Search
Filters
total: 2275
filtered: 1077
-
Catalog
- Publications 1077 available results
- Journals 24 available results
- Conferences 24 available results
- Publishing Houses 6 available results
- People 244 available results
- Projects 8 available results
- Laboratories 6 available results
- Research Teams 5 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 691 available results
- Events 89 available results
- Open Research Data 99 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: JĘZYKI FORMALNE
-
Extending Service Selection Algorithms with Interoperability Analysis
PublicationApplication development by integration of existing, atomic services reduces development cost and time by extensive reuse of service components. In Service Oriented Architecture, there exist alternative versions of services supplying the same functionality but differing in Quality of Service (QoS) attributes, which enables developers to select services with optimal QoS. Existing algorithms of service selection focus on the formal...
-
The Decisional DNA-Based Smart Bike for Internet of Things
PublicationIn this paper, we introduce a novel application of the Internet of Things, the Decisional DNAbased Smart Bike. The Decisional DNA is a domain-independent, flexible and standard knowledge representation structure; it allows its domains to acquire and store experiential knowledge and formal decision events in an explicit way. By using Decisional DNA, the sensor-equipped bicycle is able to learn its user’s weight, riding habits, etc....
-
The Importance of Demand and Environment for Defining and Establishing the Role of Data Stewards
PublicationData stewardship is now a central part of FAIR research data management. Although various types of positions called data stewards have been created at academic institutions over the last years, no demand-oriented, formal model of data stewardship and the associated roles exist so far. This workshop report presents the outcomes of the panel discussion “The Importance of Demand and Environment for Defining Data Stewardship” held...
-
Enhancing Product Innovation Through Smart Innovation Engineering System
PublicationThis paper illustrates the idea of Smart Innovation Engineering (SIE) System that helps in carrying the process of product innovation. The SIE system collects the experiential knowledge from the formal decisional events. This experiential knowledge is collected from the set of similar products having some common functions and features. Due to the fact that SIE system collects, captures and reuses the experiential knowledge of all...
-
EIA in teaching sustainable development and environmental protection in engineering education
PublicationA multifaceted approach in teaching the environmental impact assessment (EIA) as a way to stress the role of environmental education in technical sciences is the focus of this article. The EIA is an example of an effective tool that supports spatial planning in implementing sustainable development. The aim is to present the idea and benefits of a facilitative and collaborative approach in teaching the EIA, stressing the role of...
-
Model hydrodynamiczny cyrkulacji w instalacjach c.w.u.
PublicationW referacie opisano formalnie poprawny, kompletny model matematyczny cyrkulacji ciepłej wody użytkowej. Przedstawiono oznaczony układ równań dla przykładowej, niewielkiej lecz dostatecznie dużej i kompletnie wyposażonej instalacji. Policzono i zbilansowano liczbę równań i niewiadomych. Wskazano preferowane metody rozwiązywania takiego układu równań. Jest to materiał oryginalny (opracowany przez autorów od początku do końca), do...
-
Standardy wyposażenia technicznego systemów transportu miejskiego - uwarunkowania i perspektywy zastosowania
PublicationInnowacje na rynku transportu miejskiego mają wymiar zarówno techniczny, jak i organiza-cyjny. Umożliwiły one w ostatnich 25 latach zwiększenie konkurencyjności transportu zbio-rowego wobec samochodu osobowego i – w rezultacie – efektywną realizację założeń i celów polityki zrównoważonego rozwoju w miastach i aglomeracjach. Wprowadzanie do systemu transportu miejskiego rozwiązań będących rezultatem innowacji technicznych i technologicz-nych...
-
Use of Bi-Temporal ALS Point Clouds for Tree Removal Detection on Private Property in Racibórz, Poland
PublicationTrees growing on private property have become an essential part of urban green policies. In many places, restrictions are imposed on tree removal on private property. However, monitoring compliance of these regulations appears difficult due to a lack of reference data and public administration capacity. We assessed the impact of the temporary suspension of mandatory permits on tree removal, which was in force in 2017 in Poland,...
