Wyniki wyszukiwania dla: knowknowledge-based organisation

• Mechanical Properties of Bio-Composites Based on Epoxy Resin and Nanocellulose Fibres

  Publikacja

  • M. Roszowska-Jarosz
  • J. Masiewicz
  • M. Kostrzewa
  • W. Kucharczyk
  • W. Żurowski
  • J. Kucińska-Lipka
  • P. Przybyłek

  - Materials - Rok 2021

  The aim of our research was to investigate the effect of a small nanocellulose (NC) addition on an improvement of the mechanical properties of epoxy composites. A procedure of chemical extraction from pressed lignin was used to obtain nanocellulose fibers. The presence of nanoparticles in the cellulose pulp was confirmed by FTIR/ATR spectra as well as measurement of nanocellulose particle size using a Zetasizer analyzer. Epoxy...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Video Semantic Analysis Framework based on Run-time Production Rules - Towards Cognitive Vision

  Publikacja

  • E. Szczerbicki
  • C. Toro
  • C. Sanin

  - JOURNAL OF UNIVERSAL COMPUTER SCIENCE - Rok 2015

  This paper proposes a service-oriented architecture for video analysis which separates object detection from event recognition. Our aim is to introduce new tools to be considered in the pathway towards Cognitive Vision as a support for classical Computer Vision techniques that have been broadly used by the scientific community. In the article, we particularly focus in solving some of the reported scalability issues found in current...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Efficient RSS-Based DoA Estimation for ESPAR Antennas Using Multiplane SDR Calibration Approach

  Publikacja

  • M. Groth
  • L. Leszkowska
  • Ł. Kulas

  - Rok 2018

  In this paper, we have introduced a new method to improve overall efficiency of direction-of-arrival (DoA) estimation scheme relying on received signal strength (RSS) values measured at the output port of electronically steerable parasitic array radiator (ESPAR) antenna. The proposed approach uses software-defined radio (SDR) setup and power pattern cross-correlation (PPCC) estimator involving multiple calibration planes. By placing...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Stress Detection of Children with Autism using Physiological Signals in Kaspar Robot-Based Intervention Studies

  Publikacja

  • B. Coskun
  • P. Uluer
  • E. Toprak
  • D. E. Barkana
  • H. Kose
  • T. Zorcec
  • B. Robins
  • A. Landowska

  - Rok 2022

  This study aims to develop a stress detection system using the blood volume pulse (BVP) signals of children with Autism Spectrum Disorder (ASD) during robot-based interven- tion. This study presents the heart rate variability (HRV) analysis method to detect the stress, where HRV features are extracted from raw BVP signals recorded from an E4 wristband during interaction studies with the social robot Kaspar. Low frequency power...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Model-based identification of the dominant N2O emission pathway in a full-scale activated sludge system

  Publikacja

  • M. Maktabifard
  • K. Blomberg
  • E. Zaborowska
  • A. Mikola
  • J. Mąkinia

  - JOURNAL OF CLEANER PRODUCTION - Rok 2022

  Activated sludge models (ASMs), extended with an N2O emission module, are powerful tools to describe the operation of full-scale wastewater treatment plants (WWTPs). Specifically, such models can investigate the most contributive N2O production pathways and guide towards N2O and carbon footprint (CF) mitigation measures. A common practice is to develop and validate models using data from a single WWTP. In this study, a successfully...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Effect of hydroxylated soybean oil and bio-based propanediol on the structure and thermal properties of synthesized bio-polyurethanes

  Publikacja

  • J. Datta
  • E. Głowińska

  - INDUSTRIAL CROPS AND PRODUCTS - Rok 2014

  The aim of this work was to obtain bio-polyurethanes using synthetic compounds and bio-components, i.e. bio-glycols. Bio-polyurethanes were prepared by means of the prepolymer method. Prepolymers were synthesized from 4,4′-diphenylmethane diisocyanate (MDI) and a polyol mixture containing 75% by weight of commercial polyether and 25% by weight of hydroxylated soybean oils (H2 or H3), the latter being obtained in the reaction with...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Medical Image Segmentation Using Deep Semantic-based Methods: A Review of Techniques, Applications and Emerging Trends

