prof. dr hab. inż. Władysław Koc
Zatrudnienie
Publikacje
Filtry
wszystkich: 182
Katalog Publikacji
-
Evaluation of the Possibility of Identifying a Complex Polygonal Tram Track Layout Using Multiple Satellite Measurements
PublikacjaWe present the main assumptions about the algorithmization of the analysis of measurement data recorded in mobile satellite measurements. The research team from the Gda´nsk University of Technology and the Maritime University in Gdynia, as part of a research project conducted in cooperation with PKP PLK (Polish Railway Infrastructure Manager), developed algorithms supporting the identification and assessment of track axis layout....
-
Determination of the tram track axis using a multi receiver GNSS measurement system
PublikacjaThis article refers to research, that has been conducted by an interdisciplinary research team from the Gdańsk University of Technology and the Maritime University in Gdynia since 2009. These investigation concerns the determination of a railway track axis using the mobile satellite measurement technique. Following the dynamic development of GNSS techniques, that could be seen in the last decade, the team carried out further experiments...
-
Metodyka projektowania i eksploatacji dróg szynowych z wykorzystaniem mobilnych pomiarów satelitarnych
PublikacjaW pracy zostały przedstawione aplikacyjne możliwości metody mobilnych pomiarów satelitarnych w projektowaniu i eksploatacji dróg szynowych. Pokazano wizualizację położenia toru kolejowego, omówiono sposoby oceny odcinków prostych toru i odcinków położonych w łuku oraz tworzenie poligonu kierunków głównych trasy. Szczególną uwagę poświęcono opracowanej analitycznej metodzie projektowania, omawiając jej algorytmy obliczeniowe: projektowania...
-
Możliwości oceny kształtu toru z wykorzystaniem mobilnych pomiarów GNSS
PublikacjaW artykule podjęto zagadnienie możliwości wykorzystania nowoczesnych technik GNSS do identyfikacji i oceny ukształtowania torów kolejowych i tramwajowych. Zagadnienie to jest kluczowe w kontekście zarządzania oraz modernizacji i budowy dróg szynowych.
-
Analysis of positioning methods using Global Navigation Satellite Systems (GNSS) in Polish State Railways (PKP)
PublikacjaEach year, global navigation satellite systems (GNSS) improve their accuracy, availability, continuity, integrity, and reliability. Due to these continual improvements, the systems are increasingly used in various modes of transport, including rail transport, the subject of this publication. GNSS are used for rail passenger information, rail traffic management, and rail traffic control. These applications differ in the positioning...
-
Mobile satellite measurements on the Pomeranian Metropolitan Railway
PublikacjaThis paper presents the process of organization and execution of the mobile satellite measurements conducted on the tracks of the Pomeranian Metropolitan Railway before officially entry the line into operation. These measurements allowed for the accurate identification of the actual geometric shape of the line. In the paper the issues of both design and construction phase of this railway line has been described. Moreover, the geodetic...
-
Opór poprzeczny podsypki podczas pracy podbijarki torowej
PublikacjaW pracy opisano opracowaną koncepcjię badań i analizy oporów poprzecznych rusztu torowego, stawianych przez podsypkę tłuczniową podczas pracy podbijaki. Przedstawio-no badania eksperymentalne przeprowadzone w eksploatowanym torze oraz otrzymane na drodze tych badań rezultaty. Artykuł zawiera również wyniki symulacji wykonanej na modelu numerycznym.
-
Tor kolejowy w procesie regulacji geometrycznej
PublikacjaKoncepcja badań nad stanem naprężeń w szynach toru kolejowego, przeprowadzonych dotychczas w Politechnice Gdańskiej, polega na wymuszaniu przemieszczeń poziomych całego rusztu torowego za pomocą podbijarki. Podjęto próbę weryfikacji wcześniejszych ustaleń na drodze eksperymentów o bardziej szczegółowym charakterze. Stworzono odpowiednie stanowisko badawcze, usytuowane w eksploatowanym torze. Przyjęto sposób szacowania wielkości...