-
Improving methods to calculate the loss of ecosystem services provided by urban trees using LiDAR and aerial orthophotos
PublicationIn this paper we propose a methodology for combining remotely sensed data with field measurements to assess selected tree parameters (diameter at breast height (DBH) and tree species) required by the i-Tree Eco model to estimate ecosystem services (ES) provided by urban trees. We determined values of ES provided by trees in 2017 in Racibórz (a city in South Poland) and estimated the loss of ES from January 1, 2017 to March 5, 2017,...
-
If Gravity is Geometry, is Dark Energy just Arithmetic?
PublicationArithmetic operations (addition, subtraction, multiplication, division), as well as the calculus they imply, are non-unique. The examples of four-dimensional spaces, R^4 and (−L/2,L/2)^4, are considered where different types of arithmetic and calculus coexist simultaneously. In all the examples there exists a non-Diophantine arithmetic that makes the space globally Minkowskian, and thus the laws of physics are formulated in terms...
-
"Niebiańska łąka" - o dekoracji stropu kościoła parafialnego w Górsku.
PublicationW artykule omówiono malarską dekorację stropu z 2 poł. XVIII w., na którą składają się sceny biblijne oraz przedstawienia roślin - owoców i kwiatów. Wraz z niebieskim tłem tworzą one łąkę symbolizującą Eden, bądź też, typowe dla sztuki protestanckiej tego okresu, nawiązanie do Królestwa niebieskiego. W sensie formalnym wizerunki roślin przypominają ryciny, rysunki etc. zamiawiane m.in. przez znanych...
-
Opis rysunków wektorowych.
PublicationNa stronach Web projektowanych w HTML ilustracje wyraża się przez odwołanie do pliku graficznego w formacie GIF, JPG czy też PNG. Nawet prosty rysunek wymaga zakodowania w obrazie rastrowym.Powoduje to nie tylko konieczność przesyłania dużej liczby danych, ale również uniemożliwia interpretację takiego rysunku przez aplikację kliencką.Zastosowanie XML umożliwia rozwiązanie tego problemu poprzez zapisanie rysunku składająccego się...
-
Sensorless Predictive Multiscalar-Based Control of the Five-Phase IPMSM
PublicationThis article proposes multi-scalar variables based predictive control of sensorless multiphase interior permanent magnet synchronous machine. Estimated parameters from adaptive observers are used to implement the proposed control scheme. The control approach is divided into two parts: for the fundamental plane, torque and its dual quantity from the multi-scalar model are directly predicted by the controller, and torque density...
-
An Innovative Approach to the Forecasting of Energetic Effects While Wood Sawing
PublicationIn the classical approach, energetic effects (cutting forces and cutting power) of wood sawing process are generally calculated on the basis of the specifi c cutting resistance, which is in the case of wood cutting the function of more or less important factors. On the other hand, the cutting forces (power) problem may be tackled with an innovative, up-to-date fundamental analysis of the mechanics of sawing based on modern fracture mechanics....
-
An innovative approach to the forecasting of energetic effects while wood sawing
PublicationIn the classical approach, energetic effects (cutting forces and cutting power) of wood sawing process are generally calculated on the basis of the specific cutting resistance, which is in the case of wood cutting the function of more or less important factors. On the other hand, the cutting forces (power) problem may be tackled with an innovative, up-to-date fundamental analysis of the mechanics of sawing based on modern fracture...
-
Theory versus experiment for vacuum Rabi oscillations in lossy cavities
PublicationThe 1996 experiment by Brune et al. [Phys. Rev. Lett. 76, 1800 (1996)] on vacuum Rabi oscillation is analyzed by means of alternative models of atom-reservoir interaction. Agreement with experimental Rabi oscillation data can be obtained if one defines jump operators in the dressed-state basis and takes into account thermal fluctuations between dressed states belonging to the same manifold. Such low-frequency transitions could...
-
Czynniki kształtujące architektoniczny wyraz fasad w budynkach biurowym i hotelowym kompleksu "Gdynia Waterfront"- od konkursu architektonicznego do realizacji.
PublicationKompleks "Gdynia Waterfront" składa się z budynku biurowego i hotelu, wzniesionych w unikalnej lokalizacji Nadbrzeża Prezydenta, w prestiżowej części portu. Głównym problemem projektowym było znalezienie właściwego odniesienia do otaczającego środowiska kulturowego. Szczególnie istotne było zachowanie równowagi kompozycyjnej pejzażu, zdominowanego przez zespół wysokościowców "Sea Towers". W sytuacji silnych ograniczeń gabarytowych,...