  Publikacja

  • I. Qureshi
  • J. Yan
  • Q. Abbas
  • K. Shaheed
  • A. B. Riaz
  • A. Wahid
  • M. W. J. Khan
  • P. Szczuko

  - Information Fusion - Rok 2022

  Semantic-based segmentation (Semseg) methods play an essential part in medical imaging analysis to improve the diagnostic process. In Semseg technique, every pixel of an image is classified into an instance, where each class is corresponded by an instance. In particular, the semantic segmentation can be used by many medical experts in the domain of radiology, ophthalmologists, dermatologist, and image-guided radiotherapy. The authors...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Classification of Covid-19 using Differential Evolution Chaotic Whale Optimization based Convolutional Neural Network

  Publikacja

  • D. Manoj Kumar
  • S. N. Patil
  • P. Bidare Divakarachari
  • P. Falkowski-Gilski
  • R. Suganthi

  - Scalable Computing: Practice and Experience - Rok 2024

  COVID-19, also known as the Coronavirus disease-2019, is an transferrable disease that spreads rapidly, affecting countless individuals and leading to fatalities in this worldwide pandemic. The precise and swift detection of COVID-19 plays a crucial role in managing the pandemic's dissemination. Additionally, it is necessary to recognize COVID-19 quickly and accurately by investigating chest x-ray images. This paper proposed a...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• An optimal sliding mode control based on immune-wavelet algorithm for underwater robotic manipulator

  Publikacja

  • H. Nejatbakhsh Esfahani

  - Rok 2013

  In this paper, a robust optimal Sliding Mode Controller (SMC) based on new algorithm of Artificial Immune System (AIS) is proposed for trajectory tracking of underwater manipulators. A new AIS algorithm is used to derive optimal values of surface parameters and boundary layer thickness in SMC with considering minimum torques and error. Surface parameters and boundary layer thickness are considered as antibody in AIS and Morlet...

• Semantic technologies based method of collection, processing and sharing information along food chain

  Publikacja

  • D. Dariusz
  • A. Marciniak
  • G. Bartnik
  • P. Kapłański
  • Z. Łojewski

  - Information Systems in Management - Rok 2016

  In the paper the method of collecting, processing and sharing information along food chain is presented. Innovative features of that method result from advantages of data engineering based on semantic technologies. The source to build ontology are standards and regulations related to food production, and data collected in databases owned by food chain participants. It allows food chain information resources can be represented in...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Data Partitioning and Task Management in the Clustered Server Layer of the Volunteer-based Computation System

  Publikacja

  • J. Kuchta

  - Rok 2012

  While the typical volunteer-based distributed computing system focus on the computing performance, the Comcute system was designed especially to keep alive in the emergency situations. This means that designers had to take into account not only performance, but the safety of calculations as well. Quadruple-layered architecture was proposed to separate the untrusted components from the core of the system. The main layer (W) consists...

• electrocatalytic sensor based on nasicon with auxiliary layer

  Publikacja

  • A. Strzelczyk
  • G. Jasiński
  • P. Jasiński
  • B. Chachulski

  - Rok 2011

  W pracy przedstawiono wyniki badań czujników elektrokatalitycznych z dodatkową warstwą. Właściwości takiego czujnika porównano z czujnikiem o tradycyjnej budowie.

• A compact smart resistive sensor based on a microcontroller

  Publikacja

  • Z. Czaja

  - Rok 2011

  Przedstawiono nowe rozwiązanie inteligentnego czujnika rezystancyjnego bazującego na mikrokontrolerze, w którym czujnik rezystancyjny jest elementem składowym filtra anty-aliazingowego przetwornika A/C. Procedura pomiaru temperatury obejmuje pobudzenie filtra dwoma impulsami prostokątnymi o zadanym czasie trwania oraz próbkowanie jego odpowiedzi czasowej. Następnie na podstawie wartości pomierzonych próbek napięcia wyznaczana jest...

