Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 87
wybranych: 43
-
Katalog
Filtry wybranego katalogu
Wyniki wyszukiwania dla: ENDOPROTEZY STAWU BIODROWEGO
-
Komputerowy model 3D stawu biodrowego
PublikacjaW pracy przedstawiono stworzony w programie ANSYS komputerowy model 3D stawu biodrowego. Model wykonano w oparciu o budowę anatomiczną oraz zebrane dane dotyczące stałych materiałowych kości i elementów chrzęstnych. Analiza i porównanie modelu biochemicznego, lepkosprężystego, mieszanego oraz molekularno – agregacyjnego służy ułatwieniu stworzenia modelu najbliższego rzeczywistości, który można by wykorzystać w projektowaniu endoprotez...
-
Maximum contact stress estimation on acetabular surface in total hip replacement using fuzzy reasoning system
PublikacjaArtykuł przedstawia rozmyty system wnioskowania dla oszacowania maksymalnego naprężenia kontaktowego na powierzchni panewki endoprotezy stawu biodrowego. Maksymalne naprężenie kontaktowe zostało określone na podstawie kąta Wiberga oraz masy ciała pacjenta.
-
Rozmyty system wnioskowania do oszacowania maksymalnego naprężenia kontaktowego na powierzchni panewki endoprotezy stawu biodrowego w zależności od kąta Wiberga i masy ciała pacjenta = Fuzzy reasoning system for maximal contact stress estimation on acetabular surface in hip endoprosthesis based on Wiberg angle and weight of patient
PublikacjaPrzedstawiono możliwość wykorzystania systemu rozmytego, który wykorzystując rozumowanie przybliżone określa maksymalne naprężenie kontaktowe na powierzchni przenoszenia obciążeń panewki endoprotezy stawu biodrowego, biorąc pod uwagę kąt Wiberga oraz masę ciała pacjenta.
-
Porównanie zużycia ściernego wybranych biomateriałów przeznaczonych na komponenty ślizgowe endoprotez stawu biodrowego
PublikacjaNadrzędnym wymaganiem stawianym nowoczesnym endoprotezom jest wysoka trwałość współpracujących elementów, przekładająca się na optymalnie długi czas funkcjonowania w organizmie ludzkim. Niestety trwałość obecnie stosowanych endoprotez stawu biodrowego ograniczona jest procesami zużycia tribologicznego, zachodzącymi w podstawowym układzie ruchowym pomiędzy głową, a panewką zaimplantowanej endoprotezy stawu biodrowego [Pawlak i in....
-
Stochastyczne nieizotermiczne smarowanie stawu biodrowego z odkształcalną chrząstką = Stochastic nonisothermic lubrication of hip joint with deformable cartilage
PublikacjaW niniejszej pracy przedstawiono metodę rozwiązywania problemu nieizotermicznego smarowania naturalnych stawów biodrowych człowieka oraz endoprotez z uwzględnieniem deformacji powierzchni stawowych oraz związanych z tym faktem efektów losowych. Przedstawiono również wyniki pomiarów powierzchni głów kostnych na Aparacie Rank-Taylor Hopson Talyscan 150. Uzyskane wyniki zostały opracowane z użyciem programu komputerowegoTalymap-Expert.
-
Human hip joint lubrication for permeable cartilage
PublikacjaPraca przedstawia pewien model obliczeń wartości sił tarcia zapisany w ortogonalnych sferycznych i innych krzywoliniowych układach współrzędnych dla hydrodynamicznego, niesymetrycznego przepływu cieczy synowialnej o własnościach nienewtonowskich i zmiennej lepkości w szczelinie stawu biodrowego człowieka z uwzględnieniem zmian losowych. Według informacji autora tak przedstawiony model nie był do tej pory rozpatrywany w pracach...
-
Viscoelastic lubrication of human hip joint for impulsive motion after injury. Lepkosprężyste smarowanie stawu biodrowego człowieka dla impulsywnego ruchu po urazie.
PublikacjaW pracy rozpatruje się urazy wywołujące zmniejszenie lub zwiększenie wysokości i zmiany kształtu szczeliny stawu, które to zmiany po pewnym określonym czasie po doznanym urazie mogą zanikać. W konsekwencji takich urazów i to w bardzo krótkim czasie rzędu mikrosekund następują bardzo istotne zmiany parametrów smarowania. Mamy tu na uwadze zmiany rozkładów wartości ciśnienia i sił nośnych. Takie zmiany warunków smarowania nieustalonego...
