Wyniki wyszukiwania dla: NASYP DROGOWY - MOST Wiedzy

Wyszukiwarka

Wyniki wyszukiwania dla: NASYP DROGOWY

Wyniki wyszukiwania dla: NASYP DROGOWY

  • Keramzyt jako alternatywa wzmocnienia podłoża pod nasyp drogowy

    Publikacja

    Omówiono rozwiązanie posadowienia nasypu drogowego na słabonośnym podłożu o znacznej miąższości poprzez odciążenie podłoża z zastosowaniem kruszywa lekkiego

  • Zastosowanie metod dynamicznych wzmacniania podłoża gruntowego pod nasyp drogowy-Przypadek DK-16 Olsztyn-Barczewo

    Publikacja

    - Rok 2009

    W artykule autorzy opisali metodę wzmocnienia podłoża gruntowego pod posadowienie nasypu drogowego. Metoda jest połączeniem znanych metod: dynamicznej wymiany (DR) oraz metody mikrowybuchów (MW). Metoda została wykorzystana do wzmocnienia i konsolidacji warstw gruntów organicznych o miąższości do 12,5m oraz zagęszczenia pod wodą gruntów mineralnych nasypowych.

  • Marcin Stienss dr inż.

    Marcin Stienss (urodzony w 1982 r. w Malborku) specjalizuje się w tematyce infrastruktury drogowej. Jego główne obszary badawcze dotyczą mieszanek mineralno-asfaltowych, badań i diagnostyki nawierzchni oraz szeroko pojętego procesu projektowania dróg.  W roku 2006 roku uzyskał na Wydziale Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej stopień magistra inżyniera na kierunku Budownictwo Lądowe w specjalności Inżynieria Transportowa,...

  • NASSP Bulletin

    Czasopisma

    ISSN: 0192-6365

  • Zbrojenie geosyntetyczne podstawy nasypu

    Publikacja

    - Rok 2016

    W Polsce brak jest krajowych norm i wytycznych dotyczących projektowania nasypów na słabym podłożu gruntowym ze wzmocnieniem geosyntetycznym podstawy. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie różnic w mechanizmie zbrojenia skarp i podstawy nasypu (posadowionego bezpośrednio na słabym podłożu i na pionowych elementach nośnych) oraz porównanie wytycznych angielskich (BS 8006:2010) i niemieckich (EBGEO 2010) pod względem analizowanych...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Korzyści płynące z zastosowania platformy roboczej pod nasyp gruntowy

    Publikacja

    - Rok 2012

    Przedmiotem artykułu są nasypy gruntowe posadawiane na słabym podłożu gruntowym z wzmocnieniem przy użyciu platformy roboczej w podstawie. Platformy robocze są to konstrukcje, których głównym zastosowaniem jest tymczasowe, powierzchniowe wzmocnienie słabego podłoża gruntowego. W artykule przedstawiono inną możliwość ich wykorzystania, tj. jako elementu wpływającego na poprawę przebiegu modyfikacji podłoża gruntowego oraz części...

  • Marek Pszczoła dr hab. inż.

    I am a Faculty member (Department of Highway and Transportation Engineering) at the Faculty of Civil and Environmental Engineering, Gdansk University of Technology, Poland). My main research interests include: low-temperature properties of asphalt mixtures, low temperature cracking assessment of pavement structures, road materials properties, thermal stress analysis, design of pavement structures, airfield design and analysis....

  • Nasyp z geosyntetycznym wzmocnieniem podstawy posadowiony na pionowych elementach nośnych

    Publikacja

    - Inżynieria Morska i Geotechnika - Rok 2013

    W artykule przedstawiono zapisy aktualnych wytyczne niemieckich EBGEO 2010 dotyczących projektowania nasypów ze wzmocnieniem geosyntetycznym podstawy posadowionych na pionowych elementach nośnych. Szczegółowo omówiono metodę obliczeniową powołaną w wytycznych EBGEO 2010 w świetle najnowszych badań.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Marcin Budzyński dr inż.