• Waterborne polyesters partially based on renewable resources

  Publikacja

  • L. Jasińska-Walc
  • C. E. Koning

  - JOURNAL OF POLYMER SCIENCE PART A-POLYMER CHEMISTRY - Rok 2010

  A new experimental approach for preparing biobased, water-soluble polyesters via titanium(IV) n-butoxide-catalyzed bulk polycondensation is presented. In the described method polymers were obtained from isosorbide, maleic anhydride and poly(ethylene glycol). The chemical structure of the synthesized polyesters was confirmed using 2D NMR spectroscopy and by titration methods. Careful analysis of 2D NMR spectra viz. Correlation Spectra...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• An Approach to Agent-Based Supporting System for IT Projects

  Publikacja

  • C. Orłowski
  • A. Ziółkowski

  - Rok 2010

  Abstract. The natural development of information technology area stimulates intense growth of various technologies which support basic organization processes. The range of technologies implies appropriate management thereof, as well as accurate correspondence with conducted activities. Abandonment of activities within individual branches in favour of project approach to performed assignments (especially those connected with software...

• User authentication based on keystroke dynamics analysis

  Publikacja

  • A. Kołakowska

  - Rok 2011

  W pracy przedstawiono kilka metod, które można wykorzystać do uwierzytelniania użytkowników na podstawie rytmu pisania na klawiaturze. Dwie z opisanych metod wykorzystują miarę odległości zdefiniowaną do porównywania wpisywanych tekstów, natomiast trzecia analizuje parametry rozkładów cech wydobytych z wpisywanych tekstów. Algorytmy te zostały przetestowane na dwóch zbiorach danych. Ponadto oceniona została efektywność metody powstałej...

• Interfacial Properties of Phosphatidylcholine-based Dispersed Systems

  Publikacja

  • A. Wiącek
  • E. Adryańczyk

  - INDUSTRIAL & ENGINEERING CHEMISTRY RESEARCH - Rok 2015

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Vowel recognition based on acoustic and visual features

  Publikacja

  • P. Dalka
  • B. Kostek
  • A. Czyżewski

  - Archives of Acoustics - Rok 2006

  W artykule zaprezentowano metodę, która może ułatwić naukę mowy dla osób z wadami słuchu. Opracowany system rozpoznawania samogłosek wykorzystuje łączną analizę parametrów akustycznych i wizualnych sygnału mowy. Parametry akustyczne bazują na współczynnikach mel-cepstralnych. Do wyznaczenia parametrów wizualnych z kształtu i ruchu ust zastosowano Active Shape Models. Jako klasyfikator użyto sztuczną sieć neuronową. Działanie systemu...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Wow defect reduction based on interpolation techniques

  Publikacja

  • P. Maziewski

  - Bulletin of the Polish Academy of Sciences-Technical Sciences - Rok 2006

  W artykule przedstawiono wyniki badania różnych technik interpolacji wykorzystanych w redukcji kołysania dźwięku. W badaniach użyto: interpolację liniową, techniki interpolacji wielomianowej, i interpolację funkcją sink. Jakość rekonstrukcji zbadano wykorzystując sztucznie spreparowany sygnał foniczny, zrekonstruowany wymienionymi metodami interpolacji. Jakość rekonstrukcji oceniono wykorzystując standardowe deskryptory jakości...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Web-based marine gis for littoral security

  Publikacja

  • A. Partyka
  • Z. Łubniewski
  • A. Ogonowski
  • A. Stepnowski
  • J. Gajewski

  - Rok 2006

  W artykule opisano koncepcję oraz przykładowe zastosowania systemu informacji geograficznej umożliwiającego zbieranie, przetwarzanie, integrowanie oraz wizualizację danych pochodzących z pomiarów bezpośrednich, obrazów lotniczych i satelitarnych oraz systemów hydroakustycznych.Przedstawiono przykłady zastosowania systemu w dziedzinie ochrony strefy przybrzeżnej takie, jak: -monitoring rozprzestrzeniania wylewu olejowego, -monitoring...