-
Unsteady periodic pressure and capacity for viscoelastic lubrication in spherical hip joint. Nieustalone okresowe ciśnienie i nośność w lepkosprężystym smarowaniu sferycznego stawu biodrowego.
PublikacjaNiniejsza praca przedstawia obliczenia numeryczne rozkładu wartości ciśnienia i siły nośnej podczas hydrodynamicznego smarowania w szczeliny stawu biodrowego człowieka przy uwzględnieniu okresowego ruchu niestacjonarnego oraz lepkosprężystych właściwości cieczy synowialnej, zmieniających się w czasie. Takie właściwości cieczy synowialnej nie były uwzględniane w dotychczasowych pracach naukowych przy modelowaniu numerycznym stawu...
-
Wpływ implantacji jonowej na wybrane właściwości użytkowe stopu Ti-13Nb-13Zr w aspekcie zastosowania na elementy trące w endoprotezach stawu biodrowego
PublikacjaOgraniczeniem stosowania stopów tytanu na implanty długookresowe, które podlegają obciążeniom zmiennym jest, oprócz zjawiska metalozy, ich stosunkowo niska odporność na zużycie poprzez tarcie. Zachodzące procesy zużycia tribologicznego na powierzchniach współpracujących elementów pary trącej ograniczają żywotność sztucznych stawów, co najczęściej jest przyczyną operacji rewizyjnych, wskutek obluzowania się elementów nośnych endoprotezy...
-
Non-Newtonian lubrication of human hip joint for unsteady impulsive motion
PublikacjaTematem niniejszej pracy są parametry smarowania lepkosprężystą cieczą synowialną stawu biodrowego człowieka w czasie kilku, kilkunastu a nawet kilkudziesięciu mikrosekund po doznanym urazie. W niniejszej pracy rozpatruje się urazy wywołujące zmniejszenie lub zwiększenie wysokości i zmiany kształtu szczeliny stawu, które to zmiany po pewnym określonym czasie po doznanym urazie mogą zanikać. W konsekwencji takich urazów i to w...
-
Experimental measurements of artificial hip joint surfaces and applications for the preassure and capacity distributions
PublikacjaZe względu na wzrastającą potrzebę wszczepiania człowiekowi endoprotez stawu biodrowego, niniejsza praca przedstawia badania geometrycznej struktury ich powierzchni, które mają znaczący wpływ na proces smarowania, eksploatacji oraz funkcjonowanie narządów ruchu.
-
Friction forces for human hip joint at a naturally permeable cartilage
PublikacjaNiniejsza praca omawia różne rodzaje sił tarcia występujących w szczelinach stawów człowierka. W artykule dokonano analizy kilku ważnych czynników wpływających na wartości sił tarcia występujących w stawach człowieka. Rozważa się siły tarcia wywołane klasycznym hydrodynamicznym smarowaniem, wzmożonym hydrodynamicznym smarowaniem, wyciskaniem a także przesączaniem cieczy synowialnej do i z porowatej warstwy chrząstki stawowej.
-
Możliwości modelowania rozkładu naprężeń i odkształceń w endoprotezie stawu biodrowego w układzie implant - kość z uwzględnieniem własności materiałowych = Possibility of stress and strain modelling in total hip replacement in implant-bone system including material properties
PublikacjaW pracy przedstawiono możliwości wykorzystania numerycznych technik komputerowych do modelowania rozkładu naprężeń i odkształceń w endoprotezie stawu biodrowego w układzie implant-kość z uwzględnieniem własności materiałowych elementów endoprotezy. Przedstawiono komputerowe modele służące do analizy naprężeń i odkształceń w endoprotezie wykonane przy wykorzystaniu metody elementów skończonych. Metody modelowania naprężeń i odkształceń...
-
A proposition of the computational model for the dynamic analysis of stress and strain distribution in the hip joint
PublikacjaCelem pracy jest sformułowanie zadania modelowania dynamiki odkształceń i rozkładu naprężeń stawu biodrowego, a w szczególności kości udowej, pod wpływem sił mięśniowych oraz zadanych sił zewnętrznych. Rozwiązanie tego zadania pozwoli wyjaśnić niektóre zjawiska np. jakie ruchy kości udowej oraz jakie materiały użyte do jej alloplastyki są przyczyną urazów i poważnych uszkodzeń. Omówiono problemy związane z zastosowaniem metody...