    Jestem pracownikiem naukowo - dydaktycznym (adiunkt, Katedra Inżynierii Drogowej i Transportowej) na Wydziale Inżynierii Lądowej i  Środowiska, Politechnika Gdańska, Polska. Moje główne zainteresowania badawcze obejmują: badania w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym budowa i wdrażanie narzedzi zarządzania bezpieczeństwem, modelowanie miar bezpieczeństwa. Dodatkowo zajmuję się projektowaniem infrastruktury drogowej oraz...

  • Stateczność czołowego obwałowania nasypu przeciwpowodziowego Jeziora Druzno

    Publikacja

    Przedstawiono analizę stateczności czołowego obwałowania przeciwpowodziowego Jeziora Druzno w miejscowości Nowe Dolno. Obliczenia przeprowadzono zarówno w naprężeniach całkowitych jak i efektywnych uproszczoną metodą Bishopa oraz metodą Felleniusa-Peterssona. Uzyskano wysokie wartości minimalnego wskaźnika stateczności, zapewniające znaczny zapas stateczności nasypu podczas długotrwałych piętrzeń wody w jeziorze. Mogłoby to wskazywać...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Wymiarowanie wzmocnienia geosyntetycznego podstawy nasypu na słabym podłożu

    Zasady wzmocnienia geosyntetycznego podstawy nasypu. Normy i wytyczne dotyczące. projektowania konstrukcji z gruntu zbrojonego geosyntetykami. Zalecenia ogólne EBGEO dotyczące projektowanie nasypów na słabym podłożu gruntowym.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Metale z grupy platynowców a transport drogowy

    W artykule krótko scharakteryzowano nową grupę zanieczyszczeń o charakterze komunikacyjnym jakimi są metale z grupy platynowców (PGE). Przedstawiono możliwości zastosowań platynowców w różnych sektorach przemysłu. W tym punkcie szczególną uwagę zwrócono na emisję platynowców z katalizatorów samochodowych. Ponadto określono czynniki wpływające na zawartość platynowców w próbkach środowiskowych oraz rodzaje efektów toksycznych, jakie...

  • Korelacje parametrów gruntu w badaniach stanu zagęszczenia nasypu kontrolowanego

    Polowe badania porównawcze lekką płytą dynamiczną (LWD), płytą statyczną (VSS) oraz sondą dynamiczną. Wzajemne zależności pomiędzy dynamicznym modułem odkształcenia a pierwotnym i wtórnym modułem odkształcenia, a tak- że między stopniem zagęszczenia oraz modułem dynamicznym odkształcenia.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Wpływ nawierzchni jezdni na hałas drogowy. Część 1

    Publikacja

    W pracy przedstawiono rys historyczny walki z hałasm generowanym przez ruch drogowy. Problem ten był już istotny w Starożytnym Rzymie. W latach trzydziestych ubiegłego wieku wykonano w Polsce pierwsze pomiary hałasu związanego z ruchem drogowym. Podano zakresy prędkości powyżej których dominującym źródłem hałasu są toczące się opony. Przedstawiono czynniki związane z nawierzchnią i wpływające na hałas toczenia opon.

  • Wpływ nawierzchni jezdni na hałas drogowy - część 2

    Publikacja

    W pracy przedstawiono mechanizmy generowania hałasu opon związane z drganiami mechanicznymi oraz z przepływami powietrza. Omówiono wpływ rzeźby bieżnika opony oraz tekstury nawierzchni na generowany hałas podczas toczenia się opony po nawierzchni jezdni.

  • Zarządzanie ryzykiem w ruchu drogowym

    Publikacja

    - Rok 2009

    Ryzyko w ruchu drogowym. Ocena ryzyka w tunelach. Ocena ryzyka na sieci dróg

  • System nadzoru nad ruchem drogowym

    Publikacja

    - Rok 2010

    Zakres możliwych działań obejmujących nadzór nad ruchem drogowym. Instytucje uprawnione do kontroli kierowców.