• Vector Median Splatting for Image Based Rendering

  Publikacja

  • K. P. Okarma
  • A. Miętus
  • M. Tecław

  - Rok 2010

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• MEMS based voice message system for elevators

  Publikacja

  • M. Kłosowski

  - Zeszyty Naukowe Wydziału ETI Politechniki Gdańskiej. Technologie Informacyjne - Rok 2007

  W artykule przedstawiono implementację systemu głosowych komunikatów w windach. Prezentowany system posiada unikalną cechę polegającą na tym, że do działania nie potrzebuje połączenia z systemem sterującym windy. Zasilany z baterii lub akumulatorów może być zamontowany w ścianie windy, wymaga tylko prostej kalibracji. System oparty jest na akcelerometrach MEMS dokonujących pomiaru przeciążeń w kabinie windy. W artykule przedstawiono...

• XML-based monitoring and its implementation in Perl

  Publikacja

  • M. Kamiński

  - Rok 2007

  Artykuł ten omawia w sposób ogólny problem monitorowania systemów informacyjnych oraz opisuje system monitoringu wytworzony w firmie Lufthansa Systems w celu monitorowania systemów informatycznych swoich klientów. Artykuł koncentruje się głównie na XMLowym mechaniźmie przetwarzania danych użytym w tym systemie, opisuje on jednak również skrótowo pozostałe zasady jego działania. Zostały również omówione podstawy przetwarzania danych...

• Computer based system for strabismus and amblyopia therapy

  Publikacja

  • Ł. Kosikowski
  • A. Czyżewski

  - Rok 2009

  W publikacji opisano system komputerowy do badania i treningu zeza i amblyopii.W przypadku zeza i amblyopii lub tak zwanego syndromu leniwego oka terapia polega na zasłanianiu oka dominującego przez kilka godzin dziennie lub rozmywanie obrazu w tym oku poprzez zastasowanie kropli do oczu lub silnych soczewek w okularach. Taki sposób terapii powoduje zaburzenie widzenia obuocznego. Proponowane rozwiązanie zachowuje widzenie obuoczne....

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Methods of quality characterization of foil-based capacitors

  Publikacja

  • K. Jóźwiak
  • J. Smulko

  - Metrology and Measurement Systems - Rok 2008

  Jakość kondensatorów wykonanych z folii aluminiowej jest zależna od wielu parametrów podczas ich produkcji. Istniejące metody oceny ich jakości nie są doskonałe. Stąd istnieje potrzeba propozycji nowych metod. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości trzeciej harmonicznej oraz emisji akustycznej występującej pod wpływem naprężenia mechanicznego zwijek foliowych z jakością wytworzenia tych zwijek.

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• RSN reverse converter based on core function

  Publikacja

  • M. Czyżak

  - Rok 2008

  zaprezentowano nową architekturę konwertera z systemu resztowego do systemu binarnego opartego na funkcji jądra dla modułów 5-bitowego. Zastosowano niekrytyczną funkcję jądra.Obliczanie funkcji jądra jest realizowane przy użyciu chińskiego twierdzenia dla funkcji jądra (CRTCF). Założono także, że jeden z modułów jest potegą 2. Architektura ta umożliwia zmniejszenie złożoności sprzętowej o ok. 12.5% w porównaniu z innymi architekturami...

• Towards the value-based design of on-line services

  Publikacja

  • M. Sikorski
  • J. Wachowicz

  - Rok 2009

  The paper identifies economic factors shaping customer bahaviour in on-line services in two interrelated dimensions; (1) economic needs and requirements, relevant to expected benefits and values perceived by customers; (2) technical components, allowing technical realization of on-line services. Technical components were cathegorized into four groups, creating so-called VIPR model: Visual, Interactive, Process and Relationship-relevant...