-
Measurements of head surfaces of endoprostheses = Pomiary powierzchni głów endoprotez
PublikacjaW niniejszej pracy rozpatrywane są połowicze i całkowite endoprotezy. Rezultaty badań koncentrują się na wynikach pomiarów chropowatości powierzchni głów połowiczych i całkowitych endoprotez stawu biodrowego. Pomiary dokonane zostały dla połowiczych endoprotez z głową przyspawaną do trzpienia oraz endoprotez Frankobala z dwuczęściową głową osadzoną na sworzniu. Pomiary powierzchni dla próbek powierzchni głowy, całkowitej i połowiczej...
-
THE EVALUATION OF THE ABRASIVE WEAR OF THE TI13Nb13ZR ALLOY IMPLANTED BY NITROGEN IONS FOR FRICTION COMPONENTS OF THE HIP JOINT ENDOPROSTHESES
PublikacjaZ uwagi na potrzeby społeczne, a zwłaszcza rosnące zapotrzebowanie na endoprotezy stawów biodrowego i kolanowego oraz uwzględniając fakt, że procesy tribologiczne odgrywają wiodącą rolę w procesie utraty stabilności endoprotez ortopedycznych i decydują o ich trwałości, uznano za celowe przeprowadzenie oceny wpływu implantacji jonowej na zużycie ścierne biostopu Ti13Nb13Zr. Do badań wykorzystano pary trące: nieimplantowany stop...
-
Impul'snaiâ smazka w tazobiedriennom sustave dlâ gipouprugoj modeli hrâšča
PublikacjaRozwiązanie problemu smarowania stawu biodrowego człowieka odkształcalną hypo-elastyczną chrząstką przeprowadzone zostało przy wykorzystaniu pomierzonych wysokości chropowatości chrząstki stawowej oraz wysokości szczeliny stawu biodrowego człowieka.
-
Capacity and pressure calculations in hip joint for periodic stochastic effects. Obliczanie ciśnienia i nośności w stawie biodrowym dla periodycznych stochastycznych efektów.
PublikacjaPraca przedstawia konkretne wyniki numeryczne wartości ciśnienia i sił nośnych dla hydrodynamicznego smarowania stawu biodrowego człowieka w okresowym ruchu nieustalonym z uwzględnieniem stochastycznie zmiennej wysokości szczeliny stawu przy założeniu, że współpracujące powierzchnie głowy kostnej i panewki są całkowiecie oddzielone od siebie warstwą synowialnej cieczy smarującej. Smarowanie powierzchni stawowych odbywa się tu na...
-
Measurements of surface roughness of heads of human hip joints in lubrication aspects
PublikacjaW niniejszej pracy przedstawiono wyniki pomiarów chropowatości chrząstki stawowej na powierzchniach głów kostnych stawu biodrowego człowieka. Pomiarów dokonano przy pomocy czujników mechanicznych i laserowych. Praca zawiera wyniki analizy statystycznej.
-
Comparisson between impulsive and periodic non-newtonian lubrication of human hip joint
PublikacjaOpis smarowania powierzchni sferycznych stawu biodrowego człowieka przedstawiono w aspektach hydromechaniki, przy pomocy równań zachowania pędu i ciągłości strugi dla osiowo niesymetrycznego przepływu cieczy lepkosprężystej z wykorzystaniem związków konstytutywnych Rivlina Ericksena we współrzędnych sferycznych.
-
Impulsive lubrication of hip joint for hypo-elastic cartilage model
PublikacjaPraca rozwiązuje problem smarowania stawu biodrowego człowieka w warunkach niestacjonarnych z uwzględnieniem hypo-sprężystych (pod-sprężystych) właściwości odkształcalnej szkieletu chrząstki stawowej. Prezentowane są rozkłady wartości ciśnienia hydrodynamicznego oraz zmienne w czasie rozkłady wartości sił nośnych.