-
Microscopic Imaging to Visualize the Distribution of Dietary Nucleic Acids in Food Products of Various Origins
PublicationDietary nucleic acids (dietNAs) are being increasingly recognized as important food components with nutritional value. However, the precise dietary recommendations for dietNAs are limited, because established methods for determining the quantity and nutritional role of dietNAs are still lacking. One of the tools to narrow this gap could be microscopic imaging, as a convenient approach to visualize the abundance and distribution...
-
Analiza napięć indukowanych i strat mocy w kablach elektroenergetycznych wysokiego napięcia dla wybranych sposobów uziemienia żył powrotnych
PublicationDostarczanie mocy do centrów miast coraz częściej odbywa się z wykorzystaniem linii kablowych o napięciu 110 kV. To dogodny sposób zasilania, a praktycznie jedyny możliwy w przypadku gęstej zabudowy miejskiej. Kable wysokiego napięcia zawierają współosiową żyłę powrotną, w której podczas normalnej pracy oraz w stanach zakłóceniowych (podczas zwarć) mogą indukować się znaczne napięcia względem ziemi, co zagraża porażeniem i/lub...
-
Zobaczyć – rozpoznać – zrozumieć Wizualizacja jako metoda upowszechniania wiedzy
PublicationOpracowanie jest efektem zetknięcia dwóch perspektyw badawczych: nauk przyrodniczych (np. mikrobiologia, biotechnologia, inżynieria środowiska i zasobów naturalnych, oceanologia) z naukami humanistyczno-społecznymi (studia wizualne, geografia kulturowa, studia miejskie). Konieczność takiego zestawienia naukowych punktów widzenia i języków stanowi konsekwencję odmiennych doświadczeń zdobytych przez autorki podczas prowadzenia badań...
-
Wykorzystanie xml do reprezentacji cyfrowych dokumentów muzycznych
PublicationW bibliotekach cyfrowych dokumentów muzycznych potrzebny jest format pozwalający na wymianę danych różnego typu związanych z dokumentem muzycznym. Otwarty format XML posiada wiele zalet, które pozwalają na zastosowanie go w tej bibliotece. W rozdziale zwrócono uwagę na możliwość wykorzystania formatów MPEG-7, MARCXML oraz MusicXML do opisania różnorodnych aspektów muzyki. Połączenie wszystkich informacji związanych z dokumentem...
-
Hardware realization of shadow detection algorithm in FPGA
PublicationW referacie opisano problem detekcji cieni w sekwencjach wideo. Na podstawie metod znanych z literatury opracowano algorytm detekcji cieni, działający w czasie rzeczywistym i przeznaczony do realizacji sprzętowej w układzie FPGA. Algorytmy zostały przetestowane i porównane w środowisku MATLAB. Za pomocą języka VHDL zrealizowano system detekcji cieni wykorzystujący opracowany algorytm i zaimplementowano go w układzie Virtex-4. Został...
-
Detection of broadband signals in the field of aperture and array systems.
PublicationAnteny i szyki anten w dolnopasmowych systemach hydroakustycznych wnoszą istotne zniekształcenia liniowe wpływające na możliwości detekcji sygnałów szerokopasmowych. W artykule analizowany jest charakter takich zniekształceń metodą przestrzenno - czasowych odpowiedzi impulsowych. Sygnał odbierany w różnych kierunkach przestrzeni poddano filtracji na dwa sposoby z filtrem dopasowanym do sygnału nadawanego i filtrem dopasowanym...
-
Marketing terytorialny
PublicationW podrozdziale przedstawiono postać i zastosowanie marketingu w sferze odnoszącej się do działalności publicznej na zdelimitowanym obszarze. Opisano charakterystykę, przesłanki wpływające na powstanie oraz przyczyny wydzielenia marketingu terytorialnego. Zaprezentowano różne ujęcia definicyjne z analizą elementów, które w każdej definicji są akcentowane. Omówiono cele marketingu miejsc. Zidentyfikowano podobieństwa i różnice między...
