Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 3745
-
Katalog
- Publikacje 1708 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 108 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 5 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 30 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 5 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 8 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 3 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 519 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 27 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 1332 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: ROZPROSZONE PRZECHOWYWANIE DANYCH
-
Bezpieczeństwo transmisji danych w systemie KNX
PublikacjaW artykule przedstawiono wymagania dotyczące bezpieczeństwa transmisji danych w rozproszonych systemach automatyki budynków oraz wskazano potrzebę wprowadzenia mechanizmów ochrony informacji w protokole komunikacyjnym standardu KNX. Zaprezentowano trzy różne metody ochrony informacji opracowane dla systemu KNX: EIBsec, KNX Data Security oraz metodę autorską. Porównano ich właściwości oraz przedstawiono potencjalne obszary zastosowań.
-
Odkrywanie reguł asocjacyjnych z transakcyjnych baz danych
PublikacjaW metodologii drążenia danych ekstrakcja reguł asocjacyjnych z dużych baz danych jest popularną i wysoko rozwiniętą metodą odkrywania nieznanych związków pomiędzy zmiennymi. Zaprezentowany w niniejszej pracy algorytm Apriori jest przeznaczony do znalezienia powiązań pomiędzy produktami zarejestrowanymi przez systemy transakcyjne w sklepach wielkopowierzchniowych. Posiadanie takiej wiedzy może być z powodzeniem wykorzystane do zarządzania...
-
Interakcyjna baza danych - Internetowa Biblioteka Etyki Informatycznej
PublikacjaArtykuł przedstawia opis zrealizowanej internetowo dostępnej biblioteki etyki komputerowej. Omówiono rodzaje przechowywanych danych, ontologie, funkcje dostępu i wyszukiwania oraz przyjęte rozwiązania technologiczne konstrukcji.
-
Stosowanie metryk wiarygodności danych w celu integracji usług sieciowych
PublikacjaArtykuł poświęcony jest problemowi sprzeczności danych występujących w wyniku korzystania z usług sieciowych. Sprzeczności te uniemożliwiają poprawne przetwarzanie danych i powodują błędy w działaniu aplikacji opierających się na integracji usług sieciowych. W artykule przedstawiona jest metoda rozwiązania problemu sprzeczności opierająca się na identyfikowaniu niewiarygodnych źródeł danych i wykluczaniu danych podawanych przez...
-
Zastosowanie MusicXML do wymiany danych oraz wizualizacji partytur
PublikacjaW rozdziale przedstawiono krótki opis standardu MusicXML. Pokazano możliwość jego zastosowania do wymiany danych pomiędzy bazą danych cyfrowych dokumentów muzycznych, a innymi aplikacjami czy bibliotekami. Zwrócono uwagę na problem wizualizacji wydobytych z bazy danych partytur cyfrowych w formacie MusicXML. Wskazano możliwość wykorzystania XML-owego standardu grafiki wektorowej SVG do wizualizacji partytur w środowisku internetu....
-
Bazy Danych
Kursy OnlineBazy danych, pojęcia podstawowe, modele danych , obsługa baz danych, j. SQL , kodowanie interfejsu do baz danych
-
Uzupełnianie brakujących danych w macierzach porównań parami.
PublikacjaMetoda porównywania parami jest jednym z popularnych narzędzi stosowanych w wieloatrybutowych zagadnieniach podejmowania decyzji. W metodzie tej otrzymuje się macierze ocen jako rezultat porównywania parami skończonej, zazwyczaj niewielkiej liczby wariantów. Czasami jednak zdarza się, że ekspert nie jest w stanie wyrazić swojej opinii dotyczącej pewnej pary wariantów. W takiej sytuacji macierze ocen są niekompletne i pojawia...
-
Bazy danych
Kursy OnlinePodstawy baz danych - modele danych, obsługa systemów baz danych w SQL
-
Układ akwizycji danych pomiarowych wykorzystujący pamięć FIFO.
PublikacjaW pracy omówiono zagadnienia związane z akwizycją danych w pomiarach masy pojazdów w ruchu przy pomocy sensorów światłowodowych. Przedstawiono projekt dwukanałowego układu akwizycji sygnału analogowego wykorzystującego pamięć FIFO. Zaprezentowano wyniki charakteryzacji wykonanego układu.
