russian and even French politics over the last three centuries - neglected by many papers published in the current discussion. Due to its location at the entrance to the main harbour on the Baltic Sea entrance, Wester-platte-Peninsula is cartographically the best-documented part...
Rok 2022
-
Architektura kościołów dominikańskich w średniowiecznych Prusach
PublikacjaBadania architektoniczne kościołów w Chełmnie, Elblągu, Gdańsku i Tczewie oraz próba rozpoznania danych na temat świątyni predykantów w Toruniu pozwoliły zrekonstruować historię budowlaną pięciu z nich. Poszczególne obiekty nigdy nie były realizowane w całości według z góry założonego planu. Proces ich projektowania i budowy to aż do przełomu XIV i XV wieku ciągłe modyfikacje, wpasowywanie się w kontekst przestrzenny miasta, zmiany...
-
Physical models in the education of architectural history
PublikacjaIn this article, the authors present the long tradition and common use of physical models in the process of teaching the history of architecture in higher education institutions. The research described in the article is focused on the use of physical models and mock-ups as stimulants during architectural history classes to support lectures and increase the learning capabilities of students. The authors also cover the general use...
-
Wieniec w Twierdzy Wisłoujście z lat sześćdziesiątych XVI wieku, jego przekształcenia i uszkodzenie w wojnie w roku 1577 w świetle badań architektonicznych z lat 2020–2022
PublikacjaWieniec w Twierdzy Wisłoujście to unikatowy przykład strażnicy w formie samodzielnej bastei łączącej w sobie tradycje budownictwa średniowiecznego i nowożytnego. Powstała w latach 1562-63 w miejscu wcześniejszego założenia (z ok. 1519 r.). Przedmiotem artykułu jest rozpoznanie pierwotnej formy tego założenia z lat 60. XVI w., wskazanie jego modyfikacji związanych z próbą rozbudowy zespołu i jego uszkodzeniami z oblężenia w 1577...
Rok 2021
-
Badania architektoniczne Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku. Etap III: wnętrza Wieńca
PublikacjaBadania architektoniczne dotyczyły Wieńca w Twierdzy Wisłoujście. Stanowiły uzupełnienie rozwarstwień Wieńca w zakresie planu budowli.
-
Dzieje latarni w Twierdzy Wisłoujście w świetle badań architektonicznych z roku 2018 History of the Lighthouse of the Wisłoujście Fortress in Light of a 2018 Architectural Study
PublikacjaW roku 2018 zespół autorski wykonał badania architektoniczne wieży w Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku w związku z planowanymi pracami konserwatorskimi. Pierwszy raz podjęto metodologiczne badania architektoniczne najstarszej struktury zespołu – wieży-latarni morskiej wzniesionej w 1482, a następnie rozbudowywanej w wiekach XVI–XX. Wyniki badań oraz weryfikacja źródeł historycznych i archeologicznych pozwoliły zrekonstruować 6 głównych...
-
O odkrywaniu historii budowlanej kościoła św. Mikołaja w Gdańsku. Architektura świątyni Dominikanów w świetle badań architektonicznych, archeologicznych i konserwatorskich
PublikacjaRozdział dotyczy prowadzonych prac restauracyjnych, konserwatorskich, archeologicznych i badań architektonicznych w kościele św. Mikołaja w ciągu ostatnich 200 lat i ich wypływu na rozwój wiedzy o historii budowlanej budynku. Autor odnosi się także do najnowszych prowadzonych przez siebie badań terenowych w kościele z lat 2018-2021. Praca stanowi zapowiedź monografii o architekturze kościołów dominikańskich.
-
Przemiany przestrzenne w obrębie średniowiecznego założenia klasztornego karmelitów przy kościele św. Józefa w Gdańsku w świetle wykopalisk archeologicznych
PublikacjaArtykuł dotyczy prac archeologicznych prowadzonych w latach 2017-2019 oraz opracowań architektonicznych wykonywanych w latach 2018-2019. Wprowadza nowe ustalenia na temat przekształceń zespołu karmelickiego w późnym średniowieczu tj. dla okresu po 1464 - ok. 1520. Ponadto wskazuje na możliwe usytuowanie zabudowań szpitala św. Jerzego (przed 1335 - przed 1464).
