Filters
total: 38563
filtered: 15899
-
Catalog
- Publications 15899 available results
- Journals 150 available results
- Conferences 29 available results
- People 319 available results
- Inventions 22 available results
- Projects 103 available results
- Laboratories 5 available results
- Research Teams 39 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 1053 available results
- Events 46 available results
- Open Research Data 20897 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: DWUKROKOWE METODY RUNGEGO-KUTTY
-
Występowanie i metody oznaczania pestycydów w wodzie
PublicationOmówiono występowanie pestycydów oraz zagrożenia płynące z ich strony dla człowieka a także różne metody oznaczania pestycydów w wodach ze szczególnym uwzględnieniem metod ekstrakcji do fazy stałej (SPE). Omówiono metody izolacji z zastosowaniem krążków ekstrakcyjnych, dysków ekstrakcyjnych ''SpeediscTM, mikroekstrakcji do fazy stałej (SPME)........ w laboratorium oraz fabrycznie a także mikroekstrakcji ciecz-ciecz (SME). Podano...
-
Metody badania form odkształceń stojana maszyn elektrycznych.
PublicationOmówiono podstawy, cechy i zalecenia wykonania klasycznej analizy modalnej,eksploatacyjnej analizy modalnej i najnowszej analizy eksploatacyjnych form odkształceń (ODS FRF) w zastosowaniu do maszyn elektrycznych. Do analizy eksploatacyjnych form odkształceń sformułowano wzór działania na widmach oraz wprowadzono dekompozycję kształtu formy odkształceń. Na podstawie przykładowych badań silnika indukcyjnego małej mocy wykazano różnice...
-
Metody ewaluacji kursów internetowych - przykłady projektów UE.
PublicationOd 1997 Centrum Edukacji Niestacjonarnej Politechniki Gdańskiej bierze udział w projektach UE, które dotyczą kształcenia na odległość. Nie wszystkie z tych projektów dają w efekcie wysokiej jakości produkty. Główna przyczyna tkwi w pomijaniu procedur jakości, które bądź w ogóle nie są brane pod uwagę, albo pojawiają się zbyt późno. W artykule zaproponowano procedury określające jakość kursów na odległość na przykładzie doświadczeń...
-
Metody teorii sterowania w projektowaniu układów diagnostycznych.
PublicationPraca dotyczy zastosowania wybranych metod teorii sterowania do syntezy algorytmów detekcji uszkodzeń. Algorytmy takie, stanowiące istotną gałąź współczesnej diagnostyki technicznej obiektów dynamicznych, w swej istocie opierają się na rozwiązaniach odpowiednich zadań odpornego wyznaczania wektorów resztowych, czyli ważonych błędów oszacowań wyjścia danego obiektu dynamicznego (nadzorowanego procesu). Na treść pracy...
-
Laboratoryjne metody badania oporu toczenia opon samochodowych.
PublicationOmówiono laboratoryjne metody pomiaru oporu toczenia opon samochodowych. Przedstawiono stanowisko bębnowe Katedry Pojazdów i Maszyn Roboczych Politechniki Gdańskiej do pomiaru oporu toczenia oraz zaprezentowano wyniki badań opon bieżnikowych.
-
Metody projektowania ułatwiającego testowanie dla układów cyfrowych
PublicationPrzedstawiono przegląd metod ułatwiających testowanie DFT (Design for Testability) dla układów cyfrowych. Zaprezentowano metody stosowane na poziomie układów scalonych, pakietów oraz systemów elektronicznych. Pokazano heurystyczne metody projektowania pozwalające na zwiększenie sterowalności i obserwowalności układów oraz metody strukturalne, a wśród nich układy BILBO (Built-In Logic Block Observer), BIST (Built-In Self Test),...
-
Metody badania właściwości fizycznych polimerowych czujników wilgotności
PublicationPrzedstawiono trzy procedury pozwalające na pomiary parametrów elektrycznych polimerowych czujników wilgotności. Mierzone parametry, takie jak rezystancja objętościowa czujnika, rezystancja i pojemność wyznaczone przy ustalonej częstotliwości a także prąd dyfuzyjny, wykazują dużą czułość na zmiany wilgotności. Otrzymane charakterystyki posiadają liniową zależność, w skaliloglin, w funkcji wilgotności względnej.
