Wyniki wyszukiwania dla: PRĄD ZAŁĄCZANIA TRANSFORMATORA
-
Harmonic analysis of the current of an electric system simulating the electrode process in conditions of linearly changing potential
PublikacjaAnalizowany był prąd elektrycznego modelu symulującego pierwszorzędową reakcję elektrodową zachodzącą w warunkach liniowo zmieniającego się potencjału z nałożonym sygnałem sinusoidalnym. Pokazano, że transformacja Fouriera nie odzwierciedla zmian amplitudy składowych komponentów w funkcji potencjału. Także matematycznie wykazano, że zastosowanie transformacji Gabora do analizy spektralnej pozwala uzyskać poprawną dekompozycję częstotliwościową....
-
Badanie wpływu odkształceń płyty pobudzanej impulsowym polem cewki na wybrane wielkości elektryczne i mechaniczne
PublikacjaDotychczasowa analiza ultra szybkiego napędu elektrodynamicznego wyłacznika hybrydowawego była prowadzona przy wykorzystaniu modelu elektrodynamicznego i przy założeniu, że odrzucany siłą elektrodynamiczną dysk jest ciałem idealnie sztywnym. Badania eksperymentalne wykazały, że w niektórych przypadkach deformacja dysku osiąga znaczące rozmiary. Może to istotnie wpływać na proces rozdzielania styków wyłacznika. W artykule przedstawiono...
-
Identyfikacja parametrów zastępczego schematu elektrycznego krwiobiegu nerki na podstawie niepełnych danych pomiarowych : The parameters identification of the equivalent electric circuit of the kidney blood circulation basis on incomplete measuring date
PublikacjaW referacie przedstawiono metodę identyfikacji parametrów elektrycznego schematu zastępczego odwzorowującego przepływ krwi przez nerkę. Napięcie potraktowano jako sygnał wejściowy, któremu w hemodynamice odpowiada ciśnienie, natomiast prąd jako sygnał wyjściowy, któremu odpowiada przepływ krwi. Przebieg napięcia aproksymowano funkcją sklejaną w celu uproszczenia procedury pomiarowej i ograniczenia fluktuacji związanych z przebiegiem...
-
Dynamiczne wyznaczanie parametrów elektrycznego obwodu szeregowego
PublikacjaPo załączeniu napięcia na skutek istnienia inercji prąd w obwodzie zaczyna narastać od wartości zerowej do znamionowej. W tym czasie narastają spadki napięć na rezystancjach (impedancjach obwodu) do chwili spełnienia prawa Kirchhoffa. Można utworzyć układ ze sprzężeniem zwrotnym (układ regulacji stałowartościowej bądź nadążnej), który poszukuje parametrów obwodu spełniających prawa Kirchhoffa – elementy nie muszą być liniowe. W...
-
Application of non-metal doped titania for inverted polymer solar cells
PublikacjaDomieszkowany jodem oraz domieszkowany jodem ditlenek tytanu uzyto jako warstwę buforową w ogniwie ITO/X-TiO2?P3HT-PCMB /MnO2/ Ag.Warswty X-TiO2 nalożono metodą spin-coatingu z zawiesiny nanocząstek w DMSO. Jednorodne struktury scharakteryzowane pod względem morfologii mikroskopowo metodą AFM. Charakterystyka prądowo-napięciowa urzdzeń wskazuje iż domieszkowany jodem TiO2 pozwala osiągnąć lepsze parametry PCE (1,67%) i prąd zwarcia...
-
Oddziaływanie przepięć atmosferycznych na bezpieczniki SN: badania wstępne
PublikacjaObserwowane sš liczne przypadki błędnego działania w czasie burz bezpieczników SN chronišcych transformatory słupowe SN/nn. W artykule przedstawiono wyniki eksperymentów i symulacji wpływu przepięcia atmosferycznego na zachowanie się bezpieczników SN. Zauważono, że udary krótsze niż około 15 ms nie powodujš znacznego zwiększenia całki Joule`a pršdu płynšcego przez bezpiecznik mogšcego doprowadzić do jego zadziałania. Choć w rzeczywistoci...
-
Zabezpieczanie małych transformatorów SN/nn - ocena skuteczności stosowanych środków.
