Search
Filters
total: 1637
-
Catalog
- Publications 844 available results
- Journals 2 available results
- People 101 available results
- Inventions 6 available results
- Projects 27 available results
- Laboratories 5 available results
- Research Teams 19 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 578 available results
- Events 54 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: PROJEKTOWANIE DLA OSÓB NIEWIDOMYCH
-
Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni
PublicationBrak wzroku w znaczący sposób ogranicza dostęp do informacji płynących z otoczenia, stąd osoby z dysfunkcjami wzroku podczas poruszania się w środowisku zurbanizowanym, narażone są na wiele niebezpieczeństw zagrażających ich życiu i zdrowiu. Tą sytuację pogłębiają braki w infrastrukturze przestrzeni publicznej, co w konsekwencji uzależnia osoby niewidome i słabo-widzące od pomocy innych. Przestrzeń nieprzystosowana do potrzeb osób...
-
System lokalizacji dla osób niewidomych
PublicationPrzedstawiono prototyp systemu lokalizacji łączący nawigację satelitarną z nawigacją zliczeniową, który informuje niewidomego użytkownika o aktualnym położeniu oraz opisuje najbliższe otoczenie na podstawie interaktywnego planu miasta. W systemie zastosowano opracowane algorytmy wyznaczania pozycji wykorzystujące filtrację Kalmana lub filtrację cząsteczkową, co pozwoliło znacznie zmniejszyć błędy oszacowań położenia.
-
PROJEKTOWANIE GRAFICZNEGO INTERFEJSU UŻYTKOWNIKA DLA OSÓB STARSZYCH
Publication: W artykule opisano zagadnienia dotyczące tworzenia optymalnego interfejsu użytkownika przeznaczonego dla osób starszych i przewlekle chorych.
-
Mobilny system informacji przestrzennej wspomagający nawigację osób niewidomych w terenie miejskim
PublicationRozprawa przedstawia stworzony przez autora prototypowy system informacji przestrzennej wspierający poruszanie się osób niewidomych w terenie miejskim. We wstępie omówione zostały podstawy teoretyczne, po czym przedstawiono istniejące rozwiązania wspierające poruszanie się osób niewidomych. W dalszej części pracy autor przedstawił architekturę i schemat systemu, określając podział zadań pomiędzy część mobilną i część serwerową....
-
Marek Wysocki dr hab. inż. arch.
PeoplePracownik naukowy Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, zatrudniony na PG od 15 listopada 1989 r. w Katedrze Techniki Budownictwa (obecnie Katedrze Technicznych Podstaw Projektowania Architektonicznego). W 2001 roku uzyskał tytuł doktora w zakresie nauk technicznych, a w 2012 r. na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej uzyskał tytuł dr. hab. W maju 2017 roku powołany został na stanowisko profesora nadzwyczajnego...
-
Konceptualizacja kolorów w języku osób niewidomych od urodzenia i ociemniałych we wczesnym stadium rozwoju
Publication -
Informacja - Krok w kierunku dostępności i bezpieczeństwa
PublicationArtykuł opisuje rolę informacji w przestrzeni publicznej dla lepszej orientacji użytkownikow w tym szczególnie osób o ograniczonej percepcji. Przedstawiono zagadnienia związane z projektowaniem Systemów Informacji Miejskiej (SIM). Szczególną uwagę zwrócono na problemy orientacji w przestrzeni miejskiej osób niewidomych
-
Mówiące Mapy
PublicationW referacie zaprezentowana została koncepcja oraz wizja prototypu implementacji dedykowanego systemu informacji przestrzennej (GIS) wspierającego samodzielne poruszanie się i nawigację po terenie miejskim osób niewidomych. Po wprowadzeniu w zagadnienie, omówiono wykorzystanie bazy danych przestrzennych miejskiej sieci tras dostępnych dla osób pieszych, co umożliwia systemowi automatyczne znajdowanie optymalnej trasy z punktu...