• Optical glyphs based localization and identification system

  Publikacja

  • G. Redlarski
  • A. Pałkowski
  • D. Ambroziak

  - Pomiary Automatyka Robotyka - Rok 2013

  The paper presents a description of functioning of a platform supporting the detection of obstructive diseases in the respiratory system education process. A 16-parameter model of the respiratory system simulated in the MATLAB/Simulink environment was set in the role of the tested patient. It has been linked to the control layer, developed in the LabVIEW environment, using the SIT library (Simulation Interface Toolkit). This layer...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Gas sensors based on functionalized carbon nanotubes

  Publikacja

  • A. Dziurzyńska

  - Rok 2012

  W pracy przedstawiono przegląd czujników gazów z modyfikowanych nanorurek węglowych.

• THE VIBRATION BASED DIAGNOSTICS OF SHIP PROPULSION SYSTEMS

  Publikacja

  • Z. Korczewski
  • J. Rudnicki

  - Rok 2015

  The article has been worked out on the basis of the report devoted to the conducted diagnostic investigations of the ship main propulsion unit’s mechanical system. Gdansk University of Technology has been ordered with such investigations by the repair Shipyard carrying out the ship’s overhaul. Diagnostic tests involved measurements and analyses of the vibration signals generated in selected constructional kinematic pairs of the...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Modernist Gdynia. Challanges of Heritage-Based Development

  Publikacja

  • M. Stępa
  • R. Hirsch

  - Rok 2016

  Tekst przedstawia kompleksową politykę ochrony zabytków na terenie śródmieścia Gdyni, które ma status Pomnika Historii, w powiązaniu z planowanym rozwojem i modernizacją

• Coupled inductors based filter for matrix converters

  Publikacja

  • R. Strzelecki
  • T. Sak
  • L. Roslaniec
  • Z. Dmitrovic
  • N. Strzelecka

  - Rok 2016

  The use of the coupled inductors in the multipulse matrix converter (MC) systems is described in the paper. The possible arrangements of the system are given together with the description of their operation parameters. Moreover, the influence of the system’s topology on the output power quality is also presented. The invented converter structures evaluation results are given in the form of simulation tests acquired output waveforms...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Testing A Novel Gesture-Based Mixing Interface

  Publikacja

  • M. Lech
  • B. Kostek

  - JOURNAL OF THE AUDIO ENGINEERING SOCIETY - Rok 2013

  With a digital audio workstation, in contrast to the traditional mouse-keyboard computer interface, hand gestures can be used to mix audio with eyes closed. Mixing with a visual representation of audio parameters during experiments led to broadening the panorama and a more intensive use of shelving equalizers. Listening tests proved that the use of hand gestures produces mixes that are aesthetically as good as those obtained using...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Costs of upgrading based on 131 railway line

  Publikacja

  • R. Licow
  • F. Tomaszewski

  - Pojazdy Szynowe - Rok 2018

  W poszukiwaniu optymalnego wykorzystania środków finansowych przedsiębiorstwa kolejowego (PKP PLK) oraz czasu planowania napraw torowisk stworzono model trwałości toru. Model w swych założeniach opiera się na parametrach techniczno – eksploatacyjnych linii kolejowej nr 131. W artykule przedstawiono dwa warianty procesu trwałości toru. Pierwszy wariant zakłada oczyszczenie toru, drugi przeprowadzenie modernizacji. Dla obu wariantów...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Using evidence based arguments to support trust

  Publikacja

  • J. Górski

  - Rok 2013

  Wprowadzono podstawowe koncepcje metodyki TRUST-IT: argumentu i dowodu, modelu argumentacji, szablonu argumentacji, oceny argumentu oraz kontekstu aplikacyjnego. Przedstawiono zakres funkcjonalności, modele udostepniania oraz politykę bezpieczeństwa informacji związane z usługami NOR-STA wspomagającymi zastosowania metodyki TRUST-IT. Przedstawiono również dotychczasowe doświadczenia związane z wdrażaniam uzług NOR-STA w różnych...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Tinnitus Therapy Based on High-Frequency Linearization

