Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 127
-
Katalog
Wyniki wyszukiwania dla: KAWITACJA HYDRODYNAMICZNA
-
Zjawisko kawitacji hydrodynamicznej i akustycznej w połączeniu z zaawansowanymi procesami utleniania, jako skuteczne metody oczyszczania ścieków z produkcji asfaltów
PublikacjaW pracy doktorskiej przedstawiono wyniki badań nad zastosowaniem kawitacji hydrodynamicznej oraz akustycznej, wspomaganych zewnętrznymi odczynnikami utleniającymi (ozonem; nadtlenkiem wodoru; oraz ich mieszaniną – tzw. odczynnikiem peroxone) do obniżenia ładunku zanieczyszczeń ścieków rzeczywistych z produkcji asfaltów. Przeprowadzono szczegółową analizę zmian zawartości lotnych związków organicznych tlenu i siarki oraz porównano...
-
Cavitacion erosion, influence of electrochemical corrosion on cavitation - a review
PublikacjaZjawisko kawitacji polega na narastaniu, a następnie zapadaniu się i implozji pęcherzy wypełnionych gazem lub parami. Zachodzi ono niemalże we wszystkich układach hydrodynamicznych np. w pompach, zaworach, na śrubach okrętowych, turbinach, hydropłatach itp. na skutek lokalnej, gwałtownej zmiany ciśnienia. W większości przypadków jest to zjawisko niepożądane, ponieważ siły generowane podczas implozji pęcherzy kawitacyjnych są tak...
-
Przegląd metod wytwarzania kawitacji do degradacji zanieczyszczeń organicznych w środowisku wodnym
PublikacjaZjawisko kawitacji może być przydatne w oczyszczaniu ścieków przemysłowych. Energia uwalniana w strumieniu cieczy, w momencie wytworzenia kawitacji może być wykorzystana do efektywnej degradacji zanieczyszczeń organicznych w fazie wodnej. W niniejszej pracy dokonano przeglądu wybranych metod wytwarzania zjawiska kawitacji hydrodynamicznej, jak i sono-kawitacji. W przypadku kawitacji hydrodynamicznej najczęściej w celu zapoczątkowania...
-
Wielkogabarytowe hydrodynamiczne łożyska wzdłużne
PublikacjaW monografii przedstawiono problemy konstrukcyjne i badawcze hydrodynamicznych łożysk wzdłużnych o dużych średnicach. Łożyska takie stanowią istotne i niezwykle odpowiedzialne podzespoły hydrogeneratorów elektrowni wodnych. Z uwagi na rozmiary (średnice przekraczają niekiedy 5 metrów) i złożoność zjawisk łożyska te wymagają specjalnej postaci konstrukcyjnej, a ich dokładna analiza obliczeniowa przysparza wiele problemów. Dodatkowo...
-
Model hydrodynamiczny cyrkulacji w instalacjach c.w.u.
PublikacjaW referacie opisano formalnie poprawny, kompletny model matematyczny cyrkulacji ciepłej wody użytkowej. Przedstawiono oznaczony układ równań dla przykładowej, niewielkiej lecz dostatecznie dużej i kompletnie wyposażonej instalacji. Policzono i zbilansowano liczbę równań i niewiadomych. Wskazano preferowane metody rozwiązywania takiego układu równań. Jest to materiał oryginalny (opracowany przez autorów od początku do końca), do...
-
Komputerowe wspomaganie projektowania tamy hydrodynamicznej
PublikacjaW pracy przedstawiono problem antywibracyjnych łożysk ślizgowych. Jednym z możliwych rozwiązań konstrukcyjnych takich łożysk jest łożysko z tamą hydro-dynamiczną, korzystne szczególnie dla łożysk o małych wymiarach. Omówiono też, stworzony w Katedrze Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Politechniki Gdańskiej, program komputerowy do wspomagania projektowania tamy hydrodyna-micznej.
-
Metodyka projektowania łożysk ślizgowych z tamą hydrodynamiczną.
PublikacjaW artykule przedstawiono nową metodykę projektowania poprzecznych łożysk ślizgowych z tamą hydrodynamiczną. Zaproponowana metoda pozwala na wyznaczanie charakterystyk statycznych i dynamicznych dowolnych łożysk poprzecznych, w których wykonano jedną lub wiele tam hydrodynamicznych. W omawianej metodzie wykorzystano dwa niezależne programy komputerowe (BEARing i ArtBEAR). W celu oszacowania dokładności wybranej metody wykonano obliczenia...