-
Przestrzeń przyjazna niewidomym = Space Friendly For Blind
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienia związane z dostępnością przestrzeni publicznej dla osób z dysfunkcjami wzroku. Zwrócono uwagę na wykorzystanie pozawzrokowych bodźców przestrzennych w kształtowaniu środowiska zabudowanego. Przestrzenie, w których wykorzystywane są multisensoryczne doznania przestrzenne stają się przyjazne dla wszystkich użytkowników, gdyż spełniają zmieniające się potrzeby ludzi. W artykule przedstawiono fakturowy...
-
System informacyjny GDASKON czynnikiem ułatwiającym podjęcie zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne
PublicationSystem GASKON jest czynnikiem ułatwiającym podjęcie zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne. Bardzo ważną cechą systemu GASKON jest możliwość kontaktowania sie z nim, urzadzeń mobilnych - telefonów komórkowych i palmtopów. W obecnej chwili system oferuje dwa rodzaje interfejsu: interfejs tekstowy - przeznaczony dla osób niewidomych i interfejs graficzny - przeznaczony dla pozostałych uzytkowników systemu.
-
Systemy ekspertowe wykorzystujące język korzyści do projektowania nowoczesnych technologii dla osób starszych
PublicationCelem artykułu jest próba znalezienia podejścia ułatwiającego projektowanie/dostosowanie nowoczesnych technologii dla osób powyżej 65 roku życia. Do projektowania zdecydowano się wykorzystać język korzyści i systemy ekspertowe. W pierwszej części artykułu opisane zostały statystyki związane z użytkowaniem Internetu przez osoby starsze na przestrzeni siedmiu lat. Druga i trzecia część została poświęcona przybliżeniu pojęcia systemów...
-
Mówiące mapy
PublicationW niniejszym referacie przedstawiony został prototyp systemu informacji przestrzennej oraz nawigacji, przeznaczony do wspomagania poruszania się osób niewidomych po terenie miejskim. Stanowi on wynik prac badawczych wykonanych w Katedrze Systemów Geoinformatycznych wydziału ETI Politechniki Gdańskiej w ramach grantu badawczo-rozwojowego "Mówiące Mapy". Jego działanie było przedmiotem wielu testów, których rezultaty zostały przedstawione...
-
Komunikacja jako czynnik zwiększający dostepność przestrzeni
PublicationDostosowanie węzlow komunikacyjnych do potrzeb osób o niepełnej sprawności fizycznej, oprócz swojej roli ułatwiającej integrację osobom niepelnosprawnym z pełnosprawnymi, odgrywa duże znaczenie w podnoszeniu bezpieczeństwa oraz zwiększeniu zakresu i jakości obsługi wszystkich podróznych. Poprawa dostępności komunikacji wpływa na rozwój lokalnych społeczności i sprzyja poszerzeniu oferty turystycznej regionu. Stąd rozwój sieci komunikacyjnych...
-
Dostępność zakładów karnych i aresztów śledczych z uwzględnieniem potrzeb osób z dysfunkcją wzroku
PublicationProjektowanie zakładów karnych i aresztów śledczych do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku powinno podlegać takim samym uwarunkowaniom, jak projektowanie obiektów zamieszkania zbiorowego. Niestety przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wyłączają zakłady karne z konieczności ich dostosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Stoi to w...
-
System lokalizacji dla niewidomych, oparty na nawigacji satelitarnej i zliczeniowej
PublicationOpracowano, wykonano i przetestowano prototyp urządzenia nawigacyjnego dla osób niewidomych złożony z palmtopa, zawierającego mapę elektroniczną, odbiornika GPS, modułu czujników przyspieszenia i pola magnetycznego oraz klawiatury bezprzewodowej i syntezatora mowy, umożliwiający samodzielne poruszanie się po nieznanym terenie, w szczególności na terenie miasta. W urządzeniu tym zaimplementowano szereg algorytmów wyznaczania położenia...
-
Poprawa bezpieczeństwa osób z niepełnosprawnością podczas ewakuacji z obiektów użyteczności publicznej
PublicationObecne przepisy budowlane nie zapewniają osobom z niepełnosprawnością pełnego bezpieczeństwa na wypadek pożaru. W artykule zarysowane zostaną obszary problemowe związane z technicznymi warunkami zapewnienia tym osobom bezpiecznej ewakuacji z budynku. Przedstawione zostaną przykłady rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo tych osób oraz sposoby ewakuacji przy pomocy środków technicznych. Poruszona zostanie tematyka dostępu do informacji...
