Filtry
wszystkich: 221
-
Katalog
Wyniki wyszukiwania dla: PALIWO
-
Wpływ kompensatorów energoelektronicznych zainstalowanych w określonych punktach KSE na awarię napięciową
PublikacjaArtykuł prezentuje wyniki badań modelowych mających na celu analizy zachowania się różnego rodzaju kompensatorów statycznych FACTS w systemie elektroenergetycznym. Podstawowym stanem, który analizowano, było zachowanie się kompensatorów zainstalowanych w wybranych węzłach systemu w czasie awarii napięciowej. W artykule zaprezentowano wybrane wyniki przeprowadzonych badań w ramach realizacji pracy pt. ''Badania wpływu kompensatorów...
-
Układy regulacji turbin parowych w procesie odbudowy systemu elektroenergetycznego
PublikacjaW referacie przedstawiono analizę procesu odbudowy systemu elektroenergetycznego od pojedynczego generatora do kilku pracujących synchronicznie jednostek wytwórczych (JW). Zbadano wpływ trybu pracy regulatora turbiny parowej na proces odbudowy i tworzenia wyspy. Analizowano dwa tryby pracy regulatora turbiny, tj. tryb regulacji mocy oraz tryb regulacji prędkości kątowej (częstotliwości). Wskazano zalety i wady poszczególnych rozwiązań.
-
Koordynacja algorytmów działania regulatora transformatora blokowego z wieloparametrowym regulatorem generatora
PublikacjaArtykuł przedstawia wady i zalety różnych rozwiązań podziału kryteriów regulacji pomiędzy regulator generatora a regulator transformatora blokowego. Rozważania teoretyczne zilustrowane zostały wynikami badań modelowych.
-
Układy regulacji turbin parowych w procesie odbudowy systemu elektroenergetycznego
PublikacjaW artykule przedstawiono analizę udziału układu regulacji turbiny parowej w procesie odbudowy systemu elektroenergetycznego po black-oucie.
-
Hierarchia czynników wpływu w diagnostyce komponentów stalowych metodą statycznego pola rozproszonego
PublikacjaWśród technik badań nieniszczących obiektów stalowych (NDT) szczególną rolę pełnią techniki elektromagnetyczne, jako relatywnie tanie, czyste, szybkie i adaptowalne. Mają one jednak istotne ograniczenia, o których wydają się zapominać praktycy promujący tzw. metodę magnetycznej pamięci metali (ang. magnetic metal memory, MMM). Szczególnie dyskusyjna jest postulowana przez nich możliwość ilościowej korelacji charakterystyk pola...
-
Technologia spalania HiTAC
PublikacjaNarastające globalne zapotrzebowanie energetyczne, oraz wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa zaowocowały dużym zainteresowaniem przedsiębiorców nowymi technologiami spalania. Jedną z innowacyjnych technologii spalania wychodzącą na przeciw i spełniającą oczekiwania przemysłu jest technologia spalania HiTAC (ang. High Temperature Air Combustion). Technologia ta pozwala na optymalne egzergiczne pozyskiwanie energii w postaci...
-
Elektrownie i elektrociepłownie jądrowe źródłem ciepła dla systemów ciepłowniczych
PublikacjaOmówiono przyczyny wzrostu powszechnego zainteresowania energetyką jądrową na świecie. Przytoczono dane charakteryzujące zmiany mocy elektrycznej zainstalowanej w jądrowych blokach energetycznych na świecie oraz prognozy zmian tej mocy w perspektywie do 2030r. Zwrócono uwagę na możliwość wytwarzania na bazie paliwa jądrowego również ciepła użytecznego. Przedstawiono dotychczasowe doświadczenia w wykorzystaniu elektrowni jądrowych...
-
Mikrostruktura i właściwości magnetyczne stali dupleks poddanej obróbce cieplnej
PublikacjaPrzedstawiono wyniki wstępnych badań mających na celu ocenę przydatności metod badań magnetycznych do oceny zmian w strukturze stali dupleks. Badania przeprowadzono na seriach próbek wykonanych ze stali typu dupleks AVESTA 2205, wyżarzanych w temperaturach 500 - 900ºC w przedziale czasu od 6 min. do 100 godzin. Skład fazowy określano za pomocą mikroskopii optycznej z wykorzystaniem mikroskopu Leica. Badania magnetyczne polegały...