-
Wpływ sił podłużnych w szynach na przebieg regulacji geometrycznej toru
PublikacjaOd wielu lat w Politechnice Gdańskiej trwają badania nad stanem naprężeń w szynach toru kolejowego. Opracowana koncepcja polega na wymuszaniu przemieszczeń poziomych całego rusztu torowego za pomocą podbijarki i rejestracji określonego wskaźnika krzywizny. W ostatnim czasie podjęto próbę weryfikacji wcześniejszych ustaleń na drodze eksperymentów o bardziej szczegółowym charakterze niż to miało miejsce poprzednio oraz dostosowania...
-
Poszukiwanie metody określania sił podłużnych w szynach toru bezstykowego
PublikacjaArtykuł przedstawia w zarysie przegląd wybranych prac badawczych nad znalezieniem metody określania sił podłużnych w szynach toru bezstykowego, przeprowadzonych na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Rozległość tych badań jest imponująca, jednak efekty wciąż nie są do końca zadowalające. Jak dotąd nie opracowano bowiem metody bezpośredniego pomiaru sił podłużnych, dostosowanej w pełni do warunków praktyki utrzymaniowej.
-
Badania oporów poprzecznych rusztu torowego podczas pracy podbijarki
PublikacjaW pracy przedstawiono opis przeprowadzonych badań eksperymentalnych dotyczących oporów rusztu torowego, zastosowany system pomiarowy oraz analizę uzyskanych wyników. Pomiary potwierdziły tezę o możliwości określania charakteru oporu poprzecznego za pomocą podbijarki. Zaprezentowano również model matematyczny, opisującego przebieg procesu przemieszczania rusztu torowego w płaszczyźnie poziomej przez podbijarkę, w którym wykorzystano...
-
Próba oceny dokładności pomiarów satelitarnych toru kolejowego
PublikacjaW pracy przedstawiono rozwój technik pomiarów satelitarnych GPS, na tle zmieniających się rozwiązań wyznaczania fazowej poprawki pseudoodległościowej. Wskazano na występujące różnice w wykorzystaniu pomiarów RTK z pojedynczej stacji oraz aktywnych sieci geodezyjnych. Na podstawie uzyskanych danych z ok. 40-kilometrowego odcinka linii kolejowej dokonano analizy błędu wyznaczeń współrzędnych sieci ASG-EUPOS, w porównaniu do badań...
-
Określanie przebiegu trasy kolejowej na drodze pomiarów satelitarnych
PublikacjaW pracy przedstawiono, w sposób poglądowy, opis sieci ASG-EUPOS oraz architekturę zastosowanego zestawu pomiarowego GNSS. Opisano geodezyjne przygotowanie pomiarów toru kolejowego, które przeprowadzono na odcinku testowym. Ustawienie centrów fazowych anten względem osi toru testowego wyznaczono metodami geodezji tradycyjnej w oparciu o pomiary tachimetryczne. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów na ok. 30-kilumetrowym odcinku...
-
Określanie oporu poprzecznego podsypki podczas pracy podbijarki torowej
PublikacjaW Politechnice Gdańskiej od wielu lat są prowadzone prace badawcze nad wykorzystaniem podbijarki torowej w diagnostyce toru kolejowego. Chodzi o to, żeby podczas jej bieżącej pracy można było określać stan naprężeń w szynach oraz wartości oporów poprzecznych. W pracy przedstawiono opis przeprowadzonych badań eksperymentalnych dotyczących oporów rusztu torowego, zastosowany system pomiarowy oraz analizę uzyskanych wyników. Wartości...
-
Wyniki pomiarów satelitarnych toru kolejowego
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki pomiarów satelitarnych, przeprowadzonych w celu określenia przebiegu trasy kolejowej. Na podstawie uzyskanych danych z ok. 30-kilometrowego odcinka linii podjęto kwestię dostępności błędu wyznaczeń sieci ASG-EUPOS podczas pomiarów linii kolejowej. Podjęto próbę oszacowania dokładności pomiarów satelitarnych. Wyznaczone współrzędne toru dały podstawę do rozpatrzenia możliwości wykorzystania tego rodzaju...
-
Investigations of methods to measure longitudinal forces in continuous welded rail tracks using the tamping machine.