-
Zmiana sprzedawcy energii elektrycznej w Polsce – proces bazujący na generalnej umowie dystrybucji
PublicationPolska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej zobowiązała się m.in. do przestrzegania wspólnych zasad dotyczących rynku energii elektrycznej. Jednym z istotnych przykładów tych regulacji jest postrzeganie energii jako towaru podlegającego mechanizmom rynku konkurencyjnego. Wprowadzone w krajowej energetyce procesy rynku konkurencyjnego umożliwiają odbiorcom energii m.in. swobodny wybór sprzedawcy energii w formule TPA. To...
-
Metoda PMRA oceny ryzyka przedsięwzięć informatycznych.
PublicationArtykuł prezentuje metodę PMRA (ang. Process Model-based Risk Assessment) oceny ryzyka przedsięwzięć informatycznych. W metodzie PMRA zaproponowano identyfikację ryzyka na podstawie własności strukturalnych modeli procesów. Dla tego celu opracowano model ryzyka wyprowadzony z rozszerzonego meta-modelu procesów biznesowych oraz wyposażony w język wzorców do opisu ryzyka. Zdefiniowano model bazy wiedzy o ryzyku obejmującej modele...
-
Enhancing Product Manufacturing through Smart Virtual Product Development (SVPD) for Industry 4.0
PublicationABSTRACT This paper proposes the Smart Virtual Product Development (SVPD) system, which enhances the industrial product manufacturing processes. The proposed system comprises of three main modules: design knowledge management (DKM), manufacturing capability analysis and process planning (MCAPP), and product inspection planning (PIP). Smart virtual product development system collects, stores, and uses experiential knowledge from...
-
Set of Experience and Decisional DNA: Experience-Based Knowledge Structures
PublicationThis chapter presents a description of Set of Experience Knowledge Structure (SOEKS) and Decisional DNA (DDNA), argumentation for a knowledge representation, composition, configuration and metrics. SOEKS is a combination of filtered and amalgamated information obtained from formal decision events. It facilitates effective explicit representation of decisional experience taken from different technologies. SOEKS comprises variables,...
-
Developing an Ontology from Set of Experience KnowledgeStructure
PublicationWhen referring to knowledge forms,collecting for all decision eventsin a knowledge-explicit way becomes a significant ask for any company. Set of experience knowledge structure can assis in accomplishing this purpose.However,after collecting,distributing and sharing that knowledge as adecisional DNA is even a more important advance.Distributing and sharing companies' decisional DNA through an efficient development of Ontologies...
-
The structure of knowledge resources supporting a model of IT technologies architecture = Struktury zasobów wiedzy wspierających model architektury technologii IT
PublicationThis paper introduces an abstract model for tools used in the software engineering process. The main goal of the research is to develop a universal model which allows a description of tools used in the process. The model supports a decision making process and gives an option to choose the best tooling for the situation. The model considers many factors including, but not exclusive to, the company structure, project environment...
-
The Idea of a Student Research Project as a Method of Preparing a Student for Professional and Scientific Work
PublicationIn the paper we present the idea and implementation of a student research project course within the master’s program at the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Gdansk Tech. It aims at preparing students for performing research and scientific tasks in future professional work. We outline the evolution from group projects into research project and the current deployment of both at bachelor’s and master’s levels...
-
Implementing Smart Virtual Product Development (SVPD) to Support Product Manufacturing
PublicationThis paper illustrates the concept of providing the manufacturing knowledge during early stages of product life cycle to experts working on product development. The aim of this research is to enable a more collaborative product development environment by using Smart Virtual Product Development (SVPD) system, which is powered by Set of Experience Knowledge Structure (SOEKS) and Decisional DNA (DDNA). It enhances the industrial product...
-
Smart Innovation Engineering (SIE): Experience-Based Product Innovation System for Industry 4.0
PublicationThis paper presents a semi-automatic system capable of facilitating product innovation process. This system, known as Smart Innovation Engineering (SIE) system, helps in decision-making by using the explicit knowledge of formal decision events. The SIE system carries the promise to support the innovation processes of manufactured products in a quick and efficient way. It stores and reuses the past decisional events or sets of experiences...