-
Structural analysis as a supporting method for the research of the medieval brick architecture
PublikacjaChronology of brick historical buildings might be established much more precisely than the chronology of stone ones due to the architectural and metrical analysis of bricks, mortars and brickworks. Comparison of historical sources allows to reconstruct the previous stages of constructing monuments. Causations between transformations and developments of monuments are usually interpreted as the results of artistic or ideological...
Rok 2020
-
Geographical and chronological knowledge in teaching the history of architecture
PublikacjaThe subject of this article is the analysis of examination results from the course, the History of Polish Architecture. These Bachelor studies present the political, economic and cultural issues of medieval and early modern architecture, and their changes over time. Basic knowledge of the administrative division and historical regions is needed for a proper understanding of the regional diversity of cultural heritage monuments...
-
Klasztor dominikanów przy kościele św. Piotra i Pawła w Chełmnie. Stan zachowania na początku XIX w. i zagospodarowanie terenu po jego rozbiórce
PublikacjaCelem artykułu jest przestrzenna rekonstrukcja zburzonego w latach 30. XIX w. klasztoru dominikanów w Chełmnie. Podstawą studiów są prowadzone przez autora badania architektoniczne oraz szeroka kwerenda archiwalna, która pozwoliła odnaleźć nowe źródła do dziejów obiektu (plany administracji pruskiej w związku z kasatą lat 30. XIX w. oraz akta budowlane gminy protestanckiej osadzonej w kościele po odebraniu go katolikom). W artykule...
-
O średniowiecznej architekturze zakonów żebraczych w Chełmnie. Na marginesie tomu pierwszego "Księgi klasztorów ziemi chełmińskiej w średniowieczu"
PublikacjaCelem artykułu było przedstawienie wyników wieloletnich badań autora nad architekturą zakonów żebraczych w Chełmnie i polemika z ustaleniami najnowszej publikacji na ten temat. Autor, historyk architektury, prowadził kwerendy archiwalne i badania terenowe w Chełmnie od 2010 r. zbierając obszerny materiał źródłowy o kościołach świętych Piotra i Pawła (dominikanów) oraz świętych Mikołaja i Jakuba (franciszkanów). Na jego podstawie...
-
Optimization of Stabilizing Systems in Protection of Cultural Heritage: The Case of the Historical Retaining Wall in the Wisłoujście Fortress
PublikacjaThe aim of the paper is to propose new quantitative criteria for selecting the optimal method of securing and repairing a historical object, which take into account Structural, Conservation and Architectural aspects (the S–C–A method). Construction works on cultural heritage sites tend to be challenging and require an interdisciplinary approach. Therefore, they are strictly related to the philosophy of sustainable development which...
-
Teaching architectural history through virtual reality
PublikacjaThe impact of implementing 3D models and virtual reality in teaching the theory of architecture and architectural history is the theme of this article. Virtual reality and easy-to-use 3D tools allow a whole historic object to be visualised. As a result, there is social and economic pressure to modernise present educational methods using this technology. Therefore, the authors have focused their research on an issue of significance...
-
Virtual reality tools in teaching the conservation and history of Polish architecture
PublikacjaVirtual reality and its impact on teaching conservation and architectural history is the subject of this article. During the COVID-19 crisis in 2020, the education of students of architecture was transferred by Gdańsk University of Technology (GUT), Gdańsk, Poland, to distance learning. This method has provided academics an opportunity to examine the impact of virtual reality and remote education on architectural history and conservation....
