Search
Filters
total: 1019
-
Catalog
- Publications 213 available results
- Journals 3 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 55 available results
- Inventions 1 available results
- Projects 7 available results
- Laboratories 39 available results
- Research Teams 2 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 683 available results
- Events 11 available results
- Open Research Data 3 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: laboratorium
-
Laboratorium
Journals -
Laboratorium Kultury
Journals -
KOMPUTER W LABORATORIUM VS LABORATORIUM W KOMPUTERZE
PublicationAbstract. In March 2020, all of the sudden, university teachers have been made to run all the classes remotely. But, how to deal with lab classes for future engineers? Different aspects of teaching labs on Moodle, that should be taken in consideration, are not only connected with the content of the class, but also with transferring the knowledge and materials to the students in a way that would avoid distractions and help students...
-
Laboratorium Mechaniki Płynów
PublicationKsiążka poświęcona jest zagadnieniom pomiarowym w mechanice płynów. Zawiera opis szeregu ćwiczeń laboratoryjnych związanych z przepływami. Książka przeznaczona jest dla studentów wydziałów mechanicznych i pokrewnych.
-
LABORATORIUM MOBILNYCH TECHNIK BEZPRZEWODOWYCH
PublicationW dobie powszechnej obecności mobilnych urządzeń aktywnie wykorzystujących dostęp do sieci Internet, wyraźnie widoczne jest, zarówno w pracach badawczych jak i wdrożeniowych, dążenie do realizacji postulatu powszechności dostępu sieciowego poprzez rozwój bezprzewodowych technik. Jednakże praktyka wykazuje, iż badania heterogenicznego środowiska dostępowego wymagają często testów w rzeczywistym środowisku sieciowym. Artykuł opisuje...
-
Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej
PublicationW opracowaniu opisano Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej, jego wyposażenie, potencjał i zastosowania.
-
Nałkowska w laboratorium Spannera
Publication -
Uruchomienie Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej
PublicationArtykuł przedstawia koncepcję Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej (ang. Immersive 3D Visualization Laboratory), powstającego właśnie przy Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki (ang. Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics) Politechniki Gdańskiej (ang. Gdańsk University of Technology) w ramach grantu Nowoczesne Audytoria Politechniki Gdańskiej (ang. project Gdansk University of Technology’s...
-
Sonochemia czyli ultradźwięki w laboratorium
Publicationwykorzystywana jako czynnik wspomagający przebieg różnych operacji i procesów. W artykule przedstawiono informacje o ultradźwiękach oraz o możliwościach ich wykorzystania w laboratorium analitycznym.
-
Otwarcie Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej
PublicationW piątek 5 grudnia 2014 r. odbyło się uroczyste otwarcie Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej (LZWP), zbudowanego i wyposażonego w ramach projektu „Nowoczesne Audytoria Politechniki Gdańskiej”, realizowanego w latach 2009–2014, finansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
-
Wdrożenie laboratorium mobilnych technik bezprzewodowych
PublicationW obliczu powszechnej popularyzacji urządzeń mobilnych wykorzystujących bezprzewodowy dostęp do zasobów sieciowych, nie dziwi uwaga poświęcona sposobom realizacji zagadnienia wszechstronności takiego dostępu (ubiquity of network access) oraz efektywności i niezawodności jego działania. W ramach prowadzonych obecnie prac dotyczących systemów 5G wiele miejsca poświęca się zarówno samym technikom transmisyjnym, jak i sposobom integracji...
-
Projekt laboratorium zanurzonej wizualizacji przestrzennej
PublicationArtykuł prezentuje koncepcję urządzenia pozwalającego na nieograniczony terytorialnie spacer po zadanym świecie wirtualnym, które ma zostać zrealizowane na Politechnice Gdańskiej do końca 2013 roku w specjalnie zbudowanym pawilonie. Urządzenie to będzie symulować autonomiczne przemieszczanie się wewnątrz sceny generowanej komputerowo. Wrażenie samodzielnego ruchu uzyskane zostanie poprzez zastosowanie mechanizmu pozwalającego na...