-
Wybrane zagadnienia budowy i eksploatacji sieci przesyłowych najwyższych napięć
PublikacjaPrzedstawiono współczesne tendencje w budownictwie sieciowym. Podano przykłady technicznych rozwiązań elementów układu elektroenergetycznego.
-
Analiza uwarunkowań rozwoju elektrowni i elektrociepłowni gazowych i gazowo- parowych
PublikacjaPrzytoczone w artykule zalety układów gazowych oraz gazowo - parowych potwierdzają, że opisywane układy stanowią konkurencyjne rozwiązanie dla technologii jądrowych, o których coraz częściej wspomina się jako o zabezpieczeniu krajowego systemu elektroenergetycznego przy założeniu określonej ceny paliwa. Biorąc pod uwagę unijne wymagania w zakresie wzrostu produkcji energii elektrycznej z niestabilnych źródeł odnawialnych, jakimi...
-
Wymagania stawiane automatyce SCO,moc odciążania - teoria a praktyka
PublikacjaW referacie przedstawiono rozważania dotyczące praktycznych problemów dotrzymania warunku dyspozycyjności 50% mocy odbiorów dla celów automatyki Samoczynnego Częstotliwościowego Odciążania (SCO). Omówiono problematykę związaną z nieprawidłowym doborem mocy odciążania. Zamieszczono też przykładowe, rzeczywiste przebiegi sumarycznej mocy przypisanej do konkretnych stopni SCO stanowiące inspirację do napisania niniejszego artykułu.
-
Badanie wpływu częstotliwości prądu różnicowego na działanie wyłączników różnicowoprądowych
PublikacjaW artykule przedstawiono problematykę stosowania zabezpieczeń różnicowoprądowych w obwodach, w których częstotliwość prądu różnicowego może być różna od 50 Hz. Zaprezentowano wyniki badań działania powszechnie stosowanych wyłączników różnicowoprądowych przy prądzie różnicowym o częstotliwości od 1 Hz do 1000 Hz. Na tej podstawie można stwierdzić, że rzeczywisty prąd zadziałania zabezpieczeń różnicowoprądowych może się znacząco...
-
Wybrane zagadnienia modelowania Thermal-FSI określające przepływ płynu i wymianę ciepła na przykładzie benchmarkowego eksperymentu wymiennika ciepła z minikanałami
PublikacjaWybrane zagadnienia modelowania Thermal-FSI określające przepływ płynu i wymianę ciepła na przykładzie benchmarkowego eksperymentu wymiennika ciepła z minikanałami
-
Wyznaczenie charakterystyk eksploatacyjnych przy użyciu programu numerycznego dla siłowni turbinowej z przegrzewem międzystopniowym z klasycznym reaktorem w zmiennych warunkach pracy dla parametrów 28 MPa/550/580 °C.
PublikacjaOpisano badania obiegu w zmiennych warunkach pracy. Przebieg charakterystyk o mocy projektowej 600 MW i ciśnieniu w skraplaczu 4 kPa w warunkach pozaprojektowych otrzymano poprzez zmianę wartości ciśnienia w skraplaczu i strumienia masy pary świeżej. Zaobserwowano, że zostały uzyskane niewielkie zmiany względne jednostkowego zużycia ciepła oraz mocy. Wystąpienie tych zmian spowodowane zostało zmiennymi warunkami pracy skraplacza...
-
Pomiar naprężeń własnych metodą Barkhausena za pomocą sondy z wirującym polem magnetycznym
PublikacjaW pracy przedstawiono nowy sposób pomiaru naprężeń własnych w elementach konstrukcji z wykorzystaniem polowego efektu Barkhausena. Informację o stanie naprężeń uzyskano z analizy rozkładu kątowego natężenia efektu Barkhausena zmierzonego w sposób automatyczny poprzez sondę z wirującym polem magnetycznym. Przedstawiono zasadę działania i opis układu pomiarowego oraz przykłady wykorzystania tej metody w ocenie stanu naprężenia w...
