Filters
total: 2373
filtered: 1414
-
Catalog
- Publications 1414 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 109 available results
- Inventions 13 available results
- Projects 12 available results
- Laboratories 3 available results
- Research Teams 4 available results
- e-Learning Courses 87 available results
- Events 15 available results
- Open Research Data 715 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: ZMIANY W SKŁADNIKACH ŻYWNOŚCI
-
Canned food as a source of bisphenol a (BPA) exposure - estimation of consumption among young women from Gdansk, Poland
PublicationBisfenol A (BPA) jest organicznym związkiem endokrynnie czynnym , który modyfikuje pracę hormonów prowadząc do niekorzystnych dla zdrowia skutków. BPA jest substancją stabilizującą chlorek poliwinylu- jednego z najczęściej stosowanych polimerów plastików, wykorzystywanego w produkcji powszechnie używanych produktów, w tym opakowań, plastikowych butelek, zabawek, papieru paragonowego; używany jest także w produkcji żywic epoksydowych...
-
Modeling of chromatographic lipophilicity of food synthetic dyes estimated on different columns
PublicationBadano parametry retencyjne wybranych syntetycznych barwników żywności z wykorzystaniem techniki RP-HPLC z wykorzystaniem kolumn z chemicznie modyfikowanym wypełnieniem typu C-8, C-16, C-18 oraz CN.Uzyskane wyniki mogą być podstawą do stwierdzenia, że badane związki charakteryzują się podobnymi parametrami retencyjnymi w stosunku do kolumn z fazą stacjonarną typu C-8, C-16 oraz C-18.
-
Funkcje fizjologiczne i możliwości zastosowań trehalozy
PublicationTrehaloza jest disacharydem naturalnego pochodzenia zbudowanym z dwóch reszt glukozy połączonych wiązaniem 1,1 glikozydowym. Cukier ten charakteryzuje się dużą zdolnością do stabilizowania białek i membran biologicznych podczas zamrażania i odwadniania komórek i w związku z tym zabezpiecza je przed niekorzystnym oddziaływaniem środowiska. Stwarza to także omówione w artykule duże możliwości zastosowania trehalozy w medycynie,...
-
Factors of change in the planning and control process
PublicationZmianom podlegajš wszystkie procesy realizowane w organizacji, również proces planowania i sterowania. W rozdziale przedstawiono klasyfikację czynników zmiany tego procesu i scharakteryzowano poszczególne rodzaje czynników. Przedstawiono również ogólne wytyczne dla procesu identyfikacji i pomiaru czynników zmiany procesu planowania i sterowania. Zaprezentowano też przykładowe mierniki czynników zmiany, zgodne z atrybutami modelu...
-
The effect of heating and fermenting on antioxidant properties of white cabbage
PublicationIt is widely believed that natural antioxidants found in food are significantly lost during processing. Nevertheless, it was recently demonstrated that processed fruits and vegetables may retain their antioxidant activity. In the present work, the changes in the overall antioxidant properties as a consequence of fermentation of cabbage and/or heat treatment of cabbage juices and extracts were studied. Fermentation processes as...
-
Hygienic pump design
PublicationPrzedstawiono podstawowe informacje i założenia dla określenia cech konstrukcyjnych i technologicznych elementów pomp, ze względu na wymagania higieniczne i sanitarne, konieczne w procesach technologicznych w produkcji żywności. Za podstawowe kryterium weryfikujące konstrukcję tych pomp oraz ich ekspolatacyjną przydatność, uznano test mikrobiologiczny, uwzględniający możliwe zagrożenia wynikające z rodzaju transportowanego medium...
-
Cyclic analysis of thermal impedance of a passive layer of aluminium in a neutral borate buffer solution
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań warstwy pasywnej tworzącej się na stopie 1050 A w warunkach zmieniającej się temperatury. Zmiany realizowano w sposób cykliczny zwiększając a następnie zmniejszając temperaturę. W czasie zmian temperatury prowadzono badania metodę dynamicznej elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej. Stwierdzono największe zmiany parametrów elektrycznego schematu zastępczego w czasie pierwszego cyklu zmian....
