Search
Filters
total: 799
filtered: 683
-
Catalog
Chosen catalog filters
Search results for: REGULACJA TRANSFORMATORÓW
-
Koordynacja algorytmów działania regulatora transformatora blokowego z wieloparametrowym regulatorem generatora
PublicationArtykuł przedstawia wady i zalety różnych rozwiązań podziału kryteriów regulacji pomiędzy regulator generatora a regulator transformatora blokowego. Rozważania teoretyczne zilustrowane zostały wynikami badań modelowych.
-
Zagrożenie od przepięć atmosferycznych dla bezpieczników wysokonapięciowych, zabezpieczających transformatory słupowe
PublicationSłupowe stacje rozdzielcze SN/nn 15/0,4 kV/kV lub 20 kV/kV, z transformatorami małej mocy, do 400 kV.A często zabezpiecza się od zwarć wewnętrznych po stronie średniego napięcia bezpiecznikami gazowydmuchowymi. W praktyce istnieją oferty znacznie czulszych, lecz droższych rozwiązań. Znaczna część użytkowników, i to nie tylko w Polsce, od wielu lat skarży się na nieprawidłowe działania bezpieczników w czasie burz. Publikowane statystyki,...
-
Usługi systemowe w zdecentralizowanych układach regulacji wtórnej
PublicationW artykule omówiono podstawowe uwarunkowania techniczne świadczenia regulacyjnych usług systemowych, wynikające z zasad regulacji mocy czynnej i częstotliwości w systemie. Przestawiono uwarunkowania organizacyjne funkcjonowania rynku usług regulacyjnych wynikające z przyjętych rozwiązań w zakresie organizacji rynków energii. Zagadnienie jest istotne dla możliwości realizacji postulowanej w artykule zasadzie decentralizacji pozyskania...
-
Potencjalne kierunki i narzędzia regulacji gospodarki współdzielenia
Publication -
Regulacje ostrożnościowe na giełdach towarowych w Polsce
PublicationW artykule przedstawiono regulacje prawne dotyczące funkcjonowania giełd towarowych w Polsce.
-
Projektowanie niwelety toru w procesie jego regulacji
PublicationOd dokładnego położenia toru w płaszczyźnie pionowej i poziomej zależy w dużym stopniu przebieg procesów jego degradacji, koszty utrzymaniai komfort jazdy. Przedstawiono metodę opracowania projektu niwelety toru kolejowego na podstawie pomierzonych nierówności pionowych.
-
Usługi systemowe w zakresie regulacji mocy czynnej
PublicationPrzedstawiono definicje podstawowych usług systemowych w zakresie regulacjimocy czynnej. Omówiono koncepcje rozliczeń za ich świadczenie. przedstawionosposób wybranych usug.
-
Badania laboratoryjne wybranych sposobów koordynacji regulatora transformatora blokowego oraz regulatora generatora
PublicationWprowadzenie wymogu stosowania transformatorów blokowych z przekładnią regulowaną pod obciążeniem spowodowało konieczność określenia właściwego sposobu podziału kryteriów sterowania pomiędzy regulator generatora a regulator transformatora blokowego. W referacie zwrócono uwagę na aspekt miejsca pomiaru napięć. Ma to istotny wpływ zarówno na algorytm jak i jakość regulacji. Rozważania teoretyczne zilustrowane zostały wynikami prób...
-
Regulacja programowa przepływu powietrza w czasie fluidalnego powlekania form farmaceutycznych
Publication.
-
Przekształtnik DC-DC 24V/12kV z transformatorem macierzowym do ładowarek kondensatorów wysokonapięciowych HVCC
PublicationW artykule przedstawiono projekt i wykonanie kompaktowej, przenośnej wysokonapięciowej ładowarki kondensatorów 12kV, 1kJ/s, zasilanej z baterii akumulatorów 24V. Podstawowym wyzwaniem zaprojektowania przekształtnika o tak wysokiej przekładni transformatora jest minimalizacja indukcyjności rozproszenia transformatora, która wpływa na ograniczenie mocy przenoszonej przez transformator, a tym samym uniemożliwia regulację prądu i napięcia...
