Filters
total: 554
-
Catalog
- Publications 410 available results
- People 19 available results
- Inventions 6 available results
- Projects 5 available results
- Laboratories 1 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 27 available results
- Events 4 available results
- Open Research Data 80 available results
Search results for: PERCEPCJA DŹWIĘKU I OBRAZU
-
Piotr Tojza dr inż. lek. med.
People -
Usuwanie tła w video nagraniach pochodzących z monitorowania basenu pływackiego
PublicationAutomatyczna obróbka obrazu w czasie rzeczywistym jest kluczowa dla wielu rozwiązań monitoringu wykorzystywanych m.in. w celach bezpieczeństwa. Często jednym z ważniejszych etapów obróbki jest oddzielenie tła od obiektów na pierwszym planie, tak aby wykluczyć wszystkie nieistotne informacje z obrazu. Celem niniejszej pracy jest podsumowanie doświadczenia zdobytego podczas śledzenia pływaków oraz pokazanie możliwości skutecznego...
-
Nagranie formy muzycznej w systemie stereofonii dookólnej
PublicationCelem pracy była realizacja nagrania kwintetu jazzowego w wybranych systemach stereofonii wielokanałowej. Dodatkowym celem było przeprowadzenie testów subiektywnych zrealizowanych nagrań. W pracy zawarto w pierwszej kolejności zagadnienia związane z przestrzenną lokalizacją źródeł dźwięku przez człowieka. W dalszej części przywołane zostały wybrane techniki mikrofonowe stereofonii wielokanałowej, a także metody prowadzenia testów...
-
Generation of vorticity mode by sound in Bingham plastic
PublicationBadanie dotyczy interakcji między modami akustycznymi i nieakustycznymi (tj. mody wirowe) dla klasy płynów nienewtonowskich zwanych płynami Binghama. Zostały wyprowadzone momentalne równania opisujące interakcje między modami. Uwzględnione zostały efekty nieliniowe w polu intensywnego dźwięku. Otrzymane równania opisują dynamikę zarówno akustycznych jak i wirowych modów (i mogą być stosowane zarówno do periodycznych i aperiodycznych...
-
Wpływ warunków naturalnych na zobrazowanie dna Zatoki Gdańskiej przy użyciu sonaru bocznego
PublicationGłównym celem artykułu jest przedstawienie wpływu warunków środowiskowych na dokładność zobrazowania dna morza za pomocą systemów hydroakustycznych. Czynniki naturalne, przede wszystkim falowanie powierzchni morza i niejednorodny rozkład prędkości dźwięku w wodzie, mają wpływ na zmianę toru promieni akustycznych. Choć w obu przypadkach mechanizm zjawisk jest zupełnie odmienny, odgrywają one decydującą rolę w odwzorowaniu dna i...
-
Abrasive property evaluation during microgrinding with single-disk lapping kinematics
PublicationPrzedstawiono wyniki badań mikroszliwowania z kinematyką docierania jednotarczowego. Analizowano narzędzie pod kątem trwałości. Wyznaczono zmieniające się właściwości ścierne narzędzia z wykorzystaniem systemu do automatycznej analizy obrazu.
-
3D reconstruction seafloor from side-scan records
PublicationArtykuł przedstawia sposób wykorzystania języka opisu wirtualnej rzeczywistości (VRML) do trójwymiarowej wizualizacji dna morskiego. W szczególności zaprezentowano techniki rekonstrukcji trójwymiarowego obrazu z danych pochodzących z sonaru bocznego.
-
Thermodynamic properties of inorganic salts in nonaqueous solvents. V. Apparent molar volumes and compressibilities of divalent transition metal bromides in N,N-dimethylformamide
PublicationZmierzono gęstości i szybkości rozchodzenia się dźwięku roztworów bromków dwuwartościowych metali przejściowych w N,N-dimetyloformamidzie. W oparciu o uzyskane parametry wyznaczono pozorne objętości i ściśliwości molowe. Dokonano analizy oraz zbadano wpływ kompleksowania na wyznaczone wielkości.
-
Increasing the accuracy of time-varied-gain in digital echosounders
PublicationW artykule przedstawiono problematykę związaną z realizacją precyzyjnej korekcji kompensującej tłumienie dźwięku w wodzie w zastosowaniu do echosond cyfrowych. Pokazano również, że typowo stosowana korekcja prowadzi do kilku decybelowych błędów dla pomiarów realizowanych w wodach płytkich.