-
Zmiana odporności na przebicie statyczne geowłóknin pod wpływem wbudowania w konstrukcję ziemną
PublicationW artykule przedstawiono zmiany odporności na przebicie geowłóknin, pełniących funkcje separacyjno-ochronne, stosując badania cech wytrzymałościowych, pozwalających określić zmiany zachodzące w geosyntetykach na skutek wbudowania w konstrukcje ziemne.
-
Zmiana w przedsiębiorstwie. W: Inżynieria zarządzania przedsięwzięciami. Red. L. Zawadzka.Gdańsk: P. Gdań.**2003 s. 106-114, 2 rys. bibliogr. 8 poz.
PublicationObecna sytuacja polskich przedsiębiorstw jest niezwykle trudna. Zmienne otoczenie w postaci coraz większej konkurencji, zmienne przepisy prawa, zmiany granic Unii Europejskiej, a także trudności w ściąganiu należności powodują destabilizację przedsiębiorstwa. Często ta chwiejność przedsiębiorstwa przeradza się w jej upadek.Dokonując badań zmian zachodzących w przedsiębiorstwach zauważyłam, że próbują one różnymi metodami nadążyć...
-
Nowe metody instrumentalne oceny jakości olejów jadalnych
PublicationW publikacji przedstawiono nowe podejście do oceny jakości olejów jadalnych. W ostatnich latach prowadzi się szereg badań w celu opracowania szybkiej, taniej i łatwej do wykonania metody oznaczania jakości produktów spożywczych. W przypadku oceny roślinnych olejów jadalnych obiecująca wydaje się technika analizy lotnych składników badanych próbek z wykorzystaniem chromatografii gazowej i nosów elektronicznych. Substancje lotne...
-
Detekcja wad w rurach z wykorzystaniem akustycznych impulsów magnetostrykcyjnych.
PublicationOpisano wyniki badania wpływu zmiany prędkośći magnesu na rozkład przestrzenny natężenia magnetycznego pola rozproszonego przy powierzchni płyty stalowej z wadami sztucznymi. Zmiany pola rozproszonego wyjaśniono jakościowo efektem prądów wirowych.
-
Zmiana procesu planowania i sterowania produkcją a etapy i narzędzia logicznego wnioskowania. - (Logistyka - nauka)
PublicationW artykule przedstawiono etapy realizacji pełnej zmiany przy zastosowaniu Teorii Ograniczeń i Logicznego Wnioskowania. Scharakteryzowano wykonywane działania na każdym etapie zmiany i powiązane z nimi narzędzia. Zaprezentowano również zależności pomiędzy rodzajami zmian procesu planowania i sterowania produkcją a wykonywanymi etapami Logicznego Wnioskowania. W końcowej części artykułu przedstawiono schematy wykorzystania Logicznego...
-
Ciągły przepływ produktów w przedsiębiorstwie
PublicationObserwując otoczenie wydaje się, że zachodzące w nim zmiany są tak nieprzewidywalne, iż trudno cokolwiek zaplanować. Przedsiębiorstwa stają wobec sytuacji, w której muszą znaleźć sposób na sprostanie wyzwaniom rynku. Wymagało jednak podjęcia działań, które pozwolą na szybką reakcję na zmiany wymagań rynku, czyli uelastycznienie oraz zaprojektowanie procesów w sposób umożliwiający niezachwiane funkcjonowanie w przypadku reakcji...
-
Kilka uwag o zmianach w poziomie i strukturze zatrudnienia w Polsce w okresie transformacji
PublicationW artykule przedstawiono zmiany, jakie nastąpiły w poziomie i strukturze zatrudnienia w gospodarce polskiej w latach 1990-2000. Zwrócono uwagę na zmiany współczynnika aktywności zawodowej społeczeństwa polskiego oraz zatrudnienie w gospodarce narodowej z uwzględnieniem płci.
-
Methodological evaluation of method for dietary heavy metal intake
PublicationNarażenie człowieka na działanie zanieczyszczeń środowiskowych jest poważnym problemem w obecnych czasach. Metale ciężkie są uważane za toksyczne dla człowieka ze względu na tendencję kumulowania się w wybranych tkankach organizmu. Ponadto, ich obecność w ustroju jest przyczyną wielu schorzeń. Substancje szkodliwe mogą przenikać do organizmu kilkoma drogami, m.in. poprzez spożywanie skażonej żywności. Biorąc pod uwagę ryzyko związane...