-
Route vertical alignment design in the process of its regulation
PublicationW monografii przedstawiona została metoda opracowania projektu niwelety toru kolejowego na podstawie pomierzonych nierówności pionowych oraz praktyczny przykład jej zastosowania w procesie utrzymaniu dróg szynowych, a w szczególności w projektowaniu robót związanych z regulacją osi toru. Wykonany w ten sposób profil istniejącej linii kolejowej jest podstawą do obliczenia wartości podnoszeń toru. Wartości te nanosi się w terenie...
-
Symulacja fizyczna wpływu uszkodzeń na stosunki napięć transformatora przy zasilaniu jednofazowym
PublicationPrzedstawiono wyniki symulacji fizycznych występowania dodatkowych prądów spowodowanych przez uszkodzenia w rdzeniu lub uzwojeniach transformatorów. Wykazano, że pomiary napięć przy jednofazowym zasilaniu transformatora trójfazowego mogą stanowić podstawę do diagnostyki stanu rdzenia oraz niektórych uszkodzeń uzwojeń.
-
Analiza możliwości koordynacji algorytmów działania regulatora transformatora blokowego i regulatora generatora
PublicationArtykuł przedstawia wady i zalety różnych rozwiązań podziału kryteriów regulacji pomiędzy regulator generatora a regulator transformatora blokowego. Rozważania teoretyczne zilustrowane zostały wynikami badań modelowych.
-
MODELOWANIE NIELINIOWOŚCI OBWODU MAGNETYCZNEGO NA PRZYKŁADZIE TRANSFORMATORA 1 FAZOWEGO. ASPEKTY DYDAKTYCZNE
PublicationW artykule opisano proces dydaktyczny związany zanalizą stanów przejściowych na przykładzie załączanianieobciążonego transformatora 1-fazowego. Eksploatacjatransformatorów z rdzeniem ferromagnetycznym wiąże się zkoniecznością przeciwdziałania skutkom dużych prądówłączeniowych, w tym odpowiedniego doboru zabezpieczeń.Zrozumienie przyczyn powstawania prądu łączeniowego jestkluczowym zagadnieniem przy doborze aparatury w obwodachzasilania...
-
Badania eksperymentalne transformatora hybrydowego jako kondycjonera napięcia w sieciach typu TN
PublicationArtykuł dotyczy układu dystrybucyjnego transformatora hybrydowego (DTH) przeznaczonego do zastosowania w sieciach typu TN. Opisano w nim sposoby podłączenia przewodu neutralnego do układu DTH. W dalszej części artykuł zawiera opis skonstruowanego modelu laboratoryjnego o mocy 16 kVA wraz z zastosowanym algorytmem sterowania. Ponadto przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych, ze szczególnym uwzględnieniem oceny dokładności stabilizacji...
-
Inteligentny transformator dystrybucyjny SN/nn dla sieci Smart Grid o aktywnym udziale prosumentów
PublicationWraz z rozwojem sieci dystrybucyjnych i ich stopniowym przekształcaniem w inteligentne sieci typu Smart Grid będzie rosłoznaczenie i udział sterowanych układów przekształtnikowych mocy stosowanych jako interfejsy pomiędzy źródłami energii a sieciąoraz pomiędzy siecią a odbiorcami. W artykule rozwinięto koncepcję wymiany konwencjonalnych transformatorów dystrybucyjnych50 Hz na inteligentne transformatory dystrybucyjne. Zaproponowano...
-
Smart MV/LV distribution transformer for Smart Grid with active prosumer participation
PublicationWraz z rozwojem sieci dystrybucyjnych i ich stopniowym przekształcaniem w inteligentne sieci typu Smart Grid będzie rosłoznaczenie i udział sterowanych układów przekształtnikowych mocy stosowanych jako interfejsy pomiędzy źródłami energii a sieciąoraz pomiędzy siecią a odbiorcami. W artykule rozwinięto koncepcję wymiany konwencjonalnych transformatorów dystrybucyjnych50 Hz na inteligentne transformatory dystrybucyjne. Zaproponowano...
-
Implementacja algorytmu regulacji predykcyjnej MPC w sterownikach programowalnych
PublicationSterowniki programowalne PLC (ang. Programmable Logic Controllers) są główną przemysłową platformą implementacji algorytmów sterowania bezpośredniego. Standardowo producenci PLC udostępniają programistom jedynie podstawowe algorytmy sterowania. W niniejszym artykule rozważana jest implementacja w PLC zaawansowanej metody sterowania – algorytmu MAC/MPC (ang. Model Algorithmic Control/Model Predictive Control) ze względu na jego...
-
Ocena skuteczności stosowanej metodyki regulacji osi toru kolejowego
PublicationW pracy pokazano przykłady stwierdzonych nieprawidłowości w ukształtowaniu torów kolejowych w płaszczyźnie poziomej. Jako przyczynę istniejącej niekorzystnej sytuacji wskazano stosowaną przez wiele lat metodykę regulacji osi toru. W celu oceny skuteczności tego procesu przeprowadzono dwie kampanie ciągłych pomiarów satelitarnych. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie...
-
Hydrauliczne i hydrotechniczne podstawy regulacji i rewitalizacji rzek.
Publication -
Metodyka regulacji osi toru - stan obecny i perspektywy
PublicationW pracy przedstawiono przesłanki wskazujące na wagę problemu oceny skuteczności stosowanej powszechnie metodyki regulacji osi toru. Zwrócono uwagę na liczne stwierdzone nieprawidłowości ukształtowania geometrycznego torów i podjęto próbę wyjaśnienia przyczyn istniejącej sytuacji. W głównym stopniu skupiono się na ocenie tradycyjnych metod pomiarowych oraz metodyce projektowania dostosowanej do uzyskiwanych danych wyjściowych. Wskazano,...
-
Badanie i analiza procesu regulacji geometrycznej toru kolejowego
PublicationSzyny toru kolejowego, a szczególnie toru bezstykowego, są poddane działaniu sił osiowych. Powstają one głównie wskutek oddziaływań termicznych (różnice temperatur), fizycznych (niejednorodność materiałowa) i mechanicznych (uderzenia od płaskich miejsc na kołach). Naprężenia od zmian temperatury otoczenia, naprężenia powstające wskutek pełzania toków szynowych (podłużnych przemieszczeń szyn wraz z podkładami lub samych szyn), naprężenia...
-
Maszyna synchroniczna z regulacją strumienia w osi poprzecznej
PublicationOpisano wybrane cechy prądnicy synchronicznej z dwoma uzwojeniami wzbudzenia o napędzie z silnikiem wysokoprężnym. Taki napęd powoduje pulsacje wielkości elektromechanicznych prądnicy. Zastosowanie dodatkowego uzwojenia umożliwia ograniczenie wpływu pulsacji momentu silnika napędowego na przebieg wielkości elektromechanicznych prądnicy.
-
MODERNIZACJA KASKADOWEGO UKŁADU REGULACJI WYWOŁYWACZA FAL BASENU MODELOWEGO
PublicationArtykuł opisuje modernizację stanowiska badawczego w Centrum Techniki Okrętowej (CTO) S.A. – głębokowodnego basenu modelowego z płytowym wywoływaczem fal z płytą mocowaną powyżej dna basenu na pojedynczym przegubie. Modernizacja obejmowała zastąpienie oryginalnego analogowego układu regulacji nowoczesnym cyfrowym układem sterowania, opartym na 8-bitowym mikrokontrolerze AVR. Na podstawie dokonanej identyfikacji poprzedniego układu...
-
Algorytm regulacji DMC z pomiarem wartości wielkości sterującej
PublicationZaprezentowano prostą modyfikację algorytmu regulacji DMC. Polega ona na uwzględnieniu w regulatorze rzeczywistej wartości sygnału sterującego bezpośrednio oddziaływującego na obiekt. Przedstawiono specyficzne właściwości zmodyfikowanego algorytmu oraz obszar jego potencjalnych zastosowań.
-
System regulacji promeniowania UV w instalacjach uzdatniania wody.
PublicationPrzedstawiono zastosowanie opracowanego przez autorów źródła prądowego AC do regulacji promieniowania wydzielanego przez niskociśnieniowe lampy wyładowcze. Źródło prądowe sterowane mikrosterownikiem pozwala na zasilanie różnego typu lamp UV stosowanych w instalacjach uzdatniania wody. Wyposażenia instalacji w czujniki UV oraz czujniki przepływu wody daje możliwość regulacji dawki promieniowania UV na stałym poziomie bez względu...
-
Regulacja napięć i mocy biernej. Realizacja hierarchicznej struktury sterowania w KSE
PublicationPrzedstawiono program przedsięwzięć technicznych, organizacyjnych i prawnych związanych z wdrażaniem autorskiej koncepcji sterowania poziomami napięć i rozpływem mocy biernej w systemie elektroenergetycznym, powstałej w związku z restrukturyzacją elektroenergetyki. Koncepcja sterowania i program są rezultatem pracy badawczej realizowanej w Katedrze Elektroenergetyki PG dla Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. W referacie przedstawiono...
-
Analiza wpływu stopnia namagnesowania rdzenia transformatora trójfazowego na maksymalna wartość prądu załączeniowego
PublicationPrzeprowadzono obliczenia symulacyjne prądu załączeniowego transformatora trójfazowego dla różnych wartości strumieni szczątkowych w kolumnach rdzenia. Obliczenia wykonano przy pomocy programu symulacyjnego ATP (Alternative Transients Program), wykorzystując zawarty w nim model transformatora. Uzyskane wyniki wykazały bezpośredni wpływ namagnesowania poszczególnych kolumn transformatora na wartość szczytową prądu załączeniowego,...
-
Nieliniowy model matematyczny transformatora trójfazowego = Non-linear mathematical model of a three-phase transformer
PublicationPrzedstawiono model transformatora trójfazowego o rdzeniu trójkolumnowym, który zawiera układ rów-nań opisujących obwód magnetyczny oraz oddzielnie układ równań obwodu elektrycznego. Wydzielenie re-luktancji elementów rdzenia umożliwia uwzględnienie zmian względnej przenikalności magnetycznej w funkcji bieżącej wartości strumienia w rdzeniu. Re-luktancje odpowiadające strumieniom rozproszenia obliczono wg zasad klasycznych. Funkcję...
-
Ocena efektów regulacji osi toru na wybranej linii kolejowej
PublicationW pracy przedstawiono przebieg dwóch kampanii pomiarów satelitarnych, zrealizowanych w celu oceny efektów regulacji osi toru kolejowego. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie ukształtowania toru po przeprowadzonej regulacji jego osi. Ponieważ projekt regulacji został wykonany za pomocą tradycyjnych metod geodezyjnych, stworzyło to możliwość oceny poprawności tychże metod...
-
Ocena efektów regulacji osi toru na wybranej linii kolejowej
PublicationW pracy przedstawiono przebieg dwóch kampanii pomiarów satelitarnych, zrealizowanych w celu oceny efektów regulacji osi toru kolejowego. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie ukształtowania toru po przeprowadzonej regulacji jego osi. Ponieważ projekt regulacji został wykonany za pomocą tradycyjnych metod geodezyjnych, stworzyło to możliwość oceny poprawności tychże metod...
-
Układy regulacji turbin parowych w procesie odbudowy systemu elektroenergetycznego
PublicationW referacie przedstawiono analizę procesu odbudowy systemu elektroenergetycznego od pojedynczego generatora do kilku pracujących synchronicznie jednostek wytwórczych (JW). Zbadano wpływ trybu pracy regulatora turbiny parowej na proces odbudowy i tworzenia wyspy. Analizowano dwa tryby pracy regulatora turbiny, tj. tryb regulacji mocy oraz tryb regulacji prędkości kątowej (częstotliwości). Wskazano zalety i wady poszczególnych rozwiązań.
-
Układy regulacji turbin parowych w procesie odbudowy systemu elektroenergetycznego
PublicationW artykule przedstawiono analizę udziału układu regulacji turbiny parowej w procesie odbudowy systemu elektroenergetycznego po black-oucie.
-
Regulacje prawne jako podstawowy element strategii rozwoju rynku biopaliw
PublicationProdukcja estrów metylowych kwasów tłuszczowych jest jedną z najważniejszych metod pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych w Polsce. Biopaliwo, produkowane w naszym kraju głównie z oleju rzepakowego, wykorzystywane jest jako biokomponent dodawany do oleju napędowego. Założenia do rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce zostały określone w dokumencie rządowym zatytułowanym: "Strategia rozwoju energetyki odnawialnej" (przyjętej...
-
Algorytmy sterowania dla poprawy jakości regulacji położenia w serwonapędach
PublicationW serwonapędach o kaskadowej strukturze regulacji momentu, prędkości i położenia, opartej na algorytmach PID, w stanach dynamicznych występują uchyby, które trudno zmniejszyć tylko przez dobór nastaw regulatorów. W referacie zaproponowano metody ich redukcji, oparte na zastosowaniu sprzężenia do przodu. Przedstawiono także modyfikacje algorytmu PID, polegające na dynamicznej adaptacji nastaw do aktualnych wartości uchybu. Omówiono...
-
Algorytmy sterowania dla poprawy jakości regulacji położenia w serwonapędach
PublicationW serwonapędach o kaskadowej strukturze regulacji momentu, prędkości i położenia, opartej na algorytmach PID, w stanach dynamicznych występują uchyby, które trudno zmniejszyć tylko przez dobór nastaw regulatorów. W artykule zaproponowano metody ich redukcji, oparte na zastosowaniu sprzężenia do przodu. Przedstawiono także modyfikacje algorytmu PID, polegające na dynamicznej adaptacji nastaw do aktualnych wartości uchybu. Omówiono...
-
Wpływ regulacji na konkurencję w obszarze paliw i energii
PublicationW referacie przedstawiono przykłady rozwoju konkurencji w obszarze paliw i energii, stymulowane mechanizmami regulacyjnymi, a dotyczący przede wszystkim odnawialnych i skojarzonych źródeł energii.
-
Udział farm wiatrowych w regulacji napięcia w sieci dystrybucyjnej
PublicationW referacie przedstawiono koncepcję udziału farm wiatrowych w procesie regulacji napięć w sieciach dystrybucyjnych 110kV. Wskazano, że właściwie sterowana farma wiatrowa przyczynia się do zmniejszenia wahań napięcia w sieci WN powodowanych dobową zmiennością obciążenia. Wykazano również, że stabilizacja napięcia sieci WN powodowana oddziaływaniem farmy wiatrowej przekłada się na zmniejszenie liczby przełączeń przekładni w transformatorach...
-
Prawne regulacje w kształtowaniu płynności sektora bankowego w Polsce
PublicationW artykule przeprowadzono analizę regulacji prawnych w zakresie płynności oraz podjęto się określenia ich wpływu na sytuację płynnościową banków komercyjnych i spółdzielczych. Zidentyfikowano również, wykorzystując miary płynności krótko i długookresowej, sytuację płynnościową banków.
-
Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w świetle regulacji prawnych.
PublicationPolityka finansowa w nowych regulacjach prawnych i rozwiązaniach ustrojowych samorządu terytorialnego jawi się jako kluczowe zagadnienie artykułu.
-
Regulacja pozycji prawnej Narodowego banku polskiegow kontekście członkostwa europejskim systemie banków centralnych
Publication -
Regulacja aktywności syntazy glukozamino-6-fosforanu z Candida albicans – badania metodami obliczeniowymi
PublicationNiniejsza praca przedstawia wyniki badań, prowadzonych metodami obliczeniowymi, poświęconych enzymowi syntazie GlcN-6-P pochodzącemu z drożdży C. albicans. Enzym ten odpowiedzialny jest między innymi za biosyntezę kluczowych składników ściany komórkowej grzybów i bakterii, ma również wpływ na regulację metabolizmu glukozy. Przedstawione badania stanowią jeden z etapów poszukiwania molekularnego mechanizmu inhibicji, której eukariotyczna...
-
Symulacja pracy przesuwnika fazowego w sieci elektroenergetycznej przy połączeniu transformatora szeregowego w gwiazdę
PublicationPoniższy artykuł prezentuje sposób regulacji mocy czynnej i biernej za pomocą przesuwnika fazowego, którego uzwojenie transformatora dodawczego (szeregowego) jest połączone w gwiazdę. W artykule pokazano regulację mocy czynnej i biernej na przykładzie wybranego systemu elektroenergetycznego. Omawiany przesuwnik fazowy reguluje jednocześnie przepływem mocy czynnej i biernej w danym systemie elektroenergetycznym.
-
ANALIZA WPŁYWU NIEJEDNOCZESNOŚCI ZAMYKANIA BIEGUNÓW ŁĄCZNIKA NA PRĄDY ZAŁĄCZENIOWE TRANSFORMATORA W STANIE JAŁOWYM
PublicationW artykule przedstawiono wyniki obliczeń symulacyjnych prądów załączeniowych transformatora dla różnych sekwencji zamykania biegunów łącznika. Sekwencje różniły się kolejnością łączenia faz oraz czasami opóźnienia w zamykaniu biegunów. Rozważono także kilka wariantów stanu namagnesowania szczątkowego rdzenia. Na podstawie analizy wyników stwierdzono, że przy jednoczesnym zamykaniu biegunów łącznika, właściwy dobór chwili załączenia...
-
Modelling and diagnostics of a traction transformer - a case study
PublicationW niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań w dziedzinie diagnostyki kolei elektrycznych. Zostały one przeprowadzone przez międzynarodowe przemysłowo-akademickie konsorcjum w ramach projektu europejskiego (6-go programu ramowego). Skupiono się na modelowaniu transformatora trakcyjnego z myślą o rozwinięciu nieinwazyjnej metody diagnostycznej w czasie rzeczywistym. Model przeznaczony do badań finalnych został rozwinięty w oparciu...
-
Wpływ struktury, algorytmów działania oraz nastawień układów regulatorów transformatorów 110/SN na możliwość powstania i przebieg awarii napięciowej
PublicationReferat przedstawia zagadnienia związane z możliwością pogłębienia deficytu mocy biernej w wyniku działania regulatorów transformatorów 110kV/SN. Rozważania teoretyczne rozszerzono o wyniki pomiarów oraz badania symulacyjne. Wnioski przedstawione w końcowej części referatu powstały w wyniku krytycznej analizy stanu obecnego pracy układów regulacji stacji 110kV/SN.
-
Wielopoziomowy przekształtnik trakcyjny SiC z izolacją od sieci 3kV DC realizowaną za pomocą transformatorów 30kHz do napędów EZT
PublicationW referacie przedstawiono wielopoziomowy izolowany kaskadowy przekształtnik DC-AC z tranzystorami SiC MOSFET 1,2kV, przeznaczony do napędów elektrycznych zespołów trakcyjnych (EZT). Zaproponowana konstrukcja przekształtnika, przeznaczonego do pracy przy zasilaniu z sieci trakcyjnej 3kV DC, spełnia założenia energoelektronicznego transformatora trakcyjnego (z ang. Power Electronic Traction Transformer). Budowa modułowa z niskonapięciowych...
-
Wieloobszarowa regulacja systemu turbogeneratora elektrowni jądrowej =Multiregional control of nuclear power plant turbogenerator system
PublicationW artykule przedstawiono propozycję zaawansowanej struktury sterowania układem turbogeneratora w szerokim zakresie zmian zapotrzebowania na moc czynną. Dla potrzeb syntezy tej struktury wykorzystano nieliniowe, dynamiczne modele turbiny parowej i generatora synchronicznego współpracującego z systemem elektroenergetycznym. Zaproponowane algorytmy sterowania oparte są odpowiednio o wieloobszarowe regulatory rozmyte, z lokalnymi regulatorami...
-
Wdrożenie nowych regulacji prawnych w ochronie powietrza atmosferycznego w Polsce
PublicationW artykule przedstawiono zmiany prawne wynikające z przystosowania dyrektyw 2008/50/WE i 2004/107/WE do prawodawstwa polskiego. Nowe regulacje odnoszące się do ochrony powietrza stanowią jedynie rozbudowanie i modyfikację istniejacych dotychczas przepisów. W ratykule podano istotne informacje wynikajace z decyzji Komisji Europejslkiej 2011/850/UE
-
Wpływ sił podłużnych w szynach na przebieg regulacji geometrycznej toru
PublicationOd wielu lat w Politechnice Gdańskiej trwają badania nad stanem naprężeń w szynach toru kolejowego. Opracowana koncepcja polega na wymuszaniu przemieszczeń poziomych całego rusztu torowego za pomocą podbijarki i rejestracji określonego wskaźnika krzywizny. W ostatnim czasie podjęto próbę weryfikacji wcześniejszych ustaleń na drodze eksperymentów o bardziej szczegółowym charakterze niż to miało miejsce poprzednio oraz dostosowania...