  • Adaptacyjny system sterowania ruchem drogowym

    Publikacja

    - Rok 2024

    Adaptacyjny system sterowania ruchem drogowym to rodzaj systemu sterowania, który dynamicznie, w czasie rzeczywistym, dostosowuje swoje parametry w oparciu o bieżące warunki ruchu drogowego. Celem niniejszej rozprawy jest sprawdzenie wpływu wybranych cech systemu, zbudowanego w oparciu o zaprojektowane i zbudowane z udziałem autora inteligentne znaki drogowe, na wybrane parametry mające wpływ na bezpieczeństwo i płynność ruchu....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Projekt INZNAK - aktywne znaki drogowe

    Publikacja

    W Politechnice Gdańskiej na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki we współpracy z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie i dwiema firmami z województwa pomorskiego (Siled Sp. z o.o. i Microsystems Sp. z o.o.) od 2017 r. realizowany jest projekt badawczy pt. „INZNAK – inteligentne znaki drogowe do adaptacyjnego sterowania ruchem pojazdów, komunikujące się w technologii V2X”. Projekt jest dofinansowywany przez NCBR w...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Kablobetonowy most drogowy przez rzekę Starą Motławę w Gdańsku.

    Publikacja

    - Rok 2015

    W referacie przedstawiono historię projektowania i budowy jednego z pierwszych mostów kablobetonowych w Polsce. Połączony wysiłek projektanta i badacza w rezultacie stworzył konstrukcję, która do dziś służy miastu Gdańsk i poddana ostatnio weryfikacji nadal będzie spełniać swoją rolę. W pracy wykorzystano oryginalną dokumentację fotograficzną zebraną przez projektanta mostu. Henryka Żółtowskiego (1923-2004).

  • The application of risk analysis in the assessment and management of road safety in road tunnels

    Publikacja

    Tunele drogowe są najbardziej wrażliwymi za zakłócenia, spowodowane wypadkami drogowymi, elementami sieci drogowej. Najpoważniejszymi wypadkami w tych obiektach są zdarzenia z udziałem samochodów ciężarowych przewożących materiały niebezpieczne. Od kilku lat zatem rozwijane są w Europie metody analizy ryzyka i budowane narzedzia do zarządzania ryzykiem w tunelach drogowych. W Polsce zaczyna się budować tunele drogowe, a problem...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Zastosowanie analizy ryzyka do oceny i zarządzania bezpieczeństwem ruchu w tunelach drogowych

    Publikacja

    Tunele drogowe są najbardziej wrażliwymi za zakłócenia, spowodowane wypadkami drogowymi, elementami sieci drogowej. Najpoważniejszymi wypadkami w tych obiektach są zdarzenia z udziałem samochodów ciężarowych przewożących materiały niebezpieczne. Od kilku lat zatem rozwijane są w Europie metody analizy ryzyka i budowane narzedzia do zarządzania ryzykiem w tunelach drogowych. W Polsce zaczyna się budować tunele drogowe, a problem...

  • Wzmacnianie gruntów słabonośnych pod nasypem drogowym

    Publikacja

    Niniejszy artykuł traktuje o połączeniu dwóch technologii wzmacniania podłoża gruntowego, które w znakomity sposób dopełniły się wzajemnie, dając nowy wymiar spojrzeniu na dynamiczne metody wzmacniania podłoża gruntowego. Zrealizowana inwestycja wykazała w praktyce oczekiwane rezultaty, stając sie ostatecznym kryterium oceny poprawności połączenia technologii.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Koncepcja metody zagrożeń w ruchu drogowym

    Sieć drogowa w Polsce, pomimo przekształceń, ciągle jeszcze w wielu przypadkach nie odpowiada standardom bezpieczeństwa, jednocześnie brak tych standardów rzadko jest podawany, jako przyczyna wypadków drogowych. Brak standardów bezpieczeństwa wiąże się z występowaniem mankamentów na sieci dróg, które bezpośrednio zagrażają uczestnikom ruchu drogowego lub sprzyjają popełnianym przez tych uczestników błędom. Konieczne jest zatem...