-
Hydrodynamiczne łożyska wzdłużne z warstwą ślizgową z PEEK
PublikacjaMonografia zawiera podsumowanie stanu wiedzy w zakresie hydrodynamicznych łożysk wzdłużnych z polimerową warstwą ślizgową uzupełnione o wyniki badań własnych autora w tym obszarze. W pierwszej części przedstawiono obszerny przegląd znanych z literatury wyników badań, a także opis doświadczeń eksploatacyjnych łożysk z wahliwymi segmentami z pokryciem powierzchni ślizgowej materiałami polimerowymi na bazie PTFE oraz PEEK. Materiały...
-
Modelowanie Hydrostatycznego Wspomagania w Hydrodynamicznym Łożysku Wzdłużnym
Publikacja -
Hydrodynamiczne dawkowanie zawiesiny ściernej w docieraniu jednotarczowym powierzchni płaskich.
PublikacjaPrzedstawiono nowy hydrodynamiczny system dozowania zawiesiny ściernej w docieraniu jednotarczowym. Ukłąd został podzielony na dwa zasadnicze zespoły. W skład układu wchodzi zbiornik zamknięty wraz z mieszadłem, do którego po napełnieniu zawiesiną ścierną wprowadza się również powietrze pod ciśnieniem, w celu precyzyjnego sterowania wypływu zawiesiny do rozpylacza poprzez zawór sterujący otwarciem i zamknięciem.
-
Hydrodynamiczne dawkowanie zawiesiny ściernej w docieraniu jednotarczowym powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono nowy hydrodynamiczny system dozowania zawiesiny ściernej w docieraniu jednotarczowym. Układ został podzielony na dwa zasadnicze zespoły. W skład systemu wchodzi zbiornik zamknięty wraz z mieszadłem, do którego po napełnieniu zawiesiną ścierną wprowadza się również powietrze pod ciśnieniem - w celu precyzyjnego sterowania wypływu zawiesiny do rozpylacza poprzez zawór sterujący otwarciem i zamknięciem.
-
Falochrony, progi podwodne oraz zjawiska hydrodynamiczne w akwenach chronionych.
PublikacjaW pracy przedstawiono osiągnięcia XXX Kongresu Żeglugi PIANC w zakresie projektowania, modelowania falochronów i progów podwodnych. w Pracy skoncentrowano się na następujących zagadnieniach: roli badań modelowych w poprawnej ocenie pracy falochronów narzutowych oraz falochronów pływających; przydatności modelu numerycznego w ocenie efektywności barier praciwfalowych; hydraulicznych i ekologicznych zaletach nowoczesnych prefabrykatów...
-
Erozja kawitacyjna materiałów konstrukcyjnych metalowych
PublikacjaW pracy przedstawiono charakterystykę kawitacji, metody ilościowego opisu zjawiska oraz omówiono kawitacyjne niszczenie stopów Fe, Cu, Ni, Ti i Co, tj. metalowych materiałów konstrukcyjnych najczęściej stosowanych w konstrukcjach narażonych na obciążenia kawitacyjne. Przy opisie kawitacyjnego niszczenia różnych grup stopów omówiono zagadnienia, które odgrywają istotną rolę podczas degradacji materiałów. W rozdziale poświęconym...
-
Hydrodynamiczny model dolnej Wisły z uwzględnieniem koncepcji kaskady stopni piętrzących
PublikacjaPraca została wykonana w ramach usług doradztwa świadczonych przez Politechnikę Gdańską na rzecz ENERGA SA. Jej celem było określenie, na podstawie obliczeń i symulacji numerycznych, hydraulicznych skutków potencjalnej budowy kaskady stopni piętrzących na dolnej Wiśle, to jest na odcinku rzeki od ujścia Narwi do morza. Przedmiotem zlecenia było wykonanie numerycznego modelu hydraulicznego Doliny Dolnej Wisły z uwzględnieniem koncepcji...