-
Metody wnioskowania kontekstowego z danych zapisanych w zewnętrznych źródłach
PublikacjaW poprzednich pracach autorów został przedstawiony system wnioskowania z danych zapisanych w zewnętrznych źródłach - KL (Knowledge Layer). Metody SED (Semantic Enrichment of Data) i RED (Reasoning over External Data) zastosowane w tym systemie umożliwiają wzbogacenie danych o semantykę oraz wnioskowanie z tych danych analogicznie jak z ontologicznego opisu świata. Dane zapisane w źródłach zewnętrznych są wzbogacone o terminologię...
-
Projekt i wdrożenie bazy danych w przedsiębiorstwie branży stoczniowej
PublikacjaObecnie działalność firm nie jest możliwa, bez szybkiego dostępu do dużej liczby danych. Niezbędne stają się komputerowe bazy danych, które wspomagają zarządzanie w przedsiębiorstwach. W artykule przedstawiono projekt relacyjnej bazy danych, który zaimplementowano w środowisku Microsoft Access. System wdrożono w przedsiębiorstwie Baltim, działającym w branży stoczniowej.
-
Wykorzystanie taksonomii do integracji danych w zasobach Internetu
PublikacjaRozproszony zbiór danych internetowych można zintegrować i efektywnie zorganizować wykorzystując możliwości usług sieciowych i taksonomii. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów nakładu pracy niezbędnej do budowy usług sieciowych publikujących zorganizowane zbiory danych. Omówiono zasady ręcznej i automatycznej budowy taksonomii. Przeanalizowano problemy optymalizacji takiej struktury oraz korzyści z kolorowania nazw wyróżnionych...
-
Dedykowane sieciowe technologie SIP dla prezentacji pseudodynamicznych danych geoprzestrzennych
PublikacjaSieciowe technologie prezentacji danych przestrzennych przeżywają aktualnie rozkwit spowodowany między innymi spadającymi cenami sprzętu komputerowego. Wynikający z tego wzrost wydajności domowych i biurowych stacji roboczych pozwala na praktyczne zastosowanie czasochłonnych algorytmów wizualizacji i przetwarzania skomplikowanych danych rastrowych i wektorowych. Niniejszy artykuł omawia wybrane technologie sieciowej prezentacji...
-
Przetwarzanie wielkoskalowych danych w ochronie zdrowia - możliwości i korzyści
PublikacjaW rozdziale przedstawiona została idea, pojęcia związane z przetwarzaniem wielkoskalowych danych oraz uogólniona architektura aktualnie wykorzystywanych tego typu systemów w zastosowaniach medycznych. Opisano funkcje oferowane przez bazowe elementy architektury ze szczególnym uwzględnieniem możliwości komponentu analityki dużych zbiorów danych medycznych. Na bazie dostępnej literatury przedmiotu dokonano zestawienia kluczowych...
-
Rozproszone mechanizmy obrony przed niekooperacyjnym zachowaniem węzłów w wieloskokowych sieciach bezprzewodowych
PublikacjaW chwili obecnej rosnącym zagrożeniem dla funkcjonowania sieci staje się niekooperacyjne zachowanie węzłów, tzn. ataki polegające na przyjęciu przez nie procedur funkcjonowania niezgodnych ze standardem, aby uzyskać niesprawiedliwą przewagę nad innymi węzłami.Jest to możliwe na skutek obecnego podejścia do projektowania mechanizmów sieciowych, nastawionego na maksymalizację ogólnej efektywności przy jednoczesnym założeniu pełnej...
-
DEDYKOWANY SYSTEM MONITORINGU WARUNKÓW KLIMATYCZNYCH W CENTRUM DANYCH
PublikacjaKoszty utrzymania centrum danych istotnie zależą od kosztów zużycia energii elektrycznej. Zapotrzebowanie na energię elektryczną w tego typu obiektach można optymalizować poprzez monitoring warunków klimatycznych oraz odpowiednie sterowanie czasem pracy urządzeń je utrzymujących. W pracy przedstawiono analizę czynników wpływających na zużycie energii elektrycznej w centrach danych oraz ich wpływ na koszty zużycia energii. Przedstawiono...