-
Application of acoustic emission metod for measurement of joint gap and cartilage surfaces
PublikacjaW artykule przedstawiono zastosowanie emisji akustycznej do lokalizacji wczesnych uszkodzeń stawu biodrowego lub kolanowego człowieka. Ponadto metoda ta służy do pomiaru wysokości szczeliny stawu oraz struktury geometrycznej powierzchni chrząstki stawowej. Jest to metoda nieinwazyjna. Pomiary metodą emisji akustycznej stosujemy na ogół w materiałach, w których energia sprężysta zmienia się nagle. Takie zmiany energii mogą być...
-
Pressure and capacity in hip joint afte injury.
PublikacjaPraca przedstawia zarys analitycznego wyprowadzenia równania Reynoldsa do wyznaczania rozkładów wartości ciśnienia w szczelinie sferycznego stawu biodrowego człowieka po udarze w nieustalonym ruchu impulsywnym. W wyprowadzonym modelu uwzględniono lepkosprężyste właściwości cieczy synowialnej oraz stochastyczny opis chropowatości chrząstki stawowej. Numeryczne wartości ciśnienia wyznaczono w programie Mathcad 2001 przy wykorzystaniu...
-
Periodic and impulsive lubrication of hip joint with stochastic rough surface.
PublikacjaNiniejsza praca przedstawia porównanie wartości nośności uzyskanych numerycznie dla niestacjonarnego smarowania impulsywnego oraz niestacjonarnego smarowania periodycznego sferycznego stawu biodrowego człowieka. W obu przypadkach przyjęto, że smarująca ciecz synowialna ma własności lepkosprężyste a występy chropowatych powierzchni chrząstki stawowej zmieniają się losowo. Charakterystyki zmiennych w czasie rozkładów wartości ciśnienia...
-
Expert System as a classification method for optimal Legg-Calve-Perthes Disease treatment
PublikacjaZaproponowano utworzenie systemu eksperckiego jako metody klasyfikacji w prognozowaniu dowolnej formy leczenia dzieci z chorobą Legg-Calve-Perthesa. Obecnie nie ma jednego optymalnego sposobu leczenia choroby Perhtes'a i proponowana metoda jest próbą utworzenia wymiernego i uniwersalnego narzędzia, które będzie stanowiło podstawę przy podejmowaniu decyzji o najlepszym sposobie leczenia chorego stawu biodrowego. System ekspercki,...
-
Fuzzy reasoning system design and assessment of load-bearing endoprostheses and their fabrication processes
PublikacjaZaproponowano piec zastosowan podejscia rozumowania rozmytego do rozwiazania problemów w dziedzinie biomechanikioraz inzynierii biomateriałów. Obejmuja one: (A) oszacowanie maksymalnych naprezen kontaktowych działajacych naendoproteze, (B) zaprojektowanie procesu spiekania dla otrzymania porowatego implantu, (C) opracowanie planu utleniania wcelu otrzymania struktury nanorurkowej na stopach Ti, (D) oraz (E) zaprojektowanie osadzania...
-
The theoretical description of friction force in bio-joints as function of cartilage roughness
PublikacjaWartości sił tarcia w naturalnych stawach człowieka a szczególnie w endoprotezach stawu biodrowego rzutują na proces zużywania się powierzchni stawowych. Dlatego problem wyznaczania sił tarcia w biołożyskach jest bardzo istotny. W trakcie chodzenia mamy co najmniej ruch sferycznej powierzchni głowy w dwóch różnych kierunkach dla naturalnych i sztucznych stawów biodrowych człowieka. Dlatego też siły tarcia występują co najmniej...
-
Wpływ wysokiej osteotomii piszczelowej na mechanikę stawu kolanowego
PublikacjaW rozprawie podjęto próbę weryfikacji wpływu zabiegu chirurgicznego wysokiej osteotomii piszczelowej na mechanikę stawu kolanowego. Po wykonanym przeglądzie literatury, postawiono trzy hipotezy, które poddano weryfikacji na drodze badań numerycznych. Otrzymane wyniki zwalidowano poprzez badania nacisków powierzchniowych występujących w stawach kolanowych świni domowej, prowadzonych na maszynie do jednoosiowego ściskania. Praca...