-
Raz jeszcze o obciążeniu hydrodynamicznym falochronu pionowościennego falą stojącą
PublikacjaPrzedstawienie istniejących modeli matematycznych opisujących rozkłady ciśnienia hydrodynamicznego na falochron pionowościenny w wyniku oddziaływania fali stojącej. Analiza nieciągłości ciśnienia. Jakościowe porównanie metod obliczeniowych dla wybranych warunków wodno-falowych.
-
Modelowanie zasilania łożyska ślizgowego olejem z wykorzystaniem prowadnicy hydrodynamicznej.
PublikacjaW artykule przedstawiono koncepcje zasilania łożyska poprzecznego olejem z wykorzystaniem współpracy stałego pierścienia smarującego i prowadnicy hydrodynamicznej. Zaprezentowano analizę rozkładów ciśnienia dla dwóch wariantów płaskich modeli szczelin zasilających w oparciu o obliczenia analityczne oraz obliczenia z wykorzystaniem metody elementów skończonych (program ANSYS). Wykazano przydatność proponowanej koncepcji poprzez...
-
Modelowanie zasilania łożyska ślizgowego olejem z wykorzystaniem prowadnicy hydrodynamicznej
PublikacjaPrzedstawiono koncepcje nowego układu zasilania łożyska poprzecznego, którego działanie oparte jest na wykorzystaniu współpracy stałego pierścienia smarującego i prowadnicy hydrodynamicznej. Zaprezentowano model kanału zasilającego, przy pomocy którego przeprowadzono analizę obliczeniową przepływu oleju z użyciem metody elementów skończonych (program ANSYS). Wykazano przydatność proponowanej koncepcji zasilania poprzez wyznaczenie...
-
Erozja Kawitacyjna Austenitycznej Stali Nierdzewnej 1.4541
PublikacjaProces erozji kawitacyjnej powoduje niszczenie materiału, na który składają się: odkształcenie plastyczne, ubytki masy, zmiany fazowe, fragmentacja ziaren, zmiany mikrogeometrii i makrogeometrii powierzchni. Różnorodność czynników mająca wpływ na proces niszczenia materiału sprawia, iż trudno jest przewidzieć postęp procesu niszczenia ciała stałego wskutek kawitacji. Z tego względu...
-
Badania teoretyczne i doświadczalne rozkładu temperatur w hydrodynamicznym łożysku wzdłużnym
PublikacjaW referacie zaprezentowano przykładowe wyniki obliczeń uzyskane z wykorzystaniem rozwijanej w Politechnice Gdańskiej nowej metody oceny własności hydrodynamicznych łożysk wzdłużnych. Bazuje ona na wykorzystaniu techniki automatycznej wymiany informacji pomiędzy uwzględnianymi w analizach problemów obliczeń łożyskowych obszarami zadania tj. płynowym i strukturalnym, wykorzystując w tym celu dostępne programy obliczeniowe MES (technika...
-
Badania naprężeń własnych laserowo przetapianej stali X20Cr13 pod wpływem kawitacji.
PublikacjaPraca prezentuje badania wpływu obciążeń kawitacyjnych przetapianej laserowo stali X20Cr13 na wielkość naprężeń własnych. Do wyznaczania wielkości naprężeń własnych zastosowano metodę zautomatyzowanej interferometrii siatkowej.
-
Ilościowa ocena podatności materiałów na odkształcenia plastyczne pod wpływem kawitacji.
PublikacjaPraca prezentuje metodę ilościowego określania podatności materiałów na plastyczne odkształcenie pod wpływem obciążeń kawitacyjnych. Do obliczania odkształceń plastycznych wykorzystano metody analizy obrazów erodowanych powierzchni.
-
Charakterystyka hydrodynamiczna reaktora airlift z odwrotną warstwą fluidalną do procesów realizowanych w obecności unieruchomionych mikroorganizmów
Publikacja -
Zjawisko kawitacji ultradźwiękowej, jego zastosowania oraz metodyka badań niszczenia, które powoduje
PublikacjaW artykule przedstawiono krótką charakterystykę zjawiska kawitacji, ze szczególnym naciskiem na kawitację wywołaną ultradźwiękami. Nakreślony został mechanizm niszczenia kawitacyjnego powierzchni po czym opisane zostały współczesne zastosowania zjawiska z zakresu techniki oraz medycyny. Przedstawiono również główne założenia metodyki badań niszczenia kawitacyjnego za pomocą generatora ultradźwięków zgodne z normą ASTM-G32 oraz...