-
DRONY - Nowy sposób na rejestrację danych fotogrametrycznych
PublikacjaDrony wyposażone w lekkie aparaty fotograficzne lub kamery umożliwiają skanowanie, pomiary i generowanie modeli 3D danego obszaru na podstawie zdjęć rejestrowanych z powietrza. Zapewniają przy tym większą elastyczność oraz niższe koszty eksploatacji i obciążane są mniejszym ryzykiem niż pilotowe samoloty i helikoptery. Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania dronów pracach związanych z rejestracją danych fotogrametrycznych.
-
Ekstrakcja oraz dopasowanie konturów melodycznych w bazach danych muzycznych.
PublikacjaW pracy przedstawiono wybrane algorytmy indeksowania i wyszukiwania danych muzycznych w multimedialnych bazach danych. Opisano różnorodne techniki wprowadzania zapytań muzycznych, podając odpowiednie dla nich metody ekstrakcji melodii. Jako mechanizm indeksowania zaproponowano kontury muzyczne.
-
Zagrożenia poufności transmisji danych w wybranych systemach łączności satelitarnej
PublikacjaW pracy przedstawiono zagrożenia zachowania poufności transmisji danych i głosu w wybranych systemach łączności satelitarnej. Zwrócono uwagę na możliwość odtworzenia treści prowadzonych rozmów telefonicznych lub przesyłanych danych. Przedstawiono sposób analizy zdemodulowanego sygnału, zweryfikowany na podstawie przeprowadzonych badań sygnałów rzeczywistych.
-
Analiza przydatności wybranych systemów transmisji danych w systemie RSMAD
PublikacjaW pracy dokonano analizy przydatności wybranych systemów radiokomunikacyjnych, aktualnie wykorzystywanych lub możliwych do wykorzystania w przyszłości, do transmisji danych w Radiowym Systemie Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (RSMAD). Przedstawiono wady i zalety każdego z systemów, zwracając szczególną uwagę na cechy, które w sposób bezpośredni decydują o przydatności danego rozwiązania w systemie RSMAD....
-
Zastosowanie metod eksploracji danych do analizy odpowiedzi czujników gazu
PublikacjaZagadnienia poruszane w niniejszej rozprawie dotyczą zastosowania metod eksploracji danych do analizy odpowiedzi czujników gazu, umożliwiających poprawną identyfikację składu mieszaniny gazowej w elektronicznych systemach rozpoznawania gazu. Elektroniczne systemy rozpoznawania gazu to urządzenia wykorzystujące czujniki gazu oraz odpowiednio dobrane metody analizy danych pomiarowych, zdolne do określenia składu mierzonej mieszaniny...
-
Wykorzystanie ontologii wzbogaconych o reguły logiczne w systemach integracji danych.
PublikacjaCelem systemów integracji danych jest dostarczenie jednolitego interfejsu do wielu, dostępnych w sieci heterogenicznychźródeł informacji. Wraz z rozwojem Internetu opracowanie metodologii zarządzania wiedzą poprzez systemy integracji danych stało się jednym z fundamentalnych problemów zarządzania informacją. W ramach inicjatywy semantic Web powstał język OWL (Web Ontology Language) umożliwiający opisywanie semantyki różnych danych....
-
Modelowanie ciągów danych z użyciem sieci neuronowych
PublikacjaRozdział opisuje problematykę przetwarzania ciągów danych. Opisane zostały typy ciągów danych: dane sekwencyjne, sekwencje czasowe oraz przebiegi czasowe. Przedstawiona została architektura sieci rekurencyj
-
Wykorzystanie wymiennych kart pamięci Flash w mikroprocesorowych rejestratorach danych pomiarowych
PublikacjaW artykule przedstawiono możliwość wykorzystania kart pamięci Flash w mikroprocesorowych urządzeniach rejestracji danych pomiarowych. Dokonano przeglądu najpopularniejszych kart oraz omówiono ich właści-wości. Na przykładzie kart MMC i SD opisano sposób odczytu i zapisu danych przy wykorzystaniu interfejsu SPI. Rozważono różne struktury zapisu danych. W oparciu o wykonany prototyp rejestratora oszacowano zapotrzebowanie na zasoby...