-
Ocena odporności na zużycie ścierne stopów Ti na elementy pary trącej endoprotez stawu kolanowego
PublikacjaNajczęściej stosowanym biomateriałem tytanowym na elementy endoprotez stawu kolanowego jest stop Ti6Al4V. Z uwagi na zawartość wanadu, zaliczanego do pierwiastków o dużej toksyczności podejmowane są działania w kierunku zastąpienia wskazanego stopu - stopami bezwanadowymi. Jednym z najbardziej obiecujących jest stop Ti13Nb13Zr zawierający w swoim składzie jedynie pierwiastki witalne, niewywołujące stanów zapalnych i odczynów...
-
Ekspertyza techniczna dotycząca spełnianych funkcji stawów osadowych oraz stawu żużla w Janikowskich Zakładach Sodowych.
Publikacja -
Ocena możliwości zastosowania obróbki laserowej i implantacji jonowej stopów metali na implant stawu kolanowego
PublikacjaZagadnieniem podjętym w niniejszym referacie jest zmodyfikowanie warstwy wierzchniej stopu tytanu Ti6Al4V przeznaczonego na implanty. Autor opisuje metody modyfikacji powierzchni w wyniki nakładania warstwy węglowej metodą PA CVD (ang. Plasma Assisted Chemical Vapour Deposition) oraz warstwy hydroksyapatytu metodą zol-żel i elektrochemiczną. Badania zostały przeprowadzone w laboratoriach Zakładu Biomateriałów, Katedry Inżynierii...
-
Estimation of the expected effects of different surface modifications on mechanical, chemical and biological behaviour of endoprostheses
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję nowej endoprotezy o szczególnie wysokiej odporności na zużycie i pękanie. Koncepcja zakada wytwarzanie wieloetapową obróbkę powierzchniową kompozytu metalowo-ceramicznego.
-
Tribologie fur instabil belastete menschliche gelenke im magnetischen feld.
PublikacjaPrzedstawiono mechanizm funkcjonowania, smarowania oraz zużycia stawów człowieka. Wykazano konieczność regeneracji ubytków głów kostnych stawu. Zilustrowano możliwości hodowli tkanek do celów transplantacji w bioreaktorach. W wybranych stawach wyznaczono wartości rozkładów ciśnienia hydrodynamicznego z jednoczesnym obliczeniem wartości sił nośnych.
-
Kurzer Bericht über das Problem der Knieschmierung
PublikacjaNiniejszy artykuł przedstawia krótką informację o smarowaniu stawu kolanowego człowieka biologiczną cieczą synowialną o właściwościach lepkosprężystych. Zostały opisane parametry mechaniczno-geometryczne występujące w tym problemie. Na ich podstawie zaproponowano model matematyczny opisu smarowania powierzchni stawowych kolana z uwzględnieniem wyznaczania wartości ciśnienia hydrodynamicznego i sił nośnych. W kolanie dominuje wyciskanie...
-
Micro- and nano-level of bio-joint lubrication = Smarowanie biołożysk na poziomie mikro i nano
PublikacjaSmarowanie stawów człowieka koncentruje się w głównej mierze na tarciu granicznym oraz na tarciu mieszanym w cienkiej warstwie cieczy synowialnej zalegającej pomiędzy łatwo odkształcalnymi powierzchniami miękkiej chrząstki stawowej, na której wysokości chropowatości zmieniają się z czasem trwania procesu smarowania.Wartości sił tarcia granicznego ulegają zmianie w przypadku zmian wysokości nierówności dochodzących do dziesiątych...
-
Wpływ składu granulometrycznego zawiesin w ściekach opadowych na skuteczność usuwania zanieczyszczeń w obiekcie hydrofitowym
PublikacjaCelem badań była analiza wpływu składu granulometrycznego zawiesin doprowadzanych wraz ze ściekami opadowymi na efektywność usuwania zanieczyszczeń w kolejnych stopniach oczyszczania zachodzącego w systemie hydrotechniczno- hydrofitowym (staw retencyjny + złoże trzcinowe). Zastosowany system oczyszczania złożony ze stawu retencyjnego i złoża trzcinowego jest systemem sprawnie usuwającym zawiesiny ogólne. Zarówno skład jak i wielkość...
-
Computational studies of friction forces for hard tissue cultivation in bioreactor.