-
Metody metagenomiczne w badaniu mikrobiomu jelitowego człowieka
PublicationMikroorganizmy zamieszkujące ciało człowieka to nie tylko komensale i groźne patogeny, ale także organizmy symbiotyczne pełniące kluczową rolę w zachowaniu homeostazy gospodarza. Badania metagenomiczne wykorzystujące techniki sekwen-cjonowania nowej generacji i metody bioinformatyczne pozwalają na dogłębne po-znanie mikrobiomu ludzkiego i poszukiwanie jego związku ze stanem zdrowia czło-wieka. Celem pracy jest omówienie różnych...
-
Metody oceny efektywności miejskich systemów sterowania ruchem
PublicationRozwijające się duże miasta borykają się ze wzrostem zatłoczenia motoryzacyjnego. Celem usprawnienia sieci transportowej duże miasta, w tym również kilka miast polskich decyduje się na wdrożenie narzędzia, które umożliwi im efektywne zarządzanie i sterowanie ruchem. Jeden z takich systemów został wdrożony w Trójmieście w grudniu 2015 roku. W niniejszym referacie przedstawiono metody oceny efektywności miejskich systemów sterowania,...
-
Metody pomiaru i analizy nierówności pionowych toru
PublicationDo czasu wprowadzenia jednolitych zasad oceny stanu infrastruktury na europejskiej sieci kolejowej zarządy krajowe stosowały różne metody pomiaru, analizy i oceny pomierzonych nierówności toru. W artykule przedstawiono metody pomiaru i analizy nierówności pionowych spełniające wymagania normy PN-EN 13848 oraz zdefiniowano i wyjaśniono podstawowe pojęcia w tym zakresie.
-
Metody zagospodarowania osadów ściekowych. Zagrożenia i szanse
PublicationWszystkie metody zagospodarowania osadów ściekowych można zaliczyć do dwóch podstawowych grup: przetwarzanie wysokotemperaturowe oraz biologiczną i chemiczną stabilizację. Do najbardziej popularnych metod zagospodarowania należą: suszenie, dezynfekcja wykorzystanie w rolnictwie, spopielanie lub piroliza z odzyskiem stałych i płynnych pozostałości procesowych, odzysk fosforu, odzysk biogazu, wykorzystanie w budownictwie oraz, najmniej...
-
Określenie miejsca wypadku przy pomocy metody Slibara
PublicationStatystyki dotyczące wypadków drogowych wskazują znaczy udział wypadków z udziałem pieszych. Przebieg zderzenia pojazdu samochodowego z pieszym stanowi złożony proces zależny od wielu czynników takich jak np. prędkość uderzenia, wzrost pieszego, kształt nadwozia, miejsce uderzenia pojazdu w ciało pieszego oraz wiele innych. W celu ustalenia rzeczywistego przebiegu takiego zdarzenia należy posłużyć się odpowiednimi narzędziami obliczeniowymi...
-
Filozofia krytyczna jako teoria metody poznania naukowego
PublicationPraca Parszutowicza Filozofia krytyczna jako teoria metody poznania naukowego postuluje możliwość wykorzystania metody kantowskiej jako specyficznej filozofii nauki. Jest propozycją ograniczenia zbyt wielkich zdaniem autora oczekiwań względem filozofii transcendentalnej i wykorzystania jej w sposób, który jak dotąd przynosił największe efekty - mianowicie jako filozofii i metodologii nauk. Rekonstruuje historyczne przykłady takiego...
-
Symulacja procesu wyboru metody wykrywania zdarzeń drogowych
Publication -
Metody wyszukiwania informacji oparte na wyznaczaniu kierunków
PublicationRozprawa doktorska poświęcona jest nowej, oryginalnej metodzie klasteryzacji kierunkowej przeznaczonej do wyszukiwania informacji. Metoda ma zastosowanie w przypadku, gdy przeprowadzane jest wyszukiwanie za pomocą zapytań. Mogą to być zarówno zapytania wprowadzane w polu tekstowym wyszukiwarki internetowej, jak i zapytania stosowane podczas wydobywania danych zawartych w sieci semantycznej. Metoda służy do przeprowadzania interaktywnego...