Rok 2019
-
Opinia techniczna dotycząca oceny kierunku dzxiałań ratunkowych w Bazylice pw. Świętego Mikołaja zlokalizowanej w Gdańsku przy ulicy Świętojańskiej 72 w aspekcie zdarzenia losowego polegającego na uszkodzeniu sklepień południowej nawy bocznej
PublikacjaW opracowanej Opinii technicznej przeprwadzono Analizę poprawności działań inżynierskich prowadzonych w celu ograniczenia możliwości wystąpienia katastrofy budowlanej w obszarze Bazyliki pw. Świętego Mikołaja w Gdańsku
-
Ubodzy, chorzy, sieroty. Szpitale dawnego Gdańska w okresie średniowiecza i nowożytności
PublikacjaW książce starano się zarysować historię rozwoju i architekturę gdańskich instytucji dobroczynnych od XIV do XVIII w., a także wskazać problemy do rozwiązania w toku przyszłych badań. Zebrano spory, niepublikowany dotychczas materiał badawczy, oparty na wieloletnich studiach prowadzonych przez autorów. Książka składa się z 6 rozdziałów - dwa pierwsze dotyczą ogólnie historii i architektury szpitalnej w okresie średniowiecza i nowożytności,...
Rok 2018
-
Architektura protestantów na Żuławach. Szkic problematyki
PublikacjaSzkic problematyki budowy kościołów na terenie Żuław od przełomu XV i XVI w., po wiek XIX.
-
Borrowing Images of Empire. The contribution of research on the artistic influence of the Holy Roman Empire on Polish Romanesque architecture in the eleventh and twelfth centuries
PublikacjaAlthough knowledge concerning Romanesque architecture in Poland has developed over many years, most cathedrals and ducal or royal seats have not been comprehensively examined. Moreover, a substantial number of contemporary scholarly works have erased the thin line between material evidence and its interpretation. As a consequence, the architectural remains of Polish Romanesque edifices are often considered the basis for wider comparative...
-
Influence of the local building tradition on Renaissance architecture in Royal Prussia
PublikacjaContrary to the southern Europe the first signs of Renaissance in northern parts of the Holy Roman Empire as well as in Poland and Lithuania might be observed only at the beginning of the 16th century. Initially, they were created by Italian teams which came from Florence, Rome and the region of Como. One of the most recognizable marks of that process was the transfer of the Italian craftsmen and architectural solutions, e.g....
-
Młode Miasto Gdańsk (1380-1455) i jego patrymonium
PublikacjaW monografii ustalono m.in.: 1) położenie strefy osadniczej Młodego Miasta i zasięg jego patrymonium, 2) liczbę i (w miarę możliwości) lokalizację obiektów sakralnych w tym ośrodku, 3) zmiany w statusie parafialnym kościoła św Bartłomieja, 4) przemiany demograficzne ośrodka młodomiejskiego, 5) związki elity politycznej Młodego Miasta z Głównym Miastem oraz ich kontakty z Zakonem, 6) rolę portu Młodego Miasta jako ośrodka pomocniczego...
-
Relicts of the 16th-century cellar by the St Mary's Church in Gdansk / Relikty piwnicy z XVI w. przy kościele Wniebowzięcia NMP w Gdańsku
PublikacjaSaint Mary’s church in Gdańsk, one of the largest brick Gothic temples in the World, has got no external chapels – except the House of Councils. Its architectural form, however, is not the result of implementation of one project, but realization of a few transforming concepts. The discovery of the relicts of the 16 th century cellars, located in the corner of the transept and the northern aisle, gives an idea of the process...
Rok 2017
-
Architektura protestantów na Żuławach - szkic problematyki
PublikacjaArtykuł dotyczy zagadnień architektury sakralnej na Żuławach użytkowanej przez protestantów od XVI do XX w. W szkicu zawarto próbę systematyki budowli protestanckich wskazując, że ich architektura nie jest jednorodna i wynika zarówno z uwarunkowań historyczno-kulturowych jak i praktycznych.
-
Authenticity of Architectural Heritage in a Rebuilt City. Comments to Vaclav Havel’s Impression after His Visit in Gdansk in 2005
PublikacjaThere is no doubt that authenticity is a cardinal feature of architectural heritage and should be protected in the same way as historical and cultural value of monuments or their integrity. Sometimes, one decides to reconstruct a destroyed historical building due to important emotional, scientific, artistic or political reasons (e.g. the Zwinger Palace in Dresden or the Royal Castle in Warsaw). However, the solution which should...
-
Zbiór przepisów cechu kowali z Młodego Miasta
PublikacjaNota katalogowa dotycząca najstarszego przedstawienia odcisku pieczęci Młodego Miasta
Rok 2016
-
Oratorium zakonne dominikanów w Elblągu (poł. XIII w.)