PublikacjaW dyskusji o celowości zabezpieczania małych transformatorów SN/nn, co jakiś czas następuje zmiana poglądów: raz uznaje się, że zabezpieczenia są zbyteczne, raz - że są niezbędne. Wynika to ze zmian priorytetów, warunków ekonomicznych oraz możliwości technicznych. W publikacji porównuje się skutki różnych koncepcji zabezpieczania transformatora SN/nn od strony wn: przy pomocy bezpieczników gazowydmuchowych, piaskowych, jak i wyłącznikiem...
-
Czułość wyłączników różnicowoprądowych o wyzwalaniu typu AC i A przy znamionowej i podwyższonej częstotliwości prądu różnicowego.
PublikacjaArtykuł przedstawia analizę działania powszechnie stosowanych wyłączników różnicowoprądowych o wyzwalaniu niezależnym od napięcia sieci przy znamionowej i podwyższonej częstotliwości prądu różnicowego. Zaprezentowano konstrukcje obecnie stosowanych wyłączników i charakterystyki ich działania w warunkach określonych przez odpowiednie normy przedmiotowe oraz w warunkach odbiegających od znormalizowanych, a które mogą pojawić się...
-
Analiza pola magnetycznego ziemi w otoczeniu ruchomego metalowego obiektu
PublikacjaZiemskie pole magnetyczne w otoczeniu ruchomego obiektu, zawierającego elementy przewodzące prąd elektryczny, ulega deformacji wywołanej przez prądy wirowe. Wpływ ruchu przewodzącego obiektu na wypadkowe pole magnetyczne Ziemi jest zależne od kształtu obiektu, od jego położenia oraz szybkości zmian położenia względem wektora ziemskiego pola magnetycznego oraz od przewodności elektrycznej i przenikalności magnetycznej materiału....
-
Analiza techniczno-ekonomiczna zastosowania systemu magazynowania energii zasilanego z instalacji fotowoltaicznej
PublikacjaW artykule dokonano oceny celowości implementacji magazynu energii do instalacji fotowoltaicznej o mocy zainstalowanej 39,3 kW. W analizowanym przypadku prąd produkowany jest na potrzeby gospodarstwa sadowniczego oraz mieszkańców domu jednorodzinnego. Analiza, oparta na realnych danych rocznej eksploatacji systemu fotowoltaicznego, uwzględnia ilość wyprodukowanej energii nadwyżki energii przekazywanej do sieci i z niej pobieranej....
-
Przyrząd wirtualny do szacowania niepewności pomiaru mocy chwilowej.
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienie dotyczące wykorzystania przyrządu wirtualnego do szacowania niepewności pomiaru mocy chwilowej. Analiza dotyczy układu do diagnostyki łożysk tocznych, składającego się z przetworników: napięcia oraz prąd-napięcie, który wykorzystano do badań diagnostycznych łożysk silników indukcyjnych metodą, opartą na pomiarze i analizie sygnałów napięcia i prądu pobieranych przez maszynę. Zaprezentowano opracowany...
-
Properties of control systems based on nonlinear models of the induction motor.
PublikacjaW artykule przedstawiono zastosowanie obserwatora prędkości kątowej wirnika silnika indukcyjnego w nielinowych układach regulacji. Porównano dwa typy układów sterowania multiskalarnego. Przedstawiono przypadek niestabilnej pracy układu nieliniowego sterowania za pomocą symulacji komputerowej.W artykule przedstawiono dwa układy sterowania silnikiem asynchronicznym klatkowym, zasilanym z falownika napięcia, oparte na modelu multiskalarnym,...
-
Corrosion monitoring of selected metals in artificial seawater by harmonic synthesis method
PublikacjaPrzedstawiono podstawy teoretyczne nowej metody elektrochemicznej nazwanej metodą syntezy harmonicznej (SH). Metoda jest oparta na pomiarach pierwszych trzech składowych harmonicznych prądu generowanego przez korodującą elektrodę po pobudzeniu sinusoidalnym sygnałem napięciowym bardzo niskiej częstotliwości. Na tej podstawie rekonstruowana jest dyskretna quasi-stacjonarna charakterystyka polaryzacyjna elektrody. Jej analiza numeryczna...