  • Inteligentne wspomaganie zarządzania operacyjnego ruchem drogowym

    Publikacja

    - Rok 2016

    Najistotniejszym elementem obszarów miejskich są ich systemy transportowe, które stanowią silnik gospodarki. W świetle nowych problemów i wyzwań w zakresie miejskich systemów transportowych, coraz większą rolę zaczynają odgrywać inteligentne systemy transportowe i zarządzanie operacyjne ruchem drogowym w mieście. Niniejszy artykuł przedstawia analizę zagadnień składających się na operacyjne zarządzanie ruchem drogowym w miastach....

  • Wpadki w ruchu drogowym w Algierii.

    Publikacja

    - Rok 2003

    Referat zawiera analizę stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Algierii w latach 1970-2000, diagnozę stanu systemu transportowego oraz strategię dotyczącą podjęcia niezbędnych działań na rzecz poprawy sytuacji w ruchu drogowym w Algierii.

  • Nowe trasy drogowe a krajobraz warowny Gdańska.

    Publikacja

    - Rok 2002

    Artykuł przedstawia zagrożenia krajobrazu historycznego Gdańska przy budowie nowych przedsięwzięć drogowych oraz skuteczne narządzie do jego ochrony i kształtowania, jakim jest procedura oceny oddziaływania na środowisko (OOS). Krajobraz zachowanych fortyfikacji nowożytnych Gdańska, zagrożonych planowanymi inwestycjami komunikacyjnymi - drogami i węzłami, służy jako tło do rozważań na temat możliwości wykorzystania procedury...

  • Symulacja hałasu związanego z ruchem drogowym

    Przedstawiono założenia modelu opisującego generowanie i propagację hałasu przez źródła komunikacyjne w ruchu drogowym i kolejowym.

  • Odwodnienia drogowe z uwzględnieniem powierzchni specyficznych

    Rezultaty specjalistycznego seminarium dotyczącego odwodnień. Problemy strategiczne dla bezpieczeństwa użytkowania dróg.

  • Inteligentne wspomaganie zarządzania operacyjnego ruchem drogowym

    Publikacja

    Najistotniejszym elementem obszarów miejskich są ich systemy transportowe, które stanowią silnik gospodarki. W świetle nowych problemów i wyzwań w zakresie miejskich systemów transportowych, coraz większą rolę zaczynają odgrywać inteligentne systemy transportowe i zarządzanie operacyjne ruchem drogowym w mieście.Niniejszy artykuł przedstawia analizę zagadnień składających się na operacyjne zarządzanie ruchem drogowym w miastach....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Ocena nawierzchni drogowych

    Publikacja

    - Rok 2012

    Artykuł przedstawia sposób przeprowadzenia taniej i skutecznej oceny stanu technicznego nawierzchni na drogach lokalnych. Zamieszczono przykłady przeprowadzonych badań odcinków dróg. Opisano możliwości decyzyjne zarządców dróg, mające na celu ochronę nawierzchni przed zbyt szybkim pogorszeniem stanu technicznego. Podano przykłady prognozowanej skuteczności wprowadzenia ograniczeń w ruchu ciężkim oraz wykonania wzmocnienia.

  • Drogowy most przez Wisłę w Tczewie stan dzisiejszy, a możliwości modernizacji

    Publikacja

    - Rok 2009

    Most Tczewski będący jedyną przeprawą drogową przez rzekę Wisłę w Tczewie jest wspaniałym zabytkiem sztuki inżynierskiej uznanym za obiekt europejskiego dziedzictwa kultury technicznej. Rozdział zawiera opis konstrukcji, aktualnego stanu technicznego oraz możliwości modernizacji i dalszej eksploatacji mostu.

  • Porównanie parametrów stanu nasypu kontrolowanego na podstawie badań płytą dynamiczną i sondą dynamiczną

    Publikacja

    Omówiono polowe badania porównawcze lekką płytą dynamiczną (LWD) oraz sondą dynamiczną lekką (DPL). Określono zależności korelacyjne między dynamicznym modułem odkształcenia EVd i stopniem zagęszczenia ID.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Ochrona dzieci przed niebezpieczeństwem w ruchu drogowym.

    Publikacja

    Ochrona dzieci w Programie GAMBIT 2005.Działania edukacyjne w środowisku dzieci. Bezpieczna droga do szkoły.