-
Określanie podobieństwa kształtu obiektu do litery lub cyfry.
PublicationReferat prezentuje różne metody określania na ile wydzielony z obrazu obszar składa się z linii dowolnej grubości. Wyniki tych metod można interpretować jako stopień podobieństwa badanych figur do takich kształtów jak litery czy cyfry bez odnoszenia się do konkretnego alfabetu. Najlepsze z metod znajdą zastosowanie przy lokalizacji napisów dla ręcznego aparatu do odczytywania napisów przeznaczonego dla osób niewidomych (projekt...
-
Wystawa wirtualna efektów pracy studentów w sem. 2. na przedmiocie Projektowanie Architektoniczne.
PublicationWystawa wirtualna efektów pracy studentów w sem. 2. na przedmiocie Projektowanie Architektoniczne. Wystawa została wykonana przez prowadzących, w ścisłej kooperacji ze studentami (którzy byli odpowiedzialni za właściwą prezentację swojej pracy semestralnej w stworzonej przestrzeni wirtualnej Holu Głównego Politechniki Gdaskiej) przy pomocy oprogramowania SketchUp oraz ShapeSpark. Do stycznia 2021 wystawę wirtualną “zwiedziło”...
-
Bogdan Wiszniewski prof. dr hab. inż.
PeopleBogdan Wiszniewski graduated from Gdansk University of Technology in 1977 and was awarded an MSc in computer science and engineering with honours. In 1984 and 1998, respectively, has got his PhD and DSc. In 2006 was awarded a Professor title by the President of Poland. Lectured at the universities in Canada, US and UK. Principal investigator or coordinator in many national and international R&D projects with the significant...
-
Szymon Andrzejewski dr
PeopleMaster’s degree at the University of Gdańsk in 2008 Major in political system and self-government. Overgraduate studies at the Gdańsk University of Technology „Management and evaluation of projects financed from EU funds” and at AGH University of Science and Technology Noise protection against noise and vibration. Student of sociology PhD studies at the University of Gdańsk from 2016. The research scope is democracy and institutions...
-
Andrzej Chybicki dr inż.
PeopleA graduate of the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics at the Gdańsk University of Technology, PhD in technical sciences in the field of IT specializing in distributed data processing in IT . Aimed at exploiting the achievements and knowledge in the field of industrial research. He cooperated with a number of companies including OpeGieka Elbląg, Reson Inc., Powel Sp. z o. o., Wasat, Better Solutions, the European...
-
Klasyfikacja segmentów obrazu na litery i nielitery
PublicationArtykuł przedstawia metody oceny podobieństwa figur do liter opracowane dla potrzeb urządzenia do lokalizacji i odczytu napisów z przeznaczeniem dla osób niewidomych. Ocena dotyczy kształtów segmentów znajdowanych na obrazie zawierającym potencjalny tekst (np. witryna sklepu, drzwi z wizytówką, autobus z numerem linii). Celem tej oceny jest wyodrębnienie segmentów obrazu reprezentujących tekst i przekazanie ich do systemu rozpoznawania...
-
Letters detection in the photograph
PublicationUrządzenie do lokalizacji i odczytu napisów z przeznaczeniem dla osób niewidomych może wykorzystywać standardowe systemy rozpoznawania znaków OCR (ang. Optical Character Recognition). Niestety ze względu na złożoność scen w terenie systemy takie nie potrafią analizować zdjęć bezpośrednio. Zdjęcia przed uruchomieniem systemu OCR wymagają przetworzenia polegającego na segmentacji i wyszukaniu segmentów podobnych do liter. Podejście...