PublikacjaPraca przedstawia w sposób poglądowy próby znalezienia efektywnej metody określania sił podłużnych w szynach toru bezstykowego. Szczególną uwagę poświęcono metodzie wymuszonych przemieszczeń poprzecznych. Podstawowym stwierdzeniem z przeprowadzonych własnych badań była konieczność odejścia od podnoszenia odłączonego od podkładów odcinka szyny i skoncentrowanie się na przemieszczeniach poprzecznych; doprowadziło to koncepcji zastosowania...
-
Projekt badawczy BRIK: Opracowanie innowacyjnej metody wyznaczania precyzyjnej trajektorii pojazdu szynowego
Publikacja -
Installation of GNSS receivers on a mobile railway platform – methodology and measurement aspects
Publikacja -
Wyznaczanie osi torów tramwajowych z wykorzystaniem satelitarnego wieloantenowego systemu pomiarowego
Publikacja -
Atypical application of the parametric method for track infrastructure inventory
Publikacja -
Analysis of positioning methods using Global Navigation Satellite Systems (GNSS) in Polish State Railways (PKP)
Publikacja -
Mobilne pomiary satelitarne na liniach Pomorskiej Kolei Metropolitalnej
Publikacja -
Determination of CWR track's durability characteristics
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań nad wyznaczaniem sił osiowych w szynie kolejowej z zastosowaniem metody wymuszonych przemieszczeń poprzecznych. Badania przeprowadzone na stacjonarnym stanowisku badawczym wykazały, że siłę podłużną w szynie można znacznie dokładniej określić na podstawie zmiany nie pionowej, lecz poziomej siły poprzecznej. Pozwoliło to właściwie ukierunkować prace nad określaniem sił osiowych w szynach toru...
-
Kształcenie w zakresie transportu lądowo-wodnego w Politechnice Gdańskiej
PublikacjaW artykule przedstawiono przesłanki dla uruchomienia międzywydziałowego kierunku kształcenia: transport w Politechnice Gdańskiej. Wskazano na uwarunkowania związane z wdrażaniem Deklaracji Bolońskiej oraz omówiono zasady opracowywania standardów nauczania. Sformułowano założenia do uruchomienia kierunku trasport opracowane przez komisję powołaną przez dziekanów wydziałów: Inżynierii Lądowej i Środowiska, Mechanicznego oraz Oceanotechniki...
-
Projekt zastosowania automatycznej podbijarki w diagnostyce toru kolejowego
PublikacjaPrzedstawiono założenia nowego projektu badawczego pt. ''Zastosowanie automatycznej podbijarki w diagnostyce toru kolejowego'', zgłoszonego na kolejny konkurs Komitetu Badań Naukowych. Celem omawianego projektu jest m. in. kontynuowanie prac nad zagadnieniem wyznaczania sił podłużnych w szynach z wykorzystaniem podbijarki torowej. Zakłada się jednak znaczne rozszerzenie zakresu zastosowania podbijarki w diagnostyce toru kolejowego....
-
Katedra Inżynierii Kolejowej.
PublikacjaPrzedstawiono zarys historii Katedry Inżynierii Kolejowej, z podziałem na lata 1904-1945 i lata 1945-2005. Omówiono działalność dydaktyczną Katedry i działalność naukowo-badawczą. Podano aktualny wykaz pracowników Katedry.
-
Nowa metoda projektowania układów geometrycznych toru kolejowego
PublikacjaW pracy przedstawiono metodę ewolucyjną modelowania krzywizny w układach geometrycznych toru kolejowego. Kształtowanie krzywizny układu torowego traktowane jest jako zadanie optymalizacyjne mające na celu znalezienie rozwiązania spełniającego warunki konieczne nakładane na każdy układ geometryczny oraz specyficzne wymagania projektanta. Jako jedno z podstawowych kryteriów optymalizacyjnych przyjęto minimalizację oddziaływań dynamicznych...
-
Elementy teorii projektowania układów torowych.
PublikacjaW pracy przedstawiono wybrane zagadnienia z zakresu teorii projektowania układów torowych. Wprowadzone zostało i wyjaśnione pojęcie tzw. prędkości granicznej. Uogólniono zasady projektowania łuków kołowych i krzywych przejściowych poprzez uwzględnienie taboru z wychylnymi nadwoziami. Omówiono zagadnienie oceny dynamicznej układów geometrycznych toru. W szczególnym stopniu skupiono się na problematyce gładkich krzywych przejściowych....