-
LABORATORIUM SZYBKIEGO PROTOTYPOWANIA : Inżynieria odwrotna
PublicationSzybkie prototypowanie (ang. Rapid Prototyping) i inżynieria odwrotna (ang. Reverse Engineering) są jednymi z najbardziej dynamicznie rozwijających się działów komputerowego wspomagania projektowania, wytwarzania i realizacji prac inżynierskich (CAD/CAM/CAE). Inżynieria odwrotna stanowi zwykle wyjściowy etap szybkiego prototypowania. Udostępnia ona metody generowania wirtualnych modeli 3D istniejących obiektów w wyniku ich pomiarów....
-
Laboratorium Dynamiki i Automatyzacji Maszyn Technologicznych
PublicationW dokumencie zawarto opis profilu działalności Laboratorium Dynamiki i Automatyzacji Maszyn Technologicznych utworzonego w ramach Katedry Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Na dołączonych ilustracjach przedstawiono najważniejsze stanowiska badawczo- dydaktyczne oraz kilka przykładowych wyników testów zautomatyzowanych napędów.
-
Zdalne Laboratorium Elektroniki z Programem LTspice
PublicationCelem artykułu jest przedstawienie programu LTspice w otwartym dostępie, jako skutecznego narzędzia do nauczania elektroniki oraz symulacji układów elektronicznych na potrzeby zdalnego laboratorium. Na wybranych przykładach, realizowanych przez studentów: obwodów rezonansowych, stabilizatorów napięcia, wzmacniaczy operacyjnych w układach całkujących, filtrach, wzmacniaczy mocy wyjaśnione są metody analizy w dziedzinie czasu i...
-
Interakcyjne, zdalne laboratorium sterowania procesami przemysłowymi.
PublicationW pracy przedstawiono sposób realizacji wirtualnego laboratorium, w którym eksperymenty mogą być realizowane za pośrednictwem Internetu. Pokazano strukturę systemu umożliwiającego zdalną analizę pracy fizycznych obiektów oraz omówiono projekt stanowiska do badania układów sterowania ruchem odwróconego wahadła.
-
Wyposażenie i zastosowania Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej
PublicationArtykuł przedstawia Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej powstałe niedawno przy Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej i możliwości jego wykorzystania w różnych dziedzinach ludzkiej aktywności.
-
Sonochemia, czyli ultradźwięki w laboratorium - część II.
PublicationWykorzystanie ultradźwięków, jako energii pomocniczej, na etapie przygotowania próbek do analizy jest doskonałym przykładem stosowania zasad Zielonej Chemii Analitycznej. Dynamiczny rozwój technik ekstrakcyjnych i mikroekstrakcyjnych zapewnia bardziej efektywną i wydajną czasowo ekstrakcję szerokiej gamy analitów z próbek o skomplikowanym składzie matrycy.
-
Młode Miasto Gdańsk. Laboratorium miejskich procesów rozwojowych
PublicationPraca dotyczyhistorii przekształceń i planowania rozwoju obszaru Młodego Miasta w Gdańsku. Opisano w niej dzieje rozwoju struktur stoczniowych oraz proces planowania i realizacji nowej dzielnicy miejskiej - Młodego Miasta
-
Laboratorium-Russian Review of Social Research
Journals -
Lab security improvement using RFID technologies
PublicationTechnologia RFID stanowi nie tylko technologię bliźniaczą w stosunku do kodów paskowych, ale posiada również dodatkowe cechy takie jak zdalna identyfikacja przy użyciu fal radiowych. Technologia ta staje się coraz bardziej dostępna i koszty jej wdrożenia są coraz mniejsze. W artykule przedstawiono wykorzystanie technologii RFID do ochrony sprzętu laboratoryjengo przed kradzieżą. Zawarto opis laboratorium wyposażonego w urządzenia...
-
100 lat Laboratorium Maszynowego na Politechnice w Gdańsku.