-
Deformation measurements in granular bodies using a particle image velocimetry technique
PublicationW artykule przedstawiono wyniki pomiarów tensora odkształceń w materiałach granulowanych podczas przepływu silosowego i wyciągania ścianki z gruntu. Pomiary wykonano przy zastosowaniu techniki obrazu cyfrowego PIV wykorzystującego technikę korelacji.
-
Generation of vorticity motion by sound in a chemically reacting gas and inversion of acoustic streaming in the non-equilibrium regime
PublicationBadanie dotyczy nieliniowych pobudzeń modu wirowego wywoływanych przez straty momentu pędu w gazie, w którym zachodzą reakcje chemiczne. Zostało wyprowadzone chwilowe dynamiczne równanie dla modu wirowego. Zawiera ono nieliniową siłę akustyczną co pokazuje, że powodem interakcji między modami akustycznym i wirowym jest nieliniowość. Równanie pozwala jako przyczynę ruchu wirowego rozważać zarówno dźwięk okresowy, jak i aperiodyczny....
-
Computational investigations of acoustic radiation from end shields of small-power electric motor
PublicationW artykule omówiono rozwój metod modelowania własności akustycznych maszyn elektrycznych. Wskazano na pomijalny dotąd, znaczący udział drgań tarcz łożyskowych w emitowaniu hałasu przez silniki małej mocy. Na podstawie równania falowego potencjału prędkości wyprowadzono analityczne formuły do obliczeń akustycznych w polu bliskim tarczy łożyskowej. Zamieszczono uzyskane z serii obliczeń dla pracującego silnika, rozkłady ciśnienia...
-
Ocena klimatu akustycznego w przestrzeni pasażerskiej elektrycznego zespołu trakcyjnego serii EN57
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań poziomów dźwięku w przestrzeni pasażerskiej elektrycznego zespołu trakcyjnego (EZT) serii EN57 podczas postoju, rozruchu, jazdy oraz hamowania. Badania przeprowadzono na podstawie autorskiej metodyki badawczej bazując na normie PNEN ISO 3381:Kolejnictwo. Akustyka. Pomiar hałasu wewnątrz pojazdów szynowych. Badania przeprowadzono na linii kolejowej nr 250 od przystanku Gdańsk Śródmieście do stacji...
-
Wstępna lokalizacja otworów w wizyjnym systemie spawania wymienników ciepła
PublicationCoraz częściej systemy wizyjne wykorzystywane są w robotyce przemysłowej do nadzorowania przebiegu procesu technologicznego. W przypadku zrobotyzowanych stanowisk spawalniczych, wygenerowanie trajektorii głowicy spawalniczej wymaga prawidłowej lokalizacji w obrazie testowanego obiektu. W tym celu wykorzystuje się standardowe techniki przetwarzania sygnału wizyjnego, polegające na progowaniu i segmentacji obrazu. Następnie oceniane...
-
Metody cyfrowego przetwarzania obrazów
PublicationW celu efektywnego wykorzystania obrazu jako źródła informacji należy przetworzyć go na postać cyfrową. Obraz cyfrowy stanowi punkt wyjścia dla komputerowego przetwarzania obrazów.Niniejsza książka prezentuje wybrane metody i problemy cyfrowego przetwarzania obrazów. Składa się z ośmiu rozdziałów i załączników, w których omawia się operacje na pikselach obrazu, histogramy, progowanie obrazów, filtry liniowe i nieliniowe, wykrywanie...
-
Usuwanie niejednolitego tła z obrazów tekstu przy użyciu zmodyfikowanego algorytmu wyostrzania i filtracji nieliniowej
PublicationCelem referatu jest przedstawienie algorytmu poprawy jakości obrazów zawierających tekst na niejednolitym tle. Pierwsza faza realizacji algorytmu obejmuje usunięcie tła poprzez wykorzystanie zmodyfikowanej operacji wyostrzania, w której od oryginalnego obrazu odejmowany jest wynik filtracji dolnoprzepustowej. W tym celu zaproponowano metodę wyznaczenia optymalnej wielkości maski filtru dolnoprzepustowego. W drugiej fazie działania...