-
Modele i metody kolorowania grafów. Część II
PublicationNiniejszy artykuł jest drugą częścią 2-odcinkowego cyklu przeglądowego na temat modeli i metod kolorowania grafów. Przedstawiono w nim najważniejsze, z punktu widzenia zastosowań, modele kolorowania grafów. W szczególności pokazano różne kryteria i ograniczenia modyfikujące kolorowanie klasyczne. Ponieważ kolorowanie we wszystkich tych odmianach i wariantach jest NP-trudne, podano oszacowania na liczbę chromatyczną (indeks chromatyczny)...
-
Metody poprawy izolacyjności akustycznej warstwowych przegród budowlanych
PublicationZastosowanie lekkich paneli warstwowych przy budowie hal przemysłowychzwiązane jest z ich dobrymi cechami wytrzymałościowymi, cieplnymi, niskim ciężarem i krótkim czasem montażu.W niniejszym artykule skupiono się na metodach poprawy właściwości akustycznych paneli kompozytowych CSIP. Opisano wyniki badań doświadczalnych i numerycznych oraz sposoby modyfikacji paneli. W analizie wykorzystano model numeryczny metody elementów skończonych...
-
Innowacyjne metody obróbki powierzchni płaskich na docierarkach
PublicationPrzedstawiono charakterystykę innowacyjnej technologii obróbki powierzchni płaskich i płasko-równoległych na docierarkach jedno- i dwutarczowych. Zamieszczono studium przypadku obejmującego obróbkę elementów ceramicznych i wykonanych z węglików spiekanych, analizując jakość szlifowanych powierzchni i czasochłonność operacji oraz koszty obróbki elementów płaskich w układzie dwutarczowym.
-
Hybrydowe modele i metody modelowania układów mechanicznych
PublicationW monografii przedstawiono metody modelowania układów mechanicznych umożliwiające uzyskanie odpowiednio dokładnych modeli niskiego rzędu. Jedną z nich jest dyskretno-ciągła metoda pryzm (DCMP). Łączy ona zalety metod modelowania układów ciągłych o parametrach rozłożonych i dyskretyzowanych przestrzennie o parametrach skupionych. Jej opis matematyczny wyprowadzono posługując się metodami sztywnych elementów skończonych i transmitancji...
-
METODY KONTROLI OLEJOW SMAROWYCH EMITOWANYCH DO ŚRODOWISKA
PublicationEmitowane do środowiska oleje smarowe wykorzystywane w otwartych układach tnących, głowicach harwesterów, powinny zawierać wyłącznie biodegradowalne składniki. Składniki środków smarowych produkowanych z ropy naftowej wykazują negatywne oddziaływanie na środowisko i zdrowie, dlatego ich stosowanie w otwartych układach tnących powinno być zabronione, a użycie karane.
-
Metody identyfikacji miejsc niebezpiecznych na sieci dróg
PublicationW artykule przedstawiono metodę identyfikacji miejsc niebezpiecznych na sieci dróg bazującej na ryzyku, jako elemencie systemu zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej na przykładzie sieci dróg krajowych. Przedstawiono doświadczenia zagraniczne identyfikacji miejsc niebezpiecznych i uwarunkowania prawne w Polsce wdrażające konieczność identyfikacji miejsc niebezpiecznych na sieci TEN-T. W ostatniej części zaprezentowano...
-
Zastosowanie metody studium przypadku w kształceniu menedżerów
PublicationKształcenie z wykorzystaniem metod rozwiązywania problemów (problem-based learning) staje się coraz bardziej popularne na wszystkich poziomach kształcenia, również w edukacji biznesowej. Przykładem takiej metody jest studium przypadku (case study). Metoda studium przypadku pozwala na rozwijanie umiejętności i kompetencji wykorzystywanych przez menedżerów w ich pracy, np. umiejętności syntezy, identyfikacji problemów, czy podejmowania...
-
Niekonwencjonalne metody odzysku ciepła odpadowego na statkach
PublicationW artykule opisano kilka metod odzysku ciepła odpadowego, które nie znalazły jeszcze szerokiego zastosowania na statkach. Obecnie, powszechnie wykorzystuje się ciepło spalin do wytwarzania pary wodnej grzewczej, a ciepło wody chłodzącej cylindry silników głównych - do wytwarzania wody słodkiej w wyparownikach podciśnieniowych. Znacznie rzadziej, para wodna lub spaliny służą do napędu turbogeneratorów. Metody te są jednak wykorzystywane...