-
Inteligentny transformator dystrybucyjny SN/nn dla sieci Smart Grid o aktywnym udziale prosumentów
PublikacjaWraz z rozwojem sieci dystrybucyjnych i ich stopniowym przekształcaniem w inteligentne sieci typu Smart Grid będzie rosłoznaczenie i udział sterowanych układów przekształtnikowych mocy stosowanych jako interfejsy pomiędzy źródłami energii a sieciąoraz pomiędzy siecią a odbiorcami. W artykule rozwinięto koncepcję wymiany konwencjonalnych transformatorów dystrybucyjnych50 Hz na inteligentne transformatory dystrybucyjne. Zaproponowano...
-
Smart MV/LV distribution transformer for Smart Grid with active prosumer participation
PublikacjaWraz z rozwojem sieci dystrybucyjnych i ich stopniowym przekształcaniem w inteligentne sieci typu Smart Grid będzie rosłoznaczenie i udział sterowanych układów przekształtnikowych mocy stosowanych jako interfejsy pomiędzy źródłami energii a sieciąoraz pomiędzy siecią a odbiorcami. W artykule rozwinięto koncepcję wymiany konwencjonalnych transformatorów dystrybucyjnych50 Hz na inteligentne transformatory dystrybucyjne. Zaproponowano...
-
Ocena możliwości wykorzystania stacji przekształtnikowej HVDC do kompensacji mocy biernej
PublikacjaW niniejszym referacie zaprezentowano wyniki badań dotyczących oceny wykorzystania stacji przekształtnikowych łącza HVDC do kompensacji mocy biernej w systemie elektroenergetycznym. Poprzez odpowiednie sterowanie kątem zapłonu w przekształtnikach można wpłynąć na wartość mocy biernej pobieranej przez ten przekształtnik. Dołączając do tego sterowanie przekładnią transformatora przekształtnika uzyskuje się układ, w którym można zachować...
-
Control of a wind power generator in case of voltage sags in power network
PublikacjaW artykule poruszono problem związany ze sposobem sterowania generatorem elektrowni wiatrowej w przypadku wystąpienia po stronie sieci zapadów napięcia.Jako generator wykorzystano maszynę dwustronnie zasilaną której stojan podłączono bezpośrednio do sieci natomiast wirnik zasilano poprzez kaskadę przekształtników. Wystąpienie spadku lub zapadu napięcia sieci w przypadku pracy tego typu generatora może doprowadzić do uszkodzenia...
-
Metoda diagnostyki łożysk na podstawie analizy przebiegów prądu i napięcia zasilającego silnik indukcyjny
PublikacjaRozprawa doktorska dotyczy pomiarów diagnostycznych łożysk silników indukcyjnych. W pracy zaproponowano wykorzystanie do diagnostyki łożysk silników indukcyjnych metodę opartą na pomiarach i analizie iloczynu wartości chwilowych prądu i napięcia zasilającego maszyny. Przeprowadzono rozważania matematyczne, potwierdzające możliwość wykorzystania zaproponowanej metody do diagnostyki łożysk. W rozprawie przedstawiono również wyniki...
-
Badanie wybranych właściwości wyłączników różnicowoprądowych typu F
PublikacjaW instalacjach elektrycznych niskiego napięcia instaluje się coraz więcej przekształtników energoelektronicznych (systemy fotowoltaiczne, instalacje ładowania pojazdów elektrycznych, układy napędowe o regulowanej prędkości obrotowej silnika), a mają one wpływ na dobór typu wyzwalania wyłączników różnicowoprądowych (AC, A, F lub B). W obwodach, w których pojawia się prąd różnicowy zawierający składowe o częstotliwości innej niż...
-
Falowniki wielopoziomowe 6kV/1MVA do napędów o regulowanej prędkości obrotowej i układów kompensacji mocy biernej
PublikacjaW referacie przedstawiono konstrukcję modułowego tranzystorowego przekształtnika napięcia 6 kV/1 MVA nowej generacji o dwukierunkowym przepływie energii pomiędzy siecią średniego napięcia (SN) a silnikiem indukcyjnym klatkowym, przeznaczonego do napędów SN o regulowanej prędkości obrotowej. Istota rozwiązania przedstawionego przekształtnika zawiera się w zastosowaniu trójstopniowej struktury. Stopnień wejściowy oraz stopień wyjściowy...