-
Technologia nagrań II
e-Learning CoursesZagadnienia związane z technologią nagrań - na poziomie zaawansowanym. Zagadnienia te obejmują m.in. techniki (mikrofonowe) wielokanałowe oraz realizację dźwięku wielokanałowego.
-
Klimat pracy zespołu wirtualnego
PublicationArtykuł dotyczy klimatu pracy zespołowej, rozumianego jako wspólna dla pracowników zespołu percepcja procesów, praktyk i zachowań, które towarzyszą pracy zespołowej i mają wpływ zarówno na satysfakcję jak i na efekty pracy zespołu. Celem artykułu jest weryfikacja założenia, że wymiary klimatu pracy zespołowej, rozpoznane jako istotne dla zespołów tradycyjnych, mają swoje odzwierciedlenie również we współpracy zespołów wirtualnych....
-
Badania hałasu emitowanego przez samochodowe silniki o zapłonie samoczynnym.
PublicationZbadano wpływ zastosowanego układu zasilania i umieszczania osłon głuszących na silniku na emitowany przez silnik hałas. Pomiary były prowadzone dla 10 typów samochodów osobowych na postoju. Przeanalizowano widma hałasu i wyprowadzono wnioski co do uciążliwości poszczególnych składowych dźwięku.
-
Wizualizacja - element warsztatu współczesnego architekta = Visualization - element of modern architect's workshop
PublicationArtykuł dotyczy wizualizacji architektonicznej jako realistycznej prezentacji projektu za pomocą grafiki komputerowej. Został tu przedstawiony zakres problematyki, z którą styka się użytkownik programów komputerowych w kolejnych etapach tworzenia wirtualnego obrazu.
-
Trójwymiarowa wizualizacja obiektów na dznie morskim z zastosowaniem technik wirtualnej rzeczywistości.
PublicationArtykuł przedstawia sposób wykorzystania języka opisu wirtualnej rzeczywistości do trójwymiarowej wizualizacji objektów znajdujących się na dnie morskim. W szczególności zaprezentowano technikę rekonstrukcji obrazu trójwymiarowego z danych pochodzących z sonaru wielowiązkowego.
-
Równania stanu ośrodków płynnych w akustyce nieliniowej. Equations of state for fluid media in nonlinear acoustics.
PublicationReferat przedstawia analizę termodynamicznych równań stanu pewnych ośrodków płynnych i ich zastosowanie w akustyce nieliniowej do teoretycznego wyznaczania takich wielkości akustycznych jak prędkość dźwięku i współczynnik B/A, C/A. Podano ogólne wyrażenia dla tych wielkości jako funkcje gęstości i temperatury.
-
Zdalna diagnostyka tafli szklanej z zastosowaniem elementów analizy sygnałów Hilberta.
PublicationPrzedstawiono zastosowanie elementów metody transformacji sygnałów Hilberta do zdalnej diagnostyki stanu tafli szklanej. Efekt pęknięcia tafli jest wykrywany z użyciem analizy Hilberta dźwięku odbieranego przez mikrofon. Metoda znalazła zastosowanie do konstrukcji akustycznego detektora pęknięcia szyby stosowanego w systemach alarmowych.
-
wystawa pokonkursowa Ogólnopolskiego Konkursu Prototypów Koncepcji Kreatorskich ‘NIE_MATERIA
PublicationPrezentacja przedstawiana na wystawie składa się z cyklu akwareli, rysunków koncepcyjnych, schematów na kartach prezentacyjnych z opisem koncepcji oraz dwóch plansz z esejem referującym projekt i obrazu na płótnie wykonanego akrylem.
-
Measurements of strain localization in granular and brittle specimens using a digital image correlation technique
PublicationW artykule przedstawiono wyniki pomiarów lokalizacji odkształceń w materiałach granulowanych i kruchych przy zastosowaniu cyfrowej techniki korelacji obrazu. Doświadczenia wykonano dla przepływu silosowego (materiały granulowane) i zginanych belek betonowych (materiały kruche).