-
Modelowanie rozkładu ruchu w warunkach zatłoczenia w miastach średniej wielkości.
PublicationW referacie przedstawiono charakterystykę rozkładów ruchu uwzględniających zmiany popytu transportowego oraz przykłady stosowania elastycznych rozkładów ruchu w modelowaniu układów transportowych miast w celu uwzględnienia wpływu zmian w podaży sieci transportowej oraz jej zatłoczenia na zmiany zachowań transportowych mieszkańców.
-
Heat and mass exchange in the process of condensation on critical droplets.
PublicationSformułowano model wzrostu kropli krytycznej podając równania zmiany masy i temperatury kropli. Pokazano formę zlinearyzowaną tych równań dobrze aproksymującą wzrost kropli w poblizu wymiaru krytycznego. Podano rozwiązanie układu zlinearyzowanego uzależniając zmianę temperatury od zmiany masy kropli i czasu charakterystycznego.
-
Numerical investigations of the nonlinear waves generation in a bubble layer
PublicationRozważano zagadnienie propagacji fal różnych częstotliwości wewnątrz warstwy z pęcherzykami. Przedstawiono model matematyczny zjawiska oraz wyniki badań teoretycznych. Badano zmiany widma fali bieżącej i odbitej jak również zmiany amplitud wybranych harmonicznych ciśnienia tych fal w funkcji grubości warstwy i koncentracji pęcherzyków.
-
Modele popytu na samochody osobowe na rynku pierwotnym w Polsce przy oddziaływaniu rynku wtórnego
PublicationW artykule przedstawiono zmiany w wielkości oraz strukturze popytu na samochody osobowe w Polsce w latach 1999-2005, wskazano przyczyny wywołujące zmiany zainteresowania klientów nowymi pojazdami oraz zaproponowano konstrukcję modelu opisującego wpływ tych czynników na popyt na samochody na rynku pierwotnym.
-
Integracja narzędzi CASE w oparciu o projekt uniwersyteckiego centrum kompetencyjnego
PublicationGłębokie zmiany, jakie zachodzą w informatyce, polegające na przejściu od fundamentalnych aplikacji i ich wsparcia infrastrukturą informatyczną do traktowania oprogramowania jako usługi SaaS (ang.Software-as-a-Service) oraz infrastruktury informatycznej jako usługi IaaS (ang. Infrastructure-as-a-Service), wymuszają gruntowne zmiany również w procesach kształcenia.
-
The time dependence of pit creation impedance spectra.
PublicationPrzeprowadzono pomiar impedancyjny w warunkach chronoamperometrycznych uzyskując zmiany impedancji układu w czasie. Na ich podstawie wyznaczono zmiany rezystancji przeniesienia ładunku i pojemności w czasie opisujące inicjację i rozwój korozji wżerowej. Potwierdzono użyteczność dynamicznej elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej w badaniu korozji wżerowej.
-
Wyróżniki modelu biznesu przedsiębiorstwa inteligentnego
PublicationBurzliwa zmiana środowiska biznesowego wpływa na ludzi tak, że generują oczekiwania na wyroby i usługi zaspokajające ich dotychczasowe i nowe potrzeby w coraz większym stopniu. W ten sposób przed menedżerami powstają wciąż nowe, bardziej skomplikowane i wysublimowane wymagania. W takich uwarunkowaniach prowadzenia biznesu sukces osiąga to przedsiębiorstwo, które jest inteligentne. W takiej perspektywie celem badań było wyłonienie...
-
Modeling of the acoustic waves propagation in non-homogeneous medium
PublicationRozważano zagadnienie propagacji fal w ośrodku niejednorodnym. Przedstawiono model matematyczny i przykładowe wyniki badań numerycznych. Model matematyczny zbudowano w oparciu o równanie KZK. Do rozwiązania zagadnienia zastosowano metodę różnic skończonych. Badano zmiany ciśnienia i zmiany widma odpowiednio w ośrodku jednorodnym i niejednorodnym.
-
Powrót na wieś? Tradycja, nowoczesność, odnowiona tradycja = Back to the village? Tradition,modernity, renewed tradition.