PublikacjaPonieważ wymiana naturalego stawu na endoprotezę może być dokonywana 2-3 razy w życiu, problem leczenia przez transplantację tkanek chrzęstnych nabiera dużego znaczenia. Przeszczepów tkanki można dokonywać z sukcesem wiele razy. W bioreaktorach, środowisko hydrodynamiczne kształtuje hodowlę tkanek in vitro w obecności sił tarcia, poprzez bezpośrednie działanie na morfologię komórek a także poprzez pośrednie działanie na tkankę...
-
COMPARISON OF THE ABRASION RESISTANCE OF THE SELECTED BIOMATERIALS FOR FRICTION COMPONENTS IN ORTHOPEDIC ENDOPROSTHESES
PublikacjaRosnące z każdym rokiem zapotrzebowanie na endoprotezy stawów ortopedycznych przy jednoczesnym dążeniu do zwiększenia ich trwałości i wyeliminowania negatywnych skutków ubocznych produktów zużycia, które mogą wywoływać proces zapalny w tkankach determinuje potrzebę poszukiwania nowych biomateriałów, bądź metody modyfikacji ich powierzchni. Nadrzędnym celem prowadzonych przez nas badań było oszacowanie intensywności zużycia ściernego...
-
Impulsywne smarowanie biołożyska w mikrosekundach po udarze.
PublikacjaSmarowanie stawów człowieka, dokonujące sie na zasadzie tarcia mieszanego lub płynnego a nawet granicznego, jest ściśle uzależnione od czasu trwania ruchu a w szczególności uzewnętrznia się ta zależność w sytuacji zaistniałego udaru. W czasie udaru lub silnego impulsu siły uderzeniowej, wysokość szczeliny stawu zmienia się gwałtownie, w związku z tym zmieniają się istotne parametry smarowania powierzchni stawowych. Te fakty mają...
-
Flow and friction around the growing cartilage cells
PublikacjaInżynieria tkankowa jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin biotechnologii stosowanej. Nowe metody badawcze tej nauki mogą być rozwiązane jedynie przy wzajemnej współpracy biologów, tribologów, mechaników, ortopedów klinicystów.Schorzenia chrząstki stawowej dotyczą milionów ludzi na świecie, często nawet w młodym wieku. Od kilkunastu lat z powodzeniem prowadzone są próby rekonstrukcji chrząstki stawowej oparte na dwóch...
-
EFEKTYWNOŚĆ PRACY OCZYSZCZALNI HYDROFITOWEJ O PRZEPŁYWIE PIONOWYM
PublikacjaW artykule opisano wyniki badań w zakresie oceny efektywności pracy hy-drofitowej przydomowej oczyszczalni ścieków. W analizowanym okresie oczyszczalnia spełniała wymagania określone dla jakości ścieków oczysz-czonych, uzyskując efektywność usuwania związków organicznych w 98% dla BZT5 oraz w 93,4% dla zanieczyszczeń organicznych wyrażonych pa-rametrem ChZT. Sprawność usuwania biogenów była stosunkowo niska, przy czy mieściła się...
-
Modelowanie wybranych własności mechanicznych struktur po-rowatych przeznaczonych na trzony długoterminowych implan-tów ortopedycznych, otrzymywanych z wykorzystaniem metod micro-CT oraz SLM
PublikacjaArtykuł przedstawia metodologię opracowania geometrii materiału porowatego opartego na bazie stopu tytanu. W metodologii tej dąży się do uzyskania struktury porowatej jak najbardziej zbliżonej do struktury zdrowej tkanki kostnej, bazującej na rzeczywistych modelach geometrycznych uzyskanych ze zdjęć rentgenowskich z tomografii komputerowej. Rzeczywisty materiał po odpowiedniej obróbce modelu geometrycznego oraz przy zachowaniu...
-
Zmienność charakterystycznych zanieczyszczań w procesie oczyszczania wód powierzchniowych zasilanych ściekami opadowymi w systemie hydrofitowym
PublikacjaW ostatnich latach problematyka gospodarowania wodami opadowymi staje się zagadnieniem coraz bardziej wielowymiarowym. W Polsce przeważają systemy kanalizacji rozdzielczej i większość sieci deszczowych odprowadza wody opadowe bezpośrednio do odbiornika, bez jakiegokolwiek oczyszczania, co stanowi poważne zagrożenie dla jakości tych wód. Jest to szczególnie niebezpieczne dla płynących przez miasta małych cieków, dla których gwałtowne...