-
Thermodynamic properties of inorganic salts in nonaqueous solvents. III. Apparent molar volumes and compressibilities of divalent transition-metal chlorides in N,N-dimethylformamide
PublicationZmierzono gęstości i szybkości dźwięku dla roztworów chlorków dwuwartościowych metali przejściowych w N,N-dimetyloformamidzie. W oparciu o uzyskane wyniki wyznaczono pozorne objętości molowe, cząstkowe objętości molowe, rozszerzalności izobaryczne oraz ściśliwości adiabatyczne. Dokonano analizy oraz zbadano wpływ kompleksowania na wyznaczone wielkości.
-
Thermodynamic properties of inorganic salts in nonaqueous solvents. I. Apparent molar volumes and compressibilities of divalent transition-metal perchlorates in N,N-dimethylformamide.
PublicationZmierzono gęstości i szybkość dźwięku dla roztworów nadchloranów dwuwartościowych metali przejściowych w N,N-dimetyloformamidzie. W oparciu o uzyskane wyniki wyznaczono pozorne objętości molowe, cząstkowe objętości molowe, rozszerzalności izobaryczne oraz ściśliwości adiabatyczne. Dokonano analizy oraz zbadano wpływ rodzaju kationu metalu.
-
Submerged object imaging using virtual reality modeling language.
PublicationArtykuł przedstawia sposób wykorzystania języka opisu wirtualnej rzeczywistości w archeologii podwodnej. Przedstawiono propozycję wizualizacji objektów znajdujących się na dnie morskim, a w szczególności zaprezentowano technikę rekonstrukcji obrazu trójwymiarowego z danych pochodzących z sonaru wielowiązkowego.
-
Stany emocjonalne - czy możemy je identyfikować?
PublicationCelem niniejszej pracy jest przedstawienie możliwości związanych z wykorzystaniem metod teledetekcyjnych w identyfikowaniu stanów emocjonalnych człowieka oraz zaprezentowanie wyników badań przeprowadzonych w tej dziedzinie przez zespół autorów. Przedstawione badania polegały na zastosowaniu zaawansowanych metod analizy obrazu do identyfikowania obszarów na twarzy człowieka, które zmieniają swoje położenie w trakcie zachodzenia...
-
Perception-based data processing in acoustics. Applications to music information retrieval and psychophysiology of hearing.
PublicationTematyka książki obejmuje w pierwszej kolejności opis mechanizmów kognitywnych leżących u podstaw percepcji muzyki. Przedstawione zostały również zagadnienia automatycznego rozpoznawania dźwięków instrumentów muzycznych i muzyki, zastosowanie nowych metod z dziedziny sztucznej inteligencji w szeroko rozumianej inżynierii dźwięku oraz komputerowych metod badania słuchu.
-
RMMM Source localisation and navigation using distributed, mobile microphone arrays
ProjectsProject realized in Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics according to HOMING PLUS/2013-7/12 agreement from 2013-09-16
-
Marek Chodnicki dr inż.
People -
Warunki pracy a źródła stresu właścicieli małych przedsiębiorstw
PublicationCelem artykułu była identyfikacja warunków pracy właścicieli małych przedsiębiorstw, będących dla nich źródłem stresu. Do oceny natężenia stresu zastosowano Kwestionariusz do Subiektywnej Oceny Pracy Dudka, Waszkowskiej i Hanke (1999). Skutki stresu zidentyfikowano za pomocą pytań dotyczących wpływu na zdrowie psychiczne, fizyczne, chroniczne zmęczenie i niechęć do pracy. W badaniu uczestniczyło 78 osób: (średnia wieku 43,9) prowadzący...
-
Limiting partial molar volumes and expansibilities of ammonium perchlorate, tetraalkylammonium perchlorates, and tetrabutylammonium tetraphenylborate in N,N-dimethylformamide
PublicationWyniki pomiarów gęstości i szybkości rozchodzenia się dźwięku w roztworach nadchloranu amonu, nadchloranów alkiloamoniowych i tetrafenyloboranu tetrabutylomoniowego w N,N-dimetyloformamidzie wyznaczono wartości graniczne cząstkowych molowych objętości i rozszerzalności. Dokonano rozdziału tych wartości na udziały jonowe. Przeanalizowano wpływ temperatury oraz długości łańcucha na te wielkości.