-
Wpływ natężenia kawitacji na względną odporność kawitacyjną obrobionej laserowo stali 45
PublikacjaPrzedstawiono badania odporności kawitacyjnej stali 45 w początkowym okresie niszczenia po przetapianiu jej powierzchni wiązką lasera CO2 o mocy 6 kW. Stwierdzono spadek względnej odporności kawitacyjnej wraz ze wzrostem natężenia kawitacji.
-
Hydrodynamic pressure in micro-and nano bearing gap
Publikacja.
-
Hardness measurements for assessment of cavitation intensity
PublikacjaArtykuł opisuje możliwość zastosowania pomiarów teardości erodowanego materiału do oceny natężenia zjawiska kawitacji. Proponowana metoda zakłada, że cała energia implodujących pęcherzyków kawitacyjnych zamieniana jest na przyrost twardości warstwy wierzchniej materiału
-
Odporność kawitacyjna laserowo kształtowanych struktur na stali 45
PublikacjaPrzedstawiono badania odporności kawitacyjnej różnych struktur otrzymanych na stali 45 po laserowym stopowaniu jej powierzchni proszkami Ni, Mn. Cr, Nb, Mo, Ti, Co.
-
Odporność kawitacyjna struktury austenitycznej otrzymywanej metodami obróbki laserowej
PublikacjaPrzedstawiono badania odporności kawitacyjnej struktur austenitycznych otrzymanych poprzez obróbkę laserową stali 1H18N9 i 45. Stal 1H18N9 stopowano Mn i TiC natomiast warstwę wierzchnią stali 45 stopowano Ni, Mn, Cr i Nb.
-
Charakterystyka kawitacyjna laserowo obrabianych napoin Fe-Cr-Mn
PublikacjaPrzedstawiono badania odporności kawitacyjnej napoin Fe-Cr-Mn w dwóch przypadkach: bez dodatkowej obróbki powierzchniowej oraz po przetapianiu powierzchni napoiny wiązką lasera CO2 o mocy 1000W. Oceniano głębokość i stopień umocnienia warstwy wierzchniej.
-
Charakterystyka hydrodynamiczna pętlicowego reaktora z mieszaniem ciecz - ciecz oraz opracowanie metody wytwarzania w nim mikrocząstek stałych
Publikacja -
Mutual hydrodynamic interaction between the operating propeller and the rudder
PublikacjaPraca przedstawia opis algorytmu i programu do analizy oddziaływania hydrodynamicznego pomiędzy pracującą śrubą a sterem. Algorytm jest oparty na jednoczesnym rozwiązaniu zadania brzegowego dla śruby i steru. Wyniki obliczeń obejmują rozkłady ciśnienia i zmienne siły hydrodynamiczne na śrubie i sterze oraz niestacjonarne zjawiska kawitacyne na obu obiektach. Wyniki obliczeń porównano z rezultatami badań eksperymentalnych.
-
Difficulties with evaluating resistance of materials to cavitation.
PublikacjaW pracy dokonano analizy wyników Międzynarodowego Testu Erozji Kawitacyjnej (ICET), któremu koordynował Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk (IMP PAN) w Gdańsku. Kluczowe parametry wpływające na zmianę przebiegu krzywych erozji uzyskanych na stanowiskach badawczych zostały wskazane. Wykazano konieczność przeprowadzenia badań w zakresie oceny wpływu efektu skali. Zaprezentowano wyniki uzyskane na stanowiskach magnetostrykcyjnych...
-
Ekologiczna sanitacja. Część II – rozdział i zagospodarowanie ścieków żółtych
PublikacjaW ostatnich latach zaobserwować można coraz większe zainteresowanie sanitacją ekologiczną. Dzięki ekologicznej sanitacji odpady bytowe są usuwane i ponownie poddane zagospodarowaniu, przy całkowitym zapewnieniu odpowiednich warunków higienicznych oraz odzysku substancji odżywczych. Ten niedrogi i łatwy w użytkowaniu sposób stanowi alternatywę tradycyjnej kanalizacji „end-of-pipe”. Jednym z rozwiązań sanitacji ekologicznej jest...