-
<title>FPGA-based cavity simulator for Tesla test facility</title>
Publication -
Rare A360T Mutation Alters GSK3β(Ser9) Binding in the Cytosolic Loop of Presenilin 1, Influencing β-Catenin Nuclear Localization and Pro-Death Gene Expression in Alzheimer’s Disease Case
Publication -
Development of Technical Creativity Featuring Modified TRIZ-AM Inventive Principle to Support Design for Additive Manufacturing
Publicationhe design for additive manufacturing (DFAM) processing was introduced to fully utilise the design freedom provided by additive manufacturing (AM). Consequently, appropriate design methodologies have become essential for this technology. Recently, many studies have identified the importance of DFAM method utilisation to produce AM parts, and TRIZ is a strategy used to formalise design methodologies....
-
Application of the 3D DEM in the modelling of fractures in pre-flawed marble specimens during uniaxial compression
PublicationPrzedstawiono w tym artykule wyniki modelowania pęknięć w cylindrycznych próbkach marmurowych ze wstępnymi nacięciami w czasie jednoosiowego ściskania . Zastosowano metodę elementów dyskretnych (DEM). Zbadano propagację i koalescencję pęknięć w próbkach marmuru z istniejącymi otwartymi nacięciami pod różnymi kątami do poziomu. Wyniki numerycznych symulacji trójwymiarowych (3D) zostały bezpośrednio porównane z badaniami laboratoryjnymi....
-
Four-state stochastic model of changes in the reliability states of a motor vehicle
PublicationThe properties of semi-Markov processes have been generally characterized and the applicability of the theory of such processes to the determining of the reliability of motor cars and other road vehicles has been explained. A formal description of the process of changes in the motor vehicle technical states considered as reliability states and a model of this process in the form of a one-dimensional stochastic process have been...
-
Metody reprezentacji i przetwarzania wiedzy w warunkach niepewności w ontologiach opartych na logice opisowej
PublicationW rozprawie przeanalizowano różne istniejące podejścia do problemu zaufania do ontologii, a zwłaszcza te dotyczące wiarygodności źródeł i informacji w nich zawartych. Omówione rozwiązania stosują podejście numeryczne do problemu zaufania, które przysparza jednak mnóstwa problemów związanych z modelowaniem procesu przetwarzania zapytań, jak również z samą interpretacją uzyskanych wyników.W pracy zaprezentowano model systemu zarządzania...
-
W poszukiwaniu nowego. Opinie wolontariuszy na temat udziału w programie „Teaching English in Poland”
PublicationProgram „Teaching English in Poland” (TEIP) opiera się na organizacji wakacyjnych obozów, podczas których amerykańscy wolontariusze uczą polskie dzieci i polską młodzież metodą „zanurzenia w języku”, czyli w trakcie codziennych aktywności, zajęć sportowych, artystycznych i innych podobnych wspólnych działań. Ważnym aspektem ewaluacji programu jest badanie jego efektów wśród młodzieży, nie mniej istotne są jednak opinie samych...
-
Hierarchiczny podział przestrzeni ontologii na konteksty
PublicationSemantyka języka OWL wprowadza pojęcie przestrzeni ontologicznej, w której współistnieje wiele ontologii w różnym stopniu ze sobą powiązanych. Wielkość i jednolitość tej przestrzeni jest przyczyną trudności w interpretacji i wnioskowaniu. Zaproponowana w wielu pracach kontekstualizacja przestrzeni ontologii wniosła pewien porządek do opisu zależności między ontologiami i wprowadziła pojęcie interpretacji lokalnych. W tym rozdziale...
-
Continuous-Time Active-RC Filter Model for Computer-Aided Design and Optimization
PublicationW pracy przedstawiono ogólny model filtru aktywnego RC opartego na wzmacniaczach odwracajacych faze. Model analizowany jest przy użyciu równań macierzowych. Podano jawną formułę określającą funkcję przenoszenia filtru w ogólnym przypadku. Przedstawiono rozszerzenia modelu pozwalające uwzgledniać nieidealność wzmacniaczy operacyjnych, w tym skończone wzmocnienie i pasmo przenoszenia oraz niezerową rezystancję wyjściową. Wyprowadzono...