-
Localization of ferromagnetic objects via magnetometric method near equator
PublicationIstnieje wiele metod wykrywania ukrytych w ziemi obiektów. Metody te można podzielić na pasywne i aktywne. Do metod pasywnych należy metoda magnetometryczna. Obiekt ferromagnetyczny zaburza w swoim otoczeniu równomierność pola magnetycznego. Korzystając z metody magnetometrycznej można to zaburzenie zmierzyć i wykryć obiekt. W pracy przedstawiono nową metodę lokalizacji obiektów ferromagnetycznych metodą magnetometryczną znajdujących...
-
Novel approaches to wideband speech coding
PublicationDwie metoda kodowania szerokopasmowego mowy zostały zaprezentowane. W pierwszej metodzie wykorzystano algorytm kompresji i ekspansji czasowej sygnału mowy, pozwalający na kodowanie szerokopasmowe sygnału mowy z wykorzystaniem ustandaryzowanych kodeków. Metoda ta jest przewidziana do zastosowania w adaptacyjnych algorytmach kodowania mowy. Drugie z proponowanych rozwiazan dotyczy nowej metody estymacji obwiedni widma sygnalu mowy...
-
Modern approaches to file system integrity checking
PublicationOne of the means to detect intruder's activity is totrace all unauthorized changes in a file system.Programs which fulfill this functionality are called fileintegrity checkers. This paper concerns modernapproach to file system integrity checking. It reviewsarchitecture of popular systems that are widely used inproduction environment as well as scientific projects,which not only detect intruders but also take actions tostop their...
-
Messmethoden zur beurteilung der qualität von VoIP-verbindungen
PublicationPraca jest poświęcona tematyce QoS (Quality of Service) w sieciach IP. Na początku pracy opisano i porównano standaryzowane metody oceny jakości połączeń telefonicznych, tzn. MOS, PAMS, PSQM, PESQ, 3SQM, E-Modell. Następnie przedstawiono nowy efektywny system pomiarowy TraceView®:VoIP. Przy jego użyciu jest możliwy objektywny pomiar jakości usługi VoIP (Voice over IP) w sieciach IP. System ten umożliwia również dokonanie w...
-
New methods of underwater ship noise classification
PublicationDetekcja, klasyfikacj, identyfikacja i rozpoznanie cech hałasu generowanego przez statki jest bardzo istotna z punku widzenia naukowego i obronnego. Włożono wiele wysiłku w rozwój technologii sonarów pasywnych, która umożliwia zastosowanie hałasów podwodnych do celów praktycznych. Przedstawiono wyniki badań, które ukazują możliwości wykorzystania sieci neuronowej do klasyfikacji źródeł generowanych przez układy mechaniczne, odpowiadających...
-
Geotechnika metod bezwykopowych
PublicationOmówiono geotechniczne aspekty bezwykopowych metod budowy kanałów i rurociągów podziemnych oraz ich renowacji. Scharakteryzowano rodzaje przebić, przecisków, przewiertów i mikrotunelowania oraz stosowanych sposobów napraw i renowacji. Zamieszczono wzory i schematy do obliczeń oddziaływania pionowego na strop i spąg oraz oddziaływania poziomego gruntu otaczającego. Przeanalizowano zagadnienie tarcia między gruntem oraz obudową i...
-
Zastosowanie metod biometrycznych
PublicationW pracy przedstawiono opis różnych technik identyfikacji na podstawie obrazów. Omówiono własności biometrycznych systemów identyfikacji, sposoby zwiększania ich skuteczności i kierunki dalszego rozwoju.
-
Integracyjna metoda konstruowania aplikacji
PublicationZaproponowano metodę wytwarzania oprogramowania IMAC, która może stanowić pewien przełom w inżynierii oprogramowania na miarę jaką stanowiło wprowadzenie języków obiektowych zwłaszcza dla aplikacji rozproszonych do zastosowań biznesowych. W metodzie tej proponuje się ścisłe powiązanie analizy, projektu i implementacji w jednym, spójnym środowisku graficznym i stosowanie wspólnego języka modelowania i implementacji IML. Głównym...