-
Ekologiczna sanitacja. Część I – rozdział i zagospodarowanie ścieków szarych
PublikacjaW ostatnich latach, szczególnie w Europie Zachodniej (Niemcy, Austria, Szwajcaria) i krajach skandynawskich (Szwecja, Norwegia), zaobserwować można coraz większe zainteresowanie sanitacją ekologiczną (w jęz. ang. Ecological Sanitation). Zrównoważoną sanitację można zdefiniować jako sanitację, która chroni i promuje zdrowie ludzkie, nie przyczyniając się do degradacji środowiska, jest technicznie dopasowana oraz ekonomicznie akceptowalna....
-
Wpływ niejednorodności pola prędkości na dyspersję hydrodynamiczną w nienasyconym ośrodku gruntowym: badania eksperymentalne i modelowanie numeryczne
PublikacjaPraca dotyczy zjawiska makrodpersji, czyli rozprzestrzeniania się substancji rozpuszczonej w wodzie gruntowej w skali makro. Przyczyną makrodyspersji są różnice prędkości w poszczególnych ścieżkach przepływu, które mogą występować nawet w pozornie jednorodnym ośrodku gruntowym. Eksperymenty przeprowadzono na makroskopowo jednorodnych i nienasyconych kolumnach gruntowych o trzech różnych długościach. Zawartość wody w kolumnie mierzono...
-
Odporność kawitacyjna stopu SUPERSTON po nadtapianiu laserowym w warunkach kriogenicznych
PublikacjaPrzedstawiono rezultaty nadtapiania laserowego stopu SUPERSTON w warunkach kriogenicznych i ich wpływ na odporność kawitacyjną. Uzyskane wyniki potwierdzają wzrost odporności kawitacyjnej stopu SUPERSTON po obróbce laserowej w porównaniu ze stopem odlanym.
-
Odporność kawitacyjna stali 2H13 przetapianej wiązką lasera i stopowanej niobem
PublikacjaPrzedstawiono badania odporności kawitacyjnej stali 2H13 po dwóch wariantach obróbki laserowej. W pierwszym wariancie powierzchnie stali przetapiano wiązką lasera CO2, a w drugim powierzchnie wzbogacano Nb w ilości 5% masowego.
-
Nauka w świecie cyfrowym okiem młodego inżyniera - nawigacja mobilna w miastach
PublikacjaDynamiczny rozwój technologii ICT i miniaturyzacja komponentów elektronicznych doprowadziły do sytuacji, w której znaczna część światowego społeczeństwa korzysta z urządzeń mobilnych. Dzięki powszechnemu dostępowi do smartfonów każdy użytkownik może w prosty sposób sprawdzić swoje położenie, niezależnie od tego, gdzie w danej chwili się znajduje. Ponadto sami operatorzy sieci komórkowych oraz dostawcy szeregu serwisów korzystają...
-
Vortex cavitation as a source of high level acoustic pressure generated by ship propellers
PublikacjaPraca przedstawia wyniki badań teoretycznych i eksperymentalnych nad mechanizmami fizycznymi generowania wysokiego ciśnienia akustycznego przez kawitujące wiry wierzchołkowe powstające na śrubach okrętowych
-
Odporność kawitacyjna stali 45 i 2H13 po laserowym przetapianiu ich powierzchni wielościegiem
PublikacjaPrzedstawiono badania odporności kawitacyjnej stali 45 i 2H13 po laserowym przetapianiu ich powierzchni w dwóch wariantach: pojedynczą ścieżką oraz czterema przylegającymi ścieżkami. Stwierdzono mniejszą odporność kawitacyjną wielościeżek od 19 do 68% w zależności od gatunku stali.
-
Odporność kawitacyjna grubych powłok ochronnych CrC nanoszonych metodą niskociśnieniowego wyładowania łukowego (Arc-PVD)
PublikacjaReferat przedstawia analizę i metodę pokrywania powierzchni materiałów zastosowanych w turbinach parowych i śrubach okrętowych za pomocą CrC przy zastosowaniu metodę ARC-PVD. Celem jest podwyższenie trwałości powierzchni narażających na erozję wywołaną przez kawitację.
-
Michał Wodtke dr hab. inż.