-
Magnetyczne badania adaptacyjne - nieniszcząca metoda badania zmian w mikrostrukturze stali wykorzystywanych w energetyce
PublikacjaDługotrwała eksploatacja w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury jest przyczyną degradacji mikrostruktury materiałów wykorzystywanych w instalacjach energetycznych. Elementy takie to np. elementy przegrzewaczy czy rurociągi pary świeżej. Aby umożliwić ich bezawaryjną eksploatację pożądana byłaby nieniszcząca metoda diagnozowania zmian w mikrostrukturze. Dla stali ferromagnetycznych takich jak np. nowo wprowadzana do eksploatacji...
-
Modelowanie neuronowe regeneracyjnego wymiennika ciepła siłowni turboparowej
PublikacjaArtykuł przedstawia możliwości wykorzystania sztucznych sieci neuronowych (SSN) w celu odtworzenia pracy wymienników regeneracyjnych elektrowni kondensacyjnej. Stworzony model pracy wymienników w zmiennych warunkach ruchu znajduje zastosowanie w badaniach diagnostycznych owych urządzeń jak i całego systemu elektrowni. Referat zawiera wprowadzenie do tematyki sztucznych sieci neuronowych, opis sztucznej sieci neuronowej (SSN) wykorzystanej...
-
Zagadnienia modelowania procesu produkcji wodoru dla potrzeb energetyki w reakcji dekompozcji metanolu w innowacyjnych reaktorach termokatalitycznych ze stopu Ni3Al
PublikacjaZagadnienia modelowania procesu produkcji wodoru dla potrzeb energetyki w reakcji dekompozcji metanolu w innowacyjnych reaktorach termokatalitycznych ze stopu Ni3Al
-
Wykorzystanie efektów magnetoakustycznych dla oceny stanów próbek ze stali 13HMF eksploatowanych i poddanych procesowi pełzania
PublikacjaWyniki badań przedstawione w artykule stanowią fragment realizowanego programu badawczego mającego na celu zastosowanie nowych, nieniszczących technik diagnozowania zmian stanu mikrostruktury stali 13HMF. Wyniki pomiarów oraz analizy numerycznej sygnału emisji magnetoakustycznej (EMA) wskazują na możliwość wykorzystania zjawisk magnetoakustycznych do oceny stanu materiału o różnym stopniu degradacji. Obwiednie sygnału EMA dla próbek...
-
Synchronizacja i wydzielanie KSE z pracy równoległej w UCTE
PublikacjaPrzedstawiono problematykę związaną z wydzielaniem Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) z pracy równoległej w ramach UCTE, jak również problematykę ponownej synchronizacji.Ponadto rozważano możliwości sterowania przepływami mocy w liniach transgranicznych.
-
Wpływ układów SVC na rozwój awarii napięciowej
PublikacjaArtykuł prezentuje badania symulacyjne dotyczące wspłpracy układu SVC z zespołem wytwórczym w czasie, gdy napięcie systemu elektroenergetycznego osiąka niskie wartości mogące prowadzić do utraty synchronizmu przez generator synchroniczny.
-
Wpływ ograniczników: kąta mocy, prądu stojana i wzbudzenia na rozwój awarii napięciowej
PublikacjaArtykuł prezentuje badania symulacyjne dotyczące wpływu ograniczników: kąta mocy, prądu stojana i prądu wzbudzenia na pracę i rozwój awarii napięciowej w systemie elektroenergetycznym. W badaniach brano pod uwagę rozwiązania analogowe oraz obecnie montowane cyfrowe układy automatycznej regulacji napięcia.
-
Powierzchniowe badania mikrosejsmiczne na odwiercie w północnej Polsce, optymalizacja modelu prędkościowego
PublikacjaCelem wykonanych prac było potwierdzenie możliwości wykorzystania mikrosejsmicznego pomiaru powierzchniowego ze schematem rozłożenia typu patch array dla polskich warunków geologicznych. Artykuł zawiera opis przeprowadzonych prac mikrosejsmiki powierzchniowej wykonanych na odwiercie w północnej Polsce wraz z procedurą optymalizacji modelu prędkościowego.