  • Opony i nawierzchnie drogowe dla samochodów elektrycznych

    Publikacja

    Od czasu wynalezienia koła, które to wydarzenie miało miejsce około 6 tys. lat temu, rozpoczęła się era transportu kołowego trwająca do dzisiaj. W początkowym okresie koło, a często walec, wykorzystywane były jedynie do przesuwania ciężkich przedmiotów na niewielkie odległości. Potem pojawiły się pojazdy kołowe napędzane siłą mięśni zwierząt pociągowych. Dopiero pod koniec XVIII wieku zbudowano pierwsze pojazdy, które możemy zakwalifikować...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • ELEMENTY ZARZĄDZANIA OPERACYJNEGO RUCHEM DROGOWYM W MIASTACH

    Zwiększenie rangi zarządzania operacyjnego wynika z nacisków na szeroko rozumianą jakość, ciągłe doskonalenie oraz postrzegania organizacji jako takiej, która może odnieść sukces tylko wtedy, gdy wytwarza produkty, których oczekują klienci. Również w przypadku zarządzania ruchem drogowym w miastach zagadnienie zarządzania operacyjnego nabiera coraz większego znaczenia, gdyż każdy zarządzający ruchem powinien dostarczać produkt...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Modelowanie ryzyka w ruchu drogowym szeregami czasowymi.

    Publikacja

    - Rok 2004

    Referat jest syntezą analiz przeprowadzonych przez autorkę w pracy doktorskiej pod tym samym tytułem zakończonej w 2003 roku. Przedstawia metodę analizowania ryzyka w ruch drogowym bazującą na teorii szeregów czasowych, a także przykład aplikacji tej metody do modelowania zmian liczby zabitych w ruchu drogowym w Polsce.

  • Modelowanie hałasu samochodu osobowego w ruchu drogowym.

    Publikacja

    - Rok 2005

    Przedmiotem niniejszej pracy doktorskiej było opracowanie empirycznego modelu hałasu emitowanego przez samochody, pozwalającego na określenie hałasu w dowolnych warunkach ruchu pojazdu oraz nadającego się do analizy parametrycznej wpływu podstawowych parametrów ruchu na emitowany hałas. W ramach pracy opracowano metodykę a następnie przeprowadzono badania drogowe hałasu ośmiu pojazdów. Na podstawie uzyskanych charakterystyk emisji...

  • Modele ruchu w nowoczesnym zarządzaniu transportem drogowym

    Wdrożenie i rozwijanie wielopoziomowego modelu podróży i sieci transportowej (MST), w ramach Systemu Planowania Ruchu (SPR), usprawniającego zarządzanie transportem w systemach transportowych z wykorzystaniem usług oferowanych przez Inteligentne Systemy Transportu, może stanowić wsparcie naukowe dla krajowych, regionalnych lub lokalnych administracyjnych jednostek planistycznych i operacyjnych w usprawnieniu systemowego zarządzania...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Testing the Weibull distribution in road traffic losses analysis

    Publikacja

    The paper presents an attempt of applying the Weibull distribution for the purpose of analysing road traffic losses (fatalities). The question it asks is whether reliability engineering methods can be applied for the analyses. If this is the case, what should be the interpretation of the numbers and terms? It was assumed that the losses generated by a malfunctioning road transport system are fatalities. Risk exposure to these losses...

  • Sondowanie statyczne metodą CPTU podłoża gruntowego pod nasypem drogowym.

    Publikacja

    W artykule przedstawiono sposób wykonania badania sondowania statycznego metodą CPTU przez nasyp drogowy w celu oszacowania warunków konsolidacji podłoża gruntowego.

  • Drogowy most przez Wisłę w Kamieniu. Projekt i realizacja montażu przęseł

    Publikacja

    - Rok 2015

    W artykule opisano konstrukcję przęseł mostu drogowego przez Wisłę w Kamieniu (woj. lubelskie). Wykonawca przewidział montaż konstrukcji przez nasunięcie podłużne ze wspornikiem o rekordowej długości 108 m. Niestety, w początkowej fazie montażu dźwigary uległy lokalnemu uszkodzeniu polegającemu na plastycznej utracie płaskiej postaci środników. W artykule przedstawiono alternatywny projekt nasuwania, który został z powodzeniem...