-
Koncertowa funkcja kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny we Lwowie
PublicationPrzedstawiono wyniki pomiarów akustycznych kościoła oraz oceniono jego właściwości pod kątem jego funkcji koncertowej. Omówiono koncepcję przystosowania wnętrza do funkcji koncertowej z roku 1974, naruszającą barokowy wystrój kościoła. Podano zalecenia poprawiające wzajemne słyszenie się wykonawców oraz zwiększające stopień rozproszenia dźwięku, zgodne ze współczesnymi wytycznymi konserwatorskimi.
-
Procesor efektów dźwiękowych do gitary na urządzenia mobilne
PublicationW rozdziale przedstawiono sposób działania procesora efektów dźwiękowych do gitary, składającego się z układu elektronicznego i aplikacji pracującej w czasie rzeczywistym na urządzeniach mobilnych z systemem Android. W pierwszej części zaprezentowano układ (przejściówkę) w postaci przedwzmacniacza zasilanego z baterii, do którego podłącza się gitarę oraz urządzenie mobilne. W drugiej części referatu przedstawiono zaś proces przetwarzania...
-
Procesor efektów dźwiękowych do gitary na urządzenia oparte na systemie Android
PublicationW artykule przedstawiono procesor efektów dźwiękowych do gitary, składający się z układu elektronicznego i aplikacji pracującej w czasie rzeczywistym na urządzeniach mobilnych z systemem Android. W pierwszej części referatu przedstawiono proces przetwarzania dźwięku w aplikacji oraz interfejs użytkownika. Interfejs użytkownika napisany został w języku Java, wspartym językiem znaczników XML, zaś przetwarzanie dźwięku, ze względu...
-
COPCAMS COgnitive & Perceptive CAMeraS
ProjectsProject realized in Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics according to 332913 agreement from 2013-11-25
-
Teleinformatyczna akwizycja i przetwarzanie danych dla potrzeb diagnostyki środowiska aglomeracji miejskich
PublicationRozdział przedstawia koncepcję aktualnie opracowywanego systemu służącego do monitorowania hałasu i ruchu drogowego w aglomeracjach miejskich, stanowiącego funkcjonalną część szerszego rozwiązania dotyczącego monitorowania środowiska w miastach. System taki składa się z rozmieszczonych w mieście autonomicznych i uniwersalnych stacji monitorujących oraz serwera gromadzącego, przetwarzającego i prezentującego wyniki z wykorzystaniem...
-
Rozpoznawanie dynamicznych i statycznych gestów rąk w zastosowaniu do sterowania aplikacjami komputerowymi
PublicationW referacie przedstawiono interfejs, metody oraz algorytmy sterowania komputerem za pomocą dynamicznych i statycznych gestów rąk. Komponentami opracowanego rozwiązania są komputer klasy PC wraz z opracowanym interfejsem i oprogramowaniem, kamera internetowa oraz projektor multimedialny. Gesty rozpoznawane są w procesie analizy obrazu wizyjnego pozyskanego z kamery internetowej przymocowanej do projektora oraz analizy obrazu wyświetlanego...
-
Akceleracja sprzętowa transformaty falkowej w systemie widzenia maszynowego do monitoringu ruchu drogowego
PublicationW artykule opisano system monitorowania ruchu drogowego oparty na tanich kamerach i przetwarzaniu obrazu realizowanym w układzie FPGA wyposażonym dodatkowo w bezprzewodowy interfejs sieciowy. System ma być zasilany za pomocą ogniw słonecznych i dlatego został zoptymalizowany pod kątem zużycia energii. Szczegółowo opisano moduł detekcji i pomiaru długości zatorów powstałych na skrzyżowaniach. Do analizy wykorzystano dyskretną transformatę...
-
Interakcyjny system wizualizacji terenu rzeczywistego na podstawie danych GIS
PublicationArtykuł przedstawia koncepcję interakcyjnego systemu Wiz3D służącego do wizualizacji terenu rzeczywistego na podstawie danych pochodzących z Geograficznych Systemów Informacyjnych GIS (ang. Geographical Information Systems). Ze względu na złożoność i różnorodność formatów oraz niedokładność przechowywanych danych geograficznych system taki przed generacją obrazu powinien dokonywać konwersji danych z formatów GIS na postać dogodną...