-
Produkcja energii elektrycznej w ujęciu ekonomicznym
PublikacjaW pracy przedstawiono podstawowe zależności dotyczące przeprowadzania analizy techniczno - ekonomicznej związanych z projektami inwestycyjnymi. Ukazano układ kombinowany silnik o zapłonie samoczynnym – turbina parowa, którego zadaniem jest dzięki posadowieniu na platformie pływającej produkcja energii elektrycznej w tzw. systemie rozproszonym. Składa się on z silnika spalinowego tłokowego i skojarzonym z nim układem turbiny parowej,...
-
Odnawialne źródła energii, a opinia społeczna
PublikacjaCelem artykułu jest przedstawienie opinii społecznej na temat stosunku do odnawialnych źródeł energii. Artykuł przedstawia także stan wiedzy społeczeństwa na temat energetyki jądrowej. Uzyskane danej pozwalają stwierdzić, że ponad połowa ankietowanych pozytywnie odnosi się do budowy elektrowni jądrowej w Polsce, ale już tylko 19% z nich chciałoby zamieszkać w jej sąsiedztwie. Osoby niemające zdania co do elektrowni jądrowej stanowią...
-
Kalibracja i walidacja metody Mathara za pomocą Metody Elementów Skończonych
PublikacjaMetoda pomiaru naprężeń powierzchniowych przy pomocy rozet tensometrycznych i kontrolowanych odwiertów (metoda otworkowa) jest stosowana powszechnie w odniesieniu do stali izotropowych oraz silnie anizotropowych laminatów, natomiast nie została rozpoznana jej stosowalność do umiarkowanie anizotropowych stopów metali. W artykule opisane jest odniesienie wyników pomiarów wykonanych na płytach ze stali duplex do modelu numerycznego...
-
Porównanie wybranych typów elektrowni jądrowych z reaktorem HTGR
PublikacjaWśród interesujących rozwiązań elektrowni jądrowych USA, Rosja i Chiny proponują zastosowanie tzw. pływających morskich elektrowni nuklearnych. Wchodzi w rachubę wyposażenie ich w reaktor wysokotemperaturowy typu HTGR, chłodzony gazem. Przeprowadzono rozważania i obliczenia sprawności dla bloków 560 MW parowej elektrowni jądrowej i elektrowni z turbiną gazową. Wyższa sprawność turbin parowych nie dyskredytuje możliwości zastosowania...
-
Maksymalna elastyczność pracy bloków parowych
PublikacjaW artykule przedstawiono propozycję przyspieszenia startów turbiny parowej poprzez właściwe doprowadzanie pary w trakcie stanów niestacjonarnych. Badano najbardziej wytężone miejsca w urządzeniu, przy uwzględnieniu tradycyjnej hipotezy Hubera-Missesa-Hencky, jak i hipotezy Burzyńskiego. W przypadku licznych startów coraz większe znaczenie odgrywają naprężenia termiczne, dla których najważniejsze są składowe normalne naprężeń, w...
-
Kalibrator otworowy i jego wpływ na jakość zacementowania otworów wiertniczych
PublikacjaUszczelnianie poziomów skał zbiornikowych w orurowanych otworach wiertniczych jest najistotniejszą operacją w procesie wydobycia węglowodorów. Jej niepowodzenie grozi skażeniem środowiska, przeprowadzeniem kosztownych akcji ratunkowych i naprawczych czy w końcu koniecznością wypłaty odszkodowań. Z tego powodu rozwiązanie problemów technologicznych z uwzględnieniem szeregu czynników obejmujących fazę projektowania i wykonania zabiegu...
-
Wpływ zaburzeń geometrii na proces wypierania w przestrzeni pierścieniowej otworów wiertniczych
PublikacjaIzolacja stref zbiornikowych, przenoszenie części naprężeń oraz spowolnienie tempa erozji rur okładzinowych to główne zadania płaszcza cementacyjnego. Powstaje on na skutek stopniowego wyparcia płuczki przez ciecze buforowe, a następnie cieczy buforowych przez zaczyn cementowy. Niepowodzenie tej operacji skutkować może katastrofą na miarę wycieku ropy w Zatoce Meksykańskiej w 2010 roku. Mimo że problem niewystarczającego związania płaszcza...