-
Metody przetwarzania danych pochodzących z sonarów wielowiązkowych dla potrzeb kompresji
PublikacjaJednym z najczęściej używanych urządzeń służących do szeroko rozumianego telemonitoringu morskiego są sonary wielowiązkowe (ang. Multibeam systems - MBS). Ich wysoka wydajność w tworzeniu informacji o obiektach znajdujących się pod wodą skutkuje w dużych ilościach danych pozyskiwanych podczas rejsów badawczych i pomiarowych. W tym kontekście, proces przechowywania i zarządzania takim magazynem danych staje się istotnym problemem...
-
Badania parametrów QoS dla usług transmisji danych w systemie RSMAD
PublikacjaW referacie przedstawiono analizę wymagań jakościowych, określonych poprzez atrybuty QoS, dla usług transmisji danych obrazowych zwykorzystaniem Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (RSMAD). Podano także wyniki pomiarów i badańprzeprowadzonych w celu określenia przydatności różnych systemów radiokomunikacyjnych do transmisji danych w tym systemie z wymaganą jakością.
-
Filtracja danych TDOA w filtrze UKF w systemie multilateracyjnym
PublikacjaW artykule przedstawiono implementację metody filtracji danych pomiarowych w systemie MLAT(Multilateration), która ma na celu zwiększenie dokładności estymacji położenia poruszającego się statku powietrznego poprzez kompensację błędów pomiarowych. Opisano sposób implementacji algorytmu bezśladowego filtru Kalmana dla danych pomiarowych TDOA (Time Difference of Arrival), a następnie na podstawie zarejestrowanych rzeczywistych tras...
-
Analiza wymagań jakościowych dla usług przesyłania danych w systemie RSMAD
PublikacjaW referacie przedstawiono analizę wymagań jakościowych (określonychpoprzez atrybuty QoS) dla usług transmisji danych obrazowych z wykorzystaniem Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (w skrócie RSMAD). Ponadto przedstawiono wyniki badań symulacyjnych przeprowadzonych w celu określenia przydatności różnych systemów radiokomunikacyjnych do transmisji danych w tym systemie z wymaganą jakością.
-
Komponentowe Systemy Rozproszone 2022
Kursy Online -
Rozproszone systemy pomiarowe 2022
Kursy Online -
Telemetryczne systemy rozproszone 2023
Kursy Onlinestudia magisterskie - semestr 3, kierunek elektronika, specjalność Komputerowe Systemy Elektroniczne (obieralne na kierunku Inżynieria Biomedyczna). Przedmiot składa się z wykładu (15 godzin) i seminarium (15 godzin). Normalnie zajęcia odbywają się 2 godz. na tydzień.
-
Programowanie współbieżne i rozproszone
Kursy OnlineW ramach kursu poruszane będą następujące tematy: procesy w Uniksie: fork, procesy potomne, etc. programowanie współbieżne z biblioteką pthread (dowolnie Unix/Windows) programowanie współbieżne w językach: C#, Java.
-
Systemy internetowe i rozproszone
Kursy OnlineII stopień IBm
-
Telemetryczne systemy rozproszone 2024
Kursy Onlinestudia magisterskie - semestr 3, kierunek elektronika, specjalność Komputerowe Systemy Elektroniczne (obieralne na kierunku Inżynieria Biomedyczna). Przedmiot składa się z wykładu (15 godzin) i seminarium (15 godzin). Normalnie zajęcia odbywają się 2 godz. na tydzień.
-
Internetowy system prezentacji danych geodezyjnych dla jednostek samorządu terytorialnego
PublikacjaArtykuł przedstawia projekt i realizację internetowego systemu prezentacji danych geodezyjnych przeznaczonego dla jednostek samorządu terytorialnego.