-
Kształtowanie przestrzeni uczelni i miasta dostepnej osobom niepełnosprawnym i starszym - działania Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej
PublicationW artykule omówiono cechy jakim powinna charakteryzować się przestrzeń uczelni przyjaznej osobom z ograniczeniami ruchowymi. Aby uczelnia mogła rzetelnie spełniać swoją rolę społeczną należy tworzyć tak przestrzeń edukacyjną, by była wzorcem przestrzeni przyjaznej dla osób o różnych dysfunkcjach ruchowych i poznawczych. Wymaga to dostosowania przestrzeni i programów edukacyjnych uwzględniających potrzeby osób niepełnosprawnych....
-
Komputerowe archiwizowanie przebiegu pracy grupowej.
PublicationPrzedstawiono metodę rejestracji i archiwizacji przebiegu przedsięwzięcia realizowanego poprzez grupę osób. Projektowanie systemu komputerowego oparto na modelu pracy zespołowej WPW (wkład-procesy-wynik), który dobrze opisuje czynniki warunkujące efektywność grupy oraz uwzględnia wieloaspektową obserwację uzyskiwanych rezultatów. w pracy zaprezentowano zarówno zakres rejestrowanych przez system danych jak i sposób ich archiwizowania.
-
MEMS based voice message system for elevators
PublicationW artykule przedstawiono implementację systemu głosowych komunikatów w windach. Prezentowany system posiada unikalną cechę polegającą na tym, że do działania nie potrzebuje połączenia z systemem sterującym windy. Zasilany z baterii lub akumulatorów może być zamontowany w ścianie windy, wymaga tylko prostej kalibracji. System oparty jest na akcelerometrach MEMS dokonujących pomiaru przeciążeń w kabinie windy. W artykule przedstawiono...
-
Architektura służby zdrowia: Wybór przepisów i literatury przedmiotu
PublicationProjektowanie architektury służby zdrowia, zwłaszcza złożonych funkcjonalnie obiektów lecznictwa, ma charakter wysoce specjalistyczny. Problematyka związku architektury i zdrowia nie ogranicza się jednak do obiektów medycznych. Kształtowanie architektury per se wywiera wpływ na zdrowie i wymaga wiedzy o człowieku i jego relacjach z otoczeniem. Architektura i zdrowie mają wymiar nie tylko indywidualny, ale także społeczny, publiczny...
-
Application of hybrid signals processors to speech and hearing aids
PublicationDzięki postępowi w technice Cyfrowych Procesorów Sygnałowych (ang. DSP) stało się możliwe budowanie miniaturowych protez słuchu i mowy. Mimo niewielkich wymiarów procesory te są w stanie wykonywać złożone algorytmy. Ich dodatkową zaletą jest łatwość zmiany oprogramowania, a co za tym idzie łatwość zmiany dziedziny zastosowań. W pracy skupiono się na zagadnieniach związanych z projektowanie i implementacją algorytmów mających zastosowanie...
-
Możliwości rozwiązywania problemów ludzi niewidomych samodzielnie poruszających się po mieście
PublicationW artykule przedstawiono trudności, na jakie natrafiają ludzie całkowicie niewidomi. Omówiono przyczyny niezaakceptowania przez niewidomych dotychczas zbudowanych wykrywaczy przeszkód. Omówiono walory uzytkowe mówiącego odbiornika sygnałów GPS ''Nawigator'' dla niewidomych. Wskazano na konieczność udostępnienia ludziom niewidomym informacji tekstowej znajdującej się na budynkach i pojazdach komunikacji miejskiej. Zaproponowano...
-
Projektowanie, nadzorowanie i doskonalenie systemu jakości według normy PN-EN ISO 9001:2009 w oparciu o podejście procesowe z uwzględnieniem specyfiki sektora MŚP
PublicationPrzedstawiona w niniejszym opracowaniu metodyka jest przydatna tym organizacjom, które pragną samodzielnie zaprojektować swój system zarządzania jakością (SZJ) i uzyskać dzięki temu systemowi coś więcej niż tylko certyfikat. Dlatego też zawarte w niej moduły mogą pełnić wielorakie funkcje:- stanowić kompleksowy system doradczy umożliwiający odpowiednie przygotowanie pracowników do samodzielnego zaprojektowania odpowiednich elementów...
-
Zastosowanie filtracji cząsteczkowej w systemie nawigacji dla niewidomych.