-
Transformacja przebiegów odkształconych w przekładnikach napięciowych
PublikacjaZagadnienia związane z jakością energii elektrycznej dostarczanej poprzez system elektroenergetyczny są obecnie jednym z ważniejszych problemów coraz częściej występujących w wielu relacjach pomiędzy dostawcą i odbiorcą energii. Zagadnienia te regulowane są poprzez odpowiednie dokumenty normalizacyjne, które określają szczegółowe wymagania dotyczące parametrów jakości energii dostarczanej przez dostawcę, a także ustalają graniczne...
-
Mikropompa elektrohydrodynamiczna na ciecz dielektryczną zasilana napięciem stałym
PublikacjaW niniejszym artykule zaprezentowano projekt i działanie miniaturowej pompy elektrohydrodynamicznej (EHD) zasilanej napięciem stałym przeznaczonej do chłodzenia elementów elektronicznych. Zmierzono natężenie przepływu cieczy oraz ciśnienie wytwarzane przez pracującą mikropompę. Maksymalne natężenie przepływu, 0,5 ml/min, uzyskano dla napięcia 12 kV. Zmierzone ciśnienie wyniosło 500 Pa przy przyłożonym napięciu 6 kV. Maksymalny...
-
Zintegrowane sterowanie predykcyjne stężeniem tlenu w reaktorze biologicznym
PublikacjaW pracy został opracowany nowy hierarchiczny system sterowania stężeniem tlenu w reaktorze biologicznym dla oczyszczalni ścieków pracującej w technologii osadu czynnego oraz została przeprowadzona jego walidacja na drodze symulacji działania w oparciu o dane rzeczywiste. Trajektoria tlenu do realizacji jest wyznaczona przez wyższą warstwę sterowania oczyszczalnią ścieków pracującej w technologii osadu czynnego lub też jest zadana...
-
A microcontroller system for measurement of three independent components in impedance sensors using a single square pulse
PublikacjaOpracowano nową metodę pomiaru w dziedzinie czasu i wyznaczania trzech składowych elementów modelu czujnika impedancyjnego oraz zaimplementowano ją w inteligentnym czujniku impedancji sterowanym 8-bitowym mikrokontrolerem. Metoda bazuje na pobudzeniu dzielnika napięciowego składającego się z rezystora pełniącego funkcję konwertera prąd na napięcie i z czujnika impedancji pojedynczym impulsem prostokątnym o czasie trwania T bezpośrednio...
-
MODEL HYBRYDOWEGO ENERGOELEKTRONICZNEGO UKŁADU ZASILANIA WIELOSYSTEMOWYCH ZESPOŁÓW TRAKCYJNYCH (EZT)
PublikacjaW artykule przedstawiono model układu hybrydowego energoelektronicznego układu zasilania wielosystemowych zespołów trakcyjnych - EZT. Istota proponowanego rozwiązania zawiera się w zastosowaniu do obniżenia napięcia sieci trakcyjnej, zamiast tradycyjnego ciężkiego transformatora trakcyjnego (chłodzonego olejem) - suchego autotransformatora pracującego z częstotliwością sieci kolejowej oraz izolacji galwanicznej od sieci trakcyjnej....
-
BADANIE WPŁYWU INDUKCJI REMANENCJI NA STAN PRZEJŚCIOWY JEDNOFAZOWEGO UKŁADU TRANSFORMATOROWEGO
PublikacjaW referacie przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych i symulacyjnych wpływu indukcji remanencji w rdzeniu transformatora jednofazowego na jego stan przejściowy przy jego pracy jałowej. Badany obiekt jest układem transformatorowym o dwóch uzwojeniach nawiniętych na zwijanym z blachy anizotropowej rdzeniu w kształcie toroidu. Doświadczenia eksperymentalne polegały na rozładowywaniu kondensatora przez uzwojenie strony pierwotnej...
-
Modelowanie osiągów niskoemisyjnych ogniw paliwowych za pomocą modeli matematycznych typu CFM.
PublikacjaW artykule przedstawiono matematyczny model rurkowego ogniwa paliwowego i jego implementację do własnego kodu typu CFM (Computational Flow Mechanics) o nazwie COM-GAS. Kody numeryczne CFM pozwalają przewidzieć podstawowe parametry ogniwa takie jak: prąd, napięcie, skład spalin etc. Napięcie generowane przez ogniwo paliwowe wyznaczono na podstawie rozszerzonego równania Nernsta. Skład spalin oszacowano opierając się o stałą równowagi...