  Publikacja

  • T. Poremski
  • B. Kostek

  - Rok 2011

  The aim of this work was to present problems related to tinnitus symptoms, its pathogenesis, hypotheses on tinnitus causes, and therapy treatments to reduce or mask the phantom noise. In addition, the hypothesis on the existence of parasitic quantization that accompanies hearing loss was recalled. The paper contains a description of experiments carried out with the application of high-frequency dither having specially formed spectral...

• Quality testing methods of foil-based capacitors

  Publikacja

  • J. Smulko
  • K. Józwiak
  • M. Olesz

  - MICROELECTRONICS RELIABILITY - Rok 2012

  Kondensatory foliowe są powszechnie stosowanymi elementami pasywnymi w ukłądach zasilania. Dotychczasowe metody oceny ich jakości są długotrwałe oraz zużywają energię. W pracy przedstawiono propozycje szeregu nowych, bardziej efektywnych metod, które mogą być z sukcesem stosowane podczas ich produkcji.

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• A turbine based domestic micro ORC system

  Publikacja

  • P. Klonowicz
  • Ł. Witanowski
  • Ł. Jędrzejewski
  • T. Suchocki
  • P. Lampart

  - Energy Procedia - Rok 2017

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Software for development and communication with FPGA based hardware

  Publikacja

  • J. Szewinski
  • P. Kaleta
  • P. Fafara
  • P. Pucyk
  • W. Koprek
  • K. Pozniak
  • R. Romaniuk
  • R. S. Romaniuk

  - Rok 2005

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Python based high-level synthesis compiler

  Publikacja

  • R. Cieszewski
  • K. Pozniak
  • R. Romaniuk
  • R. S. Romaniuk

  - Rok 2014

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Broadband Buses Based On Multicore Optical Fibres

  Publikacja

  • R. Romaniuk
  • R. S. Romaniuk

  - Rok 1986

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Cell-Based Therapies with T Regulatory Cells

  Publikacja

  • M. Gliwiński
  • D. Iwaszkiewicz-Grześ
  • P. Trzonkowski
  • D. Iwaszkiewicz-Grzes

  - BIODRUGS - Rok 2017

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Exact-match Based Wikipedia-WordNet Integration

  Publikacja

  • T. Boinski
  • J. Szymanski
  • T. Cejrowski

  - Rok 2019

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Costs of Urbanisation in Poland, Based on the Example of Wrocław

  Publikacja

  • M. Hełdak
  • M. Płuciennik

  - IOP Conference Series: Materials Science and Engineering - Rok 2017

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Silylation of acetaminophen by trifluoroacetamide-based silylation agents

  Publikacja

  • M. Caban
  • P. Stepnowski

  - Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis - Rok 2018

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Web Based Application for Probability Job Scheduling

  Publikacja

  • T. Michno
  • R. Deniziak
  • A. Michno

  - Rok 2023

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Cluster-based instance selection for machine classification

  Publikacja

  • I. Czarnowski

  - KNOWLEDGE AND INFORMATION SYSTEMS - Rok 2012

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• A New Cluster-based Instance Selection Algorithm

  Publikacja

  • I. Czarnowski
  • P. Jędrzejowicz

  - Rok 2011

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• e-JABAT – An Implementation of the Web-Based A-Team

  Publikacja

  • D. Barbucha
  • I. Czarnowski
  • P. Jȩdrzejowicz
  • E. Ratajczak-Ropel
  • I. Wierzbowska

  - Rok 2009

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Consensus-based cluster merging for the prototype selection

  Publikacja

  • I. Czarnowski
  • P. Jedrzejowicz

  - Rok 2013

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym