Search
Search results for: WYZNACZANIE
-
Wyznaczanie uogólnionej transmitancji operatorowej
PublicationW pracy przedstawiono definicję uogólnionej transmitancji operatorowej, stosowaną zarówno w opisie układów dynamicznych dyskretnych jak i ciągłych. Zaprezentowano sposób jej wyznaczania oraz na kilku przykładach przedstawiono pewne jej własności.
-
Wyznaczanie własności plastycznych metali.
PublicationWiększość metali i ich stopów posiada zdolność do odkształceń plastycznych.Zdolność ta jest wykorzystywana do realizacji określonych zmian kształtu materiału, mających na celu uzyskanie rożnego rodzaju wyrobów.Przebieg procesu plastycznego kształtowania zależy w istotny sposób od rodzaju i właściwości materiału poddanego obróbce plastycznej. Celem pracy jest analiza podstawowych metod badania własności metali oraz określenie krzywych...
-
Wyznaczanie parametrów syntezy diacylopropanodioli
PublicationZbadano wpływ proporcji molowych substratów reakcji oraz temperatury i czasu reakcji na zawartość diacylopropanodioli w mieszaninach poreakcyjnych.
-
Wyznaczanie współczynnika dyspersji metodą kondultometryczną
PublicationW artykule przedstawiono konduktometryczną metodę wyznaczania współczynnika dyspersji w przypadku jednowymiarowym statystyczną metodą Fischera. Obliczenia wykonano na podstawie pomiarów przewodności nierozkładalnego trasera w postaci roztworu solanki (NaCl). Do tego celu wykonane zostało stanowisko pomiarowe złożone z prostego odcinka rurociągu wykonanego z polipropylenu o średnicy D=15 mm i długości L=44,05 m. Na wlocie i wylocie...
-
Wyznaczanie rozdzielczości pomiarów widm Ramana
PublicationOpisano parametry wpływające na rozdzielczość pomiarów widm Ramana. Następnie przedstawiono sposób wyznaczania rozdzielczości dla przykładowego układu spektrometru, wykorzystywanego w projekcie badawczym budowy przenośnego spektrometru Ramana. Wyniki analizy przeprowadzonej na podstawie prążków występujących w kilku pomierzonych widmach potwierdziły zgodność obliczeń z obserwowaną rozdzielczością pomiarów w przedziale 8,5-10,5...
-
Wyznaczanie strefy ochronnej ujęcia wody
PublicationPotrzeba skutecznej ochrony ujęć wody ze szczególnym uwzględnieniem ujęć wody podziemnej. Braki w polskich regulacjach prawnych oraz praktyce. Potrzeba zmian i zasad postępowania. Propozycje rozwiązania problemu.
-
Wyznaczanie tłumienia propagacyjnego w warunkach miejskich
PublicationPrzedstawiono zagadnienie wyznaczania strat propagacyjnych w mieście dla potrzeb projektowania radiowego systemu dostępowego. Omówiono wyniki badań przydatności modeli propagacyjnych, zalecanych przez ITU-R w dokumencie Rec.P.1411, przeznaczonych do planowania krótkodystansowych systemów radiokomunikacyjnych w otwartym terenie zabudowanym, w warunkach bezpośredniej widzialności anten. Badania te wykonano poprzez weryfikację pomiarową,...
-
Wyznaczanie tłumienia propagacyjnego w systemach dostępowych
PublicationW pracy omówiono zagadnienie wyznaczania tłumienia sygnału radiowego w systemach dostępowych pracujących w warunkach zabudowy miejskiej. Na podstawie przeprowadzonych badań pomiarowych oceniono przydatność znanych modeli propagacyjnych stosowanych dotychczas do tego celu. Następnie scharakteryzowano analizowane środowisko propagacyjne i opisano opracowane na tej podstawie nowe wielowariantowe ujęcie analityczne do wyznaczania tłumienia...
-
Dynamiczne wyznaczanie parametrów elektrycznego obwodu szeregowego
PublicationPo załączeniu napięcia na skutek istnienia inercji prąd w obwodzie zaczyna narastać od wartości zerowej do znamionowej. W tym czasie narastają spadki napięć na rezystancjach (impedancjach obwodu) do chwili spełnienia prawa Kirchhoffa. Można utworzyć układ ze sprzężeniem zwrotnym (układ regulacji stałowartościowej bądź nadążnej), który poszukuje parametrów obwodu spełniających prawa Kirchhoffa – elementy nie muszą być liniowe. W...
-
Wyznaczanie charakterystyk hydraulicznych dla trójwymiarowych obiektów przepływowych
PublicationZaproponowano systematyczną klasyfikację reaktorów, służących do oczyszczania wody i ścieków, uwzględniającą formalny charakter zmiennych przepływu. Opisano zasady wymiarowania obiektów dla poszczególnych kategorii.
-
Wyznaczanie impedancji przetwornika piezoelektrycznego z odpowiedzi impulsowej.
PublicationW artykule przedstawiono metodę wyznaczania impedancji przetwornika z jego odpowiedzi impulsowej. Odpowiedź impulsową rejestruje się za pomocą oscyloskopu cyfrowego Impedancję oblicza się z zarejestrowanej odpowiedzi impulsowej używając szybkiej transformaty Fouriera. Zaproponowana metoda pomiaru może znacznie uprościć system pomiarowy pełnej (zespolonej) impedancji elektrycznej w funkcji częstotliwości. W artykule pokazano zalety...
-
Wyznaczanie okien do projektowania prawieoptymalnych filtrów opóźniających
PublicationW pracy zaproponowano metodę wyznaczania symetrycznych okien na potrzeby projektowania przestrajanych prawieoptymalnych filtrów ułamkowoopóźniających. Proponowane rozwiązanie opiera się na prostym przekształceniu równań projektowych filtrów optymalnych przy dodatkowym założeniu parzystej symetrii projektowanego okna. Koncepcję tę zaprezentowano na przykładzie filtrów maksymalnie płaskich, optymalnych w sensie kryterium najmniejszych...
-
Wyznaczanie map hałasu z wykorzystaniem chmury obliczeniowej
PublicationW referacie przedstawiono gridow usług obliczeniow Mapy Hałasu. Algorytm predykcji hałasu i model ródła powstał w ramach bada Katedry Systemów Multimedialnych, Politechniki Gdaskiej. Aplikacja webowa umoliwia wykonanie map akustycznych, w szczególnoci hałasu drogowego bez uycia dodatkowego oprogramowania komercyjnego. W pracy przedstawiono zagadnienia z tematyki modelowania hałasu i propagacji dwiku w przestrzeniach miejskich....
-
Program wspomagający wyznaczanie parametrów modeli procesu przepływu gazu
PublicationJedną z wielkości decydujących o zgodności wyników symulacyjnych i eksperymentalnych napędu pneumatycznego jest masowe natężenie przepływu gazu. Do jego opisu wykorzystywane są różne modele matematyczne, o eksperymentalnie wyznaczonych współczynnikach.W pracy przedstawiono program komputerowy umożliwiający wyznaczanie tych współczynników.
-
Wyznaczanie położenia trójwymiarowego sita w przestrzeni roboczej robota
PublicationSystemy wizyjne są coraz częściej stosowane w różnego rodzaju zrobotyzowanych stanowiskach produkcyjnych do sterowania, nadzorowania oraz kontroli pracy robotów spawających. Niniejsza praca opisuje dalszy rozwój systemu wizyjnego powstałego w firmie AIC w Gdyni, którego zadaniem jest integracja danych otrzymywanych z obrazu uzyskanego z kamery oraz pochodzących z laserowego czujnika odległości. Przedstawiono sposób dopasowania...
-
Wyznaczanie właściwości uziemień metodami statycznymi, wysokoczęstotliwościowymi i udarowymi
PublicationW artykule przedstawiono różne metody pomiaru rezystancji statycznej i udarowej oraz impedancji uziemień. Przedstawiono wyniki badań porównawczych wykonanych przy użyciu metody statycznej, wysokoczęstotliwościowej oraz udarowej. Omówiono obszary zastosowań oraz ograniczenia omawianych metod.
-
Niedestrukcyjne wyznaczanie adhezji międzywarstwowej w powłokowych systemach ochronnych
PublicationPrzedstawiono zagadnienia pomiaru adhezji (przyczepności) międzywarstwowej w wielowarstwowych systemach powłokowych, stosowanych do ochrony przed korozją konstrukcji metalowych. Dotychczas stosowane metody mają charakter destrukcyjny i ich wyniki obarczone są wpływem sposobu wykonania pomiaru. Zaprezentowano koncepcję niedestrukcyjnego monitorowania adhezji międzywarstwowej przy wykorzystaniu specjalnego czujnika oraz techniki...
-
Yamazumi. Sposób na wyznaczanie celów dla gniazda (ebook)
Publication -
WYZNACZANIE TRASY STATKU ŻAGLOWEGO Z OGRANICZENIEM ZMIAN KURSU
PublicationW artykule przedstawiono propozycję rozwiązania problemu planowania trasy statku żaglowego z zadanej pozycji startowej do pozycji docelowej w przestrzeni dyskretnej. Artykuł jest kontynuacją rozważań autora nad planowaniem trasy statku żaglowego. Proponowana wersja metody jest odpowiednia dla użytkowników statków żaglowych o przeznaczeniu rekreacyjnym lub dla początkujących żeglarzy. Jako kryterium optymalizacji przyjęto czas żeglugi,...
-
Wyznaczanie prędkości opadania złoża biomasy metodą fluorescencji rentgenowskiej
PublicationPromieniowanie jonizujące używane jest powszechnie w przemyśle do uzyskania obrazu radiograficznego. Głównym zastosowaniem przemysłowym badań radiograficznych (RT) są badania nieniszczące (NDT) stosowane głównie do wykrywania nieciągłości wykonawczych i eksploatacyjnych w elementach metalowych oraz badania spoin. Duże zastosowanie badań radiograficznych znajduje się także w analityce chemicznej. Badania opadania złoża w reaktorze...
-
Wyznaczanie przepływów obliczeniowych w instalacjach wodociągowych budynków mieszkalnych wielorodzinnych
PublicationW referacie przedstawiono metodę opracowywania wyników monitoringów przepływów w przyłączach wodociągowych. Zaproponowana metoda opracowywania statystycznego danych pomiarowych umożliwia wyznaczanie przepływów o określonym prawdopodobieństwie nieprzewyższenia. Proponowana metoda może być wykorzystywana zarówno do określania przepływów dla konkretnych, pojedynczych obiektów, w oparciu o monitoringi na nich prowadzone jak również,...
-
Wyznaczanie geograficznych tras przebiegu pakietów w polskim fragmencie internetu
PublicationW pracy opisano mechanizmy wykorzystywane do wyznaczania przebiegu tras pakietów i okre-ślania położenia węzłów w Internecie. Zaproponowano narzędzie, pozwalające odkrywać topologie sieci, oparte o metody wymagające interakcji sieci jako środowiska badanego. Wynikało to z założenia niewielkiej liczby węzłów (nawet jednego), które uczestniczą w badaniach. Analizując opracowane do tej pory rozwiązania, przy takim założeniu rezultaty...
-
Wyznaczanie zarysu krzywki sterującej w pompie z rozrządem krzywkowym
PublicationArtykuł poświęcono mechanizmowi rozrządu krzywkowego i zarysowi krzywki sterującej. Opisano sposób wyznaczania wartości parametrów charakterystycznych dla zarysów opartych na na rozmaitych funkcjach matematycznych. Wskazano na możliwość wyboru zarysu optymalnego.
-
Wyznaczanie miar jakości testu z zastosowaniem probabilistycznego modelu pomiaru
PublicationZaproponowano szybką analityczną metodę wyznaczania miar jakości testu na etapie jego projektowania. Metoda bazuje na dwóch modelach probabilistycznych - modelu pomiaru oraz modelu odpowiedzi układu testowanego na pobudzenie sygnałem testującym. Podano przykład wyznaczenia straty uzysku spowodowanej niepewnością progu komparatora w układzie testującym wyrób elektroniczny.
-
Wyznaczanie tłumienia propagacyjnego w systemie dostępowym w warunkach miejskich
PublicationOpisano zagadnienie wyznaczania strat propagacyjnych w mieście, dla potrzeb projektowania systemów dostępowych. Omówiono wyniki wykonanych badań pomiarowych.
-
Wyznaczanie sygnału sterowania silnikiem dla zadanych parametrów ruchu pojazdu.
PublicationW pracy zaprezentowano model układu napędowego pojazdu w formie grafów wiązań i równań stanu. Przedstawiono również model oporów ruchu pojazdu. Wyszczególniono parametry sterowania pojazdem oraz parametry określające ruch pojazdu. W pracy zawarto schemat wyznaczania parametru sterowania silnikiem, którego uzyskanie dla zadanych parametrów ruchu pojazdu jest niezbędnym elementem badań symulacyjnych i weryfikacyjnych opracowywanych...
-
Wyznaczanie i symulacje sytuacji miarodajnych przy wymiarowaniu kanalizacji ciśnieniowej
PublicationOmówiono starannie wypracowaną metodę wymiarowania kanalizacji ciśnieniowej. Istotnymi elementami metody są poszukiwania opisów trzech różnych grup charakterystycznych sytuacji eksploatacyjnych w projektowanym systemie. Są to: (1) sytuacje miarodajne z punktu widzenia rozmiarów ewentualnego uderzenia hydraulicznego, (2) sytuacje miarodajne dla zapewnienia wymaganych warunków samooczyszczania, (3) sytuacje miarodajne dla doboru...
-
Wyznaczanie drogi tarcia w łożyskach łopat kierowniczych turbin wodnych
PublicationW referacie omówiono wpływ warunków pracy łożysk łopat kierownic turbin wodnych na trwałość stosowanych w nich materiałów bezsmarowych. Wykazano, że trwałość łożyska zależy nie tylko od jego odporności na zużycie ale także od warunków pracy, szczególnie od drogi tarcia jaką pokonuje w trakcie eksploatacji. Zużywanie łożysk czopów łopat kierownicy zachodzi podczas ruchów związanych z uruchamianiem i zatrzymywaniem maszyny, ruchów...
-
Wyznaczanie składowej rezystancyjnej prądu upływu ogranicznika metodą wektorów ortogonalnych
PublicationWedług norm technicznych pomiar prądu upływowego i analiza jego składowych jest podstawowym kryterium diagnostycznym tlenkowychograniczników przepięć. W badaniu ograniczników w eksploatacji najprościej jest mierzyć tylko prąd upływowy, bez kłopotliwych pomiarów napięcia zasilającego w trybie pracy pod napięciem. W pracy zaproponowano algorytm wyznaczenia składowej czynnej mierzonego prądu za pomocą wektorów ortogonalnych, który...
-
Wyznaczanie wektora wybranej harmonicznej nieparzystej przebiegu odkształconego metodą szczególnego próbkowania
PublicationZaprezentowano uogólniony opis metody szczególnego próbkowania do wyznaczania dowolnej harmonicznej nieparzystej przebiegu odkształconego. Pozwala on na łatwe określenie programu próbkowania oraz algorytmu obróbki danych pomiarowych umożliwiającego wyznaczanie wektora jednej lub kilku wybranych harmonicznych nieparzystych przebiegu badanego.
-
Wyznaczanie parametrów ruchu łodzi ratowniczej opuszczanej ze statku na fali
PublicationW pracy przedstawiono model obliczeniowy oraz różniczkowe równania ruchu łodzi ratowniczej, opuszczanej z pokładu statku kołyszącego się na fali.
-
Wyznaczanie względnej i bezwzględnej wartości zmian rezystancji zastępczego krwiobiegu nerki
PublicationZaproponowano sposób wyznaczania bezwzględnych i względnych zmian rezystancji w modelu elektrycznym krwiobiegu nerki. W oparciu o znane analogie między zjawiskami przepływu krwi w naczyniach i organach, a przepływem prądu w obwodach elektrycznych, zastosowano opisaną metodę do wyznaczenia zmian oporu naczyniowego nerki dla rzeczywistych danych medycznych. Przeprowadzono doświadczenie medyczne in vivo, polegające na zarejestrowaniu...
-
Wyznaczanie trajektorii ruchu zespołu robotów mobilnych w środowisku z przeszkodami
PublicationCoraz większą uwagę badaczy na całym świecie przykuwają bezzałogowe roboty mobilne realizowane jako pojazdy lądowe (ang. UGV) lub powietrzne (ang. UAV). Odgrywają one znaczącą rolę zarówno w zastosowaniach wojskowych, jak i cywilnych oraz badawczych. Do nierozwiązanych problemów należy zagadnienie autonomicznego sterowania tymi pojazdami w środowisku z przeszkodami oraz utrzymanie ich w określonym szyku. W niniejszym rozdziale...
-
Wyznaczanie osi torów tramwajowych z wykorzystaniem satelitarnego wieloantenowego systemu pomiarowego
Publication -
Wyznaczanie linii podstawowej i zewnętrznej granicy morza terytorialnego – aspekt metodyczny
Publication -
Wyznaczanie drogi tarcia w warunkach ślizgania oscylacyjnego o małej amplitudzie.
PublicationW pracy omówiono sposób wyznaczania drogi tarcia w warunkach ruchu oscylacyjnego o małej amplitudzie, która jak wykazały badania, w takim przypadku dla niemetalowych materiałów łożyskowych różni się znacząco od nominalnej drogi ślizgania. Jest to spowodowane postaciowymi odkształceniami materiału umożliwiającymi ruch względny czopa i panwi bez poślizgu na powierzchni styku. Zaproponowana metoda umożliwia uwzględnienie tego zjawiska....
-
Wyznaczanie odległości pomiędzy przedmiotem obrabianym i czynną powierzchnią docieraka tarczowego
PublicationRzeczywista wielkość szczeliny pomiędzy przedmiotem obrabianych i docierakiem zależy od wielkości ziaren ściernych, zastosowanego nacisku jednostkowego jak również od twardości przedmiotu i docieraka. Możliwe jest również wyznaczenie ilości ziaren ściernych biorących udział w procesie mikroskrawania. W referacie przedstawiono jeden ze sposobów wyznaczenia odległości przedmiotu od narzędzia i metodę obliczenia ziaren biorących udział...
-
Wyznaczanie stref efektywności kanałów dystrybucji na przykładzie wybranego producenta artykułów
PublicationWybór kanału dystrybucji zalicza się do decyzji strategicznych, ponieważ pod uwagę należy wziąć zarówno aspekty ekonomiczne, jak i te, które są związane z obsługą klienta. We współczesnych kanałach dystrybucji, które cechuje duża różnorodność wynikająca ze sposobu przepływu towarów z miejsca ich produkcji do miejsca konsumpcji, istotne znaczenie będzie miał sprawny i szybki przepływ strumieni finansowych, materiałowych i informacyjnych....
-
Wyznaczanie orientacji przestrzennej wiązki akustycznej sonaru metodą trzech niewspółliniowych punktów
PublicationW artykule przedstawiono sposób wyznaczania orientacji przestrzennej wiązki akustycznej sonaru metodą trzech niewspółliniowych punktów
-
Wyznaczanie wydatków węzłowych w KMP na podstawie zbiorów odczytów wodomierzowych
PublicationW opracowaniu przedstawiono autorską metodę obliczania wydatków węzłowych w KMP na podstawie wyników analizy zbioru odczytów wodomierzowych. W rezultacie analiz ustalono, że o dynamice poboru wody w układzie wodociągowym decyduje nieliczna grupa największych odbiorców, a zdecydowana większość stanowi mało zmienne tło. Zastosowana metodyka sprawdziła się w ośmiu czynnych systemach wodociągowych.
-
Wyznaczanie osi torów tramwajowych z wykorzystaniem satelitarnego wieloantenowego systemu pomiarowego
PublicationNiniejszy artykuł nawiązuje do badań, które od 2009 roku prowadzi interdyscyplinarny zespół naukowy z Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Morskiego w Gdyni. Badania te dotyczą problemu wyznaczania osi toru kolejowego z wykorzystaniem techniki mobilnych pomiarów satelitarnych. Podążając za dynamicznym rozwojem technik GNSS, który można było obserwować w czasie ostatniej dekady, zespół przeprowadzał kolejne doświadczenia nakierowane...
-
Determination of optimal rotational speeds of circular saws
PublicationW pracy przedstawiono możliwości diagnostyczne stanowiska HewSaw do badania zachowania się pił w funkcji prędkości obrotowej piły. Wykazano, ze wyznaczone wartości prędkości optymalnych badanych pił leżą poniżej wartości zalecanych przez producenta. Praca z prędkościami wyższymi od optymalnych może prowadzić do zwiększenia strat materiałowych, a także stwarzać zagrożenia dla obsługi.
-
Wyznaczanie gęstości opakowania materiału w silosie nan podstawie danych pomiarowych ECT
PublicationW pracy przedstawiono wyniki próby skorelowania zmian koncentracji materiału sypkiego ze wskaźnikiem porowatości. Analizę wykonano dla stanu spoczynkowego materiału sypkiego.
-
Wyznaczanie czasów stygnięcia przy spawaniu pod wodą metodą lokalnej komory suchej
PublicationPrzedmiotem pracy było wyznaczenie zależności empirycznej umożliwiającej obliczanie czasu stygnięcia w zakresie 800-500° C przy spawaniu pod wodą metodą lokalnej komory suchej. Problem rozwiązano przy zastosowaniu teorii planowania badań. Określono ilościowy wpływ warunków spawania: grubości elementów spawanych oraz energii liniowej spawania na czas stygniecia w zakresie temperatur 800-500°C. Równania otrzymane na drodze analiz...
-
Wyznaczanie cykli cieplnych przy spawaniu pod wodą metodą lokalnej komory suchej.
PublicationW pracy przedstawiono metodę pomiaru spawalniczych cykli cieplnych przy spawaniu pod wodą metodą lokalnej komory suchej. Praca zawiera informacje dotyczące metod spawania pod wodą, stanowiska badawczego i pomiarowego oraz wyniki badań wstępnych.
-
Wyznaczanie impedancji pętli zwarciowej metodą wektorową w sieci z obciążeniami roboczymi
PublicationPrzedstawiono problematykę pomiaru impedancji pętli zwarciowej w sieci z pracującymi obciążeniami roboczymi. Pomiar z wykorzystaniem klasycznych metod może być obarczony znacznym błędem. Zaprezentowano więc postawy teoretyczne wektorowej metody pomiaru impedancji pętli zwarciowej oraz wyniki obliczeń błędu pomiaru impedancji, reaktancji i rezystancji w sieci z obciążeniami roboczymi przy zastosowaniu proponowanej metody.
-
Wyznaczanie tłumienia propagacyjnego w systemie UMTS w warunkach występowania zjawiska wielodrogowości
PublicationNiniejsza praca zawiera opis pomiarowych badań zjawiska wielodrogowości w miejskim środowisku propagacyjnym. Przedstawiono nowy, uwzględniający to zjawisko, wielowariantowy model propagacyjny, opracowany na podstawie danych zebranych podczas pomiarów, dla systemu UMTS, pracującego w środowisku miejskim. Model ten został poddany ocenie statystycznej, a także został porównany z trzema modelami propagacyjnymi zalecanymi dla systemów...
-
Wyznaczanie współczynników dyfuzji dwutlenku węgla przez membrany ciekłe wysycane cieczą jonową
PublicationZmniejszenie emisji związków węgla, głównie CO2, powstających w procesach przemysłowych, jest w chwili obecnej jednym z najważniejszych zagadnień ochrony środowiska. Ciecze jonowe odgrywają istotną rolę w projektowaniu technologii selektywnej separacji CO2 z mieszanin gazowych ze względu na wysoką zdolność do absorpcji CO2 przy jednoczesnej niskiej współabsorpcji innych gazów
-
Wyznaczanie współczynnika wymiany ciepła metodą Wilsona w kompaktowym mikrostrugowym wymienniku ciepła
PublicationArtykuł przedstawia konstrukcję prototypowego, modułowego mikrostrugowego wymiennika ciepła. Przeprowadzone badania cieplno-przepływowe w układzie woda-woda, umożliwiają określenie efektywności wymiany ciepła, charakterystyk cieplno przepływowych, oraz wielkości współczynnika przejmowania ciepła. Przeprowadzone eksperymenty posłużyły do weryfikacji stosowalności istniejących korelacji opisujących wymianę ciepła w obszarze uderzającej...
-
Wpływ jakości pomiarów eksploatacyjnych bloków energetycznych na wyznaczanie symptomów niesprawnej pracy
PublicationW pracy opisano jedną z metod zminimalizowania błędów pomiarowych pojawiających się przy funkcyjnym wyznaczaniu wzorca sprawnej pracy obiektów energetycznych dużej mocy. Zajęto się problemem oceny jakości pomiarów związaną z występującą koniecznością okresowych wymian czujników pomiarowych ze względu na ich rozkalibrowywanie eksploatacyjne. Przedstawiono obliczenia symulacyjne wpływu takich wymian na niepewność wyznaczania wzorca...