-
Możliwości naukowe i dydaktyczne Katedry Inżynierii Kolejowej.
PublikacjaW opracowaniu przedstawiono charakterystykę Katedry Inżynierii Kolejowej, której tradycje sięgają początków istnienia politechniki w Gdańsku, tj. 1904 roku. Omówiono historię Katedry oraz jej osiągnięcia naukowe i ofertę dydaktyczną. W szczególnym stopniu skupiono się na prowadzonej problematyce badawczej - w zakresie infrastruktury oraz organizacji transportu szynowego. Prace związane z rozwojem systemów transportowych, a także...
-
Nowe możliwości w zakresie monitorowania pracy podbijarki.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań nad zastosowaniem podbijarki w diagnostyce toru kolejowego. Opisano skonstruowaną aparaturę pomiarową oraz przebieg weryfikacji urządzeń pomiarowych i przyjętych koncepcji podczas badań eksperymentalnych. Zainstalowanie wykonanej aparatury pomiarowej na podbijarce sprawia, że maszyna ta - w położeniu transportowym - może wykonywać pewne funkcje drezyny pomiarowej, rejestrując występujące w torze nierówności...
-
Kaszubska Kolej Regionalna (Propozycja dla lokalnej społeczności). Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Technicznej Nowoczesne Technologie i Systemy Usprawniające Zarządzanie w Transporcie Kolejowym.
PublikacjaW pracy przedstawiono ewolucję poglądów na temat funkcjonowania kolei regionalnych na terenie Pomorza Gdańskiego. Omówiono koncepcję Kaszubskiej Kolei Regionalnej, umożliwiającej mieszkańcom Kaszub bezpośredni dojazd do Gdańska. Wskazano na konieczność przejęcia inicjatywy w tej sprawie przez samorządy lokalne. Pokazano korzystne zmiany w podejściu lokalnych społeczności do rozwiązywania własnych problemów transportowych.
-
Zagadnienia diagnostyki toru kolejowego z wykorzystaniem metody wymuszonych przemieszczeń poprzecznych.
PublikacjaW pracy przedstawiono krótki przegląd podejmowanych prób nad znalezieniem efektywnej metody określania wielkości sił podłużnych w szynach toru bezstykowego. W szczególnym stopniu skupiono się nad metodą wymuszonych przemieszczeń poprzecznych. Omówiono wyniki weryfikacji tejże metody przeprowadzonej w Politechnice Gdańskiej. Podstawowe stwierdzenie, jakim było wykazanie celowości skoncentrowania się na przemieszczeniach poziomych,...
-
Teoretyczne i empiryczne aspekty metody wymuszonych przemieszczeń poprzecznych toru kolejowego.
PublikacjaPraca zawiera ogólną charakterystykę pracy szyny, wyginanej w trakcie procesu regulacji geometrycznej toru kolejowego, z punktu widzenia analizy wytrzymałościowej konstrukcji. Omówiono efekty zastosowania wybranych programów polowych oraz własne rozwiązanie, wykorzystujące model toru składający się z elementów skupionych oraz metodę energetyczną Lagrange´a. Określono również założenia dla wyznaczania krzywizny toru podczas pracy...
-
Ocena dokładności stosowanych metod projektowania układów geometrycznych toru.
PublikacjaW pracy poddano szczegółowej analizie trzy wybrane zagadnienia z zakresu projektowania układów geometrycznych toru kolejowego. Pierwsze z nich, to błąd, jaki powstaje w wyniku stosowania uproszczonego sposobu wyznaczania rzędnych poziomych na podstawie równania krzywizny. Zaproponowano tutaj nowe rozwiązanie, z zastosowaniem rachunku operatorów. Drugie rozpatrywane zagadnienie to określenie zakresu stosowalności rozwiązań analitycznych...
-
Reducing the Uncertainty of the Moving Object Location Measurement with the Method of Quasi-Multiple Measurement in GNSS Technology in Symmetrical Arrangement
PublikacjaThe article presents a solution to the problem of limited accuracy of dynamic measurements performed with GNSS receivers. The proposed measurement method is a response to the needs related to the assessment of the measurement uncertainty of the position of the track axis of the rail transport line. However, the problem of reducing the measurement uncertainty is universal for many different situations where high accuracy of positioning...