-
Hierarchiczne sterowanie predykcyjne stężeniem tlenu w reaktorze biologicznej oczyszczalni ścieków
PublikacjaOczyszczalnia ścieków jest złożonym systemem sterowania z powodu nieliniowej dynamiki, niepewności i braku wystarczającej liczby pomiarów, wielu skal czasu i wielowymiarowości. Napowietrzanie spełnia bardzo ważną rolę w oczyszczalni ścieków. Powietrze dostarczane do reaktorów biologicznych z jednej strony służy jako pokarm dla bakterii "pracujących" przy oczyszczaniu ścieków, z drugiej strony pomaga w procesach mieszania ścieków....
-
Składowa zerowa prądu w układzie elektrowni wiatrowej z generatorem synchronicznym z magnesami trwałymi
PublikacjaJednym z rodzajów generatorów stosowanychobecnie w elektrowniach wiatrowych są generatory synchronicznez magnesami trwałymi. Do współpracy generatora zsiecią elektroenergetyczną konieczne jest zastosowanie przekształtnikówenergoelektronicznych. W układzie elektrowniwiatrowej każdy z przekształtników - falownik sieciowy i falownikmaszynowy - jest źródłem składowej zerowej napięcia.Napięcie składowej zerowej można zaobserwować, dokonującpomiaru...
-
Odszumianie obrazów z mikroskopu sił atomowych
PublikacjaZnanych jest wiele metod odszumiania obrazów. Oprogramowanie przygotowane do tego celu wykorzystuje zwykle transformację falkową i jest często dostępne w sieci Internet lub np. jako tool-box w programie Matlab. Brak jest jednak nadal ogólnych metod, które pozwoliłyby dobierać w sposób optymalny, ze względu na skuteczność usuwania szumów, parametry stosowanej transformacji. Ta uwaga dotyczy także odszumiania obrazów uzyskiwanych...
-
Występ Ireneusza Krosnego
WydarzeniaWszystkich studentów i pracowników Politechniki Gdańskiej zapraszamy do Akademickigo Klubu Politechniki Gdańskiej "Kwadratowa" na darmowy występ Ireneusza Krosnego – Teatr Jednego Mima.
-
Składowa zerowa prądu w układzie elektrowni wiatrowej z generatorem synchronicznym z magnesami trwałymi
PublikacjaJednym z rodzajów generatorów stosowanych obecnie w elektrowniach wiatrowych są generatory synchroniczne z magnesami trwałymi. Do współpracy generatora z siecią elektroenergetyczną konieczne jest zastosowanie przekształtników energoelektronicznych.W układzie elektrowni wiatrowej każdy z przekształtników: falownik sieciowy i falownik maszynowy jest źródłem składowej zerowej napięcia. Napięcie składowej zerowej można zaobserwować...
-
Bezstykowe zasilanie pojazdu elektrycznego w warunkach zmiennego sprzężenia magnetycznego
PublikacjaBezstykowe zasilanie energią elektryczną poprzez dużą szczelinę powietrzną staje się atrakcyjną alternatywą dla rozwiązań klasycznych, zwłaszcza w przypadku budowy bezobsługowych (automatycznych) stacji doładowujących baterie akumulatorów (superkondensatorów) pojazdu oraz dla zasilania odbiornika ruchomego, na drodze indukcyjnej, w trakcie jego ruchu. Współczesne społeczeństwo spodziewa się znacznej poprawy warunków środowiskowych,...
-
Spotkanie z fotografem wojennym kmdr. Januszem Walczakiem
WydarzeniaPolitechnika Otwarta oraz Tweetup Academy zapraszają na spotkanie z kmdr. Januszem Walczakiem, który opowie, dlaczego fotografia wojenna jest ważnym elementem najnowszej historii i dziennikarstwa. Wstęp wolny.
-
Ochrona katodowa nóg platformy ''Baltic Beta''.
PublikacjaKonstrukcje morskie wymagają skutecznej i niezawodnej ochrony przeciwkorozyjnej, bez której degradacja materiału doprowadzić może do awarii, a nawet katastrof. Obecnie stosuje się łącznie zabezpieczenia powłokowe oraz ochronę katodową. Ochrona katodowa konstrukcji morskich jest problemem złożonym. Nie istnieją uniwersalne rozwiązania systemów ochronnych. Każda konstrukcja wymaga indywidualnego opracowania koncepcji realizacji...