PublicationWydanie albumowe poświęcone 100-letniej historii Laboratorium Maszynowego na Politechnice w Gdańsku. W opisie omówiono funkcje, jakie pełniło laboratorium w okresie istnienia. Początkowo był to zakład energetyczny zaopatrujący uczelnię w ciepło, energię elektryczną i wodę oraz laboratorium dydaktyczne dla studentów. W ostatnim okresie pełni ono głównie rolę laboratorium dydaktycznego oraz naukowo-badawczego. Część ilustracyjna...
-
Laboratorium Badawcze Hydroakustyki uzyskało akredytację Polskiego Centrum Akredytacji
PublicationW dniu 11 maja 2016 roku Polskie Centrum Akredytacji udzieliło akredytacji i tym samym potwierdziło kompetencje Laboratorium Badawczego Hydroakustyki na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej.
-
Komputerowe monitorowanie procesu dydaktycznego w laboratorium podstaw miernictwa.
PublicationPrzedmiotem artykułu jest nowa metoda wspomagania kształcenia, oparta na komputerowym monitorowaniu pracy studenta, sprawdzaniu jego wiedzy i aktywności w trakcie zajęć laboratoryjnych. Komputer wspomaga nauczyciela w procesie dydaktycznym, kierując działaniami studenta, przydzielając konkretne zadania i kontrolując sposób ich wykonania. Koncepcja komputerowego wspomagania procesu dydaktycznego została pomyślnie wdrożona...
-
Zastosowanie komputerów w Laboratorium Metrologii i Techniki Eksperymentu.
PublicationW artykule przedstawiono metodykę nauczania oraz aspekty techniczne nowej edycji ćwiczeń w Laboratorium Metrologii i Techniki Eksperymentu. Metodyka ta oparta jest na komputerowym monitorowaniu pracy studenta i sprawdzaniu jego wiedzy. Połączenie programowanych przyrządów laboratoryjnych w system pomiarowy sterowany za pośrednictwem komputera znacznie usprawniło wykonywanie poszczególnych ćwiczeń. Komputer kieruje działaniami studenta,...
-
System EiB w laboratorium oświetlenia i instalacji elektrycznych.
PublicationW artykule omówiono zasadę działania sytemu EIB wykorzystywanego m.in. do sterowania oświetleniem, ogrzewaniem w nowoczesnych obiektach budowlanych. Zaprezentowano zbudowane stanowisko laboratoryjne, które umożliwia modelowanie instalacji elektrycznych w inteligentnym budynku.
-
Laboratorium architektury - kulturowe aspekty powiązań sztuki i nauki.
PublicationPraca przedstawia wpływ powiązań sztuki i nauki na kształtowanie współczesnych form architektury.
-
Laboratorium Proekologicznych Źródeł Energii na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej
PublicationMożliwości rozwoju rodzimego przemysłu fotowoltaicznego, mającego w dłuższej perspektywie potencjał na znaczne zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju, są ograniczone przez brak krajowego rynku. W tym aspekcie istotna jest działalność Laboratorium Proekologicznych Źródeł Energii, które funkcjonuje na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej w Katedrze Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego od 1995 roku i służy realizacji...
-
Zastosowanie zintegrowanych środowisk programistycznych w laboratorium organizacji systemów pomiarowych.
PublicationArtykuł przedstawia opracowane i zrealizowane w 2002 roku w Katedrze Miernictwa Elektronicznego laboratorium Interfejsy i Organizacja Systemów Elektronicznych. Zaprezentowano ogólną koncepcję laboratorium, polegającą na wstępnym przeszkoleniu ze środowiska programistycznego, a następnie łączeniu w ramach dalszych ćwiczeń zadań wprowadzających (odtwórczych) i zadań projektowych. Opisano korzyści płynące z zastosowania zintegrowanego...