-
Metoda rewitalizacji osiedli socjalnych.
PublicationPraca zawiera autorską metodę rewitalizacji ''głębokiej'', obejmującej zarówno konserwację krajobrazu miejskiego jak i ramy ekonomiczne i organizacyjne dla rozwoju zabudowy mieszkaniowej. Metoda ta wypracowana została specjalnie na potrzeby zasobów osiedli socjalnych okresu dwudziestolecia międzywojennego.
-
A fair distribution scheme for joint fingerprinting and decryption methods= Sprawiedliwy schemat dystrybucji dla metod łącznego osadzania odcisku palca oraz deszyfracji
PublicationThe paper addresses the fairness of the security provided by digital fingerprinting methods. It was noted that the digital fingerprinting techniques are designed primarily to protect service providers against the actions of malicious users, while honest users remain vulnerable to acts of malicious providers. The paper describes the customer's rights problem and the unbinding problem, which also apply to joint fingerprinting and...
-
Filozofia Kaizen. Rozwój międzynarodowego przedsiębiorstwa według japońskiej metody
PublicationTematem niniejszej pracy stała się japońska koncepcja Kaizen, jej analiza na podstawie wybranych przykładów z badań własnych. Celem pracy było przywołanie filozofii pod kątem teoretycznym, ale również praktycznym opierając się na przytoczeniu kilku przykładów. Praca naukowa w swojej treści obejmuje analizę oraz znalezienie odpowiedzi na kilka kluczowych pytań: Czym jest koncepcja Kaizen? Co oznacza japońska filozofia pracy "...
-
Wpływ metody syntezy na właściwości wybranych przewodników jonowych
PublicationPublikacja przedstawia wyniki pomiarów przewodników jonowych syntezowanych różnymi metodami.
-
Metody strukturalnej analizy ontologii opartych na logice opisowej
PublicationW rozprawie przedstawiono opracowaną przez autora metodę wewnętrznej reprezentacji ontologii opartych na logice opisowej: kartografię wiedzy. Metoda ta służy przede wszystkim zwiększeniu efektywności wnioskowania dla baz wiedzy zawierających dużą liczbę asercji. W pracy przedstawiono formalizm opracowanej metody oraz towarzyszące jej algorytmy. Kartografię wiedzy wykorzystano w ramach projektu PIPS (6. Program Ramowy UE), a testy...
-
Metody opisu ontologii: Inżynieria ontologii i jej zastosowania
PublicationPrzedstawiono rozwój języków opisu technologii i wskazano mozliwości ich zastosowania w różnych dziedzinach, a zwłaszcza do integracji i automatycznego uruchamiania usług sieciowych.
-
Zastosowanie metody różnic skończonych do symulacji czujników elektrokatalitycznych
PublicationW pracy przedstawiono nowe podejście do symulacji charakterystyk woltamperometrycznych czujnika elektrokatalitycznego w oparciu o ogólne prawa i równania opisujące zjawiska elektrochemiczne. Opracowano w tym celu odpowiednie oprogramowanie wykorzystujące metodę różnic skończonych. Wyniki symulacji porównano z wynikami pomiarów oraz symulacji uzyskanymi za pomocą stosowanych wcześniej narzędzi.
-
Metody ograniczania prądów zwarciowych w sieciach niskiego napięcia
PublicationPrezentuje się własności istniejących ograniczników prądu oraz nowego hybrydowego bezstykowego ogranicznika prądów zwarciowych, powstałego przez zastąpienia układu stykowego specjalnym bezpiecznikiem krótkotopikowym. Przedstawia się możliwość zastosowania go do ograniczania skutków łuku awaryjnego w rozdzielnicach nn oraz poprawy jakości energii elektrycznej przez eliminację zapadów napięcia w wyniku bardzo szybkiego wyłączania...
-
Metody Śledzenia Obiektów W Rozproszonych Systemach Monitoringu Wideo
PublicationSystemy monitoringu wideo stały się powszechną częścią zarówno przestrzeni publicznej jak również miejsc o ograniczonym dostępie. Nadzór obszaru o dużej powierzchni wymaga rozmieszczenia wielu kamer. Skuteczna analiza przez człowieka dużej liczby obrazów wideo jest praktycznie niemożliwa. Dlatego rozwijane są metody służące do automatycznego przetwarzania wideo ukierunkowanego na analizę kontekstową. W przypadku niepokrywających...