PublikacjaArtykuł omawia najstarsze założenie dominikanów w Elblągu będące jednocześnie (obok katedry w Chełmży) najstarszym rozpoznanym i zachowanym sakralnym obiektem kubaturowym na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Przedstawiono dwie fazy rozwoju oratorium - późnoromańską (1246-ok.1250) i wczesnogotycką (ok. 1275 r.) wskazując na ich związki artystyczne. Podstawę badań stanowiły autorskie badania architektoniczne obiektu.
-
The origins of the brick architecture in Pomerania
PublikacjaTraditionally, brick is one of the most popular building materials on the southern coast of the Baltic Sea. Although the origins of brick architecture have been the subject of numerous research studies, their results were focused on the Kingdom of Denmark, merchant-towns and the State of the Teutonic Order. Most scholars claimed that Pomeranian architecture had not been as developed as that in the neighbouring countries. Moreover,...
Rok 2015
-
Burmistrzowie Młodego Miasta Gdańska w latach 1380-1454
Publikacjarozdział dotyczy kształtowania ustroju Młodego Miasta Gdańska w okresie krzyżackim i zawiera biogramy jego znanych burmistrzów z tego okresu
-
Burmistrzowie Starego Miasta Gdańska w latach 1377-1454
Publikacjarozdział dotyczy kształtowania ustroju Starego Miasta Gdańska w okresie krzyżackim i zawiera biogramy jego znanych burmistrzów z tego okresu
-
Kościoły i szpitale w topografii Młodego Miasta Gdańska
PublikacjaPublikacja dotyczy identyfikacji 4 kościołów (św. Bartłomieja, NPMarii przy klasztorze karmelitów, św. Jakuba i Wszystkich Bożych Aniołów) leżących w 1 poł. XV w. na terenie Młodego Miasta w Gdańsku. Ponadto weryfikowane są mylne poglądy o istnieniu świątyń św. Rocha, św. Jerzego oraz niezidentyfikowanego żeńskiego klasztoru. W zakończeniu prezentowana jest próba rekonstrukcji przestrzeni młodmiejskiej ok. 1450 r.
Rok 2014
-
Architektura kościoła podominikańskiego pw. św. św. Piotra i Pawła w Chełmnie w świetle badań z lat 2010–2013
PublikacjaKościół dominikański w Chełmnie (Kulm) cieszy się zainteresowaniem badaczy od lat 80-tych XIX wieku, a jego architektura była już przedmiotem kilku opracowań. Jednak dopiero prowadzone od 2010 r. badania architektoniczne świątyni pozwoliły ustalić szereg nieznanych dotąd średniowiecznych etapów i faz jej budowy. Dominikanie zostali sprowadzeni do Chełmna ok. 1236 r. W tym okresie miasto leżało najprawdopodobniej w innej lokalizacji...
-
Galeria sztuki w dawnym kościele dominikanów
PublikacjaArtykuł przedstawia historię budowy i przekształceń kościoła podominikańskiego pw. NPM w Elblągu. Popularyzuje studia autora nt. etapów budowy i prac konserwatorskich podejmowanych w kościele w XIX i XX w.
-
Relikt ściany południowej wczesnogotyckiego budynku klasztornego dominikanów w Tczewie
PublikacjaArtykuł dotyczy rozpoznania i analizy architektoniczno-historycznej odkrytego reliktu wolnostojącego klasztoru dominikanów w Tczewie (koniec XIII w.), który wraz z rozbudową kościoła (XIV w.) został wchłonięty przez obecną nawę. Obiekt obok kościoła św. Krzyża jest najstarszym rozpoznanym obiektem murowanym na terenie Tczewa.
Rok 2013
-
Awarie budowlane w dawnych kościołach dominikańskich w Chełmnie, Elblągu i Tczewie
PublikacjaArtykuł analizuje odkryte w trakcie badań architektonicznych ślady awarii budowlanych jakim ulegały w przeszłości obiekty podominikańskie w Chełmnie, Elblągu i Tczewie.