Osoby -
A complete design of contra-rotating propellers using the new computer system
PublikacjaPraca przedstawia system komputerowy do projektowania okrętowych układów śrub przeciwbieżnych oparty na modelu linii nośnej i powierzchni nośnej. System uwzględnia niestacjonarne oddziaływania hydrodynamiczne pomiędzy przednią a tylną śrubą układu, a także oddziaływania z kadłubem statku. System umożliwia optymalizację projektu z punktu widzenia minimalizacji kawitacji, niestacjonarnych sił na wale napędowym oraz generowanych pulsacji...
-
Cavitation erosion of X5CrNi18-10 austenitic stainless steel alloyed with TiC
PublikacjaPraca prezentuje zmianę odporności kawitacyjnej stali X5CrNi18-10 po laserowym stopowaniu jej warstwy wierzchniej węglikiem TiC. Laserowe stopowanie przeprowadzono dla 2 wariantów. W pierwszym przypadku stal stopowano do zawartości 1,55 TiC a w drugim do zawartości 3,97% TiC. Uzyskane rezultaty wskazują że przy zawartości 3,97 TiC nastopiło znaczące zwiększenie odporności na plastyczne odkszyałcenie warstwy wierzchniej pod wpływem...
-
Hydrodynamic model experiments with pod propulsors. Oceanic Eng. Intern.**2001 vol. 5 nr 2 s. 95-103, 15 rys. bibliogr. 6 poz. Hydrodynamiczne badania modelowe pędników azymutalnych.
PublikacjaPraca przedstawia badania modelowe trzech wariantów pędnika azymutalnego.Celem badań było zmierzenie charakterystyk hydrodynamicznych pędników w za-leżności od parametrów pracy oraz przeprowadzenie obserwacji kawitacji.
-
Andrzej Stateczny prof. dr hab. inż.
OsobyProf. dr hab. inż. Andrzej Stateczny jest profesorem Politechniki Gdańskiej i prezesem firmy Marine Technology Ltd. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się głównie wokół nawigacji, hydrografii i geoinformatyki. Obecnie prowadzone badania obejmują nawigację radarową, nawigację porównawczą, hydrografię, metody sztucznej inteligencji w zakresie przetwarzania obrazów i fuzji danych wielosensorycznych. Był kierownikiem lub głównym...
-
Studium problemów badawczych oraz konstrukcyjnych okrętowych łożysk ślizgowych wałów głównych smarowanych wodą
PublikacjaWraz z intensywnym rozwojem techniki podwyższył się poziom oczekiwań względem nowo projektowanych i budowanych obiektów, w tym również jednostek pływających. Okazuje się jednak, że corocznie towarzystwa klasyfikacyjne odnotowują liczne awarie układów łożyskowych wałów śrubowych. Może być to związane z ciężkimi warunkami pracy, zwłaszcza mocno obciążonego łożyska rufowego. Przypuszczano również, że ograniczona trwałość niektórych...
-
Badania laboratoryjne strat ciśnieniowych w pompie wyporowej
PublikacjaW artykule przedstawiono nowatorską metodę badania strat ciśnieniowych w pompie - metodę uchwycenia początku kawitacji. Metoda opiera się na zjawisku kawitacji, która powstaje w komorze roboczej pompy w trakcie jej połączenia z przewodem dopływowym.
-
Friction forces for human hip joint at a naturally permeable cartilage
PublikacjaNiniejsza praca omawia różne rodzaje sił tarcia występujących w szczelinach stawów człowierka. W artykule dokonano analizy kilku ważnych czynników wpływających na wartości sił tarcia występujących w stawach człowieka. Rozważa się siły tarcia wywołane klasycznym hydrodynamicznym smarowaniem, wzmożonym hydrodynamicznym smarowaniem, wyciskaniem a także przesączaniem cieczy synowialnej do i z porowatej warstwy chrząstki stawowej.
-
Fala stojąca Stokesa - krytyczna analiza wzorów wynikających z aproksymacji 2 rzędu
PublikacjaPoprawne postaci wzorów na: rzędną swobodnej powierzchni, wzniesienie poziomu falowania i ciśnienie hydrodynamiczne, dla przypadku fali stojącej Stokesa 2 rzędu. Krytyczna ocena niektórych wzorów występujących w literaturze na podstawie wyników analiz porównawczych.