-
Laboratorium inteligentnego budynku w dydaktyce Wydziału Elektrotechniki i Automatyki
PublicationObserwowany w ostatnich latach dynamiczny rozwój systemów automatyki budynku i związanych z nimi tzw. "inteligentnych instalacji" pociąga za sobą konieczność wprowadzenia tej tematyki do programu studiów. W związku z tym na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej zostało opracowane i zbudowane nowoczesne laboratorium dydaktyczne służące do nauczania projektowania i uruchamiania systemów automatyki budynkowej...
-
Stanowisko do badania czujników temperatury w laboratorium metrologii przemysłowej
PublicationW Laboratorium Miernictwa Przemysłowego powstało stanowisko dydaktyczno-badawcze do badania czujników temperatury, wykorzystujące mierniki N12T firmy Lumel oraz szereg termoelektrycznych i rezystancyjnych czujników temperatury. Mierniki N12T można zdalnie programować jak również odbierać dane przez nie zarejestrowane. Do zdalnej transmisji wy-korzystywana jest magistrala szeregowa RS485 z użyciem protokołu MODBUS. Zastosowanie...
-
100 lat Laboratorium Maszynowego na Politechnice w Gdańsku 1904-2004.
PublicationPrzedstawiono 100-letnią historię Laboratorium Maszynowego na Politechnice w Gdańsku. Omówiono funkcje, jakie pełniło laboratorium w okresie istnienia. Początkowo był to zakład energetyczny zaopatrujący uczelnię w ciepło, energię elektryczną i wodę oraz laboratorium dydaktyczne dla studentów. W ostatnim okresie pełni ono głównie rolę laboratorium dydaktycznego oraz naukowo-badawczego. Część ilustracyjna zawiera unikalne zdjęcia...
-
Badawczo-rozwojowe laboratorium sieci optycznych wykorzystujące sprzęt ADVA Optical Networking
PublicationPrzedstawiono uwarunkowania i kierunki zmian w sieciach optycznych, a następnie wskazano na potrzebę posiadania laboratorium, w którym możliwe byłoby prowadzenie prac badawczo-rozwojowych oraz kształcenie. Przedstawiono koncepcję takiej sieci opartej na sprzęcie ADVA Optical Networking zrealizowaną w Katedrze Sieci Teleinformacyjnych Wydziału ETI PG. Opisano możliwości sprzętowo-funkcjonalne tego laboratorium oraz prowadzone prace...
-
Planowane krajowe laboratorium badawcze sieci i usług 5G wraz z otoczeniem
PublicationPrzedstawiono koncepcję infrastruktury PL-5G pt. Krajowe laboratorium sieci i usług 5G wraz z otoczeniem. Laboratorium to będzie ważną infrastrukturą badawczą w kraju, która powinna w istotny sposób przyczynić do ukierunkowania praktycznych badań dotyczących nowych generacji dla infrastruktur sieciowo-obliczeniowych Internetu. Laboratorium to będzie zlokalizowane w czterech miastach, tj. Gdańsku, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu...
-
Człowiek zanurzony w rzeczywistości wirtualnej na przykładzie Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej
PublicationArtykuł opisuje Laboratorium Zanurzonej Wizualizacji Przestrzennej (LZWP), które umożliwia swobodną podróż w czasie i przestrzeni. Jego podstawowym wyposażeniem jest jaskinia rzeczywistości wirtualnej, czyli pomieszczenie o ścianach, suficie i podłodze stanowiących ekrany projekcyjne, wyświetlające generowane komputerowo obrazy 3D, tworzące spójny widok jednej sceny. Człowiek znajdujący się w takiej jaskini jest zatem zanurzony...
-
Tire rolling resistance measurements on the road and in the laboratory
PublicationW pracy przedstawiono stanowisko bębnowe do badania oporu toczenia opon samochdowych w warunkach laboratoryjnych. Zaprezentowano także przyczepę dynamometryczną do badania oporu toczenia opon samochodowych w warunkach drogowych. Stanowisko bębnowe i przyczepa zosały zbudowane w Katedrze Pojazdów i Maszyn Roboczych Politechniki Gdańskiej. Omówiono wpływ wzdłużnego pochylenia drogi i naporu powietrza na badane koło na dokładność...