  • Zsuwy skarp obiektów drogowych

    Publikacja

    - Rok 2009

    Przedstawiono charakterystyczne przykłady, powtarzające się na wielu realizowanych obiektach, niestateczności skarp drogowych w wykopie oraz nasypu w szczególnych warunkach geotechnicznych wrażliwych na degradację warstw przypowierzchniowych spowodowaną zmianami środowiskowymi wywołanymi wykonywaniem inwestycji.

  • Charakterystyka ofiar wypadków drogowych

    Publikacja

    Analiza wieku ofiar wypadków drogowych, wskaźniki ryzyka uczesticzenia w wypadkach drogowych

  • Automatyzacja zarządzania zdarzeniami drogowymi

    Publikacja

    - Drogownictwo - Rok 2012

    Zarządzanie zdarzeniami drogowymi obejmuje zbiór zadań planistycznych, organizacyjnych i operacyjnych, które mają na celu podjęcie skutecznych działań w przypadku wystąpienia kolizji, wypadków lub innych nieprzewidzianych zdarzeń w ruchu drogowym. Wykorzystanie środków telematyki transportu pozwala na usprawnienie działań operacyjnych oraz stwarza możliwości gromadzenia informacji, które mogą posłużyć udoskonaleniu procesów planistycznych...

  • Zastosowanie geosyntetyków przy wzmocnieniu podłoża pod nawierzchnie drogowe

    Publikacja

     Zastosowanie geosyntetyków przy wzmocnieniu podłoża pod nawierzchnie drogoweThe use of geosynthetics in the reinforcement of subsoil for road surfaces

  • Analiza miar narażenia na ryzyko w ruchu drogowym

    Narażenie na ryzyko jest elementem składowym ryzyka społecznego. W artykule przedstawiono analizę miar narażenia na ryzyko w ruchu drogowym. Przedstawiono ewolucję definicji narażenia na ryzyko w ruchu drogowym, a następnie scharakteryzowano najczęściej stosowane i proponowane do analizy miary narażenia na ryzyko. Wykorzystując analizę regresji korelacji określono siłę współzależności pomiędzy piętnastoma miarami narażenia na ryzyko,...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Ratownictwo drogowe ważnym elementem systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego.

    Publikacja

    Wypadki drogowe są jednym z największych problemów zdrowia publicznego. Wagę tego problemu podkreśla liczba ofiar ruchu drogowego oraz konsekwencje w postaci degradacji poziomu życia ofiar i ich rodzin. Ofiary wypadku drogowego doznają najczęściej mnogich obrażeń ciała, które bezpośrednio zagrażają życiu i są przyczyną trudności diagnostycznych oraz wymagają wielospecjalistycznego leczenia i rehabilitacji. W referacie przedstawiono...

  • Doświadczenia z wdrażania automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym.

    Publikacja

    - Rok 2004

    Referat dotyczy doświadczeń w wdrażaniu automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym a w szczególności zastosowania automatycznych urządzeń (kamery) monitorujących prędkość oraz wjazd na skrzyzowanie na czerwonym świetle, wpływu zastosowania kamer na redukcję prędkości oraz wypadków. Omówiono zastosowanie podobnych rozwiązań na terenie województwa pomorskiego oraz ocenę efektywności podjętych działań.

  • Możliwości wykorzystania systemu TRISTAR do badania wpływu warunków atmosferycznych na ruch drogowy.

    Efektywność systemów transportowych jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania aglomeracji miejskich. Niezawodny, bezpieczny i ekologiczny transport przyczynia się do podnoszenia konkurencyjności obszarów aglomeracyjnych poprzez zwiększenie ich atrakcyjności oraz poprawę jakości życia mieszkańców. Jednym z elementów mających znaczący wpływ na poziom niezawodności i sprawność systemów transportowych mają warunki atmosferyczne....

    Pełny tekst do pobrania w portalu