Rok 2012
-
Nienasycenie w architekturze - pragmatyczne i ideologiczne przyczyny wznoszenia drapaczy chmur na przykładzie Gdańska
PublikacjaArtkuł w syntetyczny sposób omawia przyczyny, dla których na przestrzeni wieków ludzie decydowali się budować obiekty skierowane ku niebu. Dzieli te przyczyny na dwie główne grupy: ideologiczne (religigne, prestiżowe, kulturowe, itp) oraz pragmatyczne (ekonomiczne, polityczne, ale inne niż prestiżowe, itp), ilustrując je przykładami z Gdańska.
Rok 2011
-
Brzeźno w społecznej koncepcji zagospodarowania Pasa Nadmorskiego
PublikacjaW ramach współorganizowanej przez Wydział Architektury PG konferencji ''200 lat kąpieliska w Brzeźnie'', poproszono zespół autorski opracowania urbanistycznego społecznej koncepcji zagodpodarowania Pasa Nadmorskiego o prezentację projektu ze szczególnym uwzględnieniem Brzeźna. W 6-stronicowym artykule opisano obszary cenne przyrodniczo i kulturowo znajdujące się w sąsiedztwie dzielnicy, a także zwróciono uwagę na szanse i zagrożenia...
-
Historia we współczesności. Pas Nadmorski w Gdańsku : dobro wspólne na miarę metropolitalną
PublikacjaW ramach prowadzonych w semestrze letnim 2010/2011 przez Katedrę Historii, Teori Architektury i Konserwacji Zabytków cyklu otwartych wykładów ''Historia we współczesności'', dr Bartosz Macikowski wygłosił 18 maja 2011 r. wykład na temat Pasa Nadmorskiego w Gdańsku. Artykuł w ''Piśmie PG'' poświęcony tematyce poruszonej na wykładzie opracowany został przez autorów części urbanistycznej społecznej koncepcji zagospodarowania Pasa...
-
Jak chronić Pas Nadmorski?
PublikacjaArtykuł ma na celu spopularyzowanie wykonanej na zamówienie Polskiego Klubu Ekologicznego Społecznej Koncecpji Zagospodarowania Pasa Nadmorskiego. W artykule omówiono założenia, jakimi kierowano się przy tworzeniu ''Społecznej Koncepcji Zagospodarowania Pasa Nadmorskiego w Gdańsku'' przygotowywanej przez Polski Klub Ekologiczny oraz przedstawiono sam projekt.
-
Rutki: Wieś patrymonialna Młodego Miasta Gdańska
PublikacjaRutki były w średniowieczu wsią rycerską leżącą pomiędzy Wrzeszczem, Suchaninem i Pieckami. Lokując Młode Miasto Gdańsk w 1380 r. Zakon Krzyżacki przewidział możliwość dokupienia majątku do jego patrymonium. Dotychczasowa literatura przywołując ten fakt nie próbowała dokładnie określić położenia wsi uznając ją za zaginioną; nie podjęto też próby zrekonstruowania dziejów osady. Wynikało to po części z błędnym utożsamianiem Rutek...
-
Wędrówki gdańskich cmentarzy. Przemiany miejsc pochówków w metropolii od średniowiecza do czasów współczesnych
PublikacjaCelem artykułu było syntetyczne prześledzenie przemian gdańskich nekropolii na tle rozwoju zespołu osadniczego i wskazanie, jak badania nad cemtarzami mogą być wykorzystane do poszerzenia wiedzy na temat historii urbanizacji Gdańska od średniowiecza do współczesności.
Rok 2009
-
Kościół grodowy w Gdańsku. Studium z pogranicza historii i architektury
PublikacjaW części pierwszej artykułu przedstawiony został zarys dziejów kościoła grodowego, noszącego wezwanie mariackie. Powstał on ok. poł. XII w. i istniał aż do końca lat dwudziestych XIV w. W XIII w. lokowana była przy nim grupa kanonicka pełniąca pełniąca funkcje kancelaryjne przy księciu Świętopełku II i Warcisławie II. Kościół przetrwał zniszczenie Gdańska przez Krzyżaków i był przez nich użytkowany aż do rozpoczęcia budowy zamku...
wyświetlono 7236 razy