-
Interakcyjny system wizualizacji terenu rzeczywistego na podstawie danych GIS
PublikacjaArtykuł przedstawia koncepcję interakcyjnego systemu Wiz3D służącego do wizualizacji terenu rzeczywistego na podstawie danych pochodzących z Geograficznych Systemów Informacyjnych GIS (ang. Geographical Information Systems). Ze względu na złożoność i różnorodność formatów oraz niedokładność przechowywanych danych geograficznych system taki przed generacją obrazu powinien dokonywać konwersji danych z formatów GIS na postać dogodną...
-
Asynchroniczna fuzja danych z wielu estymatorów stanu.
PublikacjaW przypadku obiektów, które można opisać dyskretno-czasowym modelem Gaussa-Markowa, oraz gdy dyskretny pomiar dotyczący obiektu pochodzi z pojedynczego czujnika, istnieje nieobciążony estymator minimalnowariancyjny stanu obiektu, czyli filtr Kalmana. W pewnych okolicznościach, np. z powodu dyskretnego charakteru źródła pomiaru, dokładność i odporność estymacji polegającej na pojedynczym źródle danych jest niewystarczająca. Jedną...
-
Wybrane metody szeregowania danych w sieci IEEE 802.16e
PublikacjaW pracy omówiono wybrane metody szeregowania danych stosowane w sieciach opartych na standardzie IEEE 802.16e (WiMAX Mobile) oraz wskazano ich mankamenty. Przedstawiono również najważniejsze mechanizmy odpowiedzialne za zarządzanie jakością usług oraz przydział zasobów poszczególnym terminalom. Znaczną uwagę skierowano na przyszłościowe kierunki badań w tym zakresie.
-
Transmisja danych pomiarowych przez sieć Internet z wykorzystaniem środowiska LabVIEW
PublikacjaPrzedstawiono sposób transmisji danych pomiarowych za pomocą sieci Internet, przy wykorzystaniu oprogramowania LabView firmy National Instruments. Biblioteki do programu LabView stanowiły podstawę przygotowania przyrządów wirtualnych realizujących transmisję danych przez Internet. Transmisja dotyczy przesyłania danych między przygotowanym systemem kontrolno-pomiarowym na bazie mikrokontrolera dołączonego do komputera IBM PC za...
-
Projektowanie wiedzy. Relacyjne bazy danych (ISBN 978-83-7348-702-4)
PublikacjaZałożeniem podręcznika Projektowanie wiedzy – relacyjne bazy danych jest kształtowanie praktycznych umiejętności opartych na wiedzy z zakresu tworzenia relacyjnych baz danych z wykorzystaniem narzędzi Microsoft Access. Książka zawiera zestawy ćwiczeń i zadań wraz z rozwiązaniami, które umożliwiają skuteczną naukę prawidłowego tworzenia modelu danych. Opracowanie wyróżnia się na tle innych prac bardzo szczegółowym i dokładnym...
-
Czynniki wpływające na magnetyczne pole rozproszone elementów konstrukcyjnych wykonanych ze stali węglowych
PublikacjaPrzeprowadzono badania próbek wykonanych ze stali węglowej lokalnie odkształconych plastycznie. Badano wpływ lokalnej deformacji na rozkład magnetycznego pola rozproszonego wokół próbek w zależności od warunków panujących podczas deformowania oraz wykonywania pomiarów. Na podstawie porównania rezultatów otrzymanych dla próbek o różnej historii stwierdzono, iż rejestrowane anomalie rozkładu MPR są spowodowane w głównej mierze przepływem...
-
Obliczanie niepewności pomiarów z wykorzystaniem interaktywnej bazy danych.
PublikacjaW przypadku analizy dokładności opartej o teorię niepewności można zredukować czas związany z procesami obliczeń i generacji raportów czy świadectw wzorcowania, a także uchronić się przed skutkami ewentualnych błędów w obliczeniach stosując odpowiedni program komputerowy. W referacie przedstawiono zagadnienie obliczeń niepewności oraz przykładowe rozwiązanie problemu obliczeń niepewności przy wzorcowaniu oparte o interaktywną bazę...