PublicationW krajobrazie wiejskim obserwujemy gwałtowne zmiany. W globalnej rzeczywistości miasto atakuje wieś niszcząc jej kulturowy fenomen.Zachowanie piękna krajobrazu wiejskiego zależy dziś od wyjaśnienia społecznych i kulturowych uwarunkowań tego procesu. Należy podjąć temat erozji tradycji, zmiany społecznej i relacji pomiędzy wiedzą lokalną i specjalistyczną.
-
Physical, Chemical and Biological Changes in the Gulf of Gdańsk Ecosystem (Southern Baltic Sea).
PublicationPrzedstawiono fizyczne, chemiczne i biologiczne zmiany zachodzące w ekosystemie Zatoki Gdańskiej (Południowy Bałtyk. Opisano klimat (temp. wody, opady poziom morza, zasolenie), fluktuację stężeń związków biogennych (azotany,fosforany, krzemiany), poziom organicznych zanieczyszczeń (POP´s, PcB´, pestycydy, WWA) oraz zmiany w biologicznym życiu morza.
-
Restructuring of CHP utilities as a way of power system capacity increase as well as economic and ecological characteristics improvement systems.
PublicationPrywatyzacja polskiego rynku energii elektrycznej i cieplnej spowoduje zmiany w elektrociepłowniach i elektrowniach przemysłowych. Rezultatem modernizacji są zmiany ekonomiczne i ekologiczne. Przedstawiono możliwość zmniejszenia emisji związków siarki i zwiększenie sprawności elektrowni poprzez dobudowanie do układu konwencjonalnego zespołu turbin gazowych opalanych gazem naturalnym.
-
Stabilność systemu zasilania sieciowych pojazdów trakcyjnych z napędem energoelektronicznym
PublicationW artykule przedstawiono wpływ zmiany parametrów elektrycznych trakcyjnego układu zasilania na jego stabilność. Znaczne zmiany parametrów wynikają m.in. z wprowadzenia do eksploatacji sieciowych pojazdów z napędem przekształtnikowym wyposażonych w filtr wejściowy LC. Mała tłumienność obwodu, duże i szybkie zmiany obciążenia oraz aktywne metody sterowania napędu pojazdu zwiększają możliwość wystąpienia oscylacji napięć i prądów....
-
The effect of sludge thermal disintegration on quality of effluents
PublicationDezintegracja osadów ściekowych prowadzona jest w celach intensyfikacji procesu fermentacji metanowej oraz poprawy odwadnialności osadów ściekowych. Przedstawiono zmiany jakości cieczy nadosadowej osadów ściekowych poddanych procesowi termicznej dezintegracji. Określono zmiany wartości chemicznego zapotrzebowania na tlen oraz stężenia azotu amonowego, białka, fosforanów oraz lotnych kwasów tłuszczowych.
-
|Analiza zmian funkcjonowania transportu zbiorowego wynikających z budowy węzłów integracyjnych
PublicationCoraz częstszym problemem zauważalnym podczas modernizacji lub przebudowy sieci transportowej miasta jest integrowanie środków transportu. Rozwiązaniem tej sytuacji jest budowa węzłów przesiadkowych umożliwiających lepszy dostęp do transportu publicznego. Niesie to za sobą skutki w postaci modyfikacji funkcjonowania linii transportu zbiorowego, co daje możliwość poszerzenia oferty przewozowej oraz efektywnego wykorzystania potencjału...
-
Projektowanie układów ramowych z zastosowaniem analizy wrażliwości
PublicationW pracy przedstawiono przykład projektowania układów ramowych z zastosowaniem analizy wrażliwości. Rozważane układy ramowe rozwiązano autorskim programem napisanym w środowisku MATLAB, metodą elementów skończonych. Badano wpływ zmiany modułu Younga oraz wpływ zmiany wielkości przekroju poprzecznego na wybrane przemieszczenia ramy. Przedstawiono wyniki dla analizy wrażliwości jedno i wieloparametrycznej.
-
Wykorzystanie laserowego analizatora dyfrakcyjnego do badania zmian w strukturze osadu czynnego pod wpływem surfaktantu
PublicationWykonane analizy pozwoliły stwierdzić, że metoda dyfrakcji laserowej jest metodą, którą można wykorzystać do określenia rozkładu wielkości cząstek osadu czynnego a także śledzić zmiany dokonujące się w osadzie pod wpływem zmieniających się warunków oczyszczania ścieków. Obecność surfaktantu anionowego LAS przyczyniła się do zmiany dystrybucji rozmiarów kłaczków. Stężenie surfaktantu LAS niższe od 200 mg/dm3 w osadzie powodowało...