-
Bezstykowe zasilanie pojazdu elektrycznego w warunkach zmiennego sprzężenia magnetycznego
PublikacjaBezstykowe zasilanie energią elektryczną poprzez dużą szczelinę powietrzną staje się atrakcyjną alternatywą dla rozwiązań klasycznych, zwłaszcza w przypadku budowy bezobsługowych (automatycznych) stacji doładowujących baterie akumulatorów (superkondensatorów) pojazdu oraz dla zasilania odbiornika ruchomego, na drodze indukcyjnej, w trakcie jego ruchu. Współczesne społeczeństwo spodziewa się znacznej poprawy warunków środowiskowych,...
-
Komputerowo wspomagana analiza elastycznych siłowników elektrostatycznych dla potrzeb implementacji w systemach mechatroniki
PublikacjaPrzeprowadzone badania naukowe rozpoczęto od szczegółowej analizy układu mechatronicznego dłoni robotycznych, powstałych na przestrzeni ostatnich 40 lat, w celu dokładnego rozpoznania ich głównych wymogów konstrukcyjnych i ograniczeń systemowych. Z uwagi na brak dostępnych narzędzi do symulacji omawianych siłowników, w rozprawie opracowano uniwersalne narzędzie – program do analizy numerycznej. U jego podstawy założono wykorzystanie...
-
Miernictwo cyfrowe i przetwarzanie sygnałów w pomiarach [Moduł dyscyplinarny grypy A i B] - 2023/2024
Kursy OnlineProwadzący: dr hab. inż. Grzegorz Lentka, prof. PG Terminy realizacji: 10 kwietnia od 10:00-12:30, 7 maja od 13:30 do 16:00, 8 maja od 10:00 do 12:30, 4 czerwca od 14:00 do 16:30, 5 czerwca od 10:00 do 12:30 Tematyka realizowanego przedmiotu obejmuje: Wprowadzenie do miernictwa cyfrowego i cyfrowego przetwarzania sygnałów Akwizycja i wstępne przetwarzanie sygnałów pomiarowych: próbkowanie, kwantowanie i kodowanie sygnałów,...
-
Koncert plenerowy. Muzyka wody i ognia
WydarzeniaWstęp wolny
-
Miernictwo cyfrowe i przetwarzanie sygnałów cyfrowych
Kursy OnlineProwadzący: dr hab. inż. Grzegorz Lentka, prof. PG Terminy realizacji: 1 spotkanie: 2 marca (sob) 9:30-12:30-3h 2 spotkanie: 3 marca (nd) 12:30-15:30-3h 3 spotkanie: 6 kwietnia (sob) 9:30-12:30-3h 4 spotkanie: 7 kwietnia (nd) 9:30-12:30-3h 5 spotkanie: 11 maja (sob) 9:30-12:20-3h Tematyka realizowanego przedmiotu obejmuje: Wprowadzenie do miernictwa cyfrowego i cyfrowego przetwarzania sygnałów Akwizycja i wstępne...
-
Układ pośredniego przemiennika częstotliwości z quasi-rezonansowym układem pośredniczącym
WynalazkiPrzedmiotem wynalazku jest układ pośredniego przemiennika częstotliwości z quasi-rezonansowym obwodem pośredniczącym mający zastosowanie w układach napędowych lub sterowania takich urządzeń jak m.in. wentylatory, pompy, oraz w automatyce dźwignic, ekstruderów i innych maszyn, w których technologia wymaga precyzyjnej regulacji prędkości obrotowej silników prądu przemiennego.
-
Kurs przygotowawczy do matury
Kursy OnlineProgram kursu z fizyki: Wielkości fizyczne, wektory i skalary, pomiary wielkości fizycznych, metodologia sporządzania tabel i wykresów, niepewności pomiarowe, planowanie prostych eksperymentów. Podstawowe pojęcia kinematyki punktu materialnego, układ odniesienia, wektor wodzący, tor ruchu, równanie ruchu, ruch prostoliniowy, ruch krzywoliniowy, droga, przemieszczenie, prędkość średnia, prędkość chwilowa, szybkość, przyspieszenie...