-
Model szyny integracyjnej danych i ontologii procesów Smart Cities
PublikacjaW artykule przedstawiono propozycję modelu szyny integracyjnej wykorzystywanego w projektowaniu architektur systemów Smart Cities. Model takiej szyny staje się niezbędny przy projektowaniu architektur wysokopoziomowych (ang. high level architecture), w ramach których procesy silosowe organizacji powinny być widziane z pespektywy jej ontologii. Aby taka szyna mogła być wykorzystywana przez dowolne miasta zaproponowano rozwiązanie...
-
Obsługa danych radarowych w rozproszonym systemie komunikacji i nadzoru projektu STRADAR
PublikacjaJednym z zadań rozszerzenia projektu STRADAR jest zrealizowanie zaawansowanego przetwarzania (reduplikacja, multifuzja) i prezentacji danych pochodzących z urządzeń radarowych znajdujących się pod kontrolą Morskiego Oddziału Straży Granicznej. W artykule przedstawiono założenia dla realizacji oprogramowania fuzji danych radarowych w serwerach archiwizacji, ogólną strukturę podsystemu obsługi danych radarowych, moduły wejściowe...
-
Bazy danych dostępne na stronach WWW polskich bibliotek politechnicznych
PublikacjaWykorzystując nowoczesną technologię polskie biblioteki politechniczne umożliwiają zadalny dostęp do szerokiego zakresu profesjonalnej literatury w bazach danych, dotyczącej głównie nauk ścisłych, technicznych i dyscyplin pokrewnych. Większość dostępnych baz danych to bazy bibliograficzne. Poprzez swoje strony WWW organizują też dostęp do zagranicznych serwisów wydawców i dystrybutorów czasopism elektronicznych, umożliwiając użytkownikom...
-
Wielodostępowe Struktury danych
Kursy OnlineWprowadzenie do technologii skłądowania danych - baz danych
-
Instalacja i wstępna analiza danych batymetrycznych pochodzących z echosondy wielowiązkowej
PublikacjaW akustycznym telemonitoringu środowiska morskiego stosowane są dwa rodzaje sonarów, a mianowicie: sonary boczne i echosondy wielowiązkowe. Oba systemy dostarczają danych zarówno dla batymetrii, jak i dla akustycznego obrazowania dna morskiego. Echosondy wielowiązkowe są zaawansowanymi technologicznie urządzeniami, które dzięki wielokierunkowej obserwacji szerokokątnej dna, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiej rozdzielczości kątowej,...
-
Synchronizacja i detekcja danych w asynchronicznej transmisji szeregowej między mikrokontrolerami.
PublikacjaW artykule przedstawiono wybrane metody synchronizacji i detekcji danych stosowane w transmisji szeregowej, realizowanej między mikrokontrolerami w linii przewodowej bądź radiolinii. Omówiono algorytmy synchronizacji polegającej na: rozpoznaniu bitów startu (logiczne ''0'') i stopu (logiczna ''1'') dodanych na początku i końcu każdego słowa, próbkowaniu nadmiarowym ciągu danych i przyporządkowaniu wartości bitów przez podjęcie...
-
Implementacja adaptacyjnej metody alokacji strumieni danych w radiowych sieciach ad hoc
PublikacjaW artykule przedstawiono adaptacyjną metodę alokacji strumieni danych w radiowych sieciach ad hoc. Badania skupiono wokół dynamicznej zmiany przepływności w kanale radiowym pomiędzy węzłami wieloskokowej sieci ad hoc. Wyniki pomiarów pozwoliły określić m.in. rzeczywisty czas rekonfiguracji urządzeń, opóźnienia w transmisji danych i zysk uzyskany dzięki użyciu zaproponowanej metody alokacji strumieni danych.
-
Analiza wpływu transmisji danych na jakość działania rozproszonych systemów sterowania
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienia związane z transmisją danych w rozproszonych systemach sterowania. Opisano cechy charakterystyczne przemysłowych sieci i protokołów informatycznych. Utworzono model rozproszonego systemu sterowania poziomem cieczy w zbiorniku, w którym komunikacja oparta została na protokole Modbus RTU. Na podstawie zmian parametrów transmisji danych wykazano, że poprawna komunikacja pomiędzy elementami systemu...