-
Intelligent acquisition of audio signals, employing neutral networks and rough set algorithms
PublicationAlgorytmy oparte na sztucznych sieciach neuronowych i metodzie zbiorówprzybliżonych zostały zastosowane do lokalizacji sygnałów fonicznych obar-czonych pasożytniczym szumem i rewerberacjami. Informacja o kierunku napły-wania dźwięku była uzyskiwana na wyjściach tych algorytmów na podstawie re-prezentacji parametrycznej. Przedstawiono wyniki eksperymentalne i przepro-wadzono ich dyskusję.
-
A new pitch shifter based on complex instantaneous frequency rescaling and direct digital synthesis
PublicationZaproponowano nową metodę zmiany wysokości dźwięku za pośrednictwem skalowania zespolonej częstotliwości chwilowej i na podstawie cyfrowej syntezy bezpośredniej. Zaprezentowano schematy blokowe opracowanych algorytmów. Pracę zilustrowano przykładem syntezy sygnału wywoławczego (''dzwonka'' telefonicznego), gdzie dźwięki poszczególnych nut generowanej melodii uzyskano na podstawie naturalnego sygnału - pojedynczego świergotu o widmie...
-
DSP techniques in wow defect evaluation
PublicationReferat przedstawia dwie metody określania przebiegu pasożytniczego drżenia dźwięku. Obie wykorzystują analizę pasożytniczych artefaktów. Wybrane artefakty to: przydźwięk sieciowy i wysokoczęstotliwościowy prąd podkładu. Precyzyjny przebieg zniekształcenia kołysania oblicza się wykorzystując informacje zawarte w widmie sygnałów, a uzyskane poprzez STFT lub modelowanie AR. Referat zawiera opis eksperymentów i uzyskane wyniki.
-
Systemy pomiarowe wielkości mikroziaren ściernych.
PublicationPrzedstawiono skomputeryzowaną analizę wielkości i kształtu mikroziaren ściernych elektrokurundu zwykłego i węglika boru przy użyciu specjalnego oprogramowania MultiScan v 6.08 oraz zautomatyzowane pomiary z wykorzystaniem analizatora laserowego Analysette 22. Analizowano długość, szerokość i pole powierzchni obrazu mikroskopowego mikroziaren.
-
Multimedialny system wspomagania wykładowcy i prelegenta
PublicationW referacie przedstawiono multimedialny system wspomagania wykładowcy i prelegenta, zainstalowany w wybranych salach audytoryjnych w nowym gmachu Wydziału Elektroniki Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej. System ten tworzą: wektorowe czujniki akustyczne, kamery stacjonarne oraz kamery obrotowe z możliwością regulacji ogniskowej. Opracowywany system akustyczno wizyjny stanowi część infrastruktury technicznej budowanej...
-
Zdalna i bezdotykowa ocena trwałosci ściernic do przecinania ręcznego
PublicationPrzedstawiono koncepcję zdalne i bezdotykowej oceny właściwości użytkowych ściernic do przecinania ręcznego. Do oceny właściwości użytkowych ściernic użyto wyników numerycznej analizy obrazu produktów odpadowych. na przykładzie oceny trwałości ściernic wykazano możliwość tej oceny ze średnim błędem względnym równym 3,05%.
-
Obraz "Bez tytułu", technika akrylowa na papierze. Wymiary: 75 x 75 cm.
PublicationPierwsza prezentacja obrazu na wystawie "Differentia specifica" w Galerii Feininger w Trzebiatowskim Ośrodku Kultury w Trzebiatowie w terminie 31 lipca do 31 sierpnia 2021. Obraz "Bez tytułu", technika akrylowa na papierze. Wymiary: 75 x 75 cm. Rok powstania: 2021
-
Usefulness of the Free Length Theory for assessment of the self-association of the pure solvents
PublicationWykonano pomiary szybkości rozchodzenia się dźwięku i gęstości metanolu, acetonitrylu, N,N-dimetyloformamidu, N,N-dimetyloacetamidu, dimetylosulfotlenku i fosforanu trietylu w zakresie temperatur 294 - 333 K . W oparciu o wyznaczone ściśliwości adiabatyczne zastosowano teorię FLT do oceny wzajemnej asocjacji cząsteczek. Uzyskane wyniki przedyskutowano na tle innych sposobów klasyfikacji rozpuszczalników.