-
Analiza wrażliwości tarczy z wykorzystaniem metody elementów skończonych
PublicationW pracy przedstawiono przykład zastosowania analizy wrażliwości tarczy modelowanej przy pomocy metody elementów skończonych. Podstawy teoretyczne oraz przykład numeryczny dotyczą wpływu różnicowania grubości całej tarczy oraz jej obszarów – jako zmiennej pro-jektowej – na przemieszczenie wybranego punktu – jako zmiennej stanu.
-
Metody alokacji pędników w układach dynamicznego pozycjonowania statkiem
PublicationUkłady kontroli alokacji pędników stanowią ważną część systemów dynamicznego pozycjonowania DP (ang. Dynamic Positioning)na statku. Określają one sygnały sterujące nastawami pędników, na podstawie uogólnionego wektora sił wzdłużnej, poprzecznej i momentu skręcającego, uzyskiwanych z prawa sterowania. W artykule przedstawiono wybrane algorytmy kontroli alokacji pędników, optymalizujące prace tych urządzeń oraz omówiono wpływ zastosowanych...
-
Rozdział 10.2 Metody oznaczania właściwości przeciwutleniających próbek żywności
PublicationWystępowanie większości chorób cywilizacyjnych może być rezultatem stresu oksydacyjnego prowadzącego do różnorodnych zmian w ludzkim organizmie, wywołanych działaniem tzw. reaktywnych form tlenu. Z tego też powodu pojawiło się olbrzymie zapotrzebowanie na szybkie testy umożliwiające pomiar całkowitej zawartości przeciwutleniaczy czy też ogólnej siły przeciwutleniającej produktów żywnościowych a w szczególności świeżych warzyw...
-
Jak kłamać mapą? – kartogram, czyli metody podziału klasowego
Publication -
Błąd metody oszacowania skuteczności systemu ochrony fizycznej obiektu
Publication -
Nowoczesne metody usuwania barwników syntetycznych ze ścieków przemysłowych
Publication -
Metody odzysku ciepła w systemach klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.
PublicationPrzedstawiono przegląd metod oraz urządzeń do odzysku ciepła stosowanych w systemach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Opisano zasadę działąnia tych urządzeń oraz możliwości ich zastosowania w zależności od warunków technicznych. Zaprezentowano przykłady systemów kombinowanych, w których zastosowano kilka współpracujących ze sobą, różnego typu, urządzeń do odzysku ciepła.
-
Bezpieczeństwo komputerów w sieci. Część 2: Metody obrony.
PublicationOmówiono praktyczne sposoby zwiększania pewności pracy i bezpieczeństwa serwerów i komputerów osobistych, zasady bezpiecznej ich eksploatacji oraz metody obrony przd najczęściej spotykanymi zagrożeniami. Przedstawiono podstawowe zagadnienia z zakresu firmowej polityki bezpieczeństwea. Zaproponowano minimalny zestaw narzęzi i metod ochrony dla sieci firmowej.
-
Nowoczesne metody planowania rozwoju systemu dystrybucji energii elektrycznej.
PublicationW referacie omówiono dwie metody planowania rozwoju systemu dystrybucji energii elektrycznej: programowanie całkowito-liczbowe i programowanie ewolucyjne. Wskazano na szereg innych metod, które w szczególnych sytuacjach także prowadzą do właściwego rozwiązania problemu planowania. Zwrócono uwagę na szczególną efektywność programowania ewolucyjnego. Przedstawiono czynniki sprawiające, że problem planowania rozwoju poprzez planowanie...
-
Algorytmiczne metody redukcji poboru mocy w układach CMOS
PublicationW pracy przedstawiono wybrane możliwości zredukowania poboru mocy układów CMOS z wykorzystaniem dwóch algorytmów szeregowania zadań w procesie syntezy wysokiego poziomu układów cyfrowych. Zaprezentowano dwa opracowane algorytmy, a mianowicie MAREL i UNILO, dla których utworzono odpowiednie programy pozwalające uzyskać redukcję mocy projektowanych układów CMOS. Przeprowadzone badania testowe przy pomocy standardowych benchmarków...