-
Rozwój techniki połączeń rur w domowych instalacjach wodociągowych
PublicationZmiany zasad łączenia rurociągów. Szczególne wymagania poszczególnych rozwiązań materiałowych.
-
Non-Newtonian lubrication of human hip joint for unsteady impulsive motion
PublicationTematem niniejszej pracy są parametry smarowania lepkosprężystą cieczą synowialną stawu biodrowego człowieka w czasie kilku, kilkunastu a nawet kilkudziesięciu mikrosekund po doznanym urazie. W niniejszej pracy rozpatruje się urazy wywołujące zmniejszenie lub zwiększenie wysokości i zmiany kształtu szczeliny stawu, które to zmiany po pewnym określonym czasie po doznanym urazie mogą zanikać. W konsekwencji takich urazów i to w...
-
Metoda opracowania uniwersalnej osnowy na bazie krzemionki do unieruchomienia cieczy jonowych jako materiałów sorpcyjnych w technice mikroekstrakcji do fazy stacjonarnej
PublicationRozprawa doktorska stanowi opis badań prowadzonych w trakcie czterech lat (2018-2022) studiów doktoranckich. Rezultaty prac badawczych zostały opublikowane w postaci pięciu oryginalnych artykułów, stanowiących podstawę tej rozprawy. Tematyka badań dotyczy wykorzystania cieczy jonowych w technice mikroekstrakcji do fazy stacjonarnej (ang. SPME). Głównym celem prowadzonych prac badawczych było: (a) otrzymanie nowej, porowatej sorpcyjnej...
-
Problem zastania wody w instalacjach wodociągowych
PublicationZmiany jakości wody w warunkach bezruchu. Konsekwencje zastania dla dystrybucji. Przeciwdziałanie
-
Sprawdzanie dokumentacji projektowej
PublicationAnaliza problemu sprawdzenia projektu budowlanego. Wymagania prawne. Zmiany formalne, zagrożenia, konflikty.
-
Fermentacja w kanale
PublicationKonsekwencje zmian jakościowych i ilościowych przepływu ścieków. Sammooczyszczanie, wtórne zmiany jakościowe
-
Evaluation of technical efficiency of heat and electric power generation
PublicationThis paper presents an evaluation of technical efficiency and time-dependent changes in productivity of Polish professional electric power and heat&electric power stations by using Data Envelopment Analysis non-parametric method. The research covered the enterprises whose total available electric power amounted to about 98% of that of all professional thermal electric power stations in this country. The analysis has concerned...
-
Zasady stosowania kanalizacyjnej studzienki rewizyjnej I
PublicationWarunki funkcjonowania. Srednica studzienki. Zasady rozmieszczania. Zmiany w stosunku do tradycyjnych standardów
-
Zajęcia wyrównawcze na Wydziale Mechanicznym
PublicationPrzedstawiono zmiany w nauczaniu matematyki i fizyki na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej
-
Intensywny spływ. Inna filozofia projektowania kanalizacji deszczowej.
PublicationZmiany zasad określania deszczy obliczeniowych w kanalizacji. Dążenie do efekty katastrofy kontrolowanej.
-
EKSTRAKCJA ANALITÓW Z PRÓBKI ZMIESZANEJ Z OBOJĘTNYM WYPEŁNIACZEM (MSPD)
PublicationTechnika ekstrakcji analitów z próbki zmieszanej z obojętnym wypełniaczem (MSPD) znajduje coraz szersze zastosowanie jako technika jednoczesnego przygotowania, ekstrakcji, frakcjonowania i oczyszczania ekstraktów z próbek stałych, pół-stałych i lepkich. Najczęściej używana jest do przygotowania próbek środowiskowych, biologicznych oraz żywności zarówno w celu ekstrakcji naturalnie występujących związków, jak i zanieczyszczeń organicznych...