PublicationW pracy opisano system nawigacji dla niewidomych wyposażony w odbiornik GPS,mapę cyfrową i czujniki nawigacji zliczeniowej. Problem estymacji położenia pieszego w oparciu o informacje z różnych źródeł rozwiązano przy użyciu podejścia zwanego filtracją cząsteczkową. Zastosowano techniki grupowania cząsteczek i odwzorowania w obszar wypukły, aby zagwarantować, że oszacowania położenia w każdej chwili spełniają ograniczenia nakładane...
-
Zastosowanie filtracji cząsteczkowej w systemie nawigacji dla niewidomych
PublicationW pracy opisano system nawigacji dla niewidomych wyposażony w odbiornik GPS, mapę cyfrową i czujniki nawigacji zliczeniowej. Problem estymacji położenia pieszego w oparciu o informacje z różnych źródeł rozwiązano przy użyciu podejścia zwanego filtracją cząsteczkową. Zastosowano techniki grupowania cząsteczek i odwzorowania w obszar wypukły, aby zagwarantować, że oszacowania położenia w każdej chwili spełniają ograniczenia nakładane...
-
Inżynieria sejsmiczna w Polsce
PublicationTrzęsienie ziemi, które nawiedziło 11 III 2011 Japonię oraz fala tsunami, która była jego efektem, spowodowały śmierć kilkunastu tysięcy osób oraz olbrzymie straty materialne. Awaria w uszkodzonej w wyniku tego kataklizmu elektrowni jądrowej Fukishima jest nadal jednym z najważniejszych tematów podejmowanych przez media na całym świecie. Również w Polsce rozgorzała dyskusja na temat zagrożenia sejsmicznego w naszym kraju, szczególnie...
-
Projektowanie środowiskowe
PublicationProjektowanie środowiskowe, nazywane też zrównoważonym projektowaniem architektonicznym (sustainable design), można najkrócej zdefiniować jako ‘projektowanie architektoniczne przyjazne środowisku i społecznie odpowiedzialne’. W Polsce zastosowanie zasad rozwoju zrównoważonego do projektowania architektonicznego jest w fazie początkowej, zarówno w sferze teoretycznej jak i praktycznej. W publikacji omówiono podstawowe zagadnienia...
-
Aleksandra Giełdoń - Paszek dr hab.
PeopleDoktor habilitowany w dziedzinie nauk o sztuce, historyk sztuki. Studiowała historię sztuki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W roku 2002 na Wydziale Historycznym tejże uczelni uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce na podstawie dysertacji: Malarstwo pejzażowe a szkolnictwo artystyczne w Polsce (do 1939 roku). W roku 2015 została doktorem habilitowanym w...
-
Projektowanie wspólnej przestrzeni.
PublicationArtykuł omawia problematykę projektowania architektonicznego dla osób o niepełnej sprawności fizycznej, w tym osób niepełnosprawnych. W artykule wskazano przyczyny ograniczonej integracji osób niepełnosprawnych. W artykule przedstawiono bariery architektoniczne i wskazano rolę edukacji architektów w celu ich likwidacji. Podkreślono wagę uwrażliwiania projektantów na potrzeby osób niepełnosprawnych.
-
Edukacja osób starszych - wybrane zagadnienia
PublicationCelem opracowania jest przegląd wybranych zagadnień związanych z edukacją osób starszych: możliwości i uwarunkowań partycypacji osób starszych w przedsięwzięciach edukacyjnych, organizacji edukacji dedykowanej osobom starszym oraz kierunków rozwoju tej edukacji w kolejnych latach. Autorka jest przekonana, że aktywność edukacyjna osób starszych jest jednym ze sposobów na ich aktywne starzenie się, w szerokim znaczeniu tego pojęcia,...
-
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
Journals -
Projektowanie ideału, czyli wizja uniwersytetu przyszłości
PublicationW artykule zaprezentowano cechy uniwersytetu przyszłości, wykorzystując projektowanie ideału Ackoffa oraz projektowanie holograficzne Morgana.