-
Laboratorium Zarządzania i Integracji Systemów Automatyki Budynków - proces powstawania i możliwości badawcze
PublicationLaboratorium Zarządzania i Integracji Systemów Automatyki Budynków powstało na Wydziale Elektrotechniki Automatyki Politechniki Gdańskiej w ramach części projektu "Sieć certyfikowanych laboratoriów oceny efektywności energetycznej i automatyki budynków". Projekt realizowany przez konsorcjum AGH, Politechniki Poznańskiej i Politechniki Gdańskiej był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna...
-
Dynamiczna aplikacja Internetowa ASP.NET silnika indukcyjnego jako elementu wirtualnego laboratorium maszyn elektrycznych
PublicationTematem referatu jest dynamiczna aplikacja internetowa, która umożliwia symulację obwodową silnika indukcyjnego trójfazowego Sg 100 L2 z wykorzystaniem interfejsu przeglądarki WWW. Model matematyczny silnika jest zdefiniowany w tzw. osiach naturalnych i sformułowany na podstawie metody energetycznej Lagrange’a. Do implementacji modelu maszyny w aplikacji internetowej wybrano projekt typu Web Forms, który jest składnikiem środowiska...
-
Laboratorium innowacyjnych technologii elektroenergetycznych i integracji odnawialnych źródeł energii LINTE^2 - zarys idei
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję nowego laboratorium badawczego o nazwie ''Laboratorium innowacyjnych technologii elektroenergetycznych i integracji odnawialnych źródeł energii LINTE^2'' budowanego przez Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej w ramach projektu finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Omówiono założenia ogólne, koncepcję systemu sterowania i komunikacji zgodnego...
-
Weryfikacja badań i ocena przeprowadzonych przez laboratorium KB POMORZE badan ultradźwiękowych spoin ram konstrukcji naprawczej platformy PG-1 (poziom 25m), względem wad stwierdzonych przez Laboratorium Lotos Serwis w dodatkowych badaniach.
PublicationPrzedmiotem pracy było badania ultradźwiękowe KB POMORZE w miesiącu marcu 2013. Konstrukcje będą zamontowane jako wzmocnienia dla podwodnych elementów konstrukcji na 3 poziomach. Dla badań NDT projekt przewidywał badania na podstawie specyfikacji: Quality Plan for Fabrication. 2.1. Badaniom ultradźwiękowym w obu przypadkach podlegały połączenia spawane - spoiny czołowe, obwodowe stalowych rur o średnicach Dz=609,6x25,4mm...
-
Wizualizacja i sterowanie urządzeniami w Laboratorium Zarządzania i Integracji Systemów Automatyki Budynków Politechniki Gdańskiej
PublicationLaboratorium Zarządzania i Integracji Systemów Automatyki Budynków powstało na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej w ramach jednego z zadań projektu "Sieć certyfikowanych laboratoriów oceny efektywności energetycznej i automatyki budynków" (POIG.02.02.00-00-018/08) współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. W artykule przedstawiono wizualizację i sposób sterowania urządzeniami wdrożone w tym laboratorium....
-
Efektywność zarządzania energią w sieciach elektroenergetycznych typu Smart Grid - możliwości badawcze laboratorium LINTE^2
PublicationJednym z kierunków mającym na celu poprawę bezpieczeństwa elektroenergetycznego kraju może stać się między innymi rozwój technologii sieci elektroenergetycznych typu Smart Grid i efektywne zarządzanie energią elektryczną w takich sieciach. Wyzwania stojące przed polską elektroenergetyką w związku z wdrażaniem całkowicie nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych będą wymagały wsparcia ze strony uczelni i jednostek naukowych....