-
Atypical application of the parametric method for track infrastructure inventory
PublikacjaFor many years, satellite systems have seen widespread use in a variety of technical applications, as well as in operations related to setting-out and the exploitation of track infrastructure. Their main applications include an inventory of the trackage course and detecting changes in its position. In both of these tasks, the most important element that determines the quality of an analyses is the high accuracy of the determinations...
-
Installation of GNSS receivers on a mobile railway platform – methodology and measurement aspects
PublikacjaDetermining the course of a railway track axis using satellite methods relies on ensuring the precise assembly of GNSS receivers in dedicated measuring devices. Depending on the number of receivers, solutions that are based on placing the apparatus directly above the railway track axis (as well as in eccentric positions) are used to indirectly obtain data to form the basis of the desired results. This publication describes the...
-
Program komputerowy do odtwarzania kształtu osi toru kolejowego
PublikacjaW pracy przedstawiono metodę odtwarzania kształtu osi toru kolejowego w płaszczyźnie poziomej na podstawie ciągłych pomiarów satelitarnych. W metodzie tej został wykorzystany algorytm projektowania odcinków trasy kolejowej położonych w łuku, w którym zastosowano analityczną formę opisu za pomocą odpowiednich formuł matematycznych. Procedura projektowania ma charakter uniwersalny − stwarza możliwość zróżnicowania rodzaju i długości...
-
Możliwości satelitarnej oceny położenia geometrycznego tramwajowych węzłów rozjazdowych
PublikacjaW referacie skupiono się na kwestii oceny złożonych układów geometrycznych linii tramwajowych, w rejonach krańcówek, ze szczególnym uwzględnieniem węzłów rozjazdowych. Przedstawiono wyniki ciągłych pomiarów satelitarnych przeprowadzonych w eksploatowanym torze. Omówiono metodykę opracowywania wyników, uwzględniającą specyfikę projektowania rozjazdów tramwajowych. Stwierdzono poprawność geometrycznego ukształtowania badanych układów,...
-
THE APPLICATION EFFECTS OF CONTINUOUS SATELLITE MEASUREMENTS OF RAILWAY LINES
PublikacjaThe paper presents results of satel lite surveying of the railway's rout es, which have been conducted just after starting in Poland (in 2008) the Active Geodesy Network ASG-EU POS. Afterwards it was possible to effectively utilize the GNSS survey ing results for the inventory of the (exploring) railways in service. Already at the beginning of 2009, the research team from Gdansk University of Technology and Naval Academy in Gdynia,...
-
Wykorzystanie pomierzonych strzałek poziomych do określania istniejącej osi toru
PublikacjaW artykule podjęto kwestię skuteczności wykorzystania wykresu strzałek poziomych do określania rzeczywistego kształtu toru kolejowego. Temat ten jest o tyle istotny, że przez dziesiątki lat wykres ten był wykorzystywany w metodach regulacji osi toru i dopiero od stosunkowo niedawna stracił swoje kluczowe znaczenie. Najnowsze publikacje o charakterze naukowym wskazują jednak, że poruszany temat nie został jeszcze wyczerpany i nadal...
-
Ocena kształtu geometrycznego torów tramwajowych na podstawie pomiarów satelitarnych
PublikacjaW pracy przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania dwusystemowych fazowych odbiorników GNSS (GPS/Glonass) dla realizacji pomiaru inwentaryzacyjnego linii tramwajowych. Opisano przebieg pomiarów przeprowadzonych na terenie Gdańska i uzyskane wyniki. Wykazano, że dla obszarów miejskich zastosowanie rozwiązań GNSS w oparciu o lokalną stację referencyjną może być alternatywnym podejściem względem pomiarów opartych o sieć ASG-EUPOS...