-
Metodyka kształtowania kapitału intelektualnego osób 50+
PublicationW opracowaniu zaprezentowano potrzeby w zakresie kształtowania kapitału intelektualnego osób 50+ na podstawie badań przeprowadzonych w przedsiębiorstwach branży okrętowej. Opisano metody kształtowania KI, starając się wykazać, że specyfiką kształtowanie KI osób 50+ jest uczenie przez doświadczenie.
-
Rozpoznawanie osób i zdarzeń: Zakres badań
PublicationRozpoznawanie osób i zdarzeń, analiza strumieni wielomadalnych, cyfrowe przetwarzanie sygnałów.
-
Rozpoznawanie osób i zdarzeń: Charakterystyka algorytmów
PublicationRozpoznawanie osób i zdarzeń, analiza strumieni wielomadalnych, cyfrowe przetwarzanie sygnałów.
-
Analiza aktywności osób z zastosowaniem czujników ruchu
PublicationArtykuł przedstawia zaprojektowany i zrealizowany system monitoringu aktywności osób z wykorzystaniem pasywnych czujników ruchu i metody generacji map aktywności. Pokazano sposób generacji map aktywności oraz wyniki uzyskane dla badań symulacyjnych i z udziałem osób
-
Speace frienly for the blind = Przestrzeń przyjazna dla niewidomych
PublicationThe article presents issues connected with accessibility of public space for people with eyesight disabilities. The use of the extravisual spatial stimuli in shaping the urban environment has been analysed. Spaces in which musltisensory spatial reception is feasible become user-friendly, as they come to meet the changing needs of their users. The article introduces a system of textures aiding spatial orientation, navigation and...
-
System Automatycznej Lokalizacji Osób do Zastosowań Specjalnych
PublicationW artykule opisano założenia funkcjonalne i budowę demonstratora technologicznego systemu do lokalizacji osób wewnątrz budynków. Przedstawiono poszczególne węzły sieci radiowej służącej do określania pozycji osób wraz z wyszczególnieniem najważniejszych podzespołów tych węzłów, a także funkcjonowanie całego systemu i możliwości jego dalszej rozbudowy.
-
System automatycznej lokalizacji osób do zastosowań specjalnych
PublicationW referacie opisano założenia funkcjonalne i budowę demonstratora technologicznego systemu do lokalizacji osób wewnątrz budynków. Przedstawiono poszczególne węzły sieci radiowej służącej do określania pozycji osób wraz z wyszczególnieniem najważniejszych podzespołów tych węzłów, a także funkcjonowanie całego systemu i możliwości jego dalszej rozbudowy.
-
Projektowanie technologii remontów nawierzchni ulic
PublicationProjektowanie technologii remontów ulic nie jest łatwe. Utrudnia je m.in. duża liczba zmiennych czynników, które należy w tym przypadku uwzględnić. Ponadto zbieranie niezbędnych danych o ruchu, stanie nawierzchni oraz konstrukcji to procesy, które wymagają dużego doświadczenia.
-
Domowy asystent osób starszych i chorych
PublicationPraca ta jest podsumowaniem badań nad wykorzystaniem jednostki centralnej wyposażonej w ekran dotykowy oraz sieci sensorowych, w celu wsparcia osób starszych oraz osób dotkniętych chorobami w ich codziennym życiu. Stacja centralna - możliwa do zrealizowania w postaci zintegrowanej jako komputer osobisty typu touch-screen (np. asus eee touch) oraz w postaci typowego komputera PC, laptopa lub netbooka uzupełnionego monitorem dotykowym,...
-
Projektowanie uniwersalne - równość praw poprzez dostępność
PublicationRozdział poświęcony został analizie Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych w zakresie dostępności środowiska zabudowanego. Omówiono horyzont legislacji prawnej (międzynarodowej i krajowej) poświęconej wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością oraz projektowania uniwersalnego. Przedstawiono wyniki badań nad dostępnością obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób z ograniczoną mobilnością i percepcją. W części końcowej...
-
Rozpoznawanie osób i zdarzeń: Ocena jakościowa aplikacji
PublicationRozpoznawanie osób i zdarzeń, analiza strumieni wielomadalnych, cyfrowe przetwarzanie sygnałów.