-
COALA Algorytm sterowania i sterownik do podnoszenia sprawności hybrydowych systemów zasilania opartych na ogniwach paliwowych z elektrolitem polimerowym w różnych zastosowaniach
ProjektyProjekt realizowany w Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej zgodnie z porozumieniem STAIR/6/2016
-
ExCat Zrozumienie mechanizmów powstawania i kontrolowane wytwarzanie wieloskładnikowych nanometrycznych stopów na aktywnym podłożu do projektowania stabilnych anod dla tlenkowych ogniw paliwowych
ProjektyProjekt realizowany w Zakład nowych materiałów funkcjonalnych do konwersji energii zgodnie z porozumieniem UMO-2021/42/E/ST5/00450 z dnia 2022-04-19
-
Sposób otrzymywania materiału ceramicznego do anod i katod ogniw paliwowych, zwłaszcza pracujacych w niskich i średnich temperaturach w zakresie od 500K do 1500K
Wynalazki -
Rozwój innowacyjnej technologii wytwarzania i aplikacji warstwy barierowej CGO, dedykowanej dla dwustronnych ogniw paliwowych typu SOFC DFC w celu optymalizacji parametrów funkcjonalnych klastra o mocy elektrycznej 1kW
ProjektyProjekt realizowany w Laboratorium Materiałów Funkcjonalnych ETI
-
Justyna Łuczak dr hab. inż.
Osoby -
Korozja naprężeniowa stali 26H2MF w paliwie kotłowym.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań korozji naprężeniowej stali 26H2MF. Wykazano, że paliwo kotłowe nie wpływa na powstawanie korozji naprężeniowej.
-
Korozja naprężeniowa stali 34HNM w paliwie kotłowym.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań korozji naprężeniowej stali 34HNM w paliwie kotłowym. Stwierdzono, że paliwo kotłowe nie powoduje powstawania korozji naprężeniowej.
-
Environmental degradation of the Cr-Mo steels in liquid hydrocarbons
PublikacjaPrzedstawiono podatność stali stopwych 26H2MF i 34HNM do naprężeniowego pękania korozyjnego. Środowiskiem do badań było paliwo ciężkie i zużyty olej mineralny.
-
Duży obiekt szklarniowy jako potencjalny odbiorca dla układu kogeneracyjnego - studium przypadku
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki analizy opłacalności zastosowania układu skojarzonego do zasilania w ciepło i energię elektryczną dużego obiektu szklarniowego. Analizowano wykorzystanie silników lub turbin gazowych wykorzystujących jako paliwo gaz ziemny.
-
Kogeneracja gazowa w nowych uwarunkowaniach po implementacji dyrektywy europejskiej
PublikacjaOmówiono krajowe uregulowania dotyczące obowiązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła. Przeanalizowano mechanizm obrotu świadectwami pochodzenia energii. Omówiono preferencje przyjęte dla wsparcia małych układów skojarzonych wykorzystujących jako paliwo gaz ziemny.
-
Experimental study of the fuel jet combustion in high temperature and low oxygen content exhaust gases
PublikacjaPrzeprowadzono badania eksperymentalne spalania pojedynczego strumienia paliwa gazowego. Paliwo podawano współosiowo do generowanych przez konwencjonalny palnik gazowy spalin o wysokiej temperaturze i niskiej zawartości tlenu. Badano wpływ zawartości tlenu w utleniaczu na widzialność płomienia i skład produktów spalania.
-
Single chamber solid oxide fuel cell - current stage of development and prospects
PublikacjaOgniwa paliwowe należą do jednego z najbardziej wydatnych żródeł energii. W konwencjonalnych ogniwach paliwo i powietrze są dostarczane do ogniwa oddzielnie. Jednokomorowych ogniwo dziala zasilane mieszanina paliwa i powietrza. W pracy przedstawiono obecny stan i perspektywy dlaszego rozwoju jednokomorowych tlenkowych ogniw paliwowych.