-
Krajowe laboratorium sieci i usług PL, 5G: kierunki badań i perspektywy rozwoju techniki 5G/6G
PublicationArtykuł przedstawia unikatową infrastrukturę badawczą PL 5G opracowaną w ramach projektu „ krajowe laboratorium sieci i usług 5G wraz z otoczeniem” oraz kierunki badań dotyczących techniki 5G oraz przyszłej sieci 6g. Laboratorium umożliwia prowadzenie praktycznych eksperymentów, w środowisku zbliżonym do warunków sieci operatorskiej, dotyczących rozwoju techniki 5G/6G, a także szerokiego spektrum jej zastosowań w środowiskach terenowych,...
-
Wykorzystanie technik testowania magistralowego układów cyfrowych i analogowych w laboratorium Systemów Testujących Produkcji Komputerowo Zintegrowanej
PublicationW referacie zaprezentowano metodykę nauczania oraz aspekty techniczne ćwiczeń w laboratorium Systemów Testujących Produkcji Komputerowo Zintegrowanej, prowadzonym dla studentów piątego roku specjalności Skomputeryzowane Systemy Elektroniczne na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej. Metodyka ćwiczeń oparta jest na wykorzystaniu metod symulacji komputerowej oraz praktycznych badaniach na stanowiskach...
-
Prace badawcze i wdrożeniowe Zespołu Katedry Systemów Multimedialnych oraz Laboratorium Akustyki Fonicznej, Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, Politechniki Gdańskiej
PublicationW bogatym dorobku prac naukowych oraz badawczo-wdrożeniowym z zakresu akustyki - Katedry Systemów Multimedialnych kierowanej przez prof. dr hab. inż. Andrzeja Czyżewskiego oraz Laboratorium Akustyki Fonicznej związanej z osobą prof. dr hab. inż. Bożeny Kostek - obecny jest nurt związanych z pracami dedykowanymi monitoringowi akustycznemu środowiska. W latach 2009-2012 pracownicy tych Jednostek zrealizowali projekt badawczy (grant...
-
Specjalistyczne laboratorium techniki wysokich napięć. Materiały pomocnicze.P. Gdań. [online] [dostęp 30.12.2003]. Dostępny w World Wide Web: http:// www.ely.pg.gda.pl/wnae/index1.html) [84 s.]
Publication.
-
Katalizatory do konwersji metanu z dwutlenkiem węgla
PublicationW ratykule zawarto przegląd literatury w zakresie katalizatorów do suchego reformingu metanu.
-
Różne oblicza nanostruktur tlenku tytanu(IV)
PublicationW niniejszej pracy omówiono różnorodność nanostruktur tlenku tytanu(IV) w odniesieniu do ich zastosowania w fotokatalitycznej degradacji zanieczyszczeń organicznych, szczególnie niepodatnych na rozkład biologiczny.
-
Zastosowanie naturalnych i syntetycznych wypełnień w biofiltrach konwencjonalnych oraz w biofiltrach ze złożem zraszanym
PublicationPopularną metodą oczyszczania powietrza z lotnych związków organicznych jest biofiltracja. Proces biologicznej dezodoryzacji polega na wykorzystaniu zdolności mikrorganizmów do rozkładu różnego rodzaju związków, dzięki czemu zachodzi biodegradacja zanieczyszczeń. W wyniku tego powstają związki nietoksyczne i nieuciążliwe zapachowo. W niniejszym artykule przedstawione zostały dwie najskuteczniejsze metody dezodoryzacji powietrza:...
-
Kwasy nukleinowe - niedoceniane składniki żywności
PublicationObecnie badania nad kwasami nukleinowymi koncentrują się na roli genetycznej tych makromolekuł. Można jednak przypuszczać, że DNA jak i RNA powszechnie występujące w żywności mają także ważne znaczenie żywieniowe. Świadczy o tym obecność w układzie pokarmowym szeregu mechanizmów odpowiedzialnych za detekcję, trawienie i przyswajanie tych składników pokarmu. W literaturze naukowej rośnie liczba doniesień sugerujących istotną rolę...