-
Ocena trasy kolejowej położonej w łuku na podstawie pomiarów satelitarnych
PublikacjaW pracy przedstawiono kolejny moduł opracowywanego w Politechnice Gdańskiej programu komputerowego SATTRACK do wizualizacji, oceny i projektowania trasy kolejowej, dostosowanego do techniki ciągłych pomiarów satelitarnych. Jest to moduł TRACK_ARC, przeznaczony do szczegółowej oceny rejonu trasy kolejowej położonego w łuku, na podstawie współrzędnych osi toru uzyskanych z ciągłych pomiarów satelitarnych. W tym celu interesujący...
-
Ocena skuteczności stosowanej metodyki regulacji osi toru kolejowego
PublikacjaW pracy pokazano przykłady stwierdzonych nieprawidłowości w ukształtowaniu torów kolejowych w płaszczyźnie poziomej. Jako przyczynę istniejącej niekorzystnej sytuacji wskazano stosowaną przez wiele lat metodykę regulacji osi toru. W celu oceny skuteczności tego procesu przeprowadzono dwie kampanie ciągłych pomiarów satelitarnych. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie...
-
Projektowanie łuków koszowych dostosowane do pomiarów satelitarnych
PublikacjaW pracy przedstawiono nową metodę projektowania rejonu zmiany kierunku trasy kolejowej, dostosowaną do techniki ciagłych pomiarów satelitarnych. Metoda ta może się okazać szczególnie przydatna podczas projektowania regulacji osi istniejącego toru, kiedy określenie obu kierunków głównych trasy okazuje się niemożliwe. Jedynym rozwiązaniem staje się wówczas wprowadzenie do układu geometrycznego dwóch łuków kołowych o różnym promieniu,...
-
Ocena efektów regulacji osi toru na wybranej linii kolejowej
PublikacjaW pracy przedstawiono przebieg dwóch kampanii pomiarów satelitarnych, zrealizowanych w celu oceny efektów regulacji osi toru kolejowego. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie ukształtowania toru po przeprowadzonej regulacji jego osi. Ponieważ projekt regulacji został wykonany za pomocą tradycyjnych metod geodezyjnych, stworzyło to możliwość oceny poprawności tychże metod...
-
Odtwarzanie przebiegu trasy kolejowej o złożonym ukształtowaniu geometrycznym
PublikacjaKształt eksploatowanych torów kolejowych jest w niektórych sytuacjach bardzo złożony, a jednocześnie − jak wykazały przeprowadzone ciągłe pomiary satelitarne − niekiedy tak zdeformowany, że określenie kierunków głównych okazuje się niemożliwe.W pracy przedstawiono program komputerowy do odtwarzania przebiegu trasy kolejowej w takich właśnie przypadkach. Przygotowano zestaw funkcji realizujących połączenia prostych i łuków kołowych...
-
Pomiary satelitarne torów tramwajowych - cz. I
PublikacjaStosowanie metod pomiarowych geodezji tradycyjnej do określania przebiegu trasy kolejowej lub tramwajowej wymaga jej podziału na mniejsze części, które są rozpatrywane oddzielnie. Staje się to źródłem dodatkowych błędów, a całościowa ocena dokładności wykonania danego układu geometrycznego jest bardzo utrudniona. Alternatywą dla tego rozwiązania może być wykorzystanie precyzyjnych pomiarów satelitarnych opartych o systemy GPS i...
-
Ocena efektów regulacji osi toru na wybranej linii kolejowej
PublikacjaW pracy przedstawiono przebieg dwóch kampanii pomiarów satelitarnych, zrealizowanych w celu oceny efektów regulacji osi toru kolejowego. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie ukształtowania toru po przeprowadzonej regulacji jego osi. Ponieważ projekt regulacji został wykonany za pomocą tradycyjnych metod geodezyjnych, stworzyło to możliwość oceny poprawności tychże metod...
-
Uniwersalny program komputerowy do projektowania zmiany kierunku trasy
PublikacjaW pracy przedstawiono kolejny program komputerowy stanowiący implementację algorytmu obliczeniowego dotyczącego projektowania zmiany kierunku trasy kolejowej, dostosowanego do techniki ciągłych pomiarów satelitarnych. Program ten ma charakter uniwersalny, gdyż w ogólnym przypadku obejmuje wprowadzenie do układu geometrycznego dwóch łuków kołowych o różnym promieniu, czyli zastosowanie łuku koszowego. Może się to okazać szczególnie...
wyświetlono 3202 razy