-
Nasada kominowa sposobem intensyfikacji wydajności wentylacji grawitacyjnej w budynkach mieszkalnych
PublicationW Polsce wentylacja grawitacyjna jest najbardziej popularną metodą przewietrzania pomieszczeń, w tym lokali w budynkach mieszkalnych. Ten rodzaj wentylacji działa pod wpływem sił natury w wyniku różnicy ciśnień między powietrzem zewnętrznym a panującym wewnątrz obiektu, w następstwie czego wentylacje grawitacyjną trudno jest kontrolować oraz przewidywać poprawność jej funkcjonowania. Wentylacja grawitacyjna działa najlepiej zimą,...
-
Księgozbiór profesora Michała Reichera: struktura zasobu
PublicationCel pracy Celem niniejszej pracy jest przeprowadzenie analizy zachowanej części księgozbioru prof. M. Reichera zgodne z funkcjonalną koncepcją książki, wedle której daną kolekcję interpretować należy jako wyraz nie tylko zainteresowań i praktyk czytelniczych, ale jako część procesu społecznego komunikowania, rozumianego tutaj jako możność stworzenia kolekcji (kwestie rynku książki) i nadania jej wartości w obiegu informacji naukowej. Materiał...
-
Protokół SOAP i jego zastosowanie.
PublicationW pracy przedstawiono zasadę działania i organizację protokołu SOAP, który w chwili obecnej może być uważany za jeden z najważniejszych standardów w systemach rozproszonych. Zaprezentowano genezę powstania protokołu i jego współczesne zastosowania ze szczególnym uwzględnieniem problemów przenośności. Ponadto opisano formaty wiadomości i modele przesyłania danych w SOAP. Protokół, podobnie jak niemal wszystkie technologie informatyczne,...
-
Problemy w nauczaniu chemii na Wydziale Chemicznym
PublicationW referacie przedstawiono problemy w nauczaniu chemii (ale także matematyki i fizyki) według źródła ich pochodzenia. Za podstawową przyczynę trudności w nauczaniu przedmiotów chemicznych uznano słabe przygotowanie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z przedmiotów ścisłych. Wskazano również na inne przyczyny trudności m.in. konieczność zmian programowych związanych z wymaganiami Państwowej Komisji Akredytacyjnej. Szeroko omówiono...
-
Badania i rozwój technologii ogniw fotowoltaicznych
PublicationW tym roku mija już 60 lat od publikacji Chapina, Fullera i Pearsona dotyczącej krzemowych złącz typu p-n, które mają zdolność do konwersji energii słonecznej na energię elektryczną , ale tak naprawdę przez ostatnie 10-15 lat obserwujemy szczególnie intensywny rozwój w obszarze badań i nowych technologii fotowoltaicznych. Jest on możliwy dzięki przełomowym osiągnięciom w dziedzinie chemii, inżynierii materiałowej, nanotechnologii...
-
Wykorzystanie metod zorientowanych obiektowo do programowania sterowników programowalnych
PublicationW artykule zostały przedstawione główne udogodnienia wynikające z wykorzystywania zasad i metod podejścia obiektowego do programowania sterowników programowalnych. Omówiona została aktualna sytuacja tradycyjnych języków tekstowych i graficznych po wprowadzeniu rozszerzenia IEC 61499 normy IEC61131. W dalszej części zaprezentowano podział cyklu tworzenia programu na trzy zasadnicze części - analizę, projektowania oraz programowanie...
-
Centrum Zastosowań Matematyki
PublicationProjekt Centrum Zastosowan Matematyki realizowany jest przy Wydziale Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechniki Gdanskiej od wrzesnia 2013 do sierpnia 2015 roku. W drodze konkursu organizowanego przez Narodowe Centrum Badan i Rozwoju uzyskał on dofinansowanie w wysokosci niemal dwa miliony złotych ze srodków Europejskiego Funduszu Społecznego. Zadania projektu obejmuja: stworzenie platformy internetowej, organizacje cyklu...
-
Implementacja wykrywalnych usług typu REST na platformie Jakarta EE
PublicationNiniejszy rozdział przedstawia propozycję w jaki sposób może być realizowana implementacja wykrywalnych usług sieciowych opartych na stylu architektonicznym REST na platformie Jakarta EE. Zostały tutaj przedstawione zarówno podstawy teoretyczne niezależne od zastosowanej platformy technologicznej, jak i szczegóły implementacji w technologii JAX-RS wchodzącej w skład platformy Jakarta EE. W szczególności zostały tutaj przedstawione...