-
Indukcja apoptozy w komórkach białaczek ludzkich molt4 i hl60 przez acyloksytriazoloakrydony - nową grupe związków o właściwościach przeciwnowotworowych
PublicationWykazazno, że acyloksytriazoloakrydony, podobnie jak badane wcześniej triazoloakrydony, indukują apoptozę w komórkach białaczek ludzkich MOLT4 i HL60 w stężeniach biologicznie istotnych, odpowiadających wartościom EC90 i EC80. Zjawisko apotozy zbadano w oparciu o zmiany morfologiczne w komórkach (ciałka apoptotyczne), międzynukleosomalną fragmentację DNA, zmiany w budowie błony cytoplazmatycznej, spadek mitochondrialnego potencjału...
-
Pomiar on-line zmiennej częstotliwości metodą cyfrową
PublicationW cyfrowym pomiarze częstotliwości on-line dysponujemy informacją o długościach przedziałów międzyimpulsowych poprzedzających chwilę próbkowania. W artykule porównano pomiar częstotliwości na podstawie ostatniego przedziału i metodę wykorzystującą ekstrapolację z dwóch ostatnich przedziałów. Wykonano analizę dla liniowej i sinusoidalnej zmiany częstotliwości. Zaproponowano metodę, w której sposób wyznaczenia częstotliwości zależy...
-
Identyfikacja czynników zmian procesu planowania i sterowania produkcją - aspekty metodyczne
PublicationProces planowania i sterowania produkcją pełni istotną funkcję w koordynowaniu przepływu materiałów i informacji w całym strumieniu wartości produktów. Ponadto w znaczny sposób wpływa na efektywność współzależnego procesu produkcyjnego. Wynika z tego konieczność dostosowania tego procesu do wymagań i możliwości płynących z otoczenia tego procesu i samego procesu. Wiąże się to z potrzebą identyfikowania czynników jego zmiany. Celem...
-
Warunki projektowania kanalizacji : prawo i eksplatacja
PublicationKanalizacja. Specyfika eksploatacji, zmiany obciążeń. Konsekwencje niedociążenia hydfraulicznego kanalizacji sanitarnej. Samooczyszczanie, zasady analiz.
-
Modeling of the finite amplitude plane wave propagation in non-dissipative medium
PublicationPraca prezentuje wyniki analizy teoretycznej zagadnienia propagacji fali płaskiej o skończonej amplitudzie w ośrodku wodnym bez dyssypacji. Przedstawiono model matematyczny i przykładowe wyniki obliczeń numerycznych. Model matematyczny zbudowano w oparciu o jednowymiarowe równania mechaniki płynów. Do rozwiązania zagadnienia zastosowano metodę różnic skończonych. Analizowano zmiany ciśnienia i zmiany widma. Badano zbieżność i dokładność...
-
Oxidation Time Influence on the Structure of the Cobalt Base Clad Layer and Scale Morphology
PublicationZbadano wpływ czasu utleniania na mikrosrukutręi własności mechaniczne a w szczególności mikrotwardość, warstw wykonanych ze stopu kobaltu.Warstwy były wykonane za pomocą napawania plazmowego (PTA). Stop kobaltu podlegał utlenianiu w powietrzu w temperaturze 800 topni celsjusza w czasie 1, 22 i 200 godzin. w wyniku utleniania nastapiło uformowanie warstw zgorzeliny oraz nastapiły zmiany w mikrostrukturze. Zaobserwowano także zmiany...
-
The Changes of Groundwater Quality on the ''Czarny Dwór'' Intake in the Light of Polish-Swedish Investigations.
PublicationW wyniku badań przeprowadzonych w latach 2002-2003 na ujęciu ''Czarny Dwór''stwierdzono zmiany składu chemicznego i pogorszenie jakości płytko występu-jących wód gruntowych oraz wód powierzchniowych. Objawiło się to przedewszystkim podwyższoną twardością wody oraz wysokimi i zmiennymi koncentrac-jami siarczanów i azotu amonowego. Stwierdzono, że zmiany te są spowodowanegłównie przez ogródki działkowe zlokalizowane w najbliższym...
-
Funkcjonowanie przedsiębiorstw kanalizacyjnych w Polsce
PublicationStruktury organizacyjne przedsiębiorstwa kanalizacyjnego. Zmiany modelu polskiego przedsiębiorstwa. Konsekwencje zmian wprowadzanych od 1989 roku.