-
Możliwości wykorzystania na cele energetyczne odpadowego mułu poflotacyjnego z procesu wzbogacania miału węgla brunatnego
PublikacjaMuł węglowy jest odpadem przy pozyskaniu węgla brunatnego. Jest to potencjalnie dobre paliwo nie wykorzystywane na cele energetyczne. Praca prezentuje charakterystykę oraz wyniki pirolizy tego odpadu. Przeprowadzone badania wykazały duży potencjał energetyczny mułu węglowego. Potencjalnymi problemami w jego wykorzystaniu może być duża zawartość popiołu oraz wilgotność
-
Wybrane zagadnienia budowy skojarzonych układów energetycznych zasilanych biogazem
PublikacjaW referacie przedstawiono problematykę wykorzystania biogazu jako paliwo do kogeneracyjnych zespołów prądotwórczych z tłokowymi silnikami spalinowymi jako element realizacji produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Wskazano na możliwości optymalnego rozwiązania konstrukcji układów kogeneracyjnych z punktu widzenia mozliwie jak najszerszej utylizacji ciepła odpadowego z silników napędzających prądnicę.
-
Kogeneracja gazowa w nowych uwarunkowaniach po implementacji dyrektywy europejskiej
PublikacjaW artykule omówiono krajowe uregulowania dotyczące obowiązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła. Opóźniona implementacja do ustawodawstwa krajowego Dyrektywy europejskiej o wspieraniu kogeneracji zmieniła uwarunkowania funkcjonowania źródeł skojarzonych na rynkach energii. Wprowadzono mechanizm obrotu świadectwami pochodzenia energii. Szczególne preferencje przyjęto dla wsparcia małych układów...
-
Duży obiekt szklarniowy jako potencjalny odbiorca dla układu kogeneracyjnego - studium przypadku
PublikacjaPrzedstawiono wyniki analizy opłacalności zastosowania układu skojarzonego do zasilania w ciepło i energię elektryczną dużego obiektu szklarniowego. Analizowano wykorzystanie silników lub turbin gazowych wykorzystujących jako paliwo gaz ziemny. We wnioskach stwierdzono, że prezentowany przykład jest wynikiem analizy wskaźnikowej. Ze względu na złożoność uwarunkowań lokalnych, analizy opłacalności dla rzeczywistych przypadków powinny...
-
SpongeGrafen podbija nanoświat
PublikacjaInteresuje mnie to, jak SpongeGrafen sprawdziłby się jako bioelektroda w bioogniwach paliwowych. Urządzenia te wytwarzają prąd na drodze reakcji chemicznych. Jako paliwo wykorzystują np. glukozę oraz tlen, w które bogate są m.in. płyny ustrojowe i krew człowieka. Takie bioogniwo może więc służyć jako źródło prądu w małych urządzeniach, które można by wszczepić do organizmu człowieka.
-
Wiklinowe uprawy energetyczne
PublikacjaW Polsce spalanie ponad 100 mln t węgla rocznie ma znaczne konsekwencje ekologiczne, głównie w południowej Polsce. Przekroczono tu granice chłonności środowiska na produkty spalania węgla. Za paliwo przyszłości uważa się drewno wiklinowe z plantacji energetycznych. Wskazuje się na znaczny rozwój tych upraw w warunkach polskich. Tworzy się nowy rynek surowców i pracy na wsi.
-
Możliwości wykorzystania biomasy do produkcji energii na przykładzie Szwecji.
PublikacjaPrzedstawiono wykorzystanie biomasy do produkcji energii w Szwecji gdzie w1999 roku udział biomasy stanowił 14%. Większa część biomasy jest wykorzystywana w przemyśle drzewnym (63%) oraz jako paliwo w systemach ciepłowniczych (23%). Dominującym rodzajem biomasy jest drewno pochodzące z lasów oraz z przemysłu drzewnego. Znaczący wpływ na wzrost zużycia biomasy miała struktura paliw i polityka podatkowa państwa.
-
Współprądowe zgazowanie wtórnego paliwa odpadowego
PublikacjaW niniejszej pracy analizie poddano proces zgazowania wtórnego paliwa odpadowego, RDF. Paliwo to jest kłopotliwe dla stabilnego prowadzenia procesu ze względu na powstawanie spieków powodujących zalepianie się reaktora i dużych oporów przepływów gazów procesowych. Poprawę warunków procesu uzyskano stosując mieszaninę RDF ze zrębkami drzewnymi w stosunku 1:1. Jednak syngaz uzyskany w procesie zgazowania